Morgunblaðið - 16.03.1934, Blaðsíða 2

2
3Hor$imHaí>ií>
Útgref.: H.f. Árvalcur, Reykjavík.
Rltatjórar: JAn KJartanason,
Valtýr Stef&nsaon.
Rltatjórn og: afgrrelðala:
Austur8trætl 8. — Stnal 1«M.
AugrlýslnítastJOH: B. Hafber*.
Auglýsl ngraak rl fstofa:
Austurstrætl 17. — Stmt 8700.
Helmasf mar:
JAn KJartansson nr. 8748.
Valtýr StefAnsson nr, 4280.
Árr.l óla nr. 8045.
E. Hafber* nr. 8778.
Áakrtftagjald:
Innanlandi kr. 8.M á mánntJL
Utanlands kr. 8.50 A mAnuSL
f lausaiðlu 10 aun •intaklO.
20 aura með Lesbók.
Landsfundur
bænda.
Annar landsfundur bænda hefír
staðið yfir hjer undanfarna daga.
Hann sitja kjömir fulltrúar úr
sýslufjelög'unnm og eru það menn
úr öllum flokkum.
Það er ekki nema gott eitt um
það að segja, að bændur komi sam
an og ræði sín áhugamál,
Bændastjett landsins hefir ver-
ið hart leikin undanfarin kreppu-
ár, sakir hins gífurlega verðfalls
á framleiðsluvöra þeirra, Það er
því vel skiljanlegt, að bændur
sjeu eigi alment bjartsýnir nú,
enda þótt hinu verði ekki neitað,
að nokkuð hafi rofað til hjá þeim
á síðastliðnu ári.
Hjer verða ekki gerð að nmtals-
efni þau mál, sem landsfundurinn
hefir tekið til meðferðar eða þær
tillögur og ályktanir, sem hann
hefir gert,.
Þó getur Morgunblaðið ekki stilt
sig um að minnast lítilsliáttar á
eitt bjargráðið, sem meirihluti
landssambandsnefndar kom með,
sem sje það, að bændum væri
nauðsynlegt að mynda pólitísk-
an stjettarflokk til þess að koma
fram sínum hagsmunamálum, k
löggjafarþingi þjóðarinnar.
Vafalaust er þetta „bjargráð“
komið frá stofnendum hins nýja
Bændaflokks. Þeir hafa hugsað
sjer, að nota þenna landsfund til
pólitísks ávinnings fyrir sig.
Margt má sjálfsagt misjafnt
segja um alla þá stjóramála-
flokka, sem starfað hafa hjer í
landi, en það verður ekki með
sanni sagt um neinn þeirra, að
hann hafi verið óvinveittnr mál-
efnum bænda eða landbúnaðar.
Rönnu nær er hitt, áð engin stjett
í þjóðfjelaginu hefir átt að fagna
jafn mikilli velvild allra flokka
og bændast.jettin.
Þegar litið er á þessa staðreynd,
má það heita furðulegt, að til
skuli vera nokkur bóndi, sem
sækist eftir að missa þessa. sjer-
stöðu. með því að stofna póli-
tískan stjettarflokk. '
Pólitískir spákaupmenn reyna
vafalaust að fá bændur iit á slík-
ar villigötur. Þeim tókst það ekki
í þetta sinn og þeir. • sem unna
bændastjettinni vel, vona. að þeim
takist það aldrei.
Vinnutími sendisveina. Á bæj-
arstjórnarfundi í gær var isamþ.
við síðari umræðu, stytting vinnu-
tíma sendisveina.
MORGUNBLAÐIÐ
Afstaða ranðliða
lil lýðræðismálanna.
Gasprið. sjer ekki fyrir kæti og ljóstaði
Samfylking rauðliða — Tíma- því upp meiru en hann mátti.
menn og sósialistar —gaspra mik- Hann sagði skýrt og afdráttar-
ið um það í seinni tíð, að þeir laust, að nú stæði til að stjórna
sjeu einu og sönnu lýðræðis-
flokkarair í landinu,
landinu „án löggjafar“.
Af þessari játningu Hjeðins var
»
Ojafnaður liolsa
á Akureyri.
Með valdi hindra þeir það, að Hríseyarbát-
arnir sje settir á flot.
Viðbúið að til stærri tíðinda muni draga.
1 gær átti að hleypa einum af að draga muni til stærri tíðinda
En það er með þetta eins og bersýnilegt, að hann og flokkur Hríseyjarbátunum niður úr Slippn á Akureyri, þegar á að taka bát-
annáð, að ekki er nóg að gaspra hans ljet sig einu gilda hvað um á Akureyri, þar sem hann var ana. Bæjarfógeti mun og þegar
um málin - jafnvel þótt háttlyrði um lýðræðismálin. Metorð til viðgerðar. Þegar alt var til búið hafa kallað nokkra menn í vara-
sje galað — ef ekki jafnframt! og völd var það eina, sem þeir.^mu kommúnistar með miklu liði lögreglulið til vonar og vara, eigi
er sýnt í verki, að hugUr fylgi sóttust eftir. I °8‘ hmdruðu það með valdi, að aðeins út af þessu máli, heldur
En stj órnarskrármálinu varð nú ’báturinn yrði 8ettur á flot. Var einniS ut af Því> bverniS bolsar
samt bjargað og var það ein- enginn mannafli fyrir á staðnum fóru með bæjarstjóra á síðasta
göngu að þakka festu og ein-^1 Þess að reisa rond Kegn yfir-jfundi, og þeirra hótana, sem þeir
beitni Sjálfstæðisflokksins. Þeirra- |hafa haft 1 frannni við bana-
Bátshafnir á öðram Hríseyjar- Með fslandi komu í gær til Ak-
LÖ re lumálin ibát:uin’ sem bomnar vora til Ak- j ureyrar, þeir Þóroddur Guðmunds
! uréyrar til þess að sækja bátana, son, aðalforsprakki bolsa í Siglu-
Ollum má vera það ljóst, að voru kallaðar út í eyju aftur, og firði og Jón Rafnsson. Munu þeir
ekki er til neins fyrir ríki að : var fun(jur haldinn þar í gær um | vera þangað komnir til þess að
setja frjálsleg og áferðarfalleg bvað gera sky1(]i Mun þar hafa, j stappa stálinu í bolsa um að sýna
stjórnskipulög, ef ekkert er hirt j verjg samþykt, að Hríseyingar; sem mestan yfirgang.
um að þau lög sjeu í heiðri höfð. i færj mannmargir jnn fj] Akureyr- Ekki eru kommnnistar á Akur-
Nokkrum sinnum hefir það &r og tœki bátana, hvað sem eyri þó óskiftir, og standa hvergi
komið fyrir hjer hjá okkur, að kommúnistar
ofbeldisflokkur kommúnista, sem
hefir það á stefnuskrá sinni, að
kollvarpa þjóðskipulaginu, hefir
komið skipulagður og beitt „hand-
máli.
Tvö stórmál hafa verið á dag-
skrá hjá þjóð vorri síðustu árin,
sem eru1 fyrst og fremst til efl-
ingar lýð¥æði og þingræði í land-
inu.
Annað er krafan um jafnrjetti
kjósendanna til áhrifa á skipun
Alþingis. Þetta er krafan um jafn-
an kosningarrjett.
Hitt er krafan um það, að rík-
isvaldinu sje á hverjum tíma sjeð
fyrir nægilega öflugu valdi, svo
að tryggt sje að þjóðskipulag-
inu sje eigi hætta búin.
Löng og hörð barátta hefir
staðið um bæði þessi mál. Og' er
þá að líta á hvernig rauðliðar
hafa smíist viS þeim,
Jaf nr j ettiskr af an.
Hm það verður ekki deilt, að
víða í heiminum rísa nú uppsterk-
ar einræðisstefnur og þau eru
ekki fá ríkin, þar sem lýðræðið
hefir orðið að lúta í lægra hald
fyrir þejs^um öfgastefnum.
Astandið hjá okkur Islending-
um var þannig orðið, að svo
var látið heita, að hjer værí lýð-
ræðis stjórnarfyrirkomulag. En
veruleikinn sýndi, að þetta var
helber blekking. Flokkur, sem að-
eins hafði þriðjung kjósenda að
baki sjer, kom með hreinan meiri-
hluta inn á löggjafarþing þjóðar-
innar, Gamalt og úrelt kosninga-
fyrirkomulag skapaði þetta herfi-
lega misrjetti og1 ranglæti.
Nú var það augljóst mál, að
lýðræðinu stafaði áð engu ■ jafn-
mikil hætta og' því, ef búa ætti
áfram við þetta ranglæti.
Þetta var Sjálfstæðisflokknum
Ijóst. enda var hann fyTst og
fremst lýðræðisflokkur. Hann bar
þess vegna fram kröfuna um jafn-
rjetti kjósendanna.
Reis þegar hörð barátta um
þessa kröfu.
Rauðskjótta liðið í Framsóknar-
flokknnm lagðist frá öndverðu
fast á móti jafnrjettiskröfunni.
Það stóð sem múrveggur utan
nm ranglætið.
Sósialistar tóku undir kröfu
Sjálfstæðisflokksins og stóðu um
skeið við hlið Sjálfstæðis-
manna.
En svo kom' að þvi, að einn
aðalforingja sósialista, Hjeðinn
inn Valdimarsson, fór að lang'a
í metorð og völd. Hann gerðist
valdamikill í sínum flokki og |
leitaði bandalags við rauðskjótta ■
liðið í. Framsókn, fjendur stjórn-1
arskrár- og lýðræðismálsins. i Landsfundur bænda stendur
Bandalagið var auðsótt, og samn- enn vfir og er varla búist við,
ingar tókust. Hjeðinn skyldi að honum geti verið lokið í dag'.
verða ráðherra. Hann lýst.i hjóna- Póstarnir. Norður- og Vestur-
bandinu opinberlega í byrjun landspóstar fóru í gær, en Snð-
segja.
nærri jafn einhuga og í fyrra.
í gær sat stjóm Slippsins líka Ýmsum, sem eitthvað hugsa,
á fundi til þess að ráðgast um
hvað gera skyldi, til þess að koma
í veg fyrir að yfirg'angur bolsa
afli“ gegn fyrirskipunum lögregl- áfram Er því yi^ að búast>
unnar. Það hefir einnig komið
fyrir — oftar en einu sinni — að
ofbeldislýður kommúnista hefir
beinlínis ráðið niðurlögum lög-
reglunnar.
Sjálfstæðisflokkurinn kom strax
anga á þá hættu, sem lýðræðinu
stafaði af ofbeldisverkum kom-
blöskrar sú ósvífni, að leggja
bann á báta út af ráðningarkjör-
um, sem eru hin sömu og í Siglu-
firði og víðar.
(Daður slasast
á togaranum Hafstein.
í gær kom togarinn Hafsteinn
til Ólafsvíkur með slasaðan mann.
múnista. Hann krafðist því þess, j Heitir hann Guðmundur ólafsson.
að lögreglan í landinu yrði aukin Hafði hönd hans orðið fyrir vírn-
og endnrbætt, svo að örugt væri (um, og misti hann tvo fing'ur.
að ríkisvaldið yrði h hver.j*m Hann var fluttur í sjúkrahúsið í á að lána Sovjet-Rússlandi 100
Svíar lána
Rússum
100 miljónir króna til
kaupa á sænskum vör-
um.
Moskva, 15 mars.
Opinberlega tilkynt, að
sænska ríkisstjórnin hafi fallist
Ólafsvík.
tíma sterkasta aflið í landinu.
Með því eina móti var hægt, að
ráða niðurlögum ofbeldisflokka.
Lengi vel stóð rauðskjótta liðið
í Framsókn á móti þessari sjálf-
sögðu kröfu. Svo kom að því, að
bændur landsins tóku alment (
undir* kröfu Sjálfstæðismanna. Þá Samningatilraunir byrjaðar.
loks] ljet, Framsókn undan og rík-: -------
islögreglan hafðist í gegn. Síðar; Berlín, 15. mars FÚ.
Vlðsblffamál
Brela og Frakka
milj. króna. Lánsfjenu verður
vaiið til kaupa á sænskri fram-
leiðslu, aðallega vjelum og raf-
magnsáhöldum. Lánveiting þessi
vekur mikla eftirtekt, því að það
er í fyrsta skifti sem Sovjet-
Rússland tekur lán hjá erlendri
ríkisstjórn.
Unitetl PresB. P.B.
Oslo, 15. mars. FÚ.
Fyrirspurn um það, hvort Sov-
virðist. foringi rauðskjótta liðsins j Fundir eru nú byrjaðir í j jet.stjórnin rússneska hafi farið
(J. J.) iðrast þessa, því að brátt i breska verslunarmálaráðuneyt-;f - * fú Hn til vörilkanTia
tók hann og tryggustu Iiðsmenn! inu milli Runciman verslunar- j. Noregi) hefir Mowinckel for-
hans að ofsækja lögregluliðið. málaráðherra Breta og Lamour- j sætisráðherra SVarað á þá leið.
HjeSinn Valdimarsson hefir frá eux, verslunarmálaráðherra i ag engin tilmæli hafi komið í
Frakka, um viðskiftamál. Talið; þe8ga átt> en ef til kæmi yrði
er að samningaumleitanir muni slik majaieitun vitanlega tekin
standa lengi yfir, og að Lamour-, ti] atllUgunar
eux hafi fengið fyrirmæli um
öndverðu staðið með ofbeldisflokk
kommúnista í þessu máli. Hann
hefir {j’ert alt sem hann hefir get-
að til þess að ráða niðurlögum
lögreglunnar. Og enn standa þeir, Það frá frönsku stjórninni, að
hlið við hlið, samherjarnir, Jónas!víkJa í frá settri stefnu. A
frá Hriflu og Hjeðinn, sem ætl
uðu að stjórna landinu „án lög-
gjafar“.
Þannig liggja þá málin, þegar
þau hafa verið krufin til mergjar.
Aðalforingjar begg’ja þeirra
flokka, sem nú gaspra mest um
lýðræði, hafa sýnt og sýna enn
fullkominn fjandskap við þau
mál, sem blátt, áfram eru lífsskil-
yrði þess, að lýðræði get.i
verið t.il í þessu landi.
—.—--------------
au
kaþingsins í haust. Hann rjeði ^urlandspóstur fer > dag.
hinn bóginn munu Bretar em
dregið fara fram á að vera bsetu
kjara aðnjótandi. Sjertollarnir
sem Frakkar hafa lagt á bresk-
ar vörur, verða í gildi á meðan
fundirnir standa yfir.
Vorsíldarveiði
í Noregi
hefir mishepnast.
Oslo, 15. mars. FÚ.
Samkvæmt Haugesunds Dag-
bladet er vorsíldveiðunum ná-
__ _ lægt því lokið og flestir fiski-
SSi.OlaSflC.ip jmanna, er hafa stundað þær,
handa atvinnulausum farnir fil Þeimkynna sinna. Veið-
in í ,,landnætur“ (síldarlása)
sjomonnum.
Berlín, 15. mars FÚ.
Níu þúsund smálesta eimskip-
ið „Baden“, sem er eign Hapag
línunnar, en hefir verið lagt upp
þrjú undanfarin ár, hefir verið
sett á flot, og á að nota það fyr-
ir æfingaskip handa atvinnulaus
um þýskum sjómönnum.
hefir verið svo slæm, að þeir,
sem hafa stundað þær, hafa
fæstir borið neitt úr býtum. T
reknet hefir veiðst vel, en
snurpinótabátar hafa aflað að
meðaltali á vertíðinni 1500
hektolítra á bát, eða að verð-
mæti 7000 kr., sem er um það
bil helmingur útgjalda á bát yfir
vertíðina.