Morgunblaðið - 18.01.1934, Blaðsíða 6

6
MORGUN BLAÐIÐ
mm
part vegna þess kve stutt er eíðan
almenningur aldrei hafði eyri
handa á milli, en á sjer sumpart
dýpri rætur í eðli þjóðarinnar.
Hvað sem um það er, íslendingar
verða að láta sjer skiljast að spar-
semi er kostur, en ekki löstur, og
gálaus meðferð fjár, er fyrst og
fremst vottur um þroskaleysi, sem
er til athlægis þeim er meiri hafa
kunnáttu í meðferð f jár.
Morgunblaðið vill því hvetja
alla til að taka vel/á móti uppá-
stungum síra Halldórs á Reyni-
völlum.
-----------------
C-listinn er listi Sjálfstæð-
isflokksins.
t
Helga Erlingsdóttir
Dáin þ. 30 .des. 1933 í Keflavík.
Helga heit. var fædd þ. 16. nóv.
1862 að Kirkjubóli í Hvítársíðu.
Poreldrar hennar voru þau Erling
ur Ámason bóndi og Þórunn
Magnúsdóttir, er bjuggu um 25
ára skeið á Kirkjubóli. Helga ólst
upp í föðurhúsum, en eftir tví-
tugsaldur vann hún á ýmsum bæj-
um þar í sveitinni. Nokkru fyrir
aldamótin fluttist hún suður til
Keflavíkur, og þar dvaldi hún,
þar til að hún Ijest, þ. 30. des.
síðastl. rúml. sjötug að aldri.
Nokkru áður en Helga heit.
fiuttist alfarin suður, kyntist hún
Hinriki Hinrikssyni frá Keflavík
og hófu þau búskap árið 1896 í
Keflavík. Þeim varð ekki barna
auðið, en stúlku, Lísibet að nafni,
tóku þau í fóstur á áðru ári. Helga
var þessari fósturdóttur sinni á-
valt sem besta móðir. Lísibet gift-
ist síðar Albert Bjamasyni form.
og útgerðarmanni í Keflavík. A
efri ámm sínum var Helga heit.
til heimilis hjá þeim hjónum, sem
reyndust henni prýðilega í alla
staði.
Æfiatriði Helgu heitinnar era
ekki margbrotin, en bak við þau
liggja mörg vel unnin störf, þrek
og elja þess einstaklings er fátæk-
ur fer úr föðurgarði til að vinna
fyrir sjer. Hún var vel að sjer um
margt, og lagin við alla vinnu,
enda þurfti hún oft á þeirri lægni
að halda, því sí og æ var hún
vinnandi, á meðan heilsan leyfði.
Hún var og góð kona, er öllum
þótti vænt um og virtu. sem henni
kyntust.
Helga heitin átti alls 9 syst-
kini og var hún með þeim vngstu
þeirra. Tvö af systkinum hennar
dóu í æsku, en sú sem yngst var
þeirra systkina, Oddný Erlings-
dóttir, ljest í Reykjavík á síðastl.
hausti.
Helga Erlingsdóttir var jarð-
sungin í gær í Keflavík.
Sb'ændi.
SjáKstæðismenn, sem fara burt
úr bænum fyrir laugardag, era
ámintir um að greiða atkvæði hjá
lögmanni áður en þeir fara. Kosn-
ingaskrifstofa lögmanns er í Póst-
stræti 3 (gömlu símastöðinni) og
opin alla virka daga frá kl. 10—-12
og 1—5.
Kjósið C-listann!
náma5lysið mikla
Myndin hjer að ofan sýnir rústir námabygginganna.
Það var rjett eftir áramótin, að
ógurleg sprenging varð í kola-
námu, sem kölluð er Nelson III.
og er skamt frá Dux í Tjekkó-
slóvakíu. Niðri í námunni voru
160 menn að vinna og komst eng-
inn þeirra út, því námugangarnir
hrundu saman og ■ upp úr rúst-
unum stóðu háir eldstrókar.
Það er talið, að kviknað hafi í
gasi niðri í námunni, og svo ægi-
leg var sprengingin, að lýftuturn-
inn hrundi, og öll mannvirki við
námuopið eyðilögðust..
Mönnum var þegar Ijóst, að
hjer var um hið stærsta námuslys
í landinu að ræða, og björgunar-
ráðstafanir voru þegar gerðar, en
ekki varð við neitt ráðið. Náma
þessi var önnur stærsta kolanám-
an í Tjekkóslóvakíu. og skiftist
hún í þrjá hluta, og var innan-
gengt neðanjarðar milli þeirra
allra. En það kom fljótt í ljós,
að eldurinn hafði breiðst um alla
námuna. Þegar farið var að ‘ryðja
gangana, sem liggja út úr nám-
unni, streymdi þar út mikið gas,
sem hindraði mjög starfið, og
stundum var gasið logandi. Yarð
björgunarliðið því að hverfa frá
bvað eftir annað. Nokkur lík náð-
ust þó út úr námunni fyrsta dag-
inn, en svo magnaðist eldurinn
svo mjög að það var fyrirskipað
að byrgja námagangana alveg og
reyna á þann hátt að láta eldinn
kafna af loftleysi.
Útbúnaður báta
og skipa.
Eins og kunnugt er, flutti hr.
ritstj. Sveinbjörn Egilson, nú fyr-
ii skemstu, ágætt erindi í útvarp-
ið um út.búnað báta og skipa, þar
sem hann kvatti menn mjög til
þess að notfæra sjer betur en áð-
ur öll þau tæki er menn þekkja
og allir geta veitt sjer, er aukið
gæti öryggi þeirra þegar mest
á ríður og eitthvað gæti dregið
úr hinum ægilegu slysförum hjer
við land. Það er ekki í fyrsta sinni
að sá maður bendir á eitt og ann-
að er betur mætti fara á því sviði
og á hann skilið þjóðarþökk fyrir
áhugá sinn og viðleytni á því mál-
efni. En því miður virðist ráðun
og bendingum hans og annara
mætra manna, er um þetta hafa
talað og skrifað fyr og síðar, lítill
gaumur gefinn og jeg er hræddur
um að svo vérði enn, því ekki
hefi jeg heyrt eða sjeð minst á
þetta síðasta erindi hans í ræðu
nje riti, því langar. mig til að
leggja orð í belg og taka undir
með honum.
Það ér t. d. merkilegt hve menn
hafa verið tómlátir með það að
hafa með sjer lýsi og bárufleyga í
bátum sínum, sem er eitt ágæt-
asta tæki til þess að verjast áföll-
um í stórsjó, sjálfur hefi jeg
reynslu fvrir því. Það eru nú yfir
40 ár síðan síra Oddur sál. Gísla-
son, með sínum þjóðkunna dugn-
aði, áhuga og ósjerplægni tók að
ferðast milli veiðistöðva og kenna
mönnurn notkun þessara tækja og
annara er að gagni gætu orðið og
margoft verið á það bent síðan.
Ætti nú hver einasti formaður
á stærri og minni bátum kringum
alL land að taka upp þann ófrá-
víkjanlega sig nú í vertíðarbyrjun
a.ð fara ekki á sjó án þess að
hafa með sjer nóg lýsi og báru-
fleyg. Þetta gætu allir veitt sjer,
kostar lítið, en get.ur komið að
ómetanlegu gagni. Sem dæmi þess
hvert gagn lýsi eða lyfur getur
gert í stórsjó, vil jeg geta þess,
að sama daginn sem Kristján heit.
Bjarnason fórst á skipi sínu „Ori-
/ent“ með allri áliöfn, var jeg á
kútter „Sigríður“ staddur grant á
Selvogsbanka. Oerði þá ofsarok á
suðvestan með jeljagangi og stór-
sjó, rifnaði þá stórseglið, svo óum-
flýjanlegt var að taka það niður
og koma upp öðru segli, ef mögu-
legt væri. Þeir sem til þekkja,
geta skilið hve erfitt og hættulegt
verk það var, að hafa svo marga
menn á þilfári er til þess þurfti,
I slíku veðri og stórsjó og skipið
flatrekandi á meðan, en með því
að við höfðum nokkrar lifrar-
tunnur á þilfarinu, ‘tók jeg það
ráð að slá botn úr þeim og láta
lifur í poka, merja hana og fleygja
þeim út með löngum köðlum fram
an og aftan til á skipinu og auk
þess fleygja nokkru af henni
lausri. Á þennan hátt tókst okkur
að hafa seglaskifti og koma segl-
inu upp án þess að fá neinn hættu
legan sjó á meðan, sem ann-
ars hefði verið nærri óhugsandi
og fleiri dæmi gæti jeg tilfært um
gagnsemi olíu eða lýsis undir lík-
um kringumstæðum.
Það ætti mi ekki að þurfa að
benda á það hve nauðsynlegt er að
seglin og seglaútbúnaður allur sje
í góðu lagi og ófiiinn, en því mið-
ur vill nú verða misbrestur á því,
t. d. hefir oft verið komið með
segl til mín til viðgerðar í byrjun
vertíðar, eftir 1 eða 2 róðra, sem
hafa verið svo fúin að varla hefir
verið við þau gerandi, en þó látin
duga.
Það lítur stundum svo út að
seglin á vjelbátum sjeu álitin auka
atriði. Það kemur varla fyrir að
maður sjái segl dregin upp til
þurkunar á vjelabátum þó þeir
liggi dögum og vikum saman í
höfn, nje þó vindur sje hagstæður
þegar þeir eru á ferð, þau eru
því oftast blaut, og fúna því fljótt
og ónýt þegar á þeim þarf að
halda og mest á reynir. Það er
heldur ekki nóg að möstur og
stagir sjeu í góðu lagi, ef stagirn-
ir eru festir niður með ónýtum
spottum, eins og jeg hefi þó oft
sjeð.
Nú eru sumir farnir að mála
möstrin á bátum símim, (það á
víst að vera fínt), en þegar við
gömlu seglaskipakarlarnir sjáum
það, finst okkur liggja beint við
að álykta, að ekki eigi að draga
seglin upp á þeim (það myndi
skemma málninguna!). Þá er að
minnast á rekakkeri. Það er eitt
af þeim áhöldum sem aldrei má
gleymast að hafa með sjer í hverj-
um einasta bát er á sjó fer, því
margföld reynsla er fengin fyrir
nytsemi þess, einkum í sambandi
við lýsisnotkun, t. d. er menn hafa
í verstu veðrum orðið að yfirgefá
| skip sín á smábátum, en bjargast--
j einungis fyrir notkun þessará
j tækja. En ætli það komi ekki ofli
j fyrir b jer hjá okkur, að þessi
it.æki sjeu ekki við hendina, þegar
þeirra er mest þörf? Jeg er hrædd
ur um að svo sje.
Nú hefir Sveinbj. Egilson í ný-
útkomnum „Ægir“ enn á ný vak-
ið máls á þessu og telur þar upp
alt það helsta sem hver bátur
þarf nauðsynlega að hafa til þess
að geta talist vel útbúinn og er
nú vonandi að þessar brýningar
hafi einhvern árangur.
Það munu vera nógar þjáning-
ai vina og vandamanna þeirra er
í sjóinn fara, þó ekki bætist þar
við kveljandi hugsun um það
hvort slysinu hefði ekki orðið af-
stýrt ef allur útbúnaður hefði ver-
io í góðu lagi.
Ellert K. Schram.
Hljómleikar
r O ri • i • t
i frikirkjunni
Það er sárgrætilegt og okkur
Reykvíkingum til skammar hve
illa sóttir þessir ágætu hljómleik-
ar Páls ísólfssonar og Einars Sig-
fússonar vora. Hvar voru þei»
andlega hungruðu? Hvar voru alÞ
ir „músíkvinirnir“ ? Hvenær ætli
mönnum skiljist það, að aldrei get
ur komist upp og þrifist hjer
nokkurt tónlistarlíf og menning
nema hver og einn hjálpi til að
skapa hana beinlínis eða óbein-
tínis? Við eram of fátæk og fá-
menn þjóð, til að hafa ráð á því
að kæfa með afskiftaleysi vora
það besta sein kemur hjer fram í
íslenskri menningu og listum. Við
verðum að fylkja okkur miklu.
þjettar um öll menningarmál en
aðrar þjóðir. Hjer í fámenninw
gildir einstaklingurinn meira, og
verður að leggja meira á sig. IJnd-
ir áhuga hans er það komið, hvort
við nokkurntíma öðlumst sjálf-
stæða menningu.
Hljómleikarnir í fyrrakvöld
voru hvað efnisval snerti mjögr
skemtilegir. Að undanteknum hin-
um rómantíska og litskrúðugá
sálmi César Francks, voru ölí
verkin fornk laSsisk eða frá tíma-
bilinu 1600, fram á 18. öld ein-
mitt þegar frjáls hljóðfæratónlist
var að myndast og þroskast.
Aðalverkið var hið dásamlega
„polyphona“ meistaraverk Joh
Seb. Bachs „passacaglia fyrir org-
el“ og ljek Páll ísólfsson það af
mikilli snild og voldugu skapi
Hvílík vandræði, að fá ekki að
heyra þenna orgelmeistara okkar
oftar!
Einar Sigfússon er upprennandi
fiðluleikari sem eflaust, á eftir að
verða okkur til sóma. Hann leik-
ur stílhreint og fágað og er á
óðfluga framfaraskeiði. Best þótti
mjér hann leika „Sónötu“ eftir
Seraillé.
Ágætir hljómleikar — en fjár-
hagslegt tap fyrir listamenninalt
Á.
C-listinn óskar eftir Sjálfboða-
liðum til þess að vinna að sigri
Sjálfstæðismanna við bæjarstjóm-
arkosningarnar. Gefið yður fraitt
þegar í dag í Varðarhúsinu.
\
*