Morgunblaðið - 23.05.1934, Blaðsíða 5

MORgUNBL>»Ift
ft
Virðingarfyllst,
Með l>essu ætti að vera fúffeanriað að
SMJODUKI
inniheldur SÓLSKINSVÍTAMÍNIÐ D
Rauðhetta-Vítamín-smjörlíki er ennfremur blandað
’ * * ' * 1 f í. . •*!
A-vítamínum en rannsókn á þéim er ekki enn fullkomlegá
lokið.
Ásgarðnr fremstur
Alltaf er
Við birtum hjer útdrátt úr skýrslu frá rannsóknar-
stofu í Lundúnum um.D-vítamín í smjörlíki okkar (dags.
20. apríl þ. ár.).
ÁSGARÐUR h/f Reykjavík.
j >-• '■■■ « ■•-v ■ ■
Rannsóknarstofa vor hefir nú lokið við rannsóknir á
D-vítamíni í smjörlíki yðar, sem vjer móttókum 16. mars
og skýrir svo frá árangrinum.
* „Vjer höfum gert tvær hliðstæðar tilraunir með
smjörMkið. Árangurinn sýnir greinilega að 0,5 grömm af
smjörlíkinu er áhrifameira gegn beinkrÖm en 0,4 einingar
af alþjóða standard D-vítamín preparati. Það sjest því að
smjörlíkið inniheldur liðl. 0,8 einingar pr. gram. Hjer
með fylgja 2 myndir af beinum tveggja tilraunadýra,
annað þeirra fjekk 2 drbpa af máiz-olíu (sbr. mynd 1), en
hitt fjekk y2 gram af smjörlíkiriu. Það sjest að fyrra dýr-
ið hefir beinkröm á háu stigi, en hið síðara sýnir greini-
legan bata“. ■> ^ ■

V’.

Jj 'BHHIv
':A ;

|HP ?1§>

Mýnd ijr. J, v. , Myntl nr. 2.
■ • ' 1 ' *■ -V •» •' • *t ... ?
Myndirnar, sem fylgja hjermeð eru mjög athyglisverðar
og sanna fyllilega að smjörlíki yðar hefir þann eiginleika
að varna beinkröm.
Tilraunirnar sanna, að aðferð yðar er rjett og að þjer
hafið fulla ástæðu til þess að halda því fram, að smjör-
líkið innihaldi D-VÍTAMÍN. ’
''fýR í | ..... »•
Húsaskítir.
Þessi andstyggilegu kvikindi
hafa flutst hingað fyrir ekki all-
löngu, með allskonar varningi og
hafa ekkert íslenskt heiti. Þjóð-
verjar nefna þau „Kakerlaker“ og
það heiti liafa Danir tekið upp og
vjer eftir þeim, þó ljótt sje og
óíslenskulegt. Ekki er heldur
enska lieitið: „roaches“ aðgengi-
legt. Mjer dettur í hug að nefna
þá húsaskíti? því þeim fylgir bæði
ólykt og óþrifnaður. Hinsvegaf eru
þetta smáskítleg dýr, sem ekki
gera mikinn óskunda, annatx en
þann að vera hvervetna til Óþrifn-
aðar og viðbjóðs. Þó hefir þeím
og verið kent um ýmislegaiv smit-
burð, en ekki er það sannað mál.
Húsaskítirnir eru tlatváxin
vængjuð skorkvikindi um og yfir
1 sm. ádengd, grá eða brúnleit og
líkjast þeir gráu máske, lvvað helst
stórri melflugu fljótt á að líta.
Annars eru fleiri tegundir af þeim,
ólíkar að lit og lagi. Vængina
nota dýr þessi lítið sem ekki, en
skríða venjulega og það allfljótt.
Þetta eru næturdýr, hverfa á dag'-
inn, ef ekki er því meira af þeim,
en koma óðara út úr fylgsnum
sínum þegar dimmir, og eru fljót
a ðflýja þegar kveikt er. Sje
mikið af þeiín, þá eru þau líka á
ferðinni á daginn. Gráðug eruiþau
með afbrigðum og jeta ait sem að
kjafti keiímr’! mjöl og mataragnir
alskonar,. en auk þess ef ekki er
um bétra að gera t. d. ull
(skemma stundum dúka og föt),
leður} bækur og jafnvel er ságt
áð'þeir jéti blek, éf ekki ei*' öðni
til að dveifa. Auðvitað látá þessi
kvikindi sífelt eitthvað fi á sjér
fara og' óhreinka alt, þar sem þau
hafast við, með illa lyktandi saur.
Þá kernur óg illalýktandi vökvi
úr munn- og hörundskirt'lúhi.
Þessi ódaunn vill loða, bæði við
hús og mat, þar sem niikið ér af
húsaskítum, Dýrin þrífast best
t: jöriium hita': í brauðgerðarhús-'
mn, eldhúsum, í smugum méðfram
liitapípum, 'ofnum og éWstóm,
bak við þærp yfirleitt alsstáðar
þar sem heitfc er og dinit eða
skuggsýnt. Hver smáglufa við
gólflista og annarsStaðar, sjer-
staklega þar, sem vel ér hlýtt,
getur orðið þeim að felustað, því
dýrin eru svo mjúk og flatváxin
að; þau komast víðast inn. Ungar
lirfur skríða þanrtig inn í glufur,
sem e'ru aðeins i/^mm. víðar, en
fullorðin dýr - komast inn í 1,6
min., rifuv. (
Viðkoma er ekki mjög öy hjá
húsaskítuni, en aftUr verðá þeir
furðu gainlir, sumir segja ujn 5
ára. (Þetta greiðir stórum fyrir
fjölguninni). Kvendýrið verpir 10
tiL20 eggjum í einu og eru þau öll
innan í einu liornkendu hylki.
Eggin eru alllengi að ungast út,
allt að 3 mánúðúm (Brehm). Ðýr-
ið verþir mestan hluta ársins. A
skipum érú húsaskítir alg'eúgir,
sjerstaklega í búri og matgeýníslu
og eru þar til mestu óþrifa.
Ekld liefi jeg heyrt þess getið,
að ; útbreiðsla húsaskíta hafi vei‘L
ið rannsökuð hjer eða neinar
skýyslur verið g'erðar um haná,
nje uókkur; varúð verið fyrirskip-
uð, og er það þó þýðingarmikið
mál að þeir fari ekki „ínn á hvert
einas-ta heimili". Hitt er víst. að
þeir lifa nú góðu lífí í ýmsum
helstu húsum í Rvík, og er snm-
staðar svo mikið af þeim, að furðu
gegnir. Jeg sá þannig einu sinni,
að búrið í einni stórbyggingunni
var morandi af þessum ófagnaði,
og það um hábjartan dag. í annað
sinn sýndi Trausti Ólafsson efna-
fræðingur mjer hús, sem hann
hafði hreinsað með blásýru. Þar
voru g'ólfin bókstaflega þakin af
dauðum veggjaskítum. Jeg býst
við að þeir sjeu komnir í flest
brauðgerðarhús og fjölda annara
húsa, ekki síst þar sem verslnn er.
Hvaðan kemur svo þessi óþyerri
og hvernig breiðist hann út? Eins
og fyr er sagt, hefir hann flutst
frá útlöndum, sjerstakléga með
ýmsu tróði (stoppi, umbúðxnh),
utan um varning, hálmi, spónum
og þvíl. Þá ílytjast þeir og með
ýmsum matvælum, mjöK, ávöxt-
um, gömlum húsmunum og mörgú
öðru. Það er því mjög varhnga-
vert, að taka slíkan varning npp
hlýpm herbergjum eða láta
hálm, spæni eða umbúðadrasl vera
þar stundu lengur. Varlegast VS01Í
að taka alt slíkt upp utan húss
undir beru loftá, en sje þess ekki
kostur, þá í köldu úthýsi, því illa
þrífast kvikindin i kulda eða óhit-
uðum herbergjum. Eigi að síðnr
er það augljóst, að erfitt verðnr
það állajafna að gæta nægilegrar
varúðar, t. d. er mjöl er flntt i
brauðgerðarhús, enda sýnir reynsl
an að hú.saskítir hafa flúst víðs-
vegár um lönd, jafnvel heixn-
skautalöndin, með verslun og
•vöruflutningum.
Það er ságt, að í heitum lönd-
um fari kvikindi þessi milli húsa
í stórurn lestum. Sehnilega kexn-
ur slíbt, ■ sjaldan fyrir hjér, en þó
hefi jeg heyi’t þess getið, að húsa-
skítir hafi sjeSt x grasi utanhúss.
1 sambygðum húsum nota þeir auð
vitað livei’ja smugu, sem kann að
vera milli íbúðanna t- d, meo
vatns- eða hitapípum.
Það er þá því miðúr viðbúið, að
liúsaskítir geti flust í fjölda húsa,
jafnvel þó nokkurrar varixðar je
gætt, éinkuili þegár vérsínn er í
húsunum, brauðgerð og þvíl. Hver
ráð eru þá til þess að útrýma dýr-
iinum ?
Satt að ségja er það cnginn
luégðárleikur. EinfaÍdasi-a ráðið er
að flytja 2—3 daga úr lxúsinu og
fá {»að hreinsað með blásýra og
er þó vafasamt að öll egg drep-
ist við eina 'hreinsun. Þessu fylg-
ir og talsvei’ður kostnaður, 100—
200 kr. fyrii’ lítið éinbýlishús.
Annað ráð er að r^yna að
drepa dýrin á eitri, en jafnframt
þai’f þá að gera alt hvað unfc .ex'
til þess að byrgja fyrir öll fylgsni
þeirra og þar á ofan gæta strang-
asta hreinlætis í lang’an tíma.
Ilvað .fylgsnin snertir ,þá xxiá
fyrst nefna glufúr með hita-,
skólp- og vatnsveitnpípum, rifur
og afdrep meðfram i;afmagiis-.
veitupípum, meðfram fótKstum.
í yéggjum o. v. Glufur með veitu-
pípum er best að fylla vandlega
méð asbestull. Aðrár rifur má oft-
ast kítta 'og mála yfir. Það þarf
helst að gei*a loft, veggi og gólf
svd' sljett, holu- og rifulaus, sem
unt er, svo hvergi sje þar afdrep.
Sjerstaklega þarf að vanda til
þessa í bxíri og eldhúsi. Loftveitu-
pípur, sem opnast, inn í herbergi,
m
v