Morgunblaðið - 12.02.1933, Blaðsíða 5

Stmnudagiun 12. febrúar 1933
3¥lorðtmbUií>íí>
F)thuga5emöir
við brjef Vilmundar Jónssonar landlæknis,
til dómsmálaráðuneytisins, dagsett þ. 17.
ágúst 1932.
Þar segir meðal annars:
„Raunar má segja, að yfir-
leeknirinn, sem að vísu er skyn-
samur læknir, hafi ekki þá fylstu
•jerfra&ðimentun í þessari grein
leeknisfræðinnar, en lítt ætla jeg
að það þurfi að koma niður á
sjúklingum, með því að lækn-
ingatilraunir við geðveika sjúk-
linga, munu yfirleitt ekki hafa
ýkjamikið gildi fyrir þá,1) og er
höfuðatriðið, að hjúkra þeim
með nákvæmni, en á það þarf
ekki að skorta. Um lækningar
geðveikra sjúklinga er ráðandi
mjög mikil hjátrú hjer á landi,
og halda menn jafnvel að þar sje
töfralyfjum og aðferðum beitt,
sem ver.julegum læknum sje ó-
kunnugt um. Hefir nokkuð verið
atið á þessu hin síðari árin og
jafnvel af þeim sem síst skyldi.
Má heilbrigðisstiórnin ekki láta
blekkjast af því*1.1)
Að Lárus Jónsson sje skyn-
samur læknir, skal órengt látið,
þó að ýmislegt í framferði hans
(t. d. svik hans við stjett sína)
bendi frekar í gagnstæða átt, og
að hann hafi „ekki þá fylstu sjer-
fræðimentun í þessari grein lælcn
isfræðinnar“ skal fúslega viður-
kent. Ætti sjálfum landlæknin-
um að vera kunnugt um, að þar
skortir mikið á. En er það í raun
og veru skoðun landlæknisins
sem hann segir í framhaldi af
þessu? Hyggur hann að þekk-
ingarskortur læknis komi ekki
á sjúklingum hans? Hygg
ur hann að lækningatilraunir við
geðveika sjúklinga hafi svo lítið
gildi, að það skifti ekki miklu
máli þó að þekkingu læknsiins
sje mjög ábótavant? Hann ætti
þó að vita, að hvarvetna út um
heim eru gerðar mjög strangar
kröfur um mentun sjerfræðinga
í geðsjúkdómum. Hafa á síðustu
árum verið gerðar þýðingar-
miklar rannsóknir um eðli og
orsakir ýmissa geðsjúkdóma.
Sýnist það ekki nema sanngjörn
krafa, að yfirlæknir við jafn
veglegan spítala og Nýja Klepp,
hafi þá þekkingu til brunns að
bera og þann áhuga fyrir starfi
sínu, að hann fylgist með öllum
nýjungum geðveikisfræðmnar
og hagnýti þær í þágu sjúkling-
anna.
Þó að slept væri allri therapi,
má landlæknir ekki gleyma, að
það getur riðið á miklu, bæði fyr-
ir einstaklinga og þjóðfjelagið,
að geðveikralæknir sje sem best
mentur. Að Nýja Kleppi eru
sendir menn, sem framið hafa
eitthvert afbrot, ef grunur er á
um að þeir hafi ekki verið sjálf-
ráðir gerða sinna. Eftir úrskurði
og áliti geðveikralæknisins er
einnig oft farið, þegar til greina
kemur að svifta menn fjárfor-
ráðum o. fl.
Það skal játað, að ýmsir geð-
sjúkdómar eru torlæknaðir og
aðrir ólæknandi, ekki síður en
sjúkdómar er heyra undir aðr-
ar greinir læknisfræðinnar. En
eigi að síður eiga sjúklingar með
Sjálfyirkl þvoHiielni
7
x) Leturbreyting Læknabl.
geðsjúkdóma þá kröfu, að fá sem
hæfastan lækni. Sýnist sú krafa
ennþá eðlilegri, þegar þess er
gætt, að þeir oft og einatt ekki
geta valið sjer lækni sjálfir. Við
marga geðsjúkdóma er beitt að-
ferðum, sem við — þrátt fyrir
ummæli landlæknis — viljum
staðhæfa að venjulegum lækn-
um sje flestum að mestu leyti ó-
kunnugt um eða kunni ekki að
beita (svo eem við psychogen,
organiskar infections og intoxica
tions psychosur o. fl.): Vilmund-
ur Jónsson verður því víst nokk-
uð einmana með þá skoðun, að
stofnun sem Nýi Kleppur eigi að
vera einskonar geymsluhús fyr-
ir sjúklingana og yfirlæknirinn
að eins nokkurskonar „yfir-
hjúkrunarkona“, því að ekki verð-
ur sjeð að landlæknir álíti nauð-
synlegt að maður með vérulega
sjerþekkingu segi fyrir umhvern-
ig hverjum einstökum sjúklingi
skuli hjúkrað.
En fyrst þetta er nú skoðun
hans, virðist ekki „hneykslana-
laust“ að heilbrigðisstjómin
skuli ekki eiga í annað hús að
venda, þegar henni liggur á holl-
um ráðum í heilbrigðismálum.
Virðist því full nauðsyn til þess,
að koma sem fyrst á stofn „heil-
brigðisráði", þar sem einum
manni virðist ofvaxið að gegna
landlæknisstarfinu svo viðun-
andi sje.
Okkur er kunnugt um, að
deprimeruðum sjúklingum hef-
ir sumum hnykt óþægilega við,
er þeir lásu áðurgreind ummæli
landlæknis. Vonleysi um bata
legst oft þungt á þessa sjúklinga,
þó að vitanlegtsje, að þeim batni
jafnan, og að læknirinn getur
mikið stuðlað að því. Nú er ekki
að furða, þó að sumir leggi trún-
að á ummæli, sem koma beint frá
yfirmanni læknastjettarinnar,
og gæti þá þetta gáleysisskrif
hans orðið til þess, að sumum
sjúklingum batni seinna en ella.
Er hörmulegt, þegar sá heggur,
er hlífa skyldi.
Landlæknirinn segir, að mik-
il hjátrú ráði hjer á landi um
lækningar geðveikra, og að
nokkuð hafi verið alið á þessu
hin síðustu árin, og „jafnvel af
þeim, sem síst skyldi“. Getur
þetta ekki skoðast öðruvísi en
dylgjur, og þá helst í garð
lækna. Viljum við því skora á
landlækni að leysa frá skjóð-
unni og skýra frá, við hvað hann
á með aðdróttunum þessum.
Landlæknir segir líka: „Helgi
Tómasson hefir ærið að starfa í
bænum í sjergrein sinni, og virð-
ist ekki á það bætandi". Hvaða
einstök umhyggja er þetta fyrir
dr. Helga? Færi ekki betur á
því, að þoka henni yfir á sjúk-
lingana? Helgi Tómasson hefir
víst hingað til komist af án sjer-
stakrar umhyggju núverandi
landlæknis.
Landlæknir minnist á, að skort-
ur sje á samvinnu milli lækna og
Nýja Klepps. Verður ekki sjeð,
að betur verði úr því bætt með
öðru, en að veita þeim manni
HeiÖraða húsmóðir!
Fyrst að ekki finst betra og ómengaðra
þvottaefni en FLIK-FLAK, og FLIK-FLAK
er eins gott og það er drjúgt — og þegar þjer
vitið að FLIK-FLAK getur sparað yður tíma,
peninga, erfiði og áhættu — er þá ekki sjálf-
sagt að þjér þvoið að eins með FLIK-FLAK.
FLIK FLAK er algerlega óskaðlegt, bæði
fyrir hendurnar og þvottinn; það uppleysir öll
óhreinindi á ótrúlega stuttum tíma — og það
er sótthreinsandi.
Hvort sem þjer þvoið strigapoka eða silki-
sokka, er FLIK-FLAK besta þvottaefnið.
forstöðu spítalans, sem Lækna-
fjelag Islands hvað eftir annað
hefir eindregið mælt með.
V. A. og Á. P.
(Læknablaðið).
Huert er hlutuerfc
uaralögreglunnar?
Þannig spyrja nú margir, þeg-
ar þeir mæta kunningjum sínum á
götunni eða inni á kaffihúsum.
Þeir sem mina frelsi sínu og vilja 1
lifa eins og mönnum sæmir i j
frjálsu, kristnu landi, svara 4
þessa leið:
Varalögreglau gerir skyldu sína
verndar einstaklingsrjettinn fyrir
lárásum tögleysingja.
Þeir varalögreglumenn er gengið
hafa af fúsum vilja út í baráttu
við illmælgi og alls konar for-
dæmingu fyrir góðum málstað, og
1 gerst rjettlætisþjónar fyrir sárlítil
laun, eiga sanna virðingu skilið
1 hjá öllu ærlegu og heiðarlegu
j fólki .Hinir sem skeyta hvorki um
skömm nje heiður og virða lands-
j lög að vettugi, vilja enga varalög-
j regl». Þeir hata hana álíka eins og
rjettlætið. Þeir viðurkenna aldrei
hennar tilverurjett. Þeir álíta liana
illgresi á sinum eigin akri, sem
þeir vilja helst af öllu eyðileggja
í fæðingnnni, svo liinn haslaði völl
ur hermdarverka og upphlaupa
sje ekki á þeirra máli saurgaður
j af lögunum. Slíkir afvegaleiddir
aumingjar eiga í vissum skilningi
verulegft bágt,. í fyrsta lagi af því,
að þeir eru sínir eigin böðlar með
þv! að slíta friðinn. í öðru lagi
af því að þeir eyðileggja sína eigin
velferð með sundrung og öfund.
Þeh’ egna rjettvísina, með stork-
andi lítiLsvirðingu til rjettlátrar
reiði. Þeir rífa niður skjólveggi
kærleikans og eitra lieilbrigt mann
líl í öllum greinum. Þessir van-
þroskuðu menn kalla sig ýmist
komúnista eða krata eftir því á
hvaða vettvangi þeir hyggja að
finna sjer viðeigandi maka. Og
vilji svo heppilega til, að einhver
lítilsigld sál verði á vegi þeirra,
þá vantar ekki falsyrðm í grírnu-
kiæddum frelsisbúningi.
Ótal dæmi sanna þetta.
Hjer í Reykjavík eru að gerast
þeir viðburðir sem benda manni
átakanlega á þessar meinsemdir í
okkar þjóðlífi.
,Flestum mun í fersku minni
það sem gerðist 9. nóvember hjer
í höfuðstaðnum.
Þá voru sprengingaherrarnir vel
að verki, að bana sínum þjóðar-
sóma, með því að spana og æsa
friðsamt fólk út í svívirðilega
höggorustu gegn fámennri lög-
reglu, sem var að vernda rjettar-
öryggið í bænum. Það mun vera
alveg sjerstæður viðbnrður í sögu
þessa lands, þó leitað sje í gegnum
allar bardagasögur fornaldarinn-
ar, að múgur af tryltum ofstopa-
lýð hafi ráðist með bareflum að
sárfáum mönnum í því augnamiði
að ráða niðurlögum þeirra- Það er
svo mikil grimd á bak við slíkt
tiltæki að fáh' vel hugsandi menn
hefðu getað trúar því um landa
sína að þeir gætu fengið sig til
annars eins. —
En koinmúnistum er trúandi til
alls ills, þeir eru altaf reiðubúnir
að spilla friðnum. hvar sem þeir
koma. Þeir eiga enga hugsjón æðri
Koasalan sí
Síxmi 4514.
en þá, að æsa og- kveikja lægstu
hvatir liinna vinnandi stejtta, til
uppreisnar og mótþróa við gild-
andi landslög og raska sem mest
öllu frjálsu athafnalífi innan þjóð-
fjelagsins, svo að enginn einstak-
lingur getur verið óhultur að
skapa sjer og sínum sjálfstæða at-
vinnu eftir sínu eigin framtaki og
hyggjuviti.
Þess vegna er það siðferðisleg
krafa allra rjetthugsandi manna
bæði hjer í Reykjavík og annars
staðar þar sem lögbrjótar valda
rösknn og óspektum, að þeir sjeu
hindraðir í trma með öflugu ríkis-
| valdi og þeim kent á þaim hiátt að
beygja sig fyrir jafnrjetti laganna.
En til þess að það geti orðiS, þarf
í að stvrkja að miklum mun lög-
i regluvaldið í landinu með aukinni
! löggæslu, sjerstaklega í öllum
stærri kaupstöðum, þar sem óeirð-
ir eru tíðastar. Auðvitað dylst það
engum að það er dýrt fyrir fá-
menna og fátæka þjóð eins og
okkur íslendinga að framfleyta
fjölmennu varnarliði til styrktar
| atvinnufrelsinu og öryggisjafn-
i væginu, •— en það getur líka orðið
dýrt fyrir þjóðina að láta reka á
1 reiðanum og lofa illþýðinu að lanm
meir og meir bjargráðamöguleik-
ana til ,lands og sjávar — ,þv!
með lögum skal land byggja, en
með ólögum eyða“.
Þ. Ben. Þ.