Morgunblaðið - 15.12.1933, Blaðsíða 7

7
MORGU NBLAÐItí
tíu ára áætlunin

sem hefir lært a.ð afneita sjálfum
sjer, játi fyr eða síðar, að á því
Eftír síra Haíldór Jónsson að Reyni-
vöiltim (átvarpseríndi).
Framh-
Yrðu samtökin almenn eða þátt-
takan í þessari viðleitni, mundi
þau verða til hins mesta styrks
fyfir banka og' aðrar lánstofnanir
í landinu. Þessar stofnanir fengi
yfir að ráða ódýru rekstrarfje,
sem ekki væri nyt. að hrifsa þaðan
fyrirvaralaust. Slíkar stofnanir
yrðu með tímanum miklu sterkari
en ella. »_
Ennfremur er þess gætandi, að
meðþessum hætti mundi bjargað
gjaldeyri frá því að fara út úr
landinu að óþörfu, að sama skapi
og menn neituðu sjer ýmist um ó-
þarfar vörur eða beint skaðlegar
vörur, og skilst vel, á þeim tíma,
sem yfir stendur. hvers virði slíkt
væri fyrir fjárhag landsins.
Með aukinni fjársöfnun og al-
mennari sjálfsafneitun í fjárhags-
efnum, mundu skapast betri skd-
yrði fyrir margvíslegar nýtilegar
framkvæmdir. Mikill munur er
vissulega á því, að fje þjóðarinnar
sje nótað til nýtilegra framkvæmda
en ekki til að svala lægri hvötum.
Margt og mikið kallar að, sem
kostar fje, er aInienningsheillina
varðar. Oss vantar brýr og vegi og
óteljandi margt. Tíu ára áætlunar-
samtökin eiga a,ð flýta fyrir ýmsu
af því, sem ennþá vantar.
Það skal játað að vísu, að hver
einstakur getur harla litlu og jafn
vel engu ráðið um það, hversu með
fje það er farið,' sem kemur inn í
Tíu ára áætlunarbækurnar, en um
það er slíkt hið sama að segja og
það fje annað, sgm bönkum og
öðrum lánstofnunum er trúað fyr-
ir. En það er skoðun mín, að yrði
villeitni td sjálfsafneitunar í fjár-
hagsefnum almennari en hún hef-
ir verið og það svo, að hún mark-
aði stefnu þjóðarinnar, mundi hún
styrkja þá, sem fara með fje al-
mennings til að gera sitt til að
verja því vel, og verður hjer sem
ella að treysta drengskap og hæfi-
leikum þeirra, sem ráðstafa láns-
fjenu. Frá þeirri hlið ætti menn
að vera nokkurnveginn jafnörugg-
ir og með annað fje, sem falið er
öðrum til varðveislu og til að á-
vaxta. Og mjer finst, að slík al-
menn viðleitni og þátttaka tali
þess vegna til drengslrapar og var-
færni allra þeirra sem fara með
efni annara.
•Teg fer auðvitað ekki fram á
það, að fólkið neiti sjer um öll
heimsins gæði. Þess háttar mundi
heldur alls ekki vera vinnandi
vegur. Jeg fer aðeins fram á það,
að hver fyrir sig bjargi frá glötun
sjer til handa því, sem unt er og
hann sjer sjer fært og sjer að skað
lausu.
Neiti einhver sjer um eða spari
t- d. einn fjórða hluta þess, sem
hann annars mundi hafa eytt, til
einskis eða lítils gagns, eða sjer til
hafi hann grætt en ekki tapað.
Einn af frægustu sálarfræðing-
um síðari tíma, William James,
| ræður öllum til að láta eitthvað
hundrað sinnum, er um gott mál á móti sjer á hverjum degi, ef
er að ræða. — þeir vilji temja vilja sinn og vera
En þótt aðeins nokkrum hluta þess fullvísir að geta treyst á
þess sem eytt er í gáleysi, væri hann, þegar lífið heimtar hin stóru
bjargað, mundi það hjá mörgum átök. Hann segir, að slík dagleg
manni verða að upphæð á tíu ár- sjálfsafneitun svari til heræfinga
nm, sem munaði um og vissulegajá friðartímum, sem tryggi það, að
hjá öllum þeim, sem mikil pen- herinn sje viðbúinn, er ófrið beri
ingaráð hefir og hefir vanist því,
að láta margt eða flest eftir sjer,
sem hugann fýsti. Þetta, hve mikið
kemur í bækurnar, fer auðvitað
að höndum og þjóð verði að taka
á öllu sínu í sjálfsafneitun, sjálf-
fórn og kjarki.
Það er almannamál, að þjóð vor
GOLMHHS llnstmia
eftir hvers eins tilhneigingum, hafi ekki yfirleitt látið svo mikið j
staðfestu og fjárhagsráðum. á móti sjer undanfarin ár eða
Nú set jeg svo, að í margar þess-^fram undir þennan tíma. Eyðslan
ar bækur komi bæði fáar og var efalaust úr hófi fram og þarf
strjálar upphæðir á tíu árum, þótt
flestu væri þar td skila haldið,
sem til greina gæti komið. En
safnast þegar saman ltemur. Þá
sem varkárir eru í fjárhagsefnum
ekki annað í því efni en að
glöggva sig á landhagskýrslunum
um innflutning á óþörfum og mið-
ur þörfum vamingi. Meðfram þess
vegna er högum landsins ver kom-
og lausir við eyðslu og óhóf, mætti ið en nauðsyn hefði borið til, ef
segja um, að eigi hefðu þeir þurft allur almenningur hefði gætt allr-
slíkra ráða við vegna sjálfra sín-'ar varfærni og sparnaðar í fjár-
hagsefnum. Ein leið af mörgum
fleiri til viðreisnar í framtíðinni
Að mínum dómi hefði þeir samt
sem áður gert gott verk. Þeir
hefði um leið og þeir gættu sjálfra
sín, einnig gætt annara, stutt ein-
mitt þá, sem veikari voru með
áhrifum «ínum og eigin fordæmi.
Nú sem stendur vita allir, að
í minna lagi hafa menn handa a
milli allflestir, enda er það við-
kvæðið hjá-mörgum, sem vonlegt
er- Þrátt fyrir það er ráðlegast
fyrir alla, er geta, að byrja sem
allra 'fyrst, því drátlturinn er
hættulegur Gamalt heilræði segir
oss, að ekki eigi að draga það til
morguns, sem gera megi í dag og
á það hjer vel við. Þess ber einnig
að g-æta, að þótt byrjað sje í smá-
um stíl af þeim ástæðum, að lítið
er handa milli, eru tíu ár langur
tími, það er tíu sinnum 365 dagar
og betur þó, en á þeim tíma getur
margt breyst til batnaðar og hag-
ur manna rýmkað. Og vér®ur þar
að lifa í voninni. Þess vegna vildi
jeg mjög fastlega hvetja menn til
að byrja strax og „ láta það um
fram alt ekki dragast.
Öem betur fer er mjög márgt
um það fólk í landinu, sem gætir
allrar varúðar og skynsamlegrar
sparsemi og sýnir fýrirhyggju í
hvívetna og ber áð fagna við þá
vissu. Hinum, sem vanir eru að
láta flest eftir sjer en liafa þó
auraráð, mundi Tíu ára áæltunin
hin mestu búdrýgindi og þeim til
ómetanlegs gagns á fleiri vegu en
einn.
Það sem jeg hefi í huga með
slíkri fjársöfnun, slíkri sjálfsaf-
neitun um tíu ára skeið, er auð-
vitað fjársparnaðurinn fyrir hina
einstöku og þjóðina í lieild sinni.
Þetta út af fyrir sig er harla mik-
ilsvert og sjest það best, þegar
við efnahagserfiðleika er að búa
og geta að ýmsu levti sjálfum sjer
0
um kent.
Fjársparnaðinn tel jeg þó engan
ogagns, er það betra en ekki. Neiti veginn mestu varða. Það er sjálfs-
hann sjer um helminginn, er það afneitunin, sem mest er verð eftir
enn betra. Neiti hann sjer \xm minni skoðun.
llrjá fjórðu hluta, en það betra. Allir vita, að til er gamalt boð,
Oo- þó að efnstaldingurinn geti setn sífelt er í sama gildi: 'Hver
ekki bjargað öllu, má með sanni sem vill fylgja mjer, afneiti sjálf-
segja, að betri er hálfur skaði en um sjer, taki sinn kross á sig og
allur. Það er betra að muna 50 fvlgi mjer eftir.
ainnnm heldur en að glevma eitt Jeg geri ráð fyrir því. að hver
er vissulega sú, að þjóðin gæti bet
ur varfærni í þessum efnum en
verið hefir og ej'ði ekki um efni
fram.
Til þess að slík stefna geti mynd
ast fyrst og fremst af frjálsum
vilja, en eigi af neinni nauðung,
er vitanlegt, að hún verður að eiga
upptök sín hjá einstaklingum þjóð
arinnar.
Þeir þurfa að temja sjer sjálf-
afneifun, einnig í fjárhagsefnum,
en með stöðugri sjálfsafneitun,
einnig í fjárhagsefnum, eru þeir
að ala sjálfa sig upp, en um leið
að ala einnig aðra upp. Tíu ára
áætlunin gefur taumhald á sjálf-
um sjer og hin vakandi gát á
sjálfum sjer, er í mínum augum
hennar allra stærsti kostur. Hún
hlýtur óhjákvæmilega að vaiúveita
margt ómissandi verðmætið, sem
að öðrum kosti hefði farið hrapar-
lega forgörðum, fyrir handvömm,
vegna sjálfskaparvíta.
Mjer finst einnig, að hjer gæti
orðið ti] holt aðhald fyrir ríkis-
stjórnina og Alþingi, þegar það er
fyllilega sjeð, að gætilegar aðgerð-
ir í fjárhagsefnum, er vilji þjóð-
arinnar, hennar stefnumið.
Hjer á ekki neitt frá neinum að
taka, heldur aðeins að hjálpa
Pjetri og Páli til að gevma sitt.
einmitt margt af því, sem dýrmæt-
ast þvkir og sárast að missa.
Framli •
Hópflug Frakka
um Norður-Afríku.
Gjfirir gamalt hálslín,
11 sem nýtt!
Biðjið kaupmann yðar um hana,
ef þjer viljið hafa jólahálslínið
útlitsfagurt.
Normandie 14. des. F. Ú.
Flugflotinn franski, sem und-
anfarið hefir verið á ferð um
nýlendur Frakka í norður-Af-
ríku, kom í gær til Adrar, í suð-
ur-Algier, á norður takmörkum
Saharaeyðimerkur. Hafði hann
þá flogið þvert yfir eyðimörk-
ina, og er það í fyrsta skifti, sem
hópflug er farið um þessar slóð-
ir. í hópflugi þessu taka þátt
28 flugvjelar.
Jónas Sveinsson læknir
Pósthússtræti 17.
(Lækningastofur Kr. Sveinssonar, augnlæknis).
Sjergrein: Handlækningar (kven og þvagfærasjúkdómar)
Viðtalstími 1—3 síðd.
Heimasími 3813. Lækningastofan 3344.
Munið nýju llskbúðinu
við TryggvagStn.
# Þar fáið þið bestan og ódýrastan fisk
í matinn í dag.
Sími 1410 (tvær línur).
Slyrktnrslöðnr
Skinstiðrsfieiagsins flidan.
Beiðnir um styrk úr sjóðnum sendist
Hafsteini Bergþórssyni, Marargötu 6,
fyrir 21. þ. m.
Stjórnin.
Góð jólagjöf er bókin
BÁSÚNA
eftir Ebenezer Ebenezersson.
Vinir og óvinir kristindómsins þurfa að lesa bókina.
Fæst hjá bóksöluni.
fliigitlit tii líinii:
Geir kom
morgim.

frá Englandi í gær-
Sauðakjöt af Hólsfjöllum. Dilkakjöt úr Dölum, af Strönd-
um og frá Kópaskeri, fyrirliggjandi hjá
Samband ísl. samvinnufjelaga.
Sími 1080.
AKIir mnna A. S. I.