Morgunblaðið - 23.10.1934, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
Ginkasoluumræður
i efri deild.
liins og vita mátti rignir nú
niður einkasalufrumvörpum. •—
Einna stórfeldast er þó frumvarp
það um einkasölu á bifreiðum.
mótorvjelum og rafmagnsáhöld-
nm, sem meiri hluti fjárhagsnefnd
*r efri deildar (Jón • Bald. og
Bernh. Stef.) flytur fyrir hönd
ítjórnarinnar. Minni hluti nefnd-
arinnar (Magnús Jónss.) var á
móti.
Mál þetta var til 1. ui^r. á laug-
ardaginn. Framsög'jniaður (J.
Bald.) mælti fyr’ir frv. en taldi
þó vafasamt) 'að það myndi kom-
ast í framlryæmd í hráð. Magnús
Jónsson andmælti frv. Kvað hann
einkasölu g'eta verið með tvennu
»Q«} ánnars vegar einkasöln með
óþarfavörur í þeim tilgangi einum
að afla ríkissjóði tekna og g'ætu
■tundum þeir menn verið þessu
fylgjandþ sem annars væru and*
vigir ríkisverslpn. Hinsvegar væm
•inkasölur, sem hygðust heinlínis
a því, að ríkisverslun væri hag-
stæðust, og af þessari tegnnd væri
sú einkasala, sem hjer væri um
«ð ræða, því hjer ætti að taka
■beinar nauðsynjavörur undir rík-
ið. Lýsti hann því næst sinni skoð-
aa á einkasöluiini. Pjármálarh.
andmælti með nokkrum orðum, og
var umræðuin frestað.
Umræður um þetta mál
hjeldu áfram í efri deild í gær
og tóku mest af fundartíman-
um. —
Var Jón Baldvinsson fyrir
svörum af hendi stjómarliðsins.
Hafði stjómin sýnilega falið
honum að sjá alveg um málið
eins og nokkurskonar aðstoðar-
ráðherra.
Jón A. JónsSon, Magilús Guð
mundsson og Magnús Jónsson
andmæltu frumvarpinu og
knúðu allfast á Jón. Meðal ann-
ars spurðu þeir hann að því,
hvers vegna jafnaðarmanna-
stjórnimar í nágrannalöndun-
um, Danmörku og Svíþjóð
kæmu ekki á fót emkáisíiÍum þar
á hinum og þessum vörum, en
h.jer rigndi niður slíkum frum-
vörpum svb að segja daglega.
Varð Jóhi heldur svarafátt,
en Ságði að þar væri erfiðara
UTm vik vegna þess að þessi lönd
hefðu talsverða ,,transitversl-
un“. Eftir því verður líklega
hvergi hægt að „þjóðnýta“
verslunina nema á íslendi! Þá
var hann og brýndur allmjög á
gömlu einokunarversluninni,
sem var nærri búin að drepa
þjóðina, en Jón taldi hana alt
annað *en þetta, sem nú væri á
ferðinni!
Umræðum var ekki lokið kl.
4, er fundi var slitið.
20 ár.
20 ár.
VeikiiMiEiiiiðimð FiunsEke
heldur
20 ára afmælisháfíð sína
íimlud. 25. oklóber n. k. i Alþýðuhúsinu Iðnó.
Hálíðin faefst kl. 8 e.h. ntcð sameiginlegu borð-
haldi. Auk þess verður margt Ii 1 skemlunar,
svo sem: Einsongur: Krislján Krisljánsson, hljóð-
færasláltur, ræðuhöld, dans.
Hljómsweit Aage Loránge.
Konum er heimilt að taka með sjer gesti og eru þær vinsamleffast beðnar að
tilkynna þátttöku sína með því að skrifa sig sem fyrst á lista, sem li,e:g'ur frammi í
Álþýðubrauðgerðinni, Lausraveg 61, hjá Jóhönnu Egilsdóttur, Ingólfsstræti 10, Sig-
ríði Ólafsdóttur, Bergþórugötu 6, Áslaugu Jónsdóttur, Bræðraborgarstíg 38 og á
skrifstofu Alþýðusambandsins, Mjólkurfjelagshúsinu.
Aðgöngumiðar verða seldir í Iðnó, á miðvikudaginn, 24. okt., kl. 4—7 ogr á
fimtudaginn, 25. okt., kl. 2—5.
Þess er óskað, að fjelagskonur minnist 20 ára afmælisins með því að fjölmenna.
STJÓRNIN.
Ný þingmál.
Ríkiseinokun á fóð-
urmjöli og öðrum
fóðurbæti.
Sósíalistar í Ed., þeir Jón
Baldvinsson og Sigurjón Á.
Ólafsson flytja frv. um einka-
sölu ríkisins á fóðurmjöli og
fóðurbæti.
Segir í 1. gr. frv., að ríkis-
atjórnin skuli taka í sínar hend-
mr innflutning á fóðurmjöli og
fóðurbæti, svo sem: Olíukökum,
baðmullarfræmjöli, sojamjöli,
pálmakjarnamjöli og kökum,
jarðhnetumjöli og. kökum,
manioka og tapiokamjöli, mel-
asse (sætfóður), klíði, hænsna-
og fuglafóðri, svínamjöli, byggi,
höfrum, mais, maismjöli, öðru
fóðri og fóðurblöndu.
Þessi nýja einkasala á að
bera nafnið „Fóðurbætiseinka-
sala ríkisins“ og skal ríkisstjórn
in annast rekstur hennar, semja
reglugerð um framkvæmd einka
aölunnar, skipa forstöðumann o.
*. frv. Þyki hentugra að leggja
rekstur þessarar einkasölu und-
ir þær sem fyrir eru, skal það
heimilt.
Breytt skipan á út-
varpinu.
Meirihl. allshn. í Nd. ber
fram frv. um útvarpsrekstur rík
isins og er frv. flutt að tilhlut-
an atvinnumálaráðherra.
Helsta breytingin, sem farið
er fram á með frv. þessu er í því
fólgin, að lagt er til að útvarps-
ráð verði lagt niður, en í stað
þess komi dagskrárstjórn skip-
uð 7 mönnum. Skulu 3 kosnir
hlutfallskosningu á Alþingi til
fjögurra ára í senn og 3 kosn-
ir hlntfallsk;osningu meðal út-
varpsnotenda. Kenslumálaráð-
herra skipar sjöunda mann í
dagskrárstjóm og er hann for-
l maður Tiennar.
| Nokkrar fleiri breytingar eru
gerðar á útvarpinu. Þannig er
ákveðið, að tekjum Ríkisút-
varpsins og þeirra starfsgreina,
sem reknar eru á vegum þess,
megi eingöngu verja í þágu út-
i varpsins. Þá er og gert ráð fyr-
ir, að dagskrárstjórn hafi nokk-
ura íhlutun um val fastráðinna
manna, sem að dagskrá vinna;
að öðru leyti mun útvarpsstjóra
| ætlað að ráða þarna mestu.
Þrjú yfir stjórnar-
„ráð“ til eftirlits
með opinberum
rekstri.
I Skipulagsnefndin svo nefnda
eða rauði rannsóknarrjetturinn,
hefir samið frv. um „eftirlit
með opinberum rekstri" og
stjórnarliðar í allshn. Nd. tek-
ið að sjer flutning þess fyrir
tilmæli atvinnumálaráðherra.
I 1. gr. frv. þessa segir svo:
„Fyrirtækjum þeim, sem rík-
ið hefir sett á stofn tíl þess að
annast sjerstök samgöngumál,
verslunarmál, verklegar fram-
kvæmdir, ásamt verksmiðju-
störfum, skal skifl. í þrjá flokka,
eftir eðli þeirra og viðfangsefn-
um, svo sem hjer segir:
1 fyrsta flokki er póstmála-
kerfið, landssiminii, ríkisútvarp
ið og skipaútgerð ríkvins.
í öðrum flokki eru tóbaks-
einkasala ríkisins, áfengisversl-
un ríkisins, viðtækjaverslun rík
isins og áhurðareinkasala rík-
isins.
1 þriðja flokki eru skrifstofa
vegamálastjóra, skrifstofa vita-
málastjóra, skrifstofa húsa-
meistara ríkisins, ríkisprent-
smiðjan og landssmiðjan“.
í 2. gr. segir svo:
„Nú setur ríkið á fót fleiri
stofnanir, til þess að hafa með
höndum sjerstaka starfrækslu.
Skal þá ríkiss. jórnin skipa
þeim, jafnskjótt og þær taka
t’l starfa, í þnnn flokk, sem
þær standa uæst um starf-
rækslu.“
í 3. gr. segir svc :
„Yfir hvern flokk fyrirtækja,
sem um getur í 1. og 2. gr„
skal skipa þriggja manna ráð,
til þess að hafa með höndum
yfirumsjón og eftirlit með starf
rækslunni. Skal ráð hvert ávalt
hafa rjett til að aðgæt^ reikn-
ingshald og skjöl öll, er stofn-
unina varða. Ráð skal eigi
koma sjaldnar saman á fund
en sem svarar einu sinni mán-
uð hvern, en oftar ef þörf ger-
ist.
Forstjórum stofnana þeirra,
sem ræðir um í lögum þessum,
skal skylt að leggja fyrir ráð
það, sem Stofnunin heyrir und-
ir, öll mikilsvarðandi mál, sem
starfræksluna -varða, gera grein
fyrir innkaupum, starfsmanna-
haldi, kaupgjaldi og tilhögun
starfs, fjárhag, álagningu á
vörum og öðrum meginreglum,
sem' starfrækslan miðast við.
Afrit af fundargerðum ráðs-
fundar skulu jafnóðum send
ríkisstjórninni, og er forstjóri
sendir ríkisstjórninni tillögur,
er varða stofnun þá, er hann
Hú§ til §ölu.
Ágæt húséign á eignarlóð í Vestnrbænnm er til sölu.
,h I 'U ■ •
Upplýsingar gefur
Þorgils Ingvarsson,
Landsbankannm.
Kjötsölumálið í
efri deild.
Breytingartillögur lágti fyrir
frá Jóni A- Jónssyni, Pjetri
Magnússyni og Þorsteini Briem.
Urðu alllangar umræður, sjerstak-
lega um tillögu Pjeturs Magnús-
sonar nm það, að bændur mættu
slátra á heimilum sínum og selja
kjötið milliliðalaust. Þótti Her-
manni Jónassyni það með öllu
óhæfilegt, að menn kæmust þann-
ig frarn hjá miHiliðunuui. Sýndi
P. M. fram á. að með þessu væri
alls ekki átt við það, að bændur
mættu selja kjöt sitt á markað,
utan við sölumiðstöðina, heldur
væri hjer eingöngu um að ræða
bein viðskifti.
Forsætisráðherra varð sífelt að
játa, að g.'allar væru á lögunum,
og hefði nefndin orðið að veita
ýmsar undanþágur. Magnús Guð-
mundsson henti honum á, að þá
væri rjettara að lagfæra þá galla,
sem þegar hefðu komið í ljós en
ekki vildi forsrh. heyra það.
Þá varð enn deila milli Her-
manns og Þorsteins Briem, um
skipun kjötverðlagsnefndar, og
sló í hart. Kom þá Jónas inn í
deildina í fyrsta skifti þann dag
og hvað sjer þegar hljóðs, en þá
brá svo við, að umræður voru feld-
ar niður og g'engið til .atkvæða.
Fór frv. til 3. nmr., að mestu
óbreytt.
| veitir forstöðu, þá skal álit ráðs
! ávalt .fylgja tillögunum."
| Yfir-„ráð“ þau, sem hjer pm
ræðir, skulu kosin til þriggja
ára á Alþingi með hlutfallskosfa
! ingu. Skal hver maður 1 ráðun-
um hafa 400 kr. þóknun.
Frá efri deild.
Hermann og
jarðarverðin.
Umræðnr urðn talsverðar í efri
deild á laúg'ardaginn, nm kaup á
Laugalandi og sölu á Saurbæ í ^
Eyjafirði. Málið er í sjálfu sjer
smámál, ekkert aunað en nokk-
itrskönar makaskifti á þessum j
tveim jörðuxh með lítilli milligjöf. j
En sumir þingmenn geta ekki,
fengið þá flugu úr höfði sínu, að .
hjer þurfi að taka afstöðnJil þjóð-
jarðasölumálsins í heild. . •/', ,
Hermann Jónasson kvaðst ekki
láta skoðun sína á þjóðjarðasölu-
málum, ráða sínu atkvæði í þessn
máli. Meðal anuars væri það verð
sem hjer væri nefnt, altof hátt.
Og þó er það undir fast.eigna-
matsverði-
Það er þá svo að sjá, sem ekki
eigi að láta hændur fá of mikið
fyrir jarðirnar, þegar ríkið fer að
kaupa þær, samkvæmt stefnuskrá
rauðliða.