Morgunblaðið - 22.08.1935, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Gull og gullsandur fyrlr vopn.
En Abyssiníumenn fé að eins
smygluð vopn til landsins.
París í ágúst. FB. gengið erfiðlega, þar sem
Meðan stjórnmálamenn Ev- bannað hefir verið að flytja
rópu reyna að finna einhver
ráð til þess að koma því til leið-
ar, að styrjöld milli ítala og
Abyssiníumanna verði afstýrt,
flytja ítalir herlið og hergögn
til nýlenda sinna af hinu mesta
kappi og hraða öllum undir-
búningi undir styrjöldina sem
mest þeir mega.
Italir sfanda betur
að vigi, hvað víg-
búnað snertir.
Abyssiníumenn standa ólíkt
ver að vígi. Þeir eiga ekki land
að sjó. Aðeins ein járnbraut
er í landinu og hún er eign
Frakka.
Mikið af hergögnum til Ab
yssiníumanna hefir að vísu ver-
ið flutt þessa leið, en aðstaða
þeirra til þess að ná í skotfæri
er á allan hátt miklu erfiðari
en Itala, að því sleptu, að ýms-
ar þjóðir hafa bannað útflutn-
ing vopna til Abyssiníu.
Æflnfýramenn
græða á vopnasmygli
En það er opinbert leyndar-
mál, að miklum hergagnabirgð
um er smyglað inn í landið,
þrátt fyrir ótal erfiðleika, sem
við ér að stríða.
Æfintýramenn hverskonar,
uppgjafasmyglarar og allskon-
ar lýður hefir fengið þarna
nýja og gróðavænlega atvinnu-
grein og þeir eru margir hinir
hreyknustu af því, að geta
hjálpað Abyssiníumönnum á
þennan hátt.
900,000 manna ber.
Haile Selassie hefir hálfa
miljón manna reiðubúna til
þess að berjast móti ítölum og
takist honum að ná í nóg vopn
óg skotfæri, getur hann sent
900 þús. menn móti hinum ít-
^lska her, sem hann býst við
áð geri innrás í landið til þess
að svifta það sjálfstæði.
Abyssiníu vanfar
nýtísku vopn.
K
Abysöiníumenn vantar flug-
vjelar, skriðdreka, fleiri vjel-
hýs'sur o m. f 1., sem óhjá-
kvæmilegt er að nota í nútíma-
héínaði. Haile Selassie hefir
sént fulltrúa til vopnaverk-
smiðja og flugvjelaverksmiðja
1 ýmsum löndum og leitað fyrir
sjer um aðstoð. Þeim hefir
nægðir með þetta skipulag,
sém von er. Þeir skilja ekki
rjettlætið, sem í því felst, að
þeim er varnað að selja sitt
kjöt þar sem þeirra eigið fje-
iág hefir aðsetur, þegar sam-
tímis er hrúgað inn á markað-
inn kjöti úr öðrum, fjarlægum
hjeruðum.
En það er hið marglofaða
skipulag sem segir, að þannig
skuli þetta vera!
út hergögn. Þeir hafa boðið
gull — gullsand úr námum
síns auðuga lands — fyrir her
gögn. Og þrátt fyrir allar neit-
anir og erfiðleika hefir þeim
orðið talsvert ágengt.
Smygluð vopn flutt
um kletfa ogklungur
Vopn og skotfæri eru nu
flutt í stórum stíl til Abyssiníu
með leynd. Skip, hlaðin vopn-
r ; og skotfærum, frá ýmsum
höfnum Evrópu, hafa farið um
Súez-skurðhjn til stranda Af
ríku, til franska Somalilands
og breska Somalilands, með
,,vörur“ til Abyssiníumanna,
en ,,vörurnar“ hafa oft verið
hergögn. En auk þess hafa
smyglararnir verið á ferðinni
með sín skip, Armeníumenn,
Þjóðverjar, Grikkir o. s. frv
I smáskútum sínum hafa
þeir flutt vo!’pn og skotfæri til
óþektra staða, þár sem menn
í þjónustu Abyssiníustjórnar
koma þéím áleiðis, yfir sand-
auðnir, fjölf'og klungur. Her-
gagnabirgðírnar eru fluttar á
úlföldum, eð^ þær eru bornar
á bakinu óravégu. Það er ótrú-
legt, hvað Abyssiníumenn geta
lagt á sig í þessum ferðum, en
þeir kvarta ekki. Sjálfstæði
lands þeirra er í hættu. Smygl-
ararnir hafa leigt 'Ónotuð flutn
ingaskip, lystisnekkjur, fiski-
skútur, — alt er notað, sem
notað verður.
Hvarvetna eru sendimenn
Abyssiníukeisara, í Arabíu,
Egiptalandi og víðar, og alls-
staðar njóta þejr pAstoðar þjóð-
flokkanna í þessum löndum.
Þeim verður vel ágengt. Heim-
urinn hefir samúð með, Abyss-
iníu, en mestrar samúðar njóta
þeir hjá öðrum skyldum þjóð-
um og þjóðflokkum í Afríku
og Asíu. Vopnín og skotfærin
eru smygluð ihn frá Súdan og
Egiptalandi.
Abysslníumenii eru
góðar riffilskyttur.
Abyssiníuher hefir tiltölu-
lega fáum mönnum á að skipa,
sem kunna að fara með vjel-
byssur, en þeir eru allir ágæt-
ar riffilskyttur. Þegar styrjöld-
in hefst, má búast við, að Haile
'eiassie hafl 600 þús. menn
reiðubúna, en ítalir 400 þús.,
þar af um 100 iþús. innfædda
hermenn frá Eritreu og ít-
alska Somalílandi, sem eru
æfðir í að fara með vjelbyssur,
handsprengjur o. s. frv. En
Abyssiníumenn bíða ekki ósig-
ur — ef þeir þá bíða ósigur —
vegna þess að þeir hafi Ije-
legri hermenn.
ftalir sigra ekki scm
S'óðir hermenn —
ef þeir sigra.
ítalir sigra þá ekki, að áliti
margfta ejerfróðra manna,
Hú§agarðar.
":■ » "H I
Eftir Guðm. Hannesson prófessor.
Niðurl. um skógi er trjen eru fullvasin.
Forgarðar. iBlómlegt er þetta, og forsælán
Á skipulagsuppdráttum þeim, undir trjánum kemur sjer vel í
sem gerðir hafa verið fyrir alia sumarhitanum, en stundum virð-
kaupstaði vora (nema fyrir Reykja ast trjen taka meiri sól frá hús-
vík) og flest kauptúnin, er gert
ráð fyrir 5—10 m. djúpum for
görðum, framan húsa í flestum
íbúðargötum Að vísu þarf ekki
að lýsa forgörðum eða þýðingu
þeirra fyrir Reykvíkingum eða
Akureyringum, en þó eru það
margir, sem spyrja,- td hvers eru
þessir forgarðar?
Þeir eru aðallega til prýðis,
prýða bæði götuna og húsið, þó
einnig megi nota þá fyrir matjurt
ir. Auk þess breikka þeir götuna
eða bilið milli húshliða, gera hana
bjarta og vingjamlega. Þá verja
þeir og húsin (kjallaraíbúðir) fyr-
ir göturyki 0g gera þeim torveld-
ara, sem um götuna fara, að sjá
inn í húsin.
Forgarðslaus gata verður ætíð
nokkurskonar steineyðimörk. Til
beggja hliða standa húsin eins
og múrar og sjálf gatan er dökk
tjörusteypa eða svart asfalt Sje
breidd hennar nægileg verður ak-
brautin alla jafna óþarflega breið
og dýr, og göturykið tdfinnanlegt
— Forgarðagatan er aftur breið-
ari, bjartari og litauðugri, að
miklu léyti grænn gróður, meðan
gras er ekki fallið, þó forgarð-
arnir væru aðeins grasflötur. Sjeu
þeir smekklega prýddir blónjum
og runnum verður gatan hin mesta
bæjarprýði, og fallegustu garðarn-
ir þegjandi vottur um smekkvísi
og hirðusemi heimilismanna, ekki
síst húsfreyjanna. Þó nýtur alt
þetta sín miður, ef samfeldur
steypugarður skilur forgarð og
götu. Þeir sem koma, td Reykja-
víkur ættu að líta á hinn mikla
mun, sem er á nýjustu forgarða-
götunum (Landsspítalahverfið,
túnin í Vesturbænum) og gömlu
götunum, t d. Laugaveg og Berg-
staðastræti, bera þær Sáman við
Fjölnisveg o. fl. Að Lækjargata
er glæsilegasta ,gatan í bænum, þó
gömul sje, er að þakka stóru for-
görðunum austan hennar. Suður-
gata er annað Sýnishorn af gam-
alli forgarðagötu. Þar voru mat-
jurtir lengi ræktaðar í forgörð-
unum og vöru þeir blómlegir að
sumrinu. Nú eru þar víða ræktuð
trje og blóm. Það er skrautlega
en arðminna.
Erlendis er það algengt, að
trjám er plantað beggja megin
götunnar, oftast milli akbrautar
og stjettar. Gatan líkist þá græn-
nema með flugvjelaárásum og
eiturgasi, en það er jafnvel
dregið í efa, að hvaða notum
slíkt komi í hernaði í Abyss-
iníu.
En svo er hin mikla spurn-
ing, sem aðeins er ósvarað:
Komi til styrjaldar — eigast
Abyssiníumenn og Italir við
einir — eða flækjast fleiri
þjóðir inn í styrjöldina?
(Úr frjettabrjefi Richards
D. McMillens, frjettar. U. P.). ana. Og það var einkum trjá- og
unum en æskilegt væri. Erfitt
verður það fyrir oss að prýða
götur vorar á þennan hátt.
Því aðeins verða forgarðarnir
til prýðis að þeir sjeu hirtir og
ræktaðir. Reynslan hefir sýnt,
bæði á Akureyri og í Reykjavík,
að fólkið lætur sjer ant um þá,
engu síður en erlendis. Annars
geta kvenfjelög eða bæjarfjelagið
ýtt undir þetta, ef þörf gerist,
með því að gefa árlega einhver
verðlaun fyrir fallegustu garð-
ana, gefa fátækum fræ eða plönt-
ur, leiðbeina í garðrækt o. s. frv.
Skemtigarðar.
í öllum bæjum vorum, sem hafa
fengið skipulag, hefir verið gert
ráð fyrir einum eðá fleiri bæjar-
völlum, skemtigarði eða þvílíku,
sem gæti einkent bæinn og prýtt
hann, en óvíða mun enn hafa ver-
ið hafist handa að girða svæði
þessi og rækta þau. Jeg tel þetta
illa farið, einkum vegna þess, að
oftast getur verið að tala um að
gróðursetja þar trje og runna,
sem eru lengi að vaxa áður en
þau koma að tilætluðum notum.
Það væri því mjög æskilegt, að
sem fyrst yrði byrjað á að girða
svæði þessi og rækta.
Girðingin þyrfti helst að koma
öll í einu, og vera svo vönduð
(sterkt vírnet), að alls engin
hætta væri á því, að skepnur gætu
komist inn í garðinn, þó það tæki
nokkur ár að gróðursetja trje og
runna í hann allan.
Skipulagsuppdrættirnir gefa Htla
sem enga leiðbeiningu um það,
hversu stíga skuli leggja um
svæðið, ef ástæða er til þess, held-
ur ekki livernig haga skuli rækt-
uninni, livar skuli rækta trje,
hvar runna, hvar blóm eða hverj-
ar tegundir, hvar grasfletir skuli
vera o. s. frv. Það er óhjákvæmi-
legt, að leita ráða sjerfróðs
manns í þessum efnum, og með-
an vjer eigum engán húsameist-
ara, sem hafi lagt sjerstaklega
fyrir ,sig skipulag skrautgarða,
þá verðum vjer að leita til garð-
ræktarmanna vorra í Rvík og
Ræktunarfjelags Norðurlands á
Akureyri. Nokkra aðstoð kynni
og skipulagsnefndin að geta veitt.
Hjer kemur margt til greina: að
skipulagið sje í sjálfu sjer smekk-
legt, og eltki síður að velja þær
jurtir, sem reynslan sýnir að
jrífast best hjer á landi. Það er
í raun og veru vandaverk að búa
til smekklegan garð, og það án
jess að kostnaðurinn verði of
mikill.
Jeg held að kvenfjelögum bæj-
anna stæði næst að taka þetta mál
að sjer. Það voru fyrst og fremst
konurnar (frú Schiött o. fl.), sem
börðust fyrir því á Akureyri og
sannfærðu mig og aðra vantrúaða
um það, að mikið mætti gera hjer,
jrátt fyrir allan kuldann og storm
garðræktin, sem breytti Akureyrí
á skömmum tíma í snotrasta bæ-
inn á landinu. En nú er Reykjavík
komin líka vel á veg, þó síðar sje.
í Hafnarfirði og á Akureyri eru
nú prýðilegir skemtigarðar.
Sumum kann að þykja það goð-
gá, að hugsa um að prýða bæina
meðan fjárhagurinn er eins þröng-
ur og hann er nú. Jeg held að það
borgi sig vel og sje miklu þarfara
en að veita „ungum mönnum“ at-
vinnuleysisstyrk um hásláttinn,.
þó hin mesta fólksekla sje í flest-
um sveitum. Mennirnir lifa hvort
heldur sem er „ekki á einu sam-
an brauði“.
Það þyrfti sem fyrst að komast
skriður á þetta mál. Tíminn líðnr
og trjen eru lengi að vaxa.
Andra-deftlan.
Ósannindi Al-
þýðublaðsins.
í grein í Alþýðublaðinu í dag
er sagt að við Markús Ivarsson
höfum, sem samningamenn í of-
annefndri deilu, boðið „Fjelagi
jámiðnaðarmanna“ að senda sjer-
•stakan eftirlitsmann með b.v-
Andra til Englands, ef viðgerð á
honum færi þar fram.
Markús ívarsson er nú fjar-
verandi úr bænum, en jeg lýsi því'
yfir að framangreind umsögn er
algjörlega ósönn, en hinsvegar
höfum við Markús ekkert á móti
því að slíkur maður yrði sendur.
Reykjavík, 21. ágúst 1935.
Ben. Gröndal.
Presta- og safnaðar-
fundur í Vatnsdal.
Blönduósi 21. ág. FÚ.
Prestafjelag húnvetnskra og
skagfirskra presta helt fund
að Undirfelli í Vatnsdal síðast-
liðinn sunnudag. Fundurinn
hófst með guðsþjónustu. Síra
Helgi Konráðsson prestur |
Sauðárkróki stje í stólinn, en
síra Lárus Arnórsson prestur
að Miklabæ þjónaði fyrir alt-
ari. Þá fluttu erindi: Einar
Kvaran rithöf. um sálarrann-
sóknir, sira Gunnar Árnason,
form. fjelagsins, um kirkjuna
og stjórnmálin, og síra Guð-
brandur Björnsson prófastur í
Viðvík um samstarf presta og
safnaða. Umræður urðu um tvö;
síðustu erindin.
Sóknarnefnd Undirfellssókn-
ar veitti prestum og fylgdar-
mönnum þeirra af mikilli
rausn. Aðsókn var hin besta*
einkum af sóknarmönnum.
Yfirgangur togara við
strendur Noregs.
Osló, 20. ágúst. FÚ.
Norskir sjómenn á vesturströnd
inni kvarta mjög yfir yfirgangi
erlendra togara, sem þeir segja
að eyðileggi bæði veiðarfæri og
afla fyrir sjer, og hafa þeir snúið
sjer til stjórnarinnar, til að reyna
að fá landhelgislínuna mælda að
nýju á þessu svæði.