Morgunblaðið - 09.01.1936, Blaðsíða 4

4
MQRGUNBLAÐIÐ
Fimtudagiim 9. jan. 1936,
Josep R&nk verksmiðjueigandi
gerður að heiðursborgara i Hull.
i
mynd
í Hull afhendir Josep Rank silfurmyndina, af vindmyllunni. Til hægri á
inni situr frú Rank.
Borgarstjórinn
Mr. Joseph Rank byrjaði
á því að vinna í lítilli vind-
myllu, en er nú forstjóri
stærsta mölunarfyrirtækis í
heimi. Hann er fæddur í Hull
og í sumar var hann gerður
að heiðursborgara þar. Var
það gert á samkvæmi, þar
sem eigi voru aðeins allir
bæjarfulltrúar í Hull, heldur
einnig flestir helstu borgar-
ar. Yfirborgarstjórinn rjetti
honum heiðursskjal og minja
grip, stóra eftirlíkingu af
vindmyllu, gerða úr silfri.
Yfirborgarstjórinn ávarpaði Mr.
Itank og mælti meðal annars á
þessa leið:
— Jeg veit að þjer byrjuðuð
snemma að vinna í þeim erfiðasta
skóla sem nokkur lendir í —
nefnile'ga hjá föður sínum. Feðr-
um er gjarnt á það að krefjast
meira af sonum sínum, heldur
en af vandaiausum.
Þjer lijéíduð þarna áfram þang-
að til þjer voruð orðinn svo þrosk
aður, að þjer vilduð fá meiri
reynslu ’ng lögðuð þá leið yðar
yfir Tweed. En þjer höfðuð ekki
verið þar marga mánuði e'r þjer
mistuð besta vin yðar — föður
yðar. Þá komuð þjer aftur til
fæðingarborgar yðar og byrjuð-
uð aftur að vinna í myllunni. Þar
voruð þjer þangað til þjer voruð
þrítugur, þá færðuð þjer út kví-
arnar og bygðuð stórt hús í
Holdemers Road, sem margir kann
ast við sem hús, en ekki meira.
Níu árum seinna lögðuð þjer
hornsteininn að einhverju hinu
stærsta fyrirtæki í lieimi. Jeg
hygg að þjer hafið verið fertugur,
er þjer stofnuðuð hveitimyllurnar
í Clareneestreet. Margir segja að
fertugur maður sje ',,of gamall“.
En þá voruð þjer að byrja ævi-
störf yðar, sem nú eru öllum heimi
kunnug. Hin mörgu fyrirtæki
og myllur yðar senda vörur til
allra land^ heims.
Þegar þjer voruð fimtugur —
tíu árum eldri en of gamall —
fóruð þ.jer til London og stofnuð-
uð hveitimyllur þar. Ekki nægði
yður það; þjer fóruð þaðan til
Bury, svo til Birkenhead, svo til
Edinburgh, þaðan til Glasgow, svo
til írlands og svo til Suður-Eng-
lands.
Og nú þegar þjer eruð helmingi
eldri en of gamall, heiðrar fæðing-
arborgin yður.
Þjer hafið aldrei viljað að á það
væri minst þegar þjer sýnduð
rausnarskap, en það hafið þje'r
inargsinnis gert. Þúsundir og aft-
ur þúsundir sterlingspunda hafið
þjer gefið. En stærsta gjöf yðar
var til þessarar borgar. í mörg
ár hefi jeg verið að brjóta heil-
ann um það hvernig vjer ættum
að láta gömlu og heilsulausu fólki
líða vel. Þá kom Joseph Rank og
sagði: „Jeg skal sjá um 500 þeirra,
svo að æfikvöld þéirra geti orðið
bjart“. En það er ekki eins vel
kunnugt, að Mr. Rank greiðir
um 10% til mannúðarmála í borg-
inni ofan á allar aðrar gjafir, eða
um 600 sterlingspund á ári. Svo
jeg vona að þegar farið verður
að gera upp reikninga yðar á
efsta degi, þá verði ekkert ske'ytt
um það hvað þjer grædduð eða
töpuðuð, heldur hvernig yður
fórst.
í svarræðu sinni sagði Mr. Rank
að hann hefði um ævina fylgt
heilræði John. Wesley’s: „Græddu
eins og þú getur, sparaðu eins
og þú getur og gefðu eins og þú
getur“. Hann gat um það hvernig
kornið var malað í æsku hans. Þá
sáust 22 vindmyllur í Hull, þeg-
ar siglt var upp Humru', og þær
urðu altaf að vera í gangi þegar
vindur bljes. Faðir hans hafði
gamlan vinnumann og stundum
arhring í þrjá mánuði samfleytt.
Þá voru vindarnir stöðugri en nú.
Eitt sinn kvaðst hann þó hafa
farið með skeppu af korni til
myllunnar og ætlað að mala það.
Hann beið í sex klukkustundir,
en altaf var logn. Ef hann hefði
getað malað kornið, hefði hann
íengið tvro penee fyrir það.
Þetta er nú stærsti atvinnurek-
andi í Englandi og hefir margar
þvisúndir manna í vinnu. Og nú
þarf ekki lengur að bíða eftir
vindinum. Orkuvjelar sjá um að
kvarnirnar mali, hvefnig sem veð-
Ur er. .
Burtrekstur útfendinga
Við og við heyrast raddir um
það, að einn liðurinn í atvinnu-
leysishjálpinni verði að vera sá
að vísa burt úr landi þeim útlend-
ingum, sém hjer hafa atvínnu.
Þessar kröfur hljóma mjög sann-
gjarnlega, að veita héldur inn-
lendum mönnutu en útlendum þá
vinnu sem hjer er að fá. — En
málið er nú ekki svona einfalt.
í útlöndum vinnur líka fjöldi ís-
lendinga — hversu margir, veit
enginn — en líklega miklu fléiri
en þeir útlendingar, sem vinna
hjer. Það er því mjög hættuleg
braut að fara inn á, að vísa burt
útleíidingum hjeðan, því að af-
leiðingin verður óhjákvæmilega
sú, að við fáum að minsta kosti
jafnmarga íslendinga rekna frá
atvinnu sinni í útlöndum og sénda
hingað heim, ef ekki fleiri — alt
eftir því hvernig litið er á málið á
viðkomandi stöðum. Því að alstað-
ar er atvinnuleysi og alstaðar er
skorað á stjórnirnar að reka
burt útlenjinga. Enn er ekki mikið
talað um að íslendingar sjeu
reknir burt að fyrra bragði, og
sjé oss einhver vægð sýnd í því
efni, þá njótum við sjálfsagt
smæðarinnar sem oftar. En sú
ástæða dugar oss vitanlega aðeins
á meðan vjer sýnum þeim útlend-
ingum vægð er hjer dvelja.
Annað mál er það, að oss ber
að nota þann rjett sem vjer höf-
um til að vísa burt útlendingum
til að reyna að koma í veg fyrir
að íslendingar verði sviftir at-
vinnu sinni erlendis. Slíkt er ekki
nema sanngjarnt.
Önnur hlið á málinu.
Einnig ber að líta á þá hlið á
málinu, að venjulega er skift um
til verra, þegar mönnum er vikið
frá starfi fyrir þá einu ástæðu að
þeir eru útlendingar. Vjer græð-
um á því á ýmsan hátt að hafa
Miyndatöku-
aðferðin
j 15-FOTO | er nú orðin
svo vinsæl að hún er að
ryðja úr vegi eldri
myndatöku, þeirri svo-
kallaðri „vísitt“ og
„kabenett".
J 15-FOTO | hefir yfir-
leitt líkað prýðilega vel,
eins og margir þéktustu
menn landsins hafa rjetti-
lega áður getið — en síð-
an hefir verið lögð enn
meiri alúð við frágang
myndanna, sem eðlilega
liggur í því, að meiri æf-
ing hefir fengist — bæði
við sjálfa myndatökuna,
og starfsaðferðum við
stækkanirnar — og á jeg
ekki síst mínum framúr-
skarandi starfskröftum að
þakka, vinsældir
15-FOTO ~
myndanna.
hjer nokkuð af útlendingum og
sömuleiðis á því, að íslendingar!
hafi atvinnu erlendis. Sjerstaklega j
ættum vjer að leggja oss eftir að j
veita hjer atvinnu vel metnum og j
vel kunnandi útlendingum, því að
eftirtekjan af því er miklu meiri
og vissari en af því að íslendingar
misjöfnum hæfileikum búnir fari
utan og komi svo heim og þykist j
hafa lært einhver ósköp. Reynsl-
an er búin að sýna það mjög á-
þreifanlega, að landar vorir sem
koma heim hálflærðir eða lítt
lærðir í einhverri grein vinna
helst það gagn að bægja burtu
betur kunnandi kröftum og halda
starfskunnáttunni á framhaldandi
lágu stigi. — Sagt er nú til dæmis,
að heimtað sje að vísað verði úr
landi liljóðfæraflokknum af Hótel
ísland, enda þótt það sje besti
flokkurinn sem lengi hefir leikið
hjer á veitingahúsi og enda þótt
vitanlegt sje að engin tök eru .að
fylla skarðið með innlendum
kröftum og væntanlega yrði held-
ur ekki fylt með Dönum, sem
ráðnir yrðu í staðinn. Þetta er
aðeins nefnt sem dæmi, en líkt
getur átt sjer stað í fleiri grein-
um.
Af því að ísland er ekki einu
sinni liálfnumið land, hafa oft
komið fram tillögur um að fá
útlendinga til að flytja hingað í
stórum stíl eins og gert hefir
verið í öðrum löndum, þar sem
líkt hefir staðið á. Hvað sem
sagt er um þessa innflutnings-
stefnu, þá er þó að minsta kosti
fulllangt spor stígið í ólíka átt
ef nauðsynlegt þykir nú að fækka
fólkinu í landinu til þess að allir
geti haft nóg að gera.
H.
| 15-FOTO | Verð 4,50.
| 15-FOTO J og talan 12,
þýðir: l^myndir, og eru
sjerstaklega ætlaðar fyrir
2 saman, börn eða full-
orðna.
VERÐ 4,50.
„0“
(dálítið stærri en þær
15 og 12).
15-FOTO | og talan 9,
þýðir: 9 myndir — eru
þær teknar bæði á þvers
og hæð og aðallega ætl-
aðar fyrir fullorðna, alt
að 3 saman — með þessari
myndatöku fylgir ein stór
mymd.
VERÐ 10,00.
'EP
(á þvers og hæð).
| 15-FOTO |og talan 8,
þýðir: 8 myndir enn
stærri og ein stækkun stór
fylgir.
VERÐ 10,00.
Ofangreindar 4 mynda-
stærðir eru allar þraut-
reyndar, og ölL efni til
þeirra sannprófuð.
gefur yður möguleika til
að fá
BETRl, LÍFLEGRI
og EÐLILEGRI
myndir en þekst
hefir áður.
Ef einhver ennþá heldur
sjer að vanalegum mynda-
tökum „vísitt“ og „Kabe-
nett“, þá tek jeg þær auð-
vitað líka — til dæmis fyr-
ir fjölskyldur, og aðrar
hópmyndir.
MÆÐUR!
Ef mögulegt er, þá kom-
ið með börnin sem fyrst
eftir kl. 1, til þess að
þurfa ékki að bíða of
lengi með þau.
fæst aðeins hjá mjer.
Einkarjettur
á Islandi.