Morgunblaðið - 22.12.1933, Page 6

6
I lofti.
Eftir Alexander Jóhannes-
aon dr. phil. Útg. ísafold-
arprentsmiðja h.f. Reykja-
vík 1933.
Enginn íslendingur hefir sýnt
jafn lifandi áhuga og lagt eins
míkið starf og erfiði á sig í þágu
flugmálanna hjer á landi sem Al-
exander Jóhannesson prófessor.
Meðan Flugxjelag íslands starf-
aði hjer á árunum 1928— 31 var
hann lífið og sálin í starfi þess
og framkvæmdum og trú hans og
bjartsýni veltu oft og mörgum
sinnum þeim björgum úr vegi,
sem flestum öðrum sýndust með
öliti óvinnandi. Starf Flugfjel-
agsins á þeim árum og fyrst og
fremst starf próf. Alexanders í
þess þágu var erfitt brautryðj-
endastarf, sem bar þann árang-
ur, að íslenska þjóðin mun nú
yfirleitt hafa trú bæði á öryggi
cg gildi loftferða fyrir samgöng-
ur iandsins. Jarðvegurinn er und-
irbúinn, skilningur skapaður fyr
ir nauðsyn málsins, og eigi verð-
ur þess langt að bíða, að sú krafa
verði hafin, að þing og stjórn
beiti sjer fyrir því, að koma á
föstum flugferðum innanlands.
Tíminn kallar. Islendingar verða
að fylgjast með honum. Hraðinn
í verslun og viðskiftum, hraðinn
á landi, sjó og í lofti, grípur al-
staðar um sig. Flugvjelalaus þjóð
er þegar orðin á eftir tímanum.
Því miður varð Flugfjelagið að
hætta störfum fyrir óhöpp ein,
en engu að síður varð starf þess
vonbrigði í íslensku þjóðlífi. Og
heimsóknir erlendra fluggarpa á
hverju sumri hin síðari ár munu
færa íslendingum heim sanninn
um það, að þeir verða að fara aÓ
leggja niður seinaganginn og
ganga á hönd þeim boðbera lífs
og hreyfingar, sem nú fer yfir
löndin í kringum okkur.
Prófessor Alexander hefir gef-
ið skýrt og skemtilega ritað yf-
irlit um flugmálin í heiminun:
í nýútkominni bók með því nafm,
er að ofan greinir. Skiftist bók-
in í 5 aðalkafla. Er sá fyrsti um
íramfarir fluglistarinnar (bls. 7
—53). Lýsir hann þar hinum
fyrstu tilraunum í flugvjelasmíði
og loftskipa og segir frá hinum
merkustu flugleiðangrum meðan
flugið var enn á reynslustigi. —
Eru þar nöfn, sem flestir munu
kannast við: Zeppelin greifi, dr.
Eckener, Junkers, Lindbergh,
Húnefeld, Nobile, Byrd, Piccard
o. fl., sem getið hafa sjer ódauð-
legan orðstír. Er ferðum þessara
fiuggarpa lýst glögglega og til-
gangi þeirra og árangri, svo að
yndi er að lesa. Má þar til dæmis
nefna frásögnina af hinni ör-
lagaríku norðurför Nobiles á loft
skipinu „Italia“ sumarið 1928,
sem enn er í fersku minni. Ann-
ar kaflinn heitir Flugferðir á ís-
landi (bls. 54—88). Er þar sagt
frá hinum fyrstu flugtilraunum
hjer á landi sumarið 1919 og
starfsemi Flugfjelags íslands. —
Því næst eru skemtilegir og mjög
vel ritaðir kaflar um hina fyrstu
flugferð til Norðurlandsins og
fyrstu flugferð til Austfjarða.
Var höfundur með í þessum ferð-
um báðum. Frásagnir þessar eru
ritaðar af miklu fjöri og hraða
MORGUNBLAÐIÐ
eins og sæmir slíku efni. Kennir farið snjöllum orðum um áíuríf
þar víða skáldlegra tilþrifa og ; iuglistarinnar á hugsunarhátt og
mæ^sku, sem freistandi væri að framtíðarhorfur einstakiinga og
taka upp sýnishorn af, en því þjóða og þær vonir, sem við hana
verður þó að sleppa. Þá er lýst eru tengdar.
einum degi í síldarleit, flugi í Höfundurinn helgar æskuiýð
stormi, sjúkraflutningi í lofti ogjlslands bók sína. Hinn hugdjari.
og bjartsýni brautryðjandi í saim
göngumálum íslands, hefir þar
með gefið íslenskum æskumönn-
um góða gjöf. Bókin logar a?
fjöri og framfarahug. Hinir öt-
ulu og ótrauðu flugkappar, sem
bókin segir frá, eru eftirlætisgoð
!oks Grænlandsförinni, sem ekki
komst fram. Þriðji kaflínn heitir
á flugi til Islands ('ols. 89—121)
og segir frá þeim flugleiðangr-
um, sem hingað hafa komið, og
er saga þeirra rakin eins og í
fyrsta kafla, lýst tilgangi flugs-
jns og árangri. l>arna eru mörg|ungra) hraustra sveina. Þar eru
góðkunn nöfn, sem enn eru í -rmyndir, sem þeir dást að og
fersku minni: Nelson, Smith ogjþá langar til að líkjast. Jeg get
vVade, Locatelli, Ahrenberg, von varla hugsað mjer betri feng fyr-
Gronau, Zeppelin greifi, Hirth,
Gramer, Balbo, Grierson, og síð-
ast en ekki síst Charles Lind-
bergh. Fjórði kaflinn er um Veð-
urathuganir Hollendinga (bls 122
—124), en síðasti kaflinn heitir
í lofti (bls. 125—132), og er þar

MAGGI’S YÖRUR
eru óviðjafnanlegar.
ir unglinga en þessa ágætu bók.
Hún er prýdd fjölda nynda og
að öllu vei frá henni gengið. Er
hún tilvalin tækifærisgjöf handa
stálpuðum börnum og unglingum.
G. , . .
Bcejaróbyrgð -
5kaítfrel5i, eða bœjarútgerð
Hin sívarandi hnignun fiski-
flotans hefir nú þegar opnað
augu fjölda manna fyrir því, að
eitthvað verði að aðhafast, ef
bærinn á ekki að bíða stórhnekki
af atvinnuleysi í framtíðinni. —
Menn, sem jafnvel hafa hvað
lengst gengið í því, að murka líf-
ið úr þessum mjólkurkúm bæj-
arins, eru farnir að vitkast og
viðurkenna, að nú sje nóg að-
gert. Raddir hvaðanæfa hrópa,
meiri vinnu, meiri útveg, og þess-
ar raddir verða ekki stöðvaðar,
þær verða háværari og háværari
við hvert skip, sem úr lestinni
heltist. Og því ber þeim, sem
fyrir opinberum málum ráða, að
gjöra sjer það ljóst, bæði fljótt
og vel, hverjar leiðir verði happa
að verðmæti þessara framleiðslu-
tækja hafa rýrnað um helming
eða meira á þessum árum, á
meðan að eignir íbúa bæjarins,
bæði sparisjóðir og fasteignir
hafa aukist í stórum stíl, og það
alt á kostnað hins þverrandi flota.
Getur nokkúrum heilvita manni
dulist, að hjer hefir óviturlega
verið gengið á framleiðslutækin
í öllum álögum, á meðan ein-
staklingunum er hlíft.
Nú er.aftúr á móti breytt um
stefnu, ef um nýja útgerðar-
menn er að ræða, og helst þó, ef
alt er bygt upp á samvinnufje-
lagsgrundvellinum. Alþingi geng-
ur á undan og samþykkir hverja
ábyrgðina á fætur annari, rann-
sóknarlaust, hugsunarlaust og
Það besta
er ekki of gott
handa frúmii
eða kæruitunni
Elizabeth Ardens fegrunarlyf
eru viðurkend um allan heim
sem þau bestu fáanlegu.
Gjafakassar frá 19.20.
Vy-—Púðurdósir úr silfri og emaille.
Púður, 12 mismunandi teg-
12
undir.
Ilmvötn.
drýgstar að fara, bæði fyrir bæj-1 skilyrðislaust, að öðru en því, að
arfj,elagið og einstaklinginn. Isveitar- eða bæjarfjelögin standi
Tvær meginstefnur virðast ofa,r sjer á skjalinu, svo að þeim
vera hjer á uppsigimgu í þessu megi ganga, ef illa fer. Og bæj-
þarfa máli, og 'hvorug góð. Er arfjelagið hjer virðist vera að
önnur borin fram af Jaínaðar- inn á sömu hálu og vitlausu
mönnum, og hún er sú, að bærinn brautina. Á sama tima er haldið
taki að sjer útgerð í stórum stíl, óbreyttum skattaálögu’n á þeim
jafnvel þó að fyrir liggi frá mál- 'yrirtækjum sem um aldarfjórð-
gagni þess viðurkenning um það, ung hafa borið uppi þennan lxe
að gera megi ráð fyrir 50 þús. ° T þetta land, en nú íá ekki s<ao-
kr. árlegu tapi á skip. Hin er ið lengur ósveigð undir þessum
borin fram af atvinnulausum cin þunga. Sjer nú nokkur lifandi
staklingum og er sú, að bærinn maður snefil. af rjettlæti í þvi,
aðstoði þá til skipakaupa og út- að iþyngja takmarkalaust einu u
gerðar með ábyrgðum. Og með framleiðanda með sköttum, ti:
því að tillaga borgarstjóra í máli þess að geta veitt öðrurn tak-
þessu og samþykki bæjarráðs markalitla ábyrgð til samskonnr
gefur fullkomna bendingu um reksturs.
það, hvernig ætlast er til, að Mjer sem öðrum, er það fylli-
Sjáífstæðismenn skipi sjer í máli lega ljóst, að hjer verður eitt-
þessu, vil jeg leyfa mjer að fara hvað að hafast að, og þao bæði
um það nokkrum orðum, áður en fljótt og vel, en það teldi jeg
lengra er gengið. bcstu og öruggustu leiðina, að
Jeg þarf ekki að vera marg- skattfrelsa nú þegar og fram-
orður um það, við hvaða skiln- vegis öll þau fyrirtæki er að fram,
ing fiskifloti vor hefir átt að búa leiðslu vinna bæði til bæjar og
hjer undanfarin 10 ár. Hann hef- ríkis. Hjer er sem betur fer tölu-
svo er, getur, ekkert fyrirtækí fjelag, að þeir fái ekki einhvern
•þrcskasc og veitt atvinnu stúnd- tíma óþægilegan skell af því?. —
nni lengur. Iiugsið ykkur Reykjavík í frarn-
Mjer og fjölda annara manna tiðinni, eiganda að Hótel Borg,
er það iyililega ljóst, að hjer eru Slippnum og hóp af gömlum ryðg
til hópar af mönnum, er komið úðum línubátum, öliu ofliiaðið
hafa sjer saman um að safna og sliuldum upp yfir burstir og möst
leggja fram til skipakaupa 30 til ur. Slík er harmsaga þeirra, er
-ið þús. hver hópur, gegn því að abyrgðir veita. Nei, þá þúsund
„a.a atvinnu við skipín. Fram sinnum heldur bæjarrekstur
y.ir þetta er útilokað að fá nokk strax.
ir vægast sagt mætt takmarka-
lausu skilningsleysi frá bænum,
höfninni, Alþingi, og að jeg nú
ekki tali um frá þeim, sem gert
hafa sjer það að atvinnu að
koma hcnum á knje. Og því er
nú komið sem komið er.
Vil jeg leyfa mjer að benda á,
og biðja menn að athuga það vel,
vert til af fje, sem fáanlegt væri
til ýmissar framleiðslu, ef vissa
fengist fyrir því, að fyrirtækið
fengi að þróast og dafna í friði,
en svo er ekki eins og nú er kom-
ið skattamálum vorum, því undir
þeim lögum ber hvert fyrirtæki,
sem nokkra áhættu hefir dauð-
ann í sjer frá byrjun. Og meðan
I Lyfjabnðin Iðunn.
urt framlag. Og þetta er ákaf-
æga skiljanlegt. Skdpshöfnin vill
alt til vinna til að skapa sjer
vinnu, og vonar, að alt hangi
þar til f jeð er aftur unnið inn á
þann hátt, en euginn annar vill
k.oma nálægt þessu vegna skatta-
laganna. En stefna þessi er röng,
Og fyrirtækin eru fyrirfram
dauðadæmd, eins og alt, sem
bygt; er upp á fúnum stoðum
Vjer slöndum á þrepskildi
nýrra bæjarstjórnakosninga,. og
þetta er eitt af þeim málum, sem
krafist verður hreinna Iína í af
þúsundum skattþegna þessa bæj-
ar. —
Útgerðih hjer þarf nýja sterka
strauma til ao berast aftur upp
úr þeim erfiðleikum sem hún nú
er í. Ilún þarf hugsterka, þrótt-
mikla, vitra metm, sem samrýrna
Jeg vil bíðja menn, ekki ein- það besta af reynslu hinna eldri
asta þá, sem nú eru forráðamenn
heldur og alla skattþegna þessa
bæjar, að gera sjer það vel ljósfc
með opnum augum hvert stefn-
ir, ef haldið er áfram á þeirri
ábyrgðarbraut, er bærinn hefir
þegar gengið inn á. Hann byri
ar með 350 þús. króna ábyrgð
fyrir Hótel Borg, sem beðið er
-?ð auka nú upp í 450 þú , lcr.
iafnhliða því, sem hótelið er nítt
niður. Hann ábyrgði næst 400
og þekkingu nýja tímans, og hún
barf um fram alt frið og samúo
og skiining þeirra manna, sem
mestu geta ráðið um afkomu
hennar. Vegur hennar er vegur
lands og bæjar, og afkoma henn-
ar er afkoma þúsunda heimila.
Skattfrelsið hana og hún nmn
aftvr blómgast og færa líf yfir
þenmom bæ, sem hún hefir skapa,ð.
Reykjavík, 21. des. 1933.
Gísli Jónsson.
þús. kr. íyrir Slippfjelagið, sem
líka er beðið um að auka upp í Útvarpið í dag: 10.00 Veður-
450 þús. kr., og nú er beðíð um fregnir. 12.15 Hádegisútvarp.
ábyrgð fyrir skipum, fyrst þess- 15.00 Veðurfregnir. Endurtekn-
ari tölu og síðan hinni og hvar irg frjetta o. fl. 19.00 Tón-
er hægt að enda? Telur nokkur leikar. 19.10 Veðurfregnir.
maður sjer trú um, að þeir sem 19.20 Tillcynningar. 19.25 Er-
hafa bað með höndum að á- indi Fiskifjelagsins: (Kristján
byrgjast upphæðir fyrir aðra, Bergsson). 19.50 Tilkynningar.
hvort heldur það eru einstakl- 20.00 Klukkusláttur. Frjettir.
ingar, bankar, ríki eða bgsjar- 20.30 Kvöldvaka.