Morgunblaðið - 18.03.1936, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudaginn 18. mars 1936
T tilefni 20 ára afmælis Alþýðu-
samb. Islands efndu forvígis-
menn þe'irra samtaka til allskonar
skemtana og mannfagnaðar fyrir
bina óbrevttu liðsmenn þeirra og
sjálfum sjer til dýrðar. Á þeim
samkomum, sem haldið var uppi
sjálfstæðum fögnuði voru hinir
helsíu ræðumenn Alþýðuflokksins
látnir flytja ræður. En í Gamla
Bíó, þar sem lítt kunni að saka
þótt óvönduð yrði frammistaðan,
fjekk e'inn af hinum ómerkari þing
mönnum flokksins, hr. Finnur
Jónsson frá ísafirði, að leika smá
forleik á undan kvikmyndasýn-
íngunni. Hann flutti þar ræðustúf,
sem ritstjóra Alþýðublaðsins fanst
svo mikið til um, að hann sá á-
stæðu til að birta hana eina af
öllu því sem talað var þennan dag
af ræðumönnum flokksins. Þáð
hefir því gefist kostur á að lesa
þessa „opinberun“ og skulu nú
gefðar nokkrar athugasemdir við
hana.
Kvikmyndin heitir: Vinna handa
öllum, og efnið er lýðskrum norsku
sósíalistanna fyrir síðustu kosn-
ingar þar í landi. Þeir höfðu nefni
lega sömu loforð í frammi og litlu
frændur þeirra hjer heima. F. J.
er fullur hrifningar þess, að
„bræðraflokkur“ þeirra í Noregi
ætlar nú að verja 88 miljónum til
að skapa vinnu handa öllum þar í
lanái. Ef til vill stafar þessi hrifn-
ing íslensku sósíalistanna af því,
að þeir vita að þessi fjárframlög
„br|teðraflokksins“ norska gerir
þeim auðveldara að afsaka svik
sín hjer við íslenskan verkalýð, er
þeir lofuðu vinnu handa öllum.
Það er augljóst og yfirlýst, að
þesíurn fjárframlögum Norð-
manna, harðvítugustu keppinauta
íslensks a.tvinnulífs, verður að veru
legú. leyti varið til að spilla mark-
aði fyrir íslenskum sjávarútvegi.
En semnilega verður að skýra
„alheims bræðralags hugsjón" só-
síalista með því, að enginn sje
annars bróðir í leik. Finnur Jóns-
háttur“, að láta skipin liggja í
höfn. Er sagt að bæjarstjórinn í
Hafnarfirði og útgerðarstjóri Bæj-
arútgerðarinnar þar sjeu lít.t hrifn
ir af þe'ssari árás flokksbróður
þeirra, því að hvorugur togara bæj
arútgerðarinnar en enn farinn á
saltfisksveiðar. Væntanlega skýra
þeir Finni Jónssyni frá, hvernig
stendur á þessari „árás“ þeirra á
hagsmuni verkamanna og sjó-
manna.
En þá kemur aðalefni prjedik-
unarinnar, ef um aðalefni er hægt
að tala í slíku ljettmeti. Það er
árás á íslenska útvegsmenn fyrir
það, að á undanförnum árum hefir
mönnum, einkum þeim, er meira
höfðu færst í fang var sýnd and-
úð og jafnvel fullur fjandskapur,
hatur og ofsóknaræði. En hvernig
hefir nú Finni, hinum stranga
dómara farnast forstaðan?
í sem fæstum orðuin sagt, eru
afrekin þessi:
Ríkisstjórnin hefir orðið að
greiða um 90 þúsund krónur fyrir
Finn vegna ábyrgða sem fallið
hafa á ríkið. Finnur hefir stofnað
til skuldar hjá hafnarsjóði Isa-
fjarðar fyrir um 140 þúsund krón-
ur. Engir vextir hafa árum sam-
an verið reiknaðir af skuldinni.
Með vöx,tum væri lánið orðið nær
LE
ARINN
son gleymdi alveg að skýra Bíó-
gestum frá því hverjar afleiðingar
þetta brölt norska sósíalista gæti
haf.t fyrir íslenskan verkalýð. —
Sennilega stafar það af vangá.
Hinsvegar lýsti ræðumaður á-
takanlega þeim hluta myndarinn-
ar er- sýnir nauðungaruppboð í
sveit. Er þar skýrt hvernig kýr
fátæka hiannsins eru teknar af
honum og ríki nirfillinn hefir þær
á brott með sjer. Einmi,tt um það
leyti sem ræðumaður sagði þessi
orð, mun samherji hans Sigur-
grímur í Holti hafa verið að troða
inn í fjós Egils í Sigtúnum kún-
um sem hann keypti smánarverði
á nauðungaruppboði til innheimtu
gjalda frá bændum í flokkssjóð
sósíálista. Þessi ummæli koma því
úr hörðustu átt.
Víða gætir ótuktarskapar Finns
Jónssonar í garð samherjanna. —
Hann ræðst á bankastjórnina hjer
á landi undanfarið og te'lur hana
í megnustu óreiðu og má banka-
stjórinn Jón BaldvinSson kunna
gikknum góðar þakkir fyrir. Þá
er illkvitnislega átalin sá „óþokka
með morgunkaffinu.
Nýir kaupendur fá
blaðið ókeypis til
næstkomandi mán-
aðamóta.
orðið halli á atvinnurekstri þeirra
og skuldir því safnast fyrir í
bönkum og öðrum lánsstofnunum.
Heilvita menn vita að jafnframt
því sem afurðaverðið hefir fallið,
hafa stjórnarliðar þó hert á skötf-
um og skyldum til ríkis og bæjar-
fjelaga sem og kaupkröfum. Eng-
inn getur því með nokkri sanngirni
ásakað útvegsmenn fyrir þetta. —
Töpin eru almenn en auðvitað mis-
jöfn, eftir hví hvernig hefir ve'rið
á haldið. Enginn hefir komist hjá
þeim. Það er t. d. vitað, ’að sósí-
alis,tar í Hafnarfirði hafa síðastlið-
ið ár tapað á öðrum togara þeirra
um 100 þúsund krónum. Sam-
kvæm+ því ættu töpin að verða æði
mikil hjá hinum stærri fjelögum
er hafa marga togara. Um þessar
staðreyndir verður eigi deilt en
flesfir hugsandi menn telja það
einmitt útvegsmönnum til lofs, að
þeir hafa enn eigi látið bugast nje'
lagt árar í bát, heldur haldið á-
fram atvinnurekstrinum.
En hví dæmir Finnur
Jónsson svo hart?
Finnur Jónsson fjekk vinrm hjá
samherjum sínum þó,tt hinir ó-
breyttu liðsmenn hafi verið svikn-
ir um vinnu. Finnur fjekk ríku-
lega launaða vinnu. Hann var skip
aður framkvæmdarstjóri í stærsta
vjelbátafjelagi landsins, Samvinnu
fjelagi ísfirðinga. Fjelag þetta var
stofnað með ríkisábyrgð. Það var
óskabarn stjórnvaldanna. Þau dekr
uðu við það og sýndu því innile'ga
ástúð og drýgstu hjálpfýsi sam-
tímis því sem öðrum útgerðar-
FinnurJónsson
alþingism.
I Gamla Bló
12. þ. m.
200 þúsund krónur. Heildarniður-
staðan er sú, að samtals mun Sam
vinnufjelag ísfirðinga skulda nær
800 þúsund krónur en eignir fje-
lagsins telja kunnugir hátt reikn-
aðar um 300 þúsund krónur. Nú á
að reyna að breiða yfir þetta með
lánveitingu úr Skuldaskilasjóði
vje'lbátaeigenda, en þeir nauða-
samningar munu sýna það, að lík-
lega er fjelag Finns, þrátt fyrir
allan stuðning og allar ölmusur
ríkissjóðs og bæjarsjóðs ísafjarðar
aumast allra útgerðarfjelaga lands
ins,
Hví talar Finnur um skuldir.
Töp annara útgerðarmanna eru
slík, að þeir hafa sjálfir tapað
fengnum fjármunum fyrri ára. En
Finnur og fjelagar hans, sósíal-
istabroddarnir á ísfirði höfðu þetta
á annan veg. Árið 1932 þe'gar fyr-
irsjáanlegt var, að það fje sem
sósíalistarnir höfðu lagt fram til
bátakaupa, samtals um 60 þúsund
krónur var með öllu tapað, gripu
hinir „óeigingjörnu alþýðuvinir“
Nf bók!
Sögur handa bðrnum og unglingum V.
safnað hefir sr. FriðrikfgHallgrímsson.
Verð kr. 2.50.
Bókaverslun Slgfúsar Eymundssonar
og BókabúC Austurbæjar, B. S. E., Laugaveg tí
Fyrirliggjandi:
Haframjöl, fínt og gróft.
Hrísgrjón.
Slg. Þ. ^kfaldberg.
(Heilsalan).
til þess snjallræðis að selja Sam-
vinnufjelaginu bátana eftir alt að
að 4 ára sl;t fyrir sama verð og
þeir voru upphaflega keyptir fyrir.
Samtímis gdfa þeir skuldabrjef
sjálfnm sjer til handa með ve'ð-
rjetti í bátunum. Þeir kunna að
bjarga því sem bjarga má, sjálfum
sjer til hags, þessir fórnfúsu full-
trúar hinna vinnandi stjetta!! —
Ríkissjóður og bæjarsjóður fá svo
að hirða skuldirnar. Það sýnir sig
á því, að samtímis þessari sjálfs-
björg lætur Finnur hafnarsjóð
ísafjarðar taka 35 þúsund króna
láii úr Fiskiveiðasjóði hjá Jóni
Baldvinssyni. Síðan lána þeir Sam
vinnuf jelaginu þetta fje, en draga
að gefa hafnarsjóði veð, uns þeír
eru biinir að tryggja sjálfum sjer
forgangsveð. — Sómafólk alt það
fólk. Auðvitað varð Finnur að fá
samþykki flokksbræðra sinna í
hafnarnefnd og bæjarstjóm á
braski sínu, en svo var græðgin
mikil, að Finnur tók 7 þúsund
krónum meira að veði en hann gat
fengið samþykt í bæjarstjórninni.
Hví tala sósíalistar um fjár-
málasiðgæði ?
Þetta athæfi Sósíalistabroddanna
hefir verið kær.t fyrir ríkisstjórn-
inni, en slíkum herrum verður ef-
laust hlíft, enda er Haraldur
Guðmundsson ráðherra einn
aðili þessa máls. Má nú Hermann
dómsmálaráðherra rifja upp fyrir
sjer fyTri svigurmæli um tvens-
konar rjettarfar, annað fyrir „hvít
brys,tinga“ eða fínu mennina en
hitt fyrir sauðsvartan almúgann.
Finnur lýkur svo máli sínu með
viðeigandi kveðju til samherjanna,
Framsóknarmanna. Hann bendír
drengilega á það, að Alþýðuflokk-
urinn stjómi ekki landinu. Fram-
sókn hafi 2 ráðherra. Þarna er
smuga f,il að afsaka sósíalista fyr-
ir sviknu loforðin um vinnu handa
öllum. Framsókn má eiga fyrsta
veðrje*t í hinni sökkvandi þjóðar-
skútu. Finnur er búinn að athuga,
að hann gerir sig ánægðan með
annan veðrjett.
Því verður ekki neitað, að Finn-
ur er forhertur leikari. Þegar
tjaldið fellur mun hann sjá, að
þetta var djarfur leikur. Einn
maður hefir þó orðið frá sjer num-
inn af hrifningu. Það e“r ritstjóri
Alþýðublaðsins. Hann telur fram-
komu Finns „afburða snjalla“.
Bæði eru nú skærin góð.
Væringjar
Smásögnr frá ýmsum löndum
eftir ónafngreindan höfund.
Sögurnar eru bygðar á sönnum
viðburðum úr lífi höf. sjálfs.
Sumar þeirra lýsa áhrifarífecum
atburðum, og er hver fullorðiim
maður man og veit að eru bók-
staflega sannir; aðrar fjalla um
sjerkennilega menn, er höf. segist
hafa mætt hingað og þangað, og
eru sumir þeirra á lífi enn. —
Ritleikni og hinum sjerstæða stíl
höf. má óefað jafna við það besta
er ritað hefir verið á ísl. tungu hin
síðari ár. — í Eimreiðinni hefir
birst eftir sama höf.: Á Dæla-
mýrum, þættir úr dagbók Bjarna
Sveinssonar, er mikla athygli
hefir vakið.
Nýkomin í bókaverslanir.