Morgunblaðið - 28.07.1934, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ: '
^tgef.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Ritstjörar: Jón Kjartansson,
Valtjrr Stefánsson.
Ritstjórn og afgreitSsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Auglýsingastjóri: E. Hafberg.
Auglýsingaskrifstof a:
Austurstræti 17. — Sími 3700.
Heimasímar:
Jón Kjartansson nr. 3742.
Valtýr Stefánsson nr. 4220.
Árni Óla nr. 3045.
E. Hafberg nr. 3770.
Áskrif tagjald:
Xrnanlands kr. 2.00 á mánuöi.
Utanlands kr. 2.50 á mánubi
í lausasölu 10 aura eintakið.
20 aura meS Lesbók.
VinnuvBitBndafjelag
,
Islands.
Vinnuveitendur á landinu hafa
nú hugsað til framkvæmda, að
stofna með sjer skipulagsbund-
inn fjelagsskap og er vissulega
mál til komið.
Hingað til hafa vinnuveitend-
ur ýmist verið ófjelagsbundnir
með öllu, ellegar þá að þeir hafa
verið í smærri sjer-f jelögum, en
engin almenn samtök verið
þeirra á milli. Þessi dreifing
vinnuveitenda hefir orðið til
þess, að þeir hafa staðið alger-
lega vamarlausir gegn sjer-
hverri árás, sem þeirra atvinnu-
greinar hafa mætt, ýmist frá því
opinbera eða einstaklingum.
Nú er svo komið, að stjórnar-
flokkarnir hafa ákveðið að reka
alla verkamenn landsins nauð-
uga viljuga undir harðstjórn
fárra manna, sem stjórna AI-
þýðusambandi íslands. Vinnu-
veitendafjelagið ætti að geta
orðið þeim verkamönnum að
•liði, sem vilja vera frjálsir menn
j3g sjálfráðir athafna sinna.
Þá er einnig nú svo komið,
að stjórnarflokkarnir hafa á-
kveðið að hefja skipulags-
bundna herferð gegn atvinnu-
rekstri einstaklinga í landinu.
Öflugt og samtaka vinnuveit-
endafjelag ætti að geta ein-
hverju áorkað til hagsmuna og
verndar einstaklingunum, þegar
sú herferð verður hafin.
Atvinnulöggjöf er hjer engin
til, en hana vantar mjög tilfinn-
anlega. Vinnuveitendaf jelagið
mun beita sjer fyrir.að slík lög-
gjöf verði sett á heilbrigðum
grundvelli.
Vinnuveitendafjelaginu er ekki
stefnt gegn verkamönnum, held-
ur beinlínis til þess að leita
samstarfs og samvinnu við þá,
um alt, sem atvinnu þeirra varð-
ar. Það á að vera metnaður
vinnuveitenda og verkamanna,
að leysa öll sín deilumál í bróð-
emi.
Vinnuveltendafjelagið hefir
ótal verkefni fyrir höndum, og
er óskandi, að það geti orðið
lyftistöng fyrir atvinnuvegi lands-
manna.
Hafnargerðin
á Skagaströnd.
Hafnargerðinni á Skagaströnd
miðar vel áfram. Af um það bil
160 metra löngum garði sem þarf
‘að gera fram í Eyjuna, eru þegar
gerðir 100 métrar. Einnig er búið
að sprengja og jafna Eyjuna að
mestu leyti. (F. Ú.).
R
Ófriðarblikan lækkar
rrn
v. Papen gerður að sendi-
herra Þjóðverja í Vín.
Orðsemiing frá þýskustjórn-
inrii til Austurríkis.
Berlín 27. júlí. FÚ.
Þýska stjórnin hefir sent Aust
urrísku stjóminni brjef, undir-
ritað af þeim báðum, Hitler rík-
iskanslara, og varakanslaranum
v. Papen, þar sem þeir tjá aust-
urrísku stjórninni samúð sína út
af fráfalli Dollfuss kanslara. í
brjefinu er einnig á það minst,
að með því að gera megi ráð fyr
ir, að dauði kanslarans verði af
pólitískum andstæðingum notað-
ur til þess, að spilla samúð þess-
Útvarpsstjóri í Miinchen
sviftur embætti
grtmaður um hlutdeild í
uppreisninni.
London 27. júlí. FÚ
Það helsta sem að öðru leyti
hefir gerst í dag, er það, að Ha-
bicht, sá, sem staðið hefir fyrir
áróðri þýskra Nazista í Aust-
urríki í gegn um útvarpið í
Munchen, hefir verið sviftur
völdum, og, afhentur lögregl-
unni.í því skyni að hún rannsaki
athafnir hans og ,að hve nfiklu
léyti hánn kunni að eigai þátt í
| NazistauppreisnixMai í Austur-
ara þjóða, og alskonar sögur um [ j>etta er alment tekíð sem
undirróður af hálfu Þjóðverja í jtákn þess, að þýska stjórnin hafi
garð austurrísku stjómarinnar j^ j hyggjU) taka 'fyrir áróð-
s.ie þegar í gangi, sje nauðsynlegt1 ursstarfsemina gefgtl'íAasfútrík-i,
að taka fyrir* þetta í tíma. íútvarpinu.. w tvl
Er því næst stungið upp á því, Landamæri Austurríkis og
að von Papen komi í opinberá! Þýskalands hafa verið opnuð
heimsókn til Vínarborgar, til; aftur, svo að heimil er umferð
þess að ræða þessi mál við aust- milli ríkjanna, en þýskar íög-
urrísku stjórnina, og tryggjá reglusveitir hafa verið sendar til
vinsamlega sambúð þessara Tandaoiæranna, til þess að koma
ríkja. í veg fýrir það, að austurrískir
J upþreisnarmenn komist á flótta
, , , . , i yf ir landamærin.
Austurnska stjormn dregur, , ft
að svara. - -j Bardagar halda áfram. *
Austurríska stjórnin dregur j Ennþá er barist í Corinthia og
að svara brjefi þeirra Hitlers og Tyrol, éh síð’ustu fregnir virðast
von Papens enn sem komið er, j þenda til þess, að hérsveitir
og hefir ekki tekið neinar á-1 stjórnarinnar sjeu að verða of-
kvarðánir um það, hvort tekið an á. I Steiermark er öllum bar-
skuli á móti von Papen í opin-. dögum íokið, ‘og hafa Nazistar
bera heimsókn. [ verið barðir niður þar.
Hinsvegar hefir hún látið lesa 1 í Vín er ah með kyrrum kjör-
í útvarp brjef þeirra Hitlere og í dag, enda er því lýst yfir
v. Papens, ásamt öðrum skýrsl- að borgin sje' í hernaðarástandi.
um er uppreisnartilraunina
varða, og hefir brjef kanslarans
vakið hvað mesta athygli af öll-
um þeim gögnum.
Undirtektir heimsblaðanna
misjafnar.
Dolfuss jarðaður í dag. b
f gærkvöldi var lík Dollfusí
flutt með mikilli viðhöfn til ráð-*
húsSfns í Vín, og í dag hafa
þúsuhdif• manna gengið fram
hjá líkbörunum í virðingarskyni
við hinn látna kanslara. Á einu
í blöðum erlendis er mikið tímabili í dag var fylking þéirra
rætt um þetta brjef hinnar sem biðu eftir því, að ganga
þýsku stjórnar. Segir til dæmis fram hjá líkbörum kanslarans,
enska blaðið Daily Mail, að með á annan kílómeter á lehgd.
þessu hafi Hitler ekki gért ann- Dollfuss verður jarðaður á
að en að fullnægja sjálfsögðum laugardag.
formsatriðum um kurteisi milli
þjóða. Riitteíin fyrirfer sjer.
Yfirleitt skrifa ensku blöðin Dr- Kintelin, sem verið hafði
kuldalega í garð Þýskalands. og fndiherra Austurrikis í Roma-
þýsku þjóðarinnar, og sun, gefa K* 1 «•» a5 fynrfara
beinlínis í skyn, að þýska þjóðin,^ « ha™ ™r tekinn fastur,
sje meðsek í drápi Dollfuss
en hann vár tekinn fástuf’Vfegna
þess, að Nazistár höfðu tilkynt
það í útvarpinu, áð dr: Rirít’éíiij
væri hinn nýi stjórnarídi larids-
ins. Hann er nú dáinn' áf sáiruml
kanslara.
Þó eru frönsku blöðin miklu
fjandsamlegri í garð Þýska-
lands, og flytja þau fjölda af
óhróðursgreinum gegn Þýska- v. papen skipa8ur sendiherra
land, , sambandi v,ð drap kansl, i.,,,,,,,,,, 27, júlí. FÚ.
Von Papen, sem gegnt hefi^*
arans.
Gegn slíkri blaðamensku snú-
ast þó ýms meiri háttar blöð,
bæði hjer í álfu og Ameríku, t.
d. New York Times og Evening
Standard, sem kemst svo að orði
að með tilliti til friðarins í álf-
unni megi líkjaskrifumfranskra
blaða við aðfarir manns, sem
eys glóðum út um alt gólf í húsi
sínu.
starfinu sem varakanslarfjÞýská
lands, hefir verið gerður þýskur
sendiherra í Vín. Hitler rítáði
honum bréf og bað hapn ,per-
sónulega að verða við þessari
beiðni sinni. í þessu brj^fi segir
hann m. a.: r*19v
„Árásin á kanslara Austurrík-
is, sem þýska stjómin fordæmir
á hinn harðasta hátt,,,h)efir án
von Papen og frú.
þess að vjer getum á neinn hátt
við gert, orðið til þess, að gera
stjórnmálaástandið í Evrópu
hættulegra en áður, og var þó
ærið viðsjált áður en þetta kæmi
til.
Það er ósk mín, að sambúð
vor við Austurríki vérði á ný
færð í máttúrlegt og vinsamlegt
horf.
Jeg bið yður, með því að þjer
hafið notið og njótið enn þá,
fylsta trausts míns, að takast á
‘héndur, að minsta kosti fyrst um
starfann sem sendiherra
Þýskalands í Vín. Munuð þjer
standa beint undir minni yfir-
stjóm.“
Loks þakkar ríkiskanslarinn
von Papen fýrir þann hluta, sem
hann hafi átt í því, að mynda
hið nýja stjórnarfar í Þýska-
landi.
Von Papen hefir látið af störf
um sem varakanslari Þýska-
lands.
Skipun Papens sem sendi-
herra í Yín yel tekið.
í Itálíii hefir skipun von Pap-
ens, í sendiherra embættið í Vín
verið vinsamlega tekið, og í blöð
um álfunnar, er það alment við-
urkent í dag, að þýsku stjórn-
ínni hafi farist viturlega, er hún
‘skipaði í þetta embætti svo
reyndan og háttsettan mann
sem von Papen.
Morðingi Dolfuss fundinn.
Það hefir nú verið upplýst
rpeð i'ullri vissu, hver skaut á
jjr- Dollfuss og varð banamaður
þa.ns. Það er ungur hermaður,
sem hafði verið vikið úr hernum
yegna þátttöku sinnar í fjelags-
skap Nazista. Það er nú tilkynt,
að 30 af þeim 144 mönnum, sem
teknir voru höndum fyrir að ráð
ast á kanslarabústíiðmn^ i .iþuni
verða stefnt fyrir hjerrjoft. en
hinum fyrir sjerstakan rjett, «r
settur hefir verið á stofn í því
skyni. Báðir þessir dómstólar
hafa vald til þess, að ákveða
dauðarefsingu, og dómi hvorug*
verður áfrýjað.
Viðbúnaður ítala.
Þeir draga saman
her.
Mussolini.
40000 ítalskir hermenn hafa
verið settir við landamæri Aust-
urríkis og Ítalíu, og í gærdag
voru 4 hersveitir og nokkrar
flugvjelar sendar til landamær-
anna til viðbótar.
í dag hafa hersveitir verið
færðar frá Triest til Padua. —
Mussolini hefir lýst því yfir að
þessar ráðstafanir sjeu að eins
gerðar til þess að vera við öllu
búinn, og, að herafli þessi muni
verða til taks á landamærunum,
þangað til útsjeð sje um það* að
ekki sje frekari uppreisnar,
vænta í Austurríki.
Síðustu fregnir.
Dulbúnir Nazístar gera
aðra tippreisnartílrattn.
Vínarborg, FB. 27. júlí.
Samkvæmt upplýsingum frá
yfirmönnum í Heimwehrliðinú
komst lögreglan í dag að því, að
Nazistar voru í þann veginn að
gera aðra byltingartilraun. -r-
Lögregluspæjarar komust að
því, að eitt hundrað Nazistar
klæddir einkennisbúningum
Heimwehrmanna voru komnir
inn í miðhluta Vínarbcrgar. —
Ætlaði Nazistaflokkur þessi sjer
að ráðast inn í kanslaraskrifstof
urnar og þar með gera aðra fífl-
djarfa tilraun til þess að hrifsa
völdin í landinu í sínar hendur.
Fjöldi manna hefir verið fang
elsaður. Her- og lögregluvörður
hefir verið aukinn að miklum
mun við stjórnarbyggingarnar.
(U. P.)
Síldartuniíur reka á
land við kópasker.
Kópaskeri 27. júlí. F. Ú.
Raufarhafnarverksmiðjan sem
hefir ekki starfað undánfarna
daga vegna vjelbilunar, komst í
lag í dag.
í dag rak á land á litlu svæði
umhverfis Kópakser 280 tómar
síldartunnur, flest hálftunnur.
Innar við Öxarfjarðarflóa hefir
einnig rekið tunnur, en tala þeirra
mr ókunn.