Morgunblaðið - 15.10.1933, Blaðsíða 5

6
Stumudaginn 15. október 1933.
JHoirflimWaí>iö
Klakkur, Úr
Gall- og Silfar-vörur
Trálofanarhringar.
Haraldar Hagan
úrsmiSur.
Austurst'iæti 3. Sími 3890.
Viðgerðir á úrum, klukkum,
saumavjelum og ritvjelum.
AUs konar varapartar i
sauma vj elar fyrirligg j andi.
NB. Jeg hefi um mörg und-
anfarandi ár verið starfandi
við, og meðeigandi í Ur-
smíðaverslun Magnús Benja-
mínsson & Co.
Gefl bætt við
nokkrum nemendum.
Tryggvi Magnússon
Njálsgötu 72. málari. Sími 2176.
£L"A£“:9 i
V)
Íiemiífeföfröíífetnsiitt 00 úfrun
£*u§avej 34 ^iwij 1300
Reynslan hefir sýnt, að þrátt fyrir alt, er best. að láta okkur
hreinsa eða lita og pressa allan þann fatnað, er þarf þessaTar með-
höndlunar við. — Sótt og sent eftir óskum.
TrSeotine-
undirfatnaður sniðinn og saumaður í tilheyrandi vjelum
á saumastofu minni, er til sýnis í dag í búðarglugga Tó-
baksbúðarinnar, Austurstræti 12. — Nýjasta tíska.
Ingibjbrg Guðjjóns,
Austurstræti 12, uppi. (Inngangur frá Vallarstræti)
VöDnatlarðarklðtið
kmor mað e s. Es|n þ. 16. þ. m.
Aðeiis ðrfáar tnnnnr éseldnr.
Þeír sem hafa pantað kjöt hjá okkar, gjörí svo
vel að tala við okkar sem fyrst.
Sími: einn — tveir — þrír — fjórir.
Kaupmenn!
figlden Oits haframiQllð
er keypt meíra og meíra með hverjam degí.
Látið það aldrei vanta í versían yðar.
Verðið m|ög lágt.
H. Benedikflsson & Co.
Simí 1228 (4 linar).
Reykjavíkurbrjef.
14. október.
Veðrið vikuna sem leið.
Veðrátta hefir verið mjög óstilt
og illviðrasöm- A Sunnudaginn ATar
A-rok við suðurströndina, en gekk
síðan í NA-átt er helst fram á
miðvikudag. — Shjóaði þá dáltið
norðan lands. Á fimtudag var hæg-
viðri, en á föstndag gekk á ný í
N-liva&sviSri vegna lægðar, sem fór
austur yfir landið. N-áttin stóð þá
oðeins skamma stund og gekk á ný
í A-hvassviðri í gær með regni
suðvestan lands en bleytuhríð
nyrðra.
Sláturf járafurðir.
Aðalsiátrun Siáturf jelags Suð-
urlands er nó lokið fyrir fáum
dögum. Hefir fje reynst hjer með
rýrara móti í ár, í sumum sveitum
sjerlega rýrt. Er það iyrst og
fremst kent ormaveikinni. þar sem
verst gegnir.
Stemiiega vænir dilkar hafa iagt
sig Jijer á 10—krónur, endn
ev verðlag sl itnrfjárafurðt. 20-
‘A5‘;é hærra * ár en það var í
fyrra. Gæruverð víst 50% hærra.
„Abc“ Jóns Ámasonar.
Austan úr Skaftártungu komu
menn með fjárrekstur hingað til
bæjarins uin daginn, fóru Fjalla-
baksveg og voru 9 daga á leiðinni
Ur Húnavatnssýslu hafa fjárrekstr
ax komið liingað við og við í haust,
sem undanfarin haust, Svo mikið
kapp leggja bændur á að koma
afurðum sínum á B-eykjavíku r-
markað, vegna þess að verðmunur-
inn hjer og þar ber uppi hinn
mikla tilkostnað af flntningi }æss-
um. —
Jón Árnason framkvæmdastjóri
Samhandsins hjeit því fiam í
Tímagrein nýlega, að bændu •
hefðu fengið svipað verð hjer í
Reykjavík og annars staðar á
landinu fyrir afurðir sínar. Held-
ur virðist reynslan vera gagnstæð
þessum verslunarfrjettnm Jóns,
enda er talið, að álit hans meðal
bænda hafi ekki vaxið af grein
þessari- í verðsamánburði sínum
gat hann ekki tilfært livaða út-
fiutningshafnir hann tæki til sam-
anburðar við Reykjavík. Nefndi
hann staðina ,,A. b. e.“ o. s. frv.
En bændur sem lásu þessar stað-
hæfingar Jóns telja að áður hann
'ari iengra í þessum skrifum, sje
honum nauðsynlegt að giöggva
sig' á því stafrofi viðskiftafræð-
innar, að segja satt fi-á staðreynd-
um. —
Thor Jensen.
Urtölurnar og vonleysið hafa
gert íslenskum sveitabúskap meira,
tjón en eklgos og hallæri. Þegar
menn hafa enga trú á umbótum
eða von um framtíðarmöguleika,
er ekkert gert er til framfara
horfir.
Aukin trú á framtíðarmöguleik-
um landsins er mesta framför síð-
ustu ára-
Þó hefir skort nokkuð ,á trú
margra manna á möguleikum
landbúnaðarins. Á þeim ólíklegustu
slöðum hefir orðið vart vantrúar
á, að íslenskur sveitjabúskapur
gæti staðið fyllilega á eigin fótum.
Leiðheiningar og athuganir á
búnaðarháttum hafa átt að hæta
úr þessu, vekja framtíðarvonir og
i’ramtak manna.
Ollum leiðbeiningum fremri til
að rj-ðja búnaðinum nýjar hraut-
ir, og auka trú á mátt hans og
möguleika, er framtak hins
i'remsta bónda á íslandi, Thor
Jensen. Enginn maður hefir
nokkru sinni ]yft öði*u eins Grett-
istaki og hann í ræktun og bú-
rekstri. Hann hefiv sýnt það í
\erki á stórfenglegan og varan-
legan hátt, hve óbilandi trú liann
hefir á mátt íslenskrar moldar
til ávöxtunar á fje og erfiði sem
i hana er lagt.
Fátt hafa Hriflungar látio frá
sjer fara á prenti, sem aflað getur
þeim meiri óvirðingar, en hnút-
ur þeirra og skítkast að búskap
Thor Jensen. Sjest þar vel hve
litið skynbragð þeir be-ra á það
sem lyfta kann íslenskum landbún-
ði til vegs og virðingar í fram-
tiðinni.
No'rðlenskar hafnir.
Húsvíkingar hafa nú, sem kunn-
ugt er, ráðist í hafnarvirki mikil,
og var unnið þar að bryggjugerð
í sumar. Er þar nú komin bryggja
úl í 2 metra dýpi um stórstfaums-
íjöru. Er þetta Ijettir þeim Hns-
víkingum, en aðeins lítil byrjun
á því sem verða á. Hefir sýslu-
maður Þingevinga Julius Havsteen
Jagt mikið kapp á hafnarmál
þeirra, og gerir sjer vonir um
«ð fje verði fáaniegt til fram-
'halds á verkinu. — Fvrir Hús-
víkinga verður höfnin stórfeld at-
vinnubót um alla framtíð. Fuilgeið
höfn í Húsavík er áætfnð að kosti
um milj. kr.
Danflegra er umhorfs enn yfir
Öðru hafnarmáli norðanlands.
Skagastranda rh öf n •
í 20 ár hefir sddveiði ekki
brugðíst á Hánaflóa. Nú er talað
um að nauðsyn beri til að hyggja
nýja síldarverksmiðju.
Myndi hún annars staðar betnr
ctt en á Skagaströnd, ef þar væri
höffi sem dygði?
Aðstaða til hafnargerðar þar er
ekki slæm. Garðnr bygður að norð-
an í Spákonnfellseyju og bryggjur
gerðar innan við eyna. En víð-
lent. og frjóeamt hjerað liggur
þarna að, svo hagsmunir sjávar-
útvegs og sveita mætast í Inusn
hafnarmáls Sk agastra ndar.
Samanburðurinn.
í fycra gaf Eysteinn Jónsson,
roeð opinberum styrk, út skýrslu
um verslunarrekstur hjer í Reykja
vík. Er sú skýrsla fræg að end-
emurn, sem annað margt er frá
þeim manni kemur. Verslunar-
kostnaður sagði Eysteinn að væri
hjer á erlendri voru að jafnaði
rúmlega 200 kr. á mánuði á hvert
5 manna lieimili. Var öll skýrsl-
an relcin ofan í hann, eins og menn
muna.
En þessi athugun Eysteins á
verslun landsmanna kom að gagni,
að því leyti að hún varð til þess
að safnað var skýrslnm nm verð-
lag á nauðsynjavörum um land
alt, í búðum kaupmanna og kaup-
fjelaga. Þá kom í ljós, að verð-
lag hjá kaupfjelÖgum var ekki
hagkvæmara viðskiftamönnum. en
verðlag hjá kaupmönnunum.
Af þessari rannsókn fekst, sá
lærdómur, sem menn gleyma ekki.
Þeir sem kaupa nauðsynjar sínar
íá kaupfjelögum verða að sæta
sama verði og þeir sem versla. við
kaupmenn.
En sem einskonar „uppbót’“ á
viðskiftin fá kaupfjelagsmennirnir
að standa undir kaupf jelagsskuld-
unum.
Spurning.
En nú fyrir nokkru varpar Ey-
steinn fram í Tímanum efasemdum
pm það, að þjóðin hafi efni á því
að liafa starfandi og starfhæfa
sjálfstæða verslunarstjett.
En eftir að sama.nburðurinn
fekst í fyrra, og gert var síðar yf-
irlit yfir það hverjar kaupfjelags-
skuldirnar eru, þá er alveg aug-
Ijóst., að spumingin er nú, livort
þjóðin hafi efni á að halda uppi
kaupfjelögum, sem svikið hafa að
allflestu leyti stefnu sína-
Atkvæðatalning.
I sumar sagði Tryggvi Þórhalls-
son að fyrsti vetrardagur væri
alóhæfur til kosninga sakir ill-
viðra og ófærðar í hinum dreifðu
bygðum landsins. Menn myndu
ekki geta komist á kjörstað.
Hjer um daginn skýrði haun
frá því, hvernig hann hugsaði sjer
að telja atkvæðin 1. vetrardag
með og móti núverandi banni. —
Hann teldi hiklaust alla þá, sem
ekki greiddu atkvæði þann dag
meðmælta því að hafa alt við það
sama.
Eftir því á veður og ófæi'ð, sem
hann talaði um í sumar, eugin
áhrif að hafa. Ellegav þá, að
saingöngtterfiðleikajrnir eiga að-
eins að vera á vegmn bannmann-
anna.
En meðal annara orða.f Ef Tr.
Þ. telur það algilda reglu, að þeir
sem heima sitja við kosningar
vilji enga breytingu; hvernig þá
t. d. með kosningu hans sjálfs í
Strandasýslu 1. vetrardag fyrir 10
árum. Þá voru atkvæði þau sem
honum voru greidd aðeins 86 fleiri
en atkvæði Magnúsar Pjetursson-
ar læknis.
Margfalt fleiri en 86 sátu heima.
Eftir kenningu Tr. Þ. hafa þeir
allir viljað hafa alt við það
sama, Magnús Pjetursson sem þing
mann sinn, og Tr. Þ. hefir, eftir
því sem hann sjáflur telur eigi
haft rjett til þingsetunnar.
Eignarjettur.
\Þorbergur Þórðarson „fræðimað-
nr“ er einn þeirra manna sem
telnr samlanda sína óþarflega
hlynta eignarrjettinum-
Sjálfur liefir liann gert harð-
svíraðar tilraunir til að helga sjer
ítök í pyngju landa sinna, og ver
nú þessi persónulegu hlunnindi
sín eins og slæg meri folald sitt.
Síðan hann liefir valið sjer
esperautokenslu að lífsstarfi, held-
ur hann því fram með áfergju að
þetta tilbúna mál, og helst ekki
annað, eigi að opna Islendingum
leiðir til þekkingar og kunnleika
a löndum og þjóðum heimsins.
Menn, sem ekki fást við máia-
kenslu lialda því aftur á móti-
fraftn, að hagkvæmari sje hinni
uppvaxandi kynslóð að læra t. d.
ensku, og ná undirstöðu í því
alheimsmáli t. d. með því að læra
hina auðlærðu stofnensku.
Þorbergur bregst reiður við öll-
um slíkum leiðbeiningum, og
heimtar með siðlausri frekju, að
menn læri hjer esperantó í staðinn.
Þó lionum .sje bent á, að esperantú-
kunnandi menn í heimitfum sjeu
íslendingum færri, þegar allir eru
meðtaldir. situr Þorbergur Þórð-
arson við sinn keip. Hann hefu'
eignast esperantó kunnát.tu og er
orðinn esperantókennavi. Á altari