Morgunblaðið - 04.06.1933, Side 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Jóhannes Siguriönsson
fyrrum óðalsbóndi á Laxamýri í
Þingeyjarsýslu andaðist að heimili
sínu, Ránargötu 7 í Reykjavík,
þann 1. maí 1933.
Þar sem hjer er til moldar hnig-
inn sjerkennilegur merkismaður,
má ekki láta helstu æfiatriða hans
ógetið.
Jóhannes Baldvin Sigurjónsson
var fæddur á Laxamýri í Þing-
eyjarsýslu 22. ágúst 1862, og elst-
ur af bömum þeirra ágætu merk-
ishjóna og bændahöfðingja, Sigur
jóns Jóhannessonar óðalsbónda á
Laxamýri og konu hans Snjólaug-
ar Þorvaldsdóttur frá Krossum á
Arskógsströnd. Þau hjón Sigurjón
og Snjólaug eignuðust 13 börn, er
öll þeirra, sem upp komust, reynd-
ust hið mannvænlegasta sómafólk.
Bru nú aðeins 3 þeirra systkina
eftir á lífi: Líney, ekkja irna
prófasts Björnssonar frá Görðum,
Soffía, nuddlæknir á Akureyri, nú
búsett í Þýskalandi og Liiðvík,
stúdent, kennari í Reykjavík.
Var Jóhannes elstur þessara,
systkina, eins og áður er sagt, en
Jóhann skáld, er mestan orðstýr
hefir getið íslenskra leikritaskálda,
yngstur. Voru þeir bræður Jó-
hannes og Jóhann hinir innileg-
ustu vinir, eins og góðir bræður
geta framast verið. Bn Jóhann and
aðist fyrir örlög fram, aðeins fer-
tugur að aldri, árið 1919. — Jó-
hannes ólst uþp á Laxamýri hjá
foreldrum sínum og var settur til
menta eins og þeir bræður fleiri.
Sigldi ungur til Hafnar og stund-
aði nám tungumála hjá nafnkunn-
ujn tungumálakennara. Gekk síðan
í lærðaskólann og lauk stúdents-
prófi með 1. eink. 1889, en hætti
þá frekara námi og fór til Vest-
urheims. Þar dvaldi hann 4 ár,
iengst þó í bænum Seattle á Kyrra
hafsströndinni og stundaði margt,
einkum þó laxveiðar. Eftir að heim
kom reisti Jóhannes bú á Laxa-
mýri, föðurleyfð sinni, í sambýli
▼ið Egil bróður sinn og keyptu
þeir bræður jörðina nokkrum ár-
um síðar (eða um 1906 ásamt öll-
um fylgijörðunum.
Bjuggu þeir bræður saman á
Laxamýri til ársins 1923, að þeir
slitu sambýli og vjek Jóhannes þá
burt af jörðinni í fardogum árið
eftir.
Laust fyrir aldamótin gekk Jó-
hannes að eiga frændkonu sína,
Þórdísi Þorsteinsdóttur frá Há-
mundarstöðum í Eyjafirði, ein-
hverja þá alágætustu konu, er
hafði flesta þá kosti til að bera,
er prýða mega göfugustu eigin-
konur og húsmæður þessa lands.
Lifðu þau saman í farsælu hjóna-
bandi uns Þórdís ljest í des. 1921.
Þau hjón Þórdís og Jóhannes eign-
uðust 11 börn, 5 drengi og 6 stúlk-
ur, en drengirnir dóu allir í æsku, sínu og kröftum. Þótt hann ælist
en stúlkurnar lifa. Eru 5 þeirra
búsettar í Reykjavík en 1 í Hafn-
arfirði.
Til Reykjavíkur flutti Jóhannes
alfarið fyrir 4 árum síðan, þá
mjög þrotinn að heilsu og kröft-
um.
Jóhannes var á margan hátt
hinn sjerkennilegasti maður og hið
sama verður með sanni að segja
um þá forfeður hans fleiri, svo sem
föður hans Sigurjón og afa hans
Jóhannes. — En drenglyndi og
höfðingsskap þessara feðra hans er
þó einkum viðbrugðið. — Laxa-
mýri hefir ávalt legið í þjóðbraut
og munu þeir með öllu ótaldir, er
þar nutu beina og aðhlynningar á
dögum þessara manna. Hjeldu þeir
bræður Egill og Jóhannes þessari
risnu við, svo lengi sem við varð
komið. En eins og allir^vita, sem
kunnir eru sveitalífi, þá hafa við-
horf og siðvenjur eldra tímans,
breyst allmikið frá því sem áður
var, og kom það auðvitað fram á
þessu óðalsbýli eins og annars
staðar, þótt rjett s.je að geta þess,
að ávalt hefir verið margt gesta
og ganganda á Laxamýri.
Fjelagsbú höfðu þeir bræður síð
ustu árin, er ekki sýndist ósnoturt
á yfirborði, en undir niðri mililu
erfiðara en sjá mátti með ókunn-
ugra augum.
Jóhannes heitinn var prýðilega
vel að sjer í enskri tungu og ensk-
um bókmentum. Talaði og skrifaði
það mál eins og innfæddur. Fekk
hann jafnan og las hin stærri og
merkari blöð og tímarit sem gefin
voru út í Englandi og Ameríku.
Hann hafði og stöðug brjefavið-
skifti og naut mikils vinskapar
margra þeirra enskumælandi
iranna, er dvalið höfðu að lax-
veiðum á heimili þeirra bræðra.
Af grasafræði hafði Jóhannes
hið mesta yndi og hafði komið sjer
upp stórmiklu og merku safni ís-
lenskra jurta og grasa, er hann
hafði safnað víðsvegar um landið
á stúdentsárum sínum. Alt þetta
mikla safn sitt fór hann með til
Vesturheims, en í stórborginni
New York glataðist safn hans af
óviðráðanlegum orsökum.
í sálarlífi þessa manns var hlað-
ið saman öllum þeim hugsanleg-
ustu og sjerkennilegustu andstæð-
um, triimenska, viðkvæmni og
spaugsemi, vafðist og fljettaðist
innan um öfgar og fjarstæður í
hálfgildings flaustursamlegum og
vafasömum 'átökum, er í fljótu
bragði virtist benda til forsjálítils
kafpphlaups og ósjálfstæðis — en
í hina röndina barnsleg blíða og
hrekkleysi þess manns, sem aldrei
gat lært svik eða pretti, aldrei
fals eða ósannindi, aldrei vísvit-
andi gert á hluta nokkurs manns,
eða haft af nokkrum ranglega; en
kemur og hverfur sjónnm eins og
saklaust barn, sem rjett hofir
mannlífinu, —- þessu blinda, eigin-
g.jarna nátttrölli — litla og veika
hönd sína og viljað leiða það út
til ljóssins og friðarins!
Slíkur maður var Jóhannes Sig-
urjónsson.
Vinnukapp hans var með af-
brigðum og þvílík liamhlepya var
hann til allra þeirra verka er hann
fekkst við, að kappið virtist stund-
um bera athugula forsjá ofurliði.
En skyldurækni hans við börn sín
og vandafólk, var það, sem öllu
rjeði og hann fórnaði fyrir lífi
upp hjá góðum og mikilhæfum
foreldrum, er vildu börnum sínum
alt hið besta, þá hafði uppeldi
þessarar efnismiklu, viðkvæmu sál-
ar að nokkru leyti mishepnast,
enda var Sigurjón faðir Jóhannes-
ar, þótt merkilegur væri á ýmsa
lund, stórgallagur maður, en ekki
þó svo, að mannkostir hans stæðu
ekki göllunum langtum ofar.
Jóhannes átti um fjölda mörg
ár við mikla vanheilsu að stríða,
þjáðist af ólæknandi höfuðverk
—- æðakölkun og blóðþrýstingi —
er olli honum svo mikilla þjáninga,
að hann fekk varla nokkra stúnd
'á heilum sjer tekið, en þrek hans,
lífsfjör og skyldurækni, virtist þó
næstum óbilandi. — Síðla ársins
1931 fekk hann heilablæðingu, en
sumarið eftir komst hann þó á fæt-
ur, en allan síðastliðinn vetur lá
hann algerlega rvimfastur áður en
hann Ijest.
Hann andaðist á heimili sínu,
hjá dætrum sínum og ástvinum,
er hann unni mest og veittu hon-
um þá aðhlvnningu og hjúkrun,
sem völ var á.
Jóhannes var hinn mesti sóma-
maður og drengur svo góður, sem
best verður á kosið. Og ef meta
skal látinn mann eftir verðleikum,
bá verður að segja þetta um hann:
Hann var lijálpfús og sanngjarn
drengskaparmaður, er ekkert mátti
aumt sjá. 011 sín búskaparár bar
hann hæst gjöld búandi manna til
þarfa sveitarfjelags síns. Hann var
binn ágætasti og skylduræknasti
eiginmaður og^ faðir, er var alla
sína æfi veitandi en ekki þyggj-
andi. Og síðast en ekki síst: Hon-
um tókst að lifa þannig, að eign-
ast ekki nokkurn persónulegan ó-
vin eða andstæðing og tókst því,
að stýra hjá þeim skerjum, sem
háskalegust eru í samlífi manna,
en hvort sú aflrauu hefir verið
honum sjálfum þjáningalaus, geð-
ríkum manni — um það vill sá er
þetta ritar ekki dæma.
Segi svo hver sem vill að slíkur
maður hafi lifað til einskis.
Og ef sá er þetta ritar ætti kost
einnar óskar, er hann mætti fá
uppfylta, þá yrði hún engin önn-
tu’ en sú, að finnast mætti einn
einasti maður honum líkur á ó-
förnu æfiskeiði.
Vinur.
Tuíeggjað suerð.
Hinn 1. janúar s.l. gengu í gildi
í Danmörku ný lög um skips-
hafnir. Voru þau sett eftir ósk
sjómanna, þvert ofan í vilja út-
gerðarmanna. En nú hefir sjó-
mannafjelagið danska hafið harða
baráttu gegn þessum lögum, sem
það fekk samþykt, og mótmælt
þeim harðlega á aðalfundi sín-
um, sem nýlega var haldinn. —
Segir þar að hin nýju lög hafi
ekki náð tilgangi sínum, heldur
þvert á móti aukið atvinnuleysi
sjómanna ,,og stóikostlega dregið
úr örygginu á sjónum.11 Krefst
sjómannafjelagið þess því, að lög-
iu sje þegar endurskoðuð. (Sam-
kvæmt þeim var fjölgað sjómönn-
um á smærri skipum, en fækkað
á skipum, sem eru .yfir 2000 smá-
lestir).
Ut af þessu hefir Stauning for-
sætisráðherra mint á það, að lögin
hafi verið sett fyrir einbeitta á-
skorun Sjómannafjelagsins.
— Þegar börnin fá það, sem
þau heimta, skæla þau líka.
(G.H. S.T.)
Nýjasta hraðlestin.
Gleymdð ekki að vátryggja
Vátryggingarfjelagið
1. f.
Stofnað í Drammen 1857.
BrnnatrygBiBg.
Aðalumboð & íslandi:
Jón Ólafsson, Tnálaflm.
Lækjartorgi 1, Reykjavík.
Sími 1250.
Duglegir umboðsmenn gefi
sig fram, þar aem umboðs-
menn ekki eru fyrir.
Norskt skip rekst á ísjaka
o£ ferst.
Hinn 15. maí byrjuðu sumar-
ferðir þýsku járnbrautanna og um
leið var hraðlestin „Hamborgarinn
fljúgandi" látinn hefja fastar
ferðir milli Berlín og Hamborgar.
Það er hraðskreiðasta járnbrautar-
lest í heimi — fer 150 km. á
klukkustund — og hefir rúm fyrir
98 farþega.
Hraðlest þessi líkar svo vel að
Belgar hafa pantað einn samskon-
ar eimvagn. Frakkar fjóra og Hol-
lendingar 40.
Samninffar Breta við Norð-
menr. og Svía.
Laust eftir miðjan maímánuð
rakst norska gufuskipið „Sejer-
stad“ á ísjaka um 440 sjómílur
norðvestur af þeim stað þar sem
„Titanic11 fórst forðum. Jakinn
kom á skipið miðskipa og braut á
það stórt gat. Sjór fell þar inn
kolblár og „dynamoinn" eyðilagð-
ist svo að ekki var hægt að nota
loftskeytastöð skipsins. Skipverjar,
39 alls, flýttu sjer í bát.ana, en
þorðu ekki að tefja sig á því að
bjarga neinu af farangri sínum.
Heldu þeir til í nánd við skipið
alla nóttina og áttu von á því að
það mundi sökkva á hverri stundu,
en það sökk ekki fyr en eftir 12
stunjdir. Það var hlaðið með málmi
og átti að fara til Rotterdam. Er
skip og farmur talinn um 1SA
milj. kr. virði.
Skipverjar komust heilu og
höldnu til St. Johns á Newfound-
landi.
í viðskiftasamningum þeim, sem
Norðmenn og Svíar hafa gert við
Breta, hafa þeir skuldbundið sig
til þess að kaupa mikið meira af
kolum en áður. Svíar hafa orðið
að hækka sinn innflutning úr 23%
í 45% af öllum kolainnflutningi,
en Norðmenn hafa lofað að kaupa
frá Bretum 65% af kolum sem þeir
þurfa. Er búist við því að kolaút-
flutningur Breta til þessara landa)
muni hækka um 1% miljón smá-
lesta á ári.
Brahmshátíðahöldin. Minna varð
úr þeim í Þýskalandi en ætlað
var í byrjun. Brahms var Gyð-
ingaættar.
EGQERT CLAESSEN
hæstaxjetta.rmálaflutningsmaður.,
Skrifstofa: Oddfellowhúsið,
Vonarstræti 10.
(Inngangur um austurdyr).
Sími 1171. Viðtalstími 10—12 árd.
Hvítt daiask
5,60 í veriö,
Lakaefni
á 2,75 i lakið.
MaiGhester
Laueaves: 40. Sími 3894,
Ameríkufrjett. Maður að nafni
Charles Short datt nýlega fram
af 50 metra háum kletti í Cali-
forníu. Hann var með fult fangið
af sprengiefni. Hann meiddi sig
ekkert — segir sagan.
Fjölskylda fær sjer bíl. Hús-
bóndinn spyr: Hve langt er hægt
að aka með einum lítra af ben-
síni ? Húsfreyjan spyr: Eru sætin
mjúk ? Dóttirin spyr: Hvernig er
hljóðið í lúðrinum? Sonurinn:
Hve hart er hægt að aka? Og ná-
grannamir: Hvernig í dauðans ó-
sköpunum hefir fólkið efni á að
fá sjer bíl?
Ranðkðl
þnrkað,
alveg eins og nýtt.
fæst í
Til Borgarfiarðar
og Borgarness
alla mánudaga or fimtudaga,
Nýja Biireiðastððiii
Símar 1216 (tvær línur).
Sjondepra og sjónskekkja.
Ókeypis rannsókn af okkar út-
lærða „Refraktionist“. Viðtals-
tími: Kl. 10—12 og 3—7.
F A. Thtele.
Austurstræti 20.
/