Morgunblaðið - 16.10.1932, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Rthugasemö.
Sigurður lyfsali og skáld SigurSsson
úr Vestmannaeyjum ritar í Lögrjettu
(XXVII. árg. 1932) grein, er hann
nefnir: Menn, sem jeg man. Þar segir
svo á bls. 216:
„.. . Skólasveinar fyltu að vpnum
þann hópinn, sem vildi afnám fom-
málanna. Því var það, að nokkm
fvrir skólahátíðina, sem haldin var 8.
aprjlmánaðar, á fæðingardag konungs,
Kristjáns IX., hnoðuðu þeir saman
skálaræðu á latínu fyrir minni Ólsens,
sem fermastir vora í latínu í efstu
bekkjunum; var Páll Sveinsson feng-
inn í kyrþey til að læra ræðuna til
flutnings á hátíðinni, honum að óvör-
um.
Jeg var ekki viðstaddur þá, nje
endranær, á hátíðahöldum, sem hald-
in (svo!) vom þar, sem bjart var;
hafði jeg hvorki fje nje föt til þess.
En pilíur, sem viðstaddur var og
sat andspænis, skáhalt við bórðið og
horfði á Ólsen, , en ekki ræðumann,
því hann vissi um aðdragandann, sagði
mjer síðar að Ólsen hefði brosað þeg-
ar kom lítið fram í ræðuna og hann
sá hvað. í efni var, en stúlkurnar
hlustað eins og í hrifningu, þótt ekkert
orð skildu.
Nú dundu húrrahróp.
Ólsen stóð upp eins og ekkert væri
um að vera og byrjaði:
„Carissime alumne!“
Hjelt síðan áfram viðstöðulaust:.. “
Það dylst væntanlega engum^ er of-
anritaðar línur les, að með þeim er
annars vegar ætlast til, að aukið verði
á hróður Bjöms rektors Ólsens, en
hins vegar leitast við að gera lítið úr
öðram, er þar áttu hlut að máli; og
þekn jafnvel bragðið um ódrengilega
framkomu við rektorinn. Það sæti að
vísu síst á mjer, að vilja í nokkuru
varpa skugga á glæsilega mynd míns
ágæta lærimeistara, en jeg tel þó víst,
að hinum látna lærdómsmanni sje
jafnlítill greiði gerður með því að
hlaða honum lofköst af ósönnum orð-
um og ómaklegum getsökum öðrum
til handa sem hinu, að látið sje í
veðri vaka, að fóstursonur hans hafi
ekki getað setið },þar, sem bjart var“,
fyrir f jeleysis sakir og fataskorts, því
að okkur hinum virtist hann þó jafn-
an ganga sæmilega til fara, og betur
en margir okkar. Fvrir því vil jeg
gera hjer stutta athugasemd við þann
kafla úr grein Sigurðar, er jeg hefi
tekið hjer upp.
Það hafði um hríð verið venja í
skólanum, að nemandi úr efsta (6.)
bekk flytti ræðu á latínu á skólahá-
tíðinni, en enginn hafði þó gert það
árin, sem jeg hafði þá setið í skóla.
Það mun hafa verið dr. Björn Bjama-
son frá Viðfirði, er það gerði s’*
astur þann vetur, er sambekkingar
mínir voru í 1. bekk (en jeg kom
síðar í 2. bekk), og er mjer með öllu
ókunnugt um, hvort skólameistara
hefir þá verið tilkynt það fyrir fram.
En við þessu mátti svo auðvitað bú-
ast, að slíkrar ræðu væri von hina
næstu vetur á eftir, þótt ekki yrði
af því. En er við fjelagar voram í
6. bekk og leið að hátíðinni^ var þess
farið á leit við mig af undirbúnings-
nefndinni, að jeg flytti latínuræðu
að því sinni. Færðist jeg undan því
í fyrstu, því að mjer leist það alt
annað en árennilegt, en gaf þó að
lokum ádrátt um það. Það mun hafa
verið formaður nefndarinnar, er hafði
orð fyrir henni, en hann er nú lát-
inn. Mæltist hann til þess, að þetta
skyldi koma flatt upp á alla, svo
að enn meira þætti til þess koma, og
er mjer allsókunnugt um, að annað
hafi fyrir honum vakað. Voram við
þá staddir í Kirkjustræti nokkurir
saman, gegnt Þemeyjarhúsinu gamla,
og man jeg glögt orð skólabróður
míns, en þau vora m. a. þessi: j(Það
verður þá meira „sving“ yfir því.“
Jeg skal fúslega játa það, að mjer
fanst það nokkuð ósanngjarnt, að
rektor fengi ekki vitneskju um þetta
áður, og vildi jeg víst eigi, að hon-
um skyldi mislíka þessar tiltektir
okkar; en jeg varð því þó feginn
í aðra röndina, að eftirvæntingin yrði
þá ekki of mikil, því að lítið þótti
mjer mega út af bera. Fanst mjer
það ekki heldur með öllu fordildar-
laust, að vera að gefa út hátíðlega
tilkynningu um þetta, og varð það
hvorttveggja til þess, að jeg Ijet í
öli u að orðum nefndarmanna. En það
er hin mesta fjarstæða^ sem gefið
er í skýn með frásögn Sigurðar, að
jeg hafi fylt þann flokk í skólanum,
sem vildi afnám forntungnanna, og því
setið á eins konar svikráðum við for-
vígismann þeirra til þess að reyna
að koma honum í bobba, enda hafði
jeg frá öndverðu svo miklar mætur
á forntungunum og manninum, sem
kendi þær, dr. B. M. Ó., að slíkt gat
mjer aldrei komið til hugar að gera.
Hitt má mjer í ljettu rúmi liggja,
hvort Sigurður hefir haft sagnaranda
til þess að fræða sig um frammistöðu
mína, og „aðdragandann1 ‘ að ræð-
unni, en fróðlegt væri nú? að fá
að isjá framan í þann herra, því að
það er skemst af þessum „aðdrag-
anda“ að segja og með fullum sanni,
að enginn annar en jeg einn átti
nokkura hlutdeild í þeirri ræðu, er
jeg þá flutti; mjer einum ber því alt
það lof eða last, sem á hana kann
að hafa verið borið — fyrr eða síð-
ar. Og það hygg jeg með vissu, að
ekki muni þáverandi rektor hafa gert
ráð fyrir hlutdeild annara við samn-
ingu ræðunnar, og því síður ætlað
mjer það, að jeg sæti á svikráðum
við sig og þægi til þess aðstoð annara,
enda minnist jeg þess ekki að hafa
sjeð hann öllu glaðara í annan tíma
en þá, er hann þakkaði mjer ræðuna
eftir á með handabandi. Fullyrði jeg
þetta, hvað sem líður isögumanni Sig-
urðar og hinu ,glöggva‘ ‘ gestsauga
hans á hátíðinni. Hann virðist hafa
setið full „skáhalt“ þar, svo sem S.
kemst að orði. Þykist jeg vita, að
sjálfur sje Sigurður svo sanngjarn
maður, að hann virði mjer það til nokk
urrar vorkunnar, þó að ekki beri jeg
það undir hann, hversu mikið „hnoð‘ ‘
þessi ræðustúfur var, eða hverjir þá
vora „fermastir í latínu í efstu bekkj-
unum‘ ‘. Skiftir það og minstu máli nú.
Það er víst, að gagn og gaman
getur verið að fróðlegum frásögnum
um mæta menn, sem horfnir era og
ekki mega gleymast. En vandhæfi mik-
ið er þar á, og hefir mörgum þar orð-
ið hætt við öfgum og rangfærslum.
Hafa snmir höfundar einatt reynst
þar ærið óprúttnir, er maðurinn hefir
ekki lengur getað borið hönd fyrir
höfuð sjer sjálfur, eða ef ógerningur
hefir verið að ganga úr skugga um
heimildir; en óþarft ætti þetta að
vera, er svo vill vel til, að einhver
hlutaðeiganda er til taks og getur
leiðrjett ýmsan misskilning. Er þá
höfundarins að fara þá leið, sem lík-
legust má þykja, ef heimildum ber
ekki saman eða þær verða ekki kann-
aðar til hlítar.
Páll Sveinsson.
—-—----------------
IMI gerir tandurhreint eldhúsið með minni fyrirhöfn og
á skemri tíma.
Það er einn höfuðkosturinn að IMI vinnur sjálft að kalla.
Vinnan er ekki hálf á móts við það sem áður var, en þó
er alt fegurra en fyr.
Notin eru margvísleg!
Alla fituga og mjög óhreina hluti, úr hvaða efni sem eru,
má hreinsa fyrirhafnarlaust með IMI, um leið sótthreins-
ar IMI og tekur af allan þef.
IMI ljettir aldhússtörfin að sama skapi sem Persil ljettir
þvottadagana, enda er IMI tilbúið í Persilverksmiðjunum.
I eina fötu af vatni fer matskeið af IMI. Pakkinn (Persil-
stærð) kostar 45 aura og fæst alls staðar.
Hversu notin af IMI eru margvísleg er sýnt í glugg anum við hressingarskálann
næstu daga.
Reynið IMI og yður mun reka í rogastans yfir því, hversu
fljótt þessi alveg einstæði verkdrýgir hreinsar borðbúnað-
inn og búsáhöldin úr hvaða efni sem þau eru og hversu
fljótt allir hlutir verða skygðir og geðslega hreinir!
Mest er um vinnuljettírinn vert!
vað er imi?
Víitækjaversin rfklslns.
Heildsalan
Lækjargötu 10 B.
.dJB’ávÍ
' Sími 823.
Höfum framvegis tvo útsölustaði í Reykjavík, hjá - J
Raftækjaverslnii íslands h.f.
Vesturgötu 3.
Sími 1510.
o g
Verslnnlnnl Fálkinn
Laugaveg 24. Sími 670.
Viðtæki verða seld á þessum útsölustöðum gegn mánaðar-
legum afborgunum.
Pr|ðnanðmskelð
verður haldið ruú í haust eins og að undanförnu. Það hefst í byrjun nóvein-
bermánaðar. Kent verður fullkomlega að prjóna á hinar vönduðustu vjelar.
(Claes vjelarnar). Kennari verður eins og að undanförnu frú Valgerður
Gísladóttir — Nemendur eiga vinnu sína sjálfir, en leggja sjer til garn.
Kenslugjald er mjög lágt. Nánari upplýsingar í verslun minni .
Kjötflutningur
til Danmerkur.
I seinasta Lögbirtingablaði auglýsif
Atvinnu- og samgöngumálaráðuneytið,
að það sje skilyrði fyrir innflutningi
kjöts hjeðan til Danmerkur í heilum
skrokkum, að hver skrokkur sje merkt-
ur á tveim stöðum með orðinu ,ísland‘
og sje stafirnir 20 mm. háir upp-
hafsstafir með fjólubláum lit. Staf-
irnir standi í beinni línu og án nokk-
nrs stryks utan með.
Enr. fremur á að fylgja hverri send-
ingu kjöts í heilum skrokkum yfir-
lýsing löggilts kjötskoðunarlæknis um
það, að skrokkarnir sje af kindum,
sem slátrað ’hafi verið í löggiltu slát-
nrhúsi og að læknisskoðun hafi farið
fram á kindunum áður en þeim var
slátrað og á kjöti þeirra eftir slátr-
unina, og hafi það talist fyrsta flokks
kjöt.
Sje þessara reglna ekki gætt, eiga
menn á hættu að ferskt kjöt fáist ekki
flutt á land í Danmörku.
Samninsar Breta off íra
farnir út um þúfur.
Að undanförnu hafa fulltrúar íra
og Breta setið á ráðstefnu til þess
að reyna að komast að samningum
út af skattneitun íra. Frá íra hálfu
tók De Valera forseti og nokkrir ráð-
herrar hans þátt í ráðstefnunni, en
af Breta hálfu utanríkisriáðherrann,
nýienduráðherrann og fleiri.
í gær fór ráðstefna þessi út um
þúfur ,því að svo mikið bar á milli,
áð ekkert viðlit var að hún gæti borið
neinn árangur.
íslenskur ostur er nú að verða mark
aðsvara erlendis. í fyrra var ekki
flutt neitt út af þessari vöru, en í ár
hafa verið flutt út 4.200 kg. og fyrir
það hafa fengist 3.380 krónur. Þetta
er náttúrlega ekki mikið, en það er
vísir til nýrra viðskifta við útlönd.
Áður höfum vjer flutt inn mikið af
osti, t. d. rúmlega 110 smálestir árið
1928. Nú er risin upp ostagerð í land-
inu sjálfu, og er framleiðslan orðin
meiri heldur en markaður er fyrir
innanlands. Er því algerlega ónauðsyn-
legt að flytja inn osta frá útlöndum,
því fremur sem íslensku ostarnir
standa ekki bestu erlendum ostum að
baki. En til þess, að starfræksla mjólk
urbúanna geti dafnað, er nauðsynlegt
að leita markaðar fyrir framleiðslu-
vörur þeirra erlendis. Og salan á ost-
innm í ár til, útlanda / bendir til þess,
að vjer eigum þar í framtíðinni nýja
útflutningsvöru, sem um getur munað
fvrir landbúnaðinn.
Morgmnblaðiö er 8 síður í dag
og Lesbók.