Morgunblaðið - 14.06.1936, Blaðsíða 4

4
MOKGUNBLAÐIÐ
Sunnudaginn 14. júní 1936.
— Heykjavíkurbrjef —
támmzæmmmmmmmmmmæmmmssé J3. júní.
V erslunarþingið.
erslunarþing það, sem nú
stendur yfir hjer í Reykjavík
er greinilegur vottur þess, að hin
unga, íslenska verslunarstjett efl-
ist óðfluga í samtakahug og fram-
takssemi.
Binn raunalegasti þátturinn í
sögu þjóðarinnar undanfarin ár
er það, hvernig við íslendingar
höfum bókstaflega með vaxandi
þjóðfrelsi hnept einstaklingsfrels-
ið í fjötra. Ofsókn rauðliða gegn
verslunarfrelsi landsmanna er ljót-
asti kafli þess söguþáttar.
Meðan íslensk verslunarstjett
var ósjálfbjarga, kaupmenn margir
erindrekar erlendra verslunarfyrir-
tækja, var umhyggj.a þeirra og
skilningur á þjóðarhagsmunum oft
af skornum skiamti.
En verslun og viðskif'ti ís-
lenskra kanpsýBlumanna nú á dög-
um, er ólík og óskyld hinum
horfnu selstöðuverslunum.
Nýjar leiðir.
Aundanförnum árum hefir hin
upprennandi íslenska versl-
unarstjett leitað uppi hagkvæm
viðskifti um gjörvallan heim.
Hver hagkvæm kaup á nauð-
synjum þjóðarinnar, hver happa-
sæl sala á íslenskum afurðum,
sem hinir framtakssömu menn
hafa komið í kring, hefir orðið til
aukinnar hagsældar fyrir þjóðar-
bú vort.
En þetta þrautryðjandastarf
hinnar íslensku verslupíarstjettar
hafa skammsýnar aurasálir rauðu
flokkanna aldrei skilið eðta viljað
skilja. Og síð.an það fólk hefir
náð völdum í landinu, hefir þjóð-
heillastarf nýtra verslunarmanna
verið torveldað á marga lund.
Gegn um sorprennur rauðra róg-
blaða hefir verslunarstjett lands-
ins verið svívirt og nídd, og sáð
öfundarhug og tortrygni í hennar
garð í huga almenning. Hefir því
þar verið óspaft haldið á lofti, að
íslensk verslunarstjett væri sjer-
góð og óþjóðholl.
Fátt hefir betur hamlað gegn rógi
þessum og áhrifum hans, eins og
verslunarþing það, er hjer var
háð á síðastliðnu hausti, þar sem
kaupmenn lögðu megináherslu á,
að vinna þeirra í viðskiftum út á
við sem inn á við væri til styrktar
þjóðinni og sjálfstæði hennar.
Með það merki í stafni fara ís-
lenskir kaupmenn fram á, að njóta
jafnrjettis við aðra þjóðfjelags-
þegna og fá skilyrði til að leysa 0f
hendi störf sín, til hagsbóta fyrir
iandslýð og þjóðarbú.
Síldarmálin.
T T ndanfarna viku hefir mönn-
um orðið tíðrætt um undir-
búning undir komandi síldarvertíð.
Enn eru þau mál í óvissu að
miklu leyti, og yfirvofandi hætta
á því, að veiðiskapur tefjist fyrir
glundroða þann, sem ríkisstjómin
hefir sett í þau mál, sakir stífni
og klaufaskapar.
Tveir af stjómarnefndarmönn-
um ríkisverksmiðjanna hafa ekki
þokast lengra en að greiða kr. 5.30
fyrir hvert síldarmál. En sá þriðji,
ÞórarijMi Ejjilson, lagSi ti, að
greiddar yrðu kr. 6.00 fyrir fyrstu
180.000 málin, sem verksmiðjurn-
ar fengu, og kr_ 5.30 fyrir afgang-
inn.
Þórarinn miðaði þessa tillögu
sína við það, að þegar er búið að
selja afurðir frá verksmiðjunum,
sem fást úr ea. helming aflans, fyrir
mjög hátt verð, svo hátt að
upp úr hverju máli fæst nran
meira verðmæti en 6 krónur.
En „stjórn hinna vinnandi
stjetta“ fylgir tillögu Finns leik-
ara og Þorsteins M. Jónssonar
kennara og segir: kr. 5.30 fyrir
síldarmálið, og ekki eyri meira.
Þetta kalla menn að skamta úr
hnefa. Hefir Al])ýðublaðið á und-
anförnum árum verið ófeimið við
að skrafa um það, ef aðrir at-
vinnurekendur á landi hjer notuðu
slík fantabrögð.
Hið rjetta andlit.
fstaða stjórnarvaldanna til
sjómanna í þessu verðlagsmáli
er mjög lærdómsríkt dæmi um það,
hvemig ríkisrekstrarfyrirkomulagið
lítur út í reyndinni, og hvaða á-
hrif það hefir á kjör „hinna vinn-
andi stjetta“.
Hjer er ríkisstjórnin atvinnurek-
andinn. Hún rekur síldarverk-
smiðjurnar — og hefir fullan hug
á því, að reka þær sem okurfyrir-
tæki.
Þessi stjórn hefir flotið upp í
valdastólinn með því að gefa fög-
ur fyrirheit um umhyggju fyrir
velferð hinna vinnandi stjett,a.
Núverandi stjórnarherrar hafa
fram hverri kauphækkttnar-
kröfu á fætur anruari á hendur at-
vinnurekendum, og ausið þá menn
hinum verstu svívirðingum, sem
kynnu að vilja spyrna við fæti og
hamla á móti ósanngjömum kröf-
um til framleiðslufyrirtækja.
En nú er niðui'röðun hlutverka
breytt, alt í einu. Nú eru það
sósíalistabroddamir, sem eru orðn-
ir yfirráðamenn síldarverltsmiðj-
anna.
Þá er hvorki tími nje tækifæri
fyrir þá að sinna kröfum sjó-
manna, þó allir, hver einasti mað-
ur verði að viðurkenna að þær
sjeu sanngjarnar. Þá er hnefinn á
lofti Hjá þessum herrum. Þá segja
hinir kjaftgleiðu alþýðuflokks-
broddai’: Þetta skömtum við ykk-
ur, sjómenn. Ef þið gerið ykkur
ekki ánægða með kr. 5.30 fyrir
síldarmálið sem þið veiðið, getið
þið soltið heima.
Kauptrygging.
il þess ofurlítið ;að klóra yfir
þessi beinu svik sín við sjó-
mennina, fjölyrða sósíalistabrodd-
arnir um það, að útgerðarmenn
þurfi að láta sjómennina, sem síld-
veiðar stund;a nokkra kauptrygg-
ingu í tje;
Það er eðlilegt, að í sömu and-
ránni, sem útgerðarmenn sjá, og
sanna með tölum, að sósíalista-
stjórnin ætlar að svíkja út úr
þeim verulegan hluta af sannvirði
aflans, þá sjeu þeir seinir til að
láta í tje þessa nýju tryggingu.
En hefði ríkissjórnin kært sig
nokkra vitund um að fá þessa
trywgingu sjómönnum til handa,
umsvifa- og umyrðalaust, þá var
ekki annar vandinn en að greiða
s,annvirði fyrir síldina.
Þessa leið kusu sósíalistar ekki.
Þeir kusu hina, að nota sín venju-
legu bolatök í málinu, neita að
rökræða málið, nota svívirðinga-
aðferðina, vel vitandi, að með því
rnóti var beinlínis verið að stefna
litgerð þessari í voða, með því að
tefja að veiðarnar byrji.
En hitt er rjett að viðurkenna
að ef síldarútgerðin er yfir-
leitt orðin svo aðþrengdur at
vinnuvegur, sakir óstjórnar í land-
inu, skattabrjálæðis og þar af
leiðandi dýrtíðar og erfiðleika, að
hann geti ekki trygt mönnum
lágmarkskaup um hábjarg-
ræðistímann, þá er ekki sýnilegt
að hann sje sú búbót í þjóðarbú-
skapnum sem hann að rjettu lagi
á að vera.
1. grein í loforða
skránni.
ára áætlun sósíalista fyrir ár-
in 1936—1939 byrjar með því
að á þessum árum skuli atvinnu-
leysi „afnumið“ í landinu, rjett
eins og menn „afnámu“ t. d. iað-
flutningsbannið.
Áður en núverandi stjórn tók við
völdum, var atvinnuleysið farið að
gera svo vart við sig, að menn
höfðu fylstu ástæðu til þess að
fagna hinu væntanlega „afnámi“
þess. Þó menn treystu því að sjálf-
sögðu misjafnlega, að sósíalistar
gætu efnt loforð þessi, má gera
ráð fyrir að nægilega margir hafi
lagt trúnað á það, til þess að segja
megi, að á þessu hafi rauðu flokk-
arnir flotið upp í valdastólinn.
Þegar sósíalistar koma á mann-
fundi á þessum síðustu og verstu
tímum, minnast þeir ekki einu
orði á 1. grein loforða sinna, um
útrýming atvinnuleysisins.
Þeir hafa gleymt þeim, ellegar
þeir vefja þau inn í silkipappír
þjóðsvika sinna til geymslu fyrir
næstu kosningahríð.
En nú tala þessir svikarar um
hið gífurlega sívaxandi atvinnu-
Ieysi, sem alt ætlar að sliga og
eyðileggja.
Vinnan og vínið.
ósíalistar eru sjerstaklega fjöl-
orðir um atvinnuleysið hjer í
Reykjavík, sem þeir útmála með
svörtum litum, jafnfnamt því, sem
þeir brýna fyrir meirihluta bæjar-
stjórnar að þörf sje á aukinni bæj-
arvinnu.
Á það var minst hjer nýlega, að
beint lægi við, að auka tekjur
bæjarsjóðs að mun, svo bæjarvinna
yrði hæglega aukin.
Þetta er hægt að gera með því,
að Reykjavíkurbær fengi í sínar
hendur áfengissölu þá, sem hjer
er rekin. Gæti bærinn tekið hana
að sjer með því skilyrði, að ágóð-
inn af lienni rynni allur til aukinn-
•ar vinnu í bænum. Ríkið fær toll-
tekjurnar af víninu, en bæjar-
sjóður verslunarálagninguna. Með
þessu mælir hin fylsta sanngirni.
Ef sósíalistum er umhugað um
að sýna það í verki, að þeir vilji
bæta hag reykvískra verkamanna,
þá styðja þeir tillögu þessa.
VETIJR
SUMAR
VOR OG
HAUST
er ekkert jafn hressandi og
góður kaffisopi. Það er hægt
að búa til kaffi á margan
hátt, en eigi það að vera
verulega gott verður að nota
LUDVIG
DAVID KAFFIBÆTI.
Munið, að það er aðeins
LUDVIG DAVID kaffibætir,
sem gefur kaffinu hinn
rjetta lit og bragð.
Húsmæður, gleymið ekki
að heilsufræðingar telja S K Y R með hollustu
fæðutegundum.
að flestum ber saman um að ljúffengari og betri
mat en S K Y R fái þeir varla.
að S K Y R er íslensk framleiðsla í þess orðs bestu
merkingu.
Kærur
«11 af úrskurðui
niðurjöfnunarnefndar á útsvarskærum skulu komnar á
skrifstofu yfirskattanefndar í Alþýðuhúsinu við Hverfis-
götu (Skattstofuna) í síðasta lagi laugard. 27. júní n. k.
Reykjavík, 13. júní 1936.
YFIRSKATTANEFND REYKJAVÍKUR.
Snúist þeir andvígir gegn henni,
sýna þeir enn sem fyr, að tal þeirra
um umhyggju fyrir kjarabótum,
hinna vinnandi stjetta, er glamur,
sem lítt er nnark á takandi.
Alþýðublaðið ræðst á
Jón Axel.
ón A. Pjeturss. hefir undanfarið
staðið í samningum við H.f.
Kveldúlf um kaupgreiðslur á Hest-
eyri. Er þessum samningum nýlega
lokið með besta samkomulagi. —
Alþýðublaðið rjeðist í gær á þess.a
samninga og þá fyrst og fremst á
Jón Axel.
Alþýðublaðið hefir hvað eftir
annað verið að ilskast við Kveldúlf
fyrir það livað ka«p sjómannanna
á togurunum væri lágt. Þegar
Lftil geymsla,
rakalaus, óskast, Upplýsingar á
Barónsstíg 12, uppi.
verðið á síldarmáli var 9 krónur
Var premian 3 aunar, alveg eins og
nú. Ef afli verður sæmilegur má
áætla að kaup háseta á Kvöldúlfs-
togurunum við síld- og karfaveið-
ar frá Hesteyri verði frá 2000 til
2500 ki'ónur auk fæðis og hlunn-
inda. Þótt „gráðugasta manninum“
finnist þetta máske smánarkaup,
þá er óhætt að fullyrða að sjó-
mennimir sætta sig sæmileega við
það.