Morgunblaðið - 09.01.1936, Blaðsíða 3

Fimtudaginn 9. jan. 1936.
MORGUNBLAÐIÐ
‘ ' ? s' ' • • >.
Bæjarstjórn
flkureyrar geng-
ur I ábyrgð fyrir
útgerð fjögra
skipa.
Eyðslustefna stjómarflokkanna
verður þjóðinni dýrkeypt.
Nú blasa við: Útgjaldahæstu fjárlög, álögur
á álögur ofan, vaxandi atvinnuleysi, eymd
og örbirgð fjöldans.
AKUREYEI í GÆR.
EINKASKEYTI TIL
MORGUNBLAÐSINS.
Bæjarstjóm Akureyrar sam-
þykti á fnndi sínum í gærkveldi
að ábyrgjast alt að % af þeim
reksturhalla, sem kunni að verða
á útgerð línuveiðaranna fjögra:
„Jarlsins", ,,01av“, „Rúnu“ og
„Andey“.
Er bæjarstjórn heimilt að á-
byrjast alt að 5000 krónum á skip
yfir vertíðartíman, enda sjeu
skipin ekki gerð út sketnmri
tíma en 3y2 mánuð.
Hásetar skulu vera búsettir á
Akureyri.
Einnig er það skilyrði sett, að
afli skipanna veTði verkaður á
Akureyri.
Kn.
Mikil síldveiði. Fregnir frá Ala-
sundi herma, að síldveiði sje ó-
venjulega mikil. Gamlir síldveiða-
menn segjast varla muna eftir að
hafa sjeð eins miklar síldartorfur.
Flestir síldveiðabátar hafa orðið
fyrir veiðarfæratapi. í fyrra kvöld
,var búið að setja á land 50.000
hektolítra af síld í Alasundi. Frá
Haugasundi er símað, að síðan
stórsíldveiðarnar byrjuðu sje bú-
ið að selja lö’.OOO tunnur á sænsk-
an markað fyrir 15 ikr. tunnuna.
(F.B0.
Almyrkvi á tungli.
Tunglmyrkvi var í gær. Hófst
hann kl. tæplega hálffjögur, og
var almyrkvi um kl. 5.
Myrkvi þessi sást mjög greini-
lega hjer í Reykjavík. Tunglið
var í austri, ekki mjög hátt á
lofti, en himininn var skafheið-
ríkur.
Meðan myrkvinn var sem
mestur, var eins og þykk brún
slæða væri dregin fyrir tunglið
og sást dauflega móta fyrir því
1 gegn um hana, en dökkblár
himinn alt um kring. Var það
einkennilega fögur sjón að
horfa á myrkvann smástækka,
þangað til síðast að örmjó gló-
andi rönd þess hvarf. Almyrkv-
inn stóð yfir í 23 mínútur, en
þá fór að lýsast aftur og gægð-
ist þá fram úr móðunni sú rönd
tunglsins, sem fyrst myrkvaðist,
skínandi fögur. Og svo dró það
smám saman af sjer hjúpinn
uns það losnaði að fullu við
hann um kl. 7.
Hjónaefni. Síðastliðinn laugar-
dag opinbeTuðu trúlofun sína, ung-
frú Svava Jónsdóttir og Olgeir
Hilmarsson, hifreiðarstjóri.
Þegar Tímamenn fóru að
boða sparnað.
Síðasta Alþingi sat á rökstólum
í 124 daga og er það lengsta og
dýrasta þing, sem háð hefir verið
hjer á landi.
Þjóðin myndi fyrir sitt leyti
ekki hafa harmað það svo mjög,
þótt þetta þing yrði bæði langt
og dýrt, því að hún hafði vænst
mikils af þinginu að þessu sinni.
Sjerstaklega hafði húu væust stór-
virkra aðgerða í fjármálunum.
Og þjóðin hafði nokkra ástæðu
til að halda, að nú yrði geTbreytt
um stefnu í fjármálunum, því að
foringjar Tímamanna voru farn-
ir að þoða slíka stefnuhreytingu í
blöðum sínum.
Ýmislegt bendir og til þess, að
hinir gætnari menn í Tímaliðinu
hafi í fyrstu ætlast tjl, að ný
fjármálastefna yrði upp tekin á
þinginu. Á það henti starf fjár-
veitinganefndar lengi framan af,
því að það gekk aðallega út á
niðurskurð á útgjöldum fjárlag-
anna, Og fjármálaráðheTrann var
látinn flytja nefndinni þau skila-
boð, strax í upphafi, að ekki kæmi
til mála að leggja nýja skatta eða
álögnr á þjóðina að þessu sinni.
En sósíalistar sögðu fyrir
verkum.
En það kom brátt á daginn, sem
endranær, að Tímamenn voru ekki
einráðir sinna gerða.
Þegar fjárveitinganefnd var í
þann veginn að lúka störfum og
heUni hafði tekist að lækka út-
gjöldin um 1—iy2 miljón króna
og leggja grundvöllinn að nýrri
fjármálastefnu, rísa sósíalistar
upp og hedmta ný útgjöld, sem
nema yfir miljón króna. Og sósí-
alistar hótnðu stjórninni falli, ef
ekki yrði að þessn gengið um-
svifalanst.
Hófust nú leynifundir með
stjórnarliðinu og voru þeir haldn
ir að næturlagi. Fimm manna
nefnd,var kosin til þess að reyna
að koma á sættum og var aðal-
verkefni hennar, að reyna að fá
sósíalista til þess\að falla frá út-
gjaldakröfunni.
En við það var ekki komandi.
Sósíalistar börðu í ,borðið og hót-
uðu að taka Harald úr stjórninni,
ef. ekki yrði þe'gar gengið að þeirra
kröfu.
Auðvitað endaði þessi viður-
eign þannig, að Tímamenn ljetu
undan og urðu góðu börnin. Sósí-
alistar fengn allar sínar kröfur
fram.
Uppgjöf þingsins.
Þar með var alt starf fjárveit-
inganefndar gert að engm. Og þar
með hafði þingið algerlega gefist
upp við að leysa þau vandamál,
sem þjóðin hafði af því vænst.
Eftir varð dýrasta þing, sem
háð hefir verið hjer á landi, út-
gjaldahæstu fjárlög og í kjölfar
þeirra fylgdu nýjar álögur, sem
nema a.’ m. k. 1 y2 miljón króna!
Má óefað fullyrða, að aldrei hafi
nokkrir þingfulltrúar á voru landi
tekið eins háskalega og óviturlega
ákvörðun og núverandi stjórnar-
flokkar- gerðu á næturfundinum,
nokkru fy.rir þinglokin, þegar á-
kveðið var að halda áfram eyðslu-
stefnunni og leggja nýja miljóna-
skatta á þrautpínda atvinnuvegi
og skattþegna landsins.
Tvö raet.
Næstu daga var svo ge'ngið frá
hæstu fjárlögunum, sem sjest
hafa. Útgjöldin eru þar áætluð
um 16 miljónir króna! Nákvæm er
talan ,kr. 15,932,733.
Á haustþinginu í fyrra tókst
Eysteini fjármálaráðherra að setja
nýtt met, með útgjaldaliæstu fjár-
lögum, sem þá höfðu sjest á Al-
þingi. Útgjöldin á þeim fjárlögum
voru þó ekki nema 14,3 milj.
króna.
Nú hefir, Eysteini tekist að
„slá“ sitt fyrra met svo rækilega,
að úgjöldin hafa hækkað um nál.
2 miljónir króna síðan í fyrra!
. En Eysteinn hefir sett met á
fleiri sviðum. Hann hefir einnig
sett met í ^skattaálagningu.
Á haustþinginu í fyrra námu
hinir nýju skattar og tollar Ey-
steins 2y2—3 miljónum króna. Á
síðasta þingi bætti hann enn iy2—
2 miljónum króna við. Alls nema
því hinir nýju skattar og tollar
Eysteins, á því 1 y2 ári, sem hann
hefir setið í fjármálaráðherrasæt-
hm 4—5 miljónum króna!
Geri aðrir betur!
„Við erum að gera jöfnuð“.
j „Við erum að gera jöfnuð —
við tökum af þeim ,ríku og af-
hendum þeim fátæku“, segir rík-
isstjórnin, þegar hún er ákærð
fyrir þetta taumlausa skattabrjál-
æði.
En myndi það e'kki vera rjett,
sem Pjetur Magnússon sagði í
þingræðu á dögunum, að hagur
hinna fátæku hafi ekkert batnað
við þessar aðgerðir, heldur hafi
þvert á móti skapast meiri fá-
tækt, meiri örbirgð?
| Jú, vissulega er þessu þannig
varið, sem verður skiljanlegt, þeg-
ar þess er gætt, að allar aðgerðir
stjórnarinnar miða að því, að
koma aðalatvinnuvegum þjóðar-
innar i rústir.
Það hefir áreiðanlega tekist,
eins og Pjetur Magnússon sagði,
að ,gera þá fátæka sem eitthvað
áttu. En hitt hefir fylgt í kjöl-
farið, að skapast hefir geigvæn-
legt atvinnnleysi í landinu, en
því fylgir jafnan meiri eymd
— enn meiri fátækt hjá fjöldan-
um.
Ávöxtur eyðslustefnunnar.
Tveir utgjaldaliðir eru á fjár-
lögunum, ,sem sýna betur en nokk-
uð annað hve' hörmulega er komið
fyrir þjóð vorri. Það eru vextir
og afborganir skulda ríkissjóðs.
Þegar Sjálfstæðismenn skiluðu
af sjer í árslok 1927 námu þe'ssi
útgjöld ríkissjóðs rúmlega einni
miljón króna. Nú hafa þessir út-
gjaldaliðir nálega þrefaldast —
eru um 3 miljónir, króna.
Þessir útgjaldaliðir sýna betur
én nokkuð annað þann regiu-
stefnumun, sem ríkt hefir og rík-
ir en» Lfjármálunum, milli Sjálf-
stæðisflokksins og rauðu flokk-
anna.
Ef Sjðífstæðismenn hefðu setið
óslitið við völd öll árin, síðan
1927, myndi ríkissjóður geta spar-
að um 3 miljónir króna á ári, en
það iftr uppbæðin, sem nu fer ár-
lega, í greiðslu vaxta og afborg-
anir áf skuldum ríkissjóðs.
I ÞaS þarf ekki að lýsa því hjer,
hver áhrif það he'fði á allan bú-
skap ríkisins, ef ekki þyrfti ár-
lega að greiða út úr landinu 3
miljónir króna, til þess að forða
ríldnu ffá gjaldþroti.
Þá væri leikur einn að glíma við
gjaldeyrismálin. Þá væru fjárlög
komin niður í það, sem hæfilegt
væri gjaldgetu þjóðarinnar og
skattar og tollar væru 4—5 mil-
jónum lægri en þeir eru nú.
Þannig hefði íslenska þjóðin
getað búið nú, ef hjer hefði setið
við völd vitur og gætin fjármála-
stjóm.
En í stað þess, að halda áfram
hinni gætilegu og heilbrigðu fjár-
málastefuu, sem Sjálfstæðisme'nn
mörkuðu á ámnum 1924—1927,
hafa rauðu flokkarnir nú gengið
svo langt í eyðslu og sukki, að
það tekur þjóðina áreiðanlega ára-
tugi að komast upp úr feninu —
EP það tekst þá nokkurntíma.
Þetta er ávöxtur eyðslustefn-
unnar.
--------------
Bæi brennur.
i Mannbjðrg.
Bærinn Sunnuhvoll í Hvolhreppi
í Rangárvallasýslu brann í gær til
kaldra kola.
Mannbjörg varð, en mjög lítið
bjargaðist af innanstoksmunum,
aðeins eitthvað af rúmfatnaði.
Húsin voru eign Einars Jóns-
sonar, söðlasmiðs, vátrygð hjá
Brunabótafjelagi íslands.
Ókunnugt er um upptök.
(FÚ.).
Aftöku Haupt-
tuanns var frest-
að um þrjá daga.
©__
Hauptmann ypti
öxlum.
KAUPMANNAHÖFN í GÆR.
EINKASKEYTI ,TIL
r MORGUNBLAÐSINS
X KVEÐIÐ hefir verið
að Bruno Haupt-
mann verði tekinn af
lífi þ. 17. b. m. v ,
Aftökunni hefir því
verið frestað um' nðeins
þrjá daga. : Í889'
Fyr hafði verið ákveðið að
aftakan skyldi fará’ ' fíam á
þriðjudag í næstu viku, en af-
tökudeginum var frestað til
föstudags.
Þegar Hauptmann var til-
kynt þessi ákvörðun í dag,
gerði hann ekki annáð en
að ypta öxium. Páll.
í fregn frá Kalundborg til
FÚ, segir, að Hauptmann hafi
tekið tilkynningunni rólegur og
brosandi, og hafi sagt; þegar
lestri tilkynningarinnar var lok-
ið, að hann væri viss um, að'það
ætti aldrei fyrir sjer að líggja,
að setjast í rafmagnsfetólinn.
Itaiir hraktir
úr Ogaden!
Rigningar
á norðurvíg-
stöðvunum.
Berlín, 8. jan. FÚ.
T7 RÁ Addis Abeba
berast fregriir um
það, að Italir hafi alger-
lega yfirgefið stöðvar
sínar í Ogaden.
Suður-herlínan liggi
nú frá Wal-Wal yfir
Gerlo Gubi og Kubari og
yfir til Dolo. Sunnan við
Dolo halda Italir áfram
hernaðarundirbúningi
sínum.
Af norðurvígstöðvunum í Abyss-
iníu frjettist, að regnskúrir haldi
áfram að hindra sjerhvert meiri-
háttar hernaðarfyrirtæki.
Tembien hásljettan
á valdi Abyssiníu-
manna.
Abyssinskar fregnir • herma þó,
að Abyssiníumönnum hafi nú tek-
ist að stökkva ítölum á brott úr
Framh. á 6. síðu.
✓