Morgunblaðið - 13.03.1937, Blaðsíða 5

Laugardag 13. mars 1937.
MORGUNBLAÐÍÐ
S
Anokkrum undanförn-
um þingum hafa ver-
ið gerðar ítarlegar tilraunir
til að fá afnumið útflutnings
gjald af íslenskum sjávar-
afurðum — en frumvarpið
hefir jafnan verið felt og hví
borið við, að ríkissjóður
mætti ekki missa þær tekj-
ur, sem hann hefði af út-
flutningsgjaldinu.
Frumvarpið er enn flutt á
yfirstandandi þingi, samkv.
áskorun útgerðarmanna um
land alt.
Til þess að fólk geti gert
sjer ljóst, hverju útflutnings
gjaldið, og aðrir óbeinir
skattar á sjávarútveginum,
nemur, hefi jeg snúið mjer
til Geirs Thorsteinsson út-
gerðarmanns og beðið hann
um yfirlit yfir hina óbeinu
skatta togaraútgerðarinnar.
Fer hjer á eftir sundurliðuð
greinargerð hans.
— Við skulum athuga ársrekst-
ur eins togara, sem er að stærð um
330 smál. brúttó, 145 nettó. Og
"við þá athugun mun okkur ganga
einna verst að átta okkur á óbeinu
sköttunum á útgerðinni — en ó-
beina skatta á útgerðina kalla jeg
öll gjöld önnur en útsvar og
tekjuskatt ásamt verðjöfnunar-
'Sjóðsgjaldi og þungri álagningu á
kol og salt til útvegsins.
Pá skulum við sundurliða þetta,
•sem jeg kalla óbein gjöld á rekstri
•éins togara á ári, og vita hvers
við verðum varir.
Gjöld til ríkisins.
3. Kr. 2.00 af hverjum 1000 kg.
ú innfluttum kolum. Notkun inn-
fluttra kola á rekstursárinu 1000
smálestir á kr. 2.00 samtals kr.
2.000.00.
2. Kr. 1.00 á hver 1000 kg. af
innfluttu salti. Notkun á innfluttu
salti 800 smálestir á kr. 1.00 sam-
dtals :kr. 800.00.
3. 2%% af briittóverði á út-
fluttum saltfiski, lýsi o. fl., ásamt
nunbúðum, af kr. 270.000.00
-= kr. 5.737.50.
4. Sama gjald (2%%) af öllum
íísfiski, og þar með talinn ís- og
saltfiskur qg hverskonar afurðir,
:sem aflaðar kunna að vera við
Bjarnarey hjá Noregi, í Hvíta-
hafinu, eða á öðrum fjarlægum
aflasvæðum — og án löndunar og
verkunar lijer á landi.
Ef gera má ráð fyrir 10 sölu-
ferðum á ári til Englands og
Pýskalands, og meðalsala hverrar
ferðar £ 1000 = £ 10.000, eða
um 221.500 krónur á ári. Leyfður
frádráttum á breskum innflutn-
ingstolli 10%, kr. 22.150.00, og
frádráttur á flutningskostnaði,
miðað við 11 daga hver ferð, =
110 dagar á 1000 krónur á dag.
Eftirstöðvar verða þá kr. 89.350.-
00, sem greitt er af 2%% = kr.
1.898.68.
5. Vitagjáld kr. 1.25 á hverja
nettó smálest = kr. 180.00.
6. Sóttvarnargjald og tollskoð-
»n — áætlaðar 7 viðkomur frá út-
ilöndum á kr. 45.00 = kr. 315.00.
7. Lestargjald kr. 489.75.
.8. Skráning og tryggingargjald
íslenska togaraútgerð-
in greiðir andvirði
fjögra togara á ári
í óbeina skatta.
áhafnar ásamt skoðunargjaldi kr.
1.400.00.
9. Há gjöld af innfluttum veið-
arfærum, vjelum, varahlutum
vjela, olíu, fiskumbúðum, matvöru
og fleiri útgerðarvörum, var-
lega áætlað, kr. 579.07.
Samtals nema því gjöldin til
ríkissjóðs um kr. 13.400.00.
*
Gjöld til Reykjavíkurhafn-
ar.
1. Kr. 1.50 af liverri innfluttri
kolasmálest — 1000 smál. = kr.
1.500.00.
2. Kr. 1.50 af hverri innfluttri
saltsmálest — 800 smál. = kr.
1.200.00.
3. Kr. 1.50 af hverri útfluttri
smál. saltfiskjar, lýsi og öðrum
afurðum — 700 smál. á ári = kr.
! 1.050.00.
4. Hafnargjöld ýmiskonar og
hafnsaga kr. 1.500.00.
5. Vatn, með gildandi afslætti
I kr. 500.00.
Grjöld til Reykjavíkurhafnar
samtals um kr. 5750.00.
• Ársgjöld eins togara í Reykja-
1
Rauðliðar
berjast *ið
olfuskort.
eftir
enskan blaðamann, sem
nýkominn er frá Madrid
(í febrúar).
Pað var eitt orð, sem fór eina
og rauður þráður í gegn
um samtal manna í Þýskalandi
á meðan verðbólgan fór yfir
landið — „valuta“, eða gjald-
eyrir. Á Spáni heyrist orðið
„gasoline“ oftast, því að lítið er
til af olíu, svo að hættulegt er.
Þegar jeg fór eftir hinum
350 km. langa vegi, frá Madrid
til Valencia, sá jeg aðeins tvær
olíustöðvar, sem voru opnar, og
umhugsunin um það, að svo
gæti farið, að þær væru tómar,
þegar maður kæmi að þeim,
vakti hjá manni undarlega æs-
ingu á leiðinni um þetta tígu-
lega, óræktaða og hrjóstuga
land.
*
Ein afleiðing olíuskortsins er
sú, að í Madrid er jafnmikið af
konum og börnum og þar hafa
altaf verið. Mörgum þúsundum
hefir verið komið fyrir úti um
sveitir og þorp, en maður spyr
ósjálfrátt sjálfan sig hvort þau
sjeu jafnmörg og flóttamenn-
irnir, sem hópuðust til borgar-
innar er þjóðernissinnar sóttu
fram frá Talavera og Toledo.
íbúamir vilja ekki forða sier
sumpart vegna þess, að ekki
eru til nægilega mörg flutn-
ingatæki til að flytja þá, -og
sumpart vegna þess, að með því
að vera kyr, þurfa þeir ekki að
biðja um flutningatæki, sem e.
v. er meiri þörf fyrir annars
staðar.
í Valencia sá jeg flesta
standa í þyrpingu fyrir utan
bíó, þar sem sýnd var Chaplin-
mypdin „Nútíminn", en í Mad-
rid bíða sumar þyrpingarnar í
heilar nætur til þess að fá kola-
skamt.
Þjáningar fólksins eru mikl-
ar, en Madridbúar vilja heldur
taka á herðar sínar óþægindi og
feiga á hættu að lenda í
sprengjuárás, heldur en óviss-
una sem blasir við þeim sem
flýja.
Frændur og skyldmenni, þús-
pndum saman eru á víð og
dreif um allan Spán og vita
ekkert hvað af öðru.
*
Þegar jeg kom til Valencia
um daginn, sá jeg að kominn
var maður í annað rúmið í her-
bergi mínu.
Þetta var Baski frá Pampe-
lona, sem nú svaf í rúmi með
sængurfötum í fyrsta skifti í
fjóra mánuði. Hann vaknaði
eftir átján tíma svefn — og
sagði mjer sögu sma.
Móðir hans var sósíalisti,
aðir hans var í kaþólska flokki
Gil Robles, bróðir hans barðist
í liði Francos hershöfðingja og
sjálfur var hann kommúnisti,
sem hafði tekið þátt í næstum
öllum meiriháttar orustum í
borgarastyrjöldinni.
Þetta er harmsaga margra
Spánverja.
vík, í óbeina skatta til ríkis og
bæjar, eru því samanlagt krónur
19.150.00 umfram útsvar, sem
einnig er lagt á taprekstur, og
tilfinnanlega háan tekjuskatt ef
um nokkurn hagnað er að ræða.
— En liækka þessar tölur nú
ekki og lækka eftir lengd rekst-
ursársins ?
— Jú, og eins eru ársgjöldin
misjöfn eftir útflutningsmagni og
verðlagi afurðanna. En þessar at-
huganir mínar miðast við meðal-
stórt skip í meðal aflaári og meðal
sölu afurðanna.
En svo tilfinnanlega sem ofan-
rituð gjöld íþyngja útgerðinni
voru þó árið 1934 teknar kr. 5.00
af liverju skippundi, er síðar var
breytt í 6% brúttó af fob-út-
flutningsverði, og lagt í verðjöfn-
unarsjóð. Þetta þýddi kr. 16.000.00
minni tekjur á saltfisksveiðunum
1934 — auk allra ofantaldra
gjalda, nema útflutningsgjald til
ríkisins, sem nú er 2%%, en var
þá 1%%.
Ofan á þetta bætist svo, að hin
háu skipagjöld til ríkis og hafn-
ar fyrir flutningaskip stuðla
að verulegu leyti að hækk-
uðum farmgjöldum á kolum og
salti svo nemur verulegri hækkun
á þessum aðal-rekstrarvörum út-
gerðarinnar. Auk þess, sem allur
almenningur neyðist til að kaupa
kolin ólieyrilega háu verði, — því
af hverjum 5.400 smál. farmi er
borgað til ríkisins kr. 6.970.00 og
til Reykjavíkurhafnar kr. 3.882.00
+ dráttarbátur kr. 300.00 = kr.
4.182.00. Samtals kr. 10.152.00.
— Hvert viljið þjer álíta að sje
„gangverð“ íslenskra togara nú
sem stendnr?
— Jeg liygg að það sje
um tvö hundruð þúsund krónur,
og 10 ára greiðsla hinna árlegu
óbeinu skatta til hins opinbera,
lætur því nærri að nema skipverð-
inu sjálfu.
Meðan svo er í pottinn búið
virðast litlar líkur til, að togara-
útgerð geti borið sig, hvort held-
ur, sem er einstaklingseign eða
fjelaga. Það verður þá í öllu falli
að ganga betur með afla og af-
urðasölu en verið hefir síðustu
árin, ef útgerðin á að geta tví-
borgað kaupverð skipanna á hverj
um 10 árum og auk þess lagt fje
til hliðar til að endurreisa skipið,
þegar með þarf.
— Og hvað líður svo árlegum
viðhaldskostnaði ?
— Fyrir skömmu var t. d. einn
togari „flokkaður“ hjer í Reykja-
vík fýrir kr. 90.000.00 og var þó
það skip hvorki eldra nje lakara
en alment gerist. Það þykir vel
sloppið ef árlegur viðhaldskostn-
aður, auk flokkunargjalds á viss-
um tímum, fer ekki yfir krónur
20.000.00 á hvert skip. Og þrátt.
fyrir þenna tilkostnað úreltist
skipið furðu fljótt og stenst ver
og ver samkepni.
— Hver er svo afstaða bank-
anna til togaraútgerðarinnar ?
— Jeg lít svo á að bankarnir
ættu að beita sjer fyrir því, að
hinum óbeinu sköttum væri Ijett
af útgerðinni — því eins og nú er
komið fyrir velflestum útgerðar-
mönnum, og útgerðarfjelögum, í
landinu, þá er alt hlutafje tapað
og nýtt ófáanlegt, og hljóta því
gjöldin loks að falla á bankana
sjálfa, , á meðan þeir halda á-
fram að lána f je til útgerðarinnar,
þrátt fyrir árleg töp, sem bein-
línis stafar af þessum óvægilegn
óbeinu sköttum.
Þau töp, sem bankarnir hafa
þegar hlotið af togaraútgerðinni,
eru að mestu leyti til orðin fyrir
há opinber gjöld. Þetta hefir
leitt til hárra bankavaxta, sem er
klafi um háls alls atvinnu- og
viðskiftalífs í landinu, og ekki
hvað síst á útgerðinni, nú þegar
rekstursfje er bundið um lengri
tíma í „óafskiftum“ fiski og sí-
felt þörf á viðbótarfje fyrir áfall-
andi töpum.
S. B.
Hugrakkar tvíburasystur.
IFrakklandi er nú vart um ann
að meira talað en tvíburasyst-
ur þær, Annie og Xaviere Clerget
að nafni. Frægð sína hafa þær
hlotið fyrir það, að þær handsöm
uðu hættulegan innbrotsþjóf, sem
var að fremja innbrot á heimili
þeirra dag einn, er þær komu
heim með móður sinni.
En Annie heimtaði strax skamm
byssu, sem þó engin var til í hús-
inu, en talaði svo hátt um skamm
byssuna, að þjófarnir gætu heyrt
á hverju þeir ættu von.
Eigi að síður tókst tvíburasystr
unum að fá tvo náunga, sem voru
uppi á lofti, til að koma niður, og
beiðast vægðar.
Oðrum þeirra tókst að komast
brott á flótta, en systurnar rjeð-
ust báðar á hinn, höfðu betur og
bundu hann á höndum og fótum.
Tvíburasysturnar eru ekki nema
seytján ára gamlar.