Morgunblaðið - 22.09.1937, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudaffur 22. sept. 1937.
IROL
Etvsltvtl
^eirra,
sew
»!>
revnt heí«
Nathan * Ol
FriQrik Berielsen
Sfmi 2872
SJÁLFVIRKt
ÞVOTTAEFNI
0*—■*«
■ 4«
*«M «« fcMft «|»
Ná er nxii að gera að
fá sen xnesC og besf
fyrir peningana.
Þess vegna
HREINSHVÍXT
i aUa þvotla.
Vörur jafnan fyrirliggjandi.
Útvega alskonar vjelar og efni til iðnaðar.
FRÁ iTALÍU:
Iataefni
Frakkaefni
Kápuefni
Kjólaefni, alskouar
Ljereft
Ullargarn
Sokkar
Regnhlífar
Alskonar fóðurefni
og tillegg
o. fl. o. fl.
FRÁ ÞÝSKALANDI:
Skófatnað,
karla, kven og barna
Gúmmístígvjel, bomsur
og gúmmískó
Verkfæri, alskonar
Búsáhöld, alskonar
Byggingarvörur, margsk.
Allar vefnaðarvörur
Pappírsvörur
og ritföng
o. fl. o. fl.
1-----Brjef send Morgunblaðinu
Barnaleikvellirnir í Reykja
vík og B. B.
Herra ritstjóri!
Einhver B. B. ritar greinarstúf
í Morgunblaðið 15. þ. m., að því
er virðist, vegna viðtals míns við
sama blað hjer á dögunum, um
leikvelli barna.
Af skrifum hr. B. B. verður
Arart ráðið, hvað hann vill í leik-
\rallamálum Reykjavíkurbæjar. En
hinsvegar virðast þau ummæli
mín, að í stórborgum erlendis bæri
minna á börnum á götum úti en
hjer í Reykjavík, hafa verið aðal-
orsök þess, að hann drap niður
penna. Og reynir hann að rök-
styðja, hvernig standi á þessu.
Veigamikið atriði telur hr. B.
B., að leiðir aðkomumanna liggi
tíðast um miðbik borganna — að-
alumferðargöturnar —, þar sem
lítið er um íbúðarhús, og þurfi
því engan að undra, að barna gæti
þar lítið. En hr. B. B. til fróð-
leiks vil jeg geta þess, að jeg
gerði mjer far um að kynnast
þessu jafnt í úthverfum borga
þeirra, er jeg dvaldi í, sem um
miðbik þeirra. Og umsögn mín er
miðuð við þá reynslu, sem jeg hefi
fengið við þá kynningu. Það má
egja það fullum stöfum, að börn
<jást ekki á götum úti, t. d. í
höfuðborgum Norðurlanda, nema
á leið í skóla eða aðrar stofnanir
(leikvelli, barnagarða, dagheim-
ili), eða þá í fylgd með fullorðn-
um.
Og þetta stafar ekki af því, að
aldursskifting íbúanna sýni, að
hjer í Reykjavík sjeu tiltölulega
langt um fleiri börn en í öðrum
höfuðborgum Norðurlanda, eins
og her. B. B. nefnir sem aðra
veigamikla ástæðu máli sínu til
stuðnings. Þeir, sem við uppeldis-
mál fást, vita að þar sem skóla-
skylda er frá 7—14 ára aldri eru
skólabörnin venjulega nálægt 10%
af íbúatölu landanna, að mínsta-
kosti hjer á norðurslóðum. En
þetta þýðir, að börn frá 1—14 ára
eru eitthvað um 20% af íbúatöl-
unni. Nú hefir Reykjavík sýnt
nokkuð hærri tölu á síðustu ár-
um, eða um 28%. Af þessu virðist
hr. B. B. álykta:
Hærri hundraðstala barna í hlut
falli við fullorðna þýðir fleiri
börn á götum borganna. Ef ætti
að taka þetta alvarlega, yrði að
taka tillit til flatarmáls borganna,
og geri jeg þá ráð fyrir, að t. d.
í Kaupmannahöfn myndi ekki fara
minna fyrir þeim ca. 150 þúsund
börnum, sem þar eru, en hjer í
Reykjavík. Ályktun þessi gæti
samt, ef til vill staðist, ef sá hugs-
unarháttur væri ríkjandi, að börn-
um borganna væri heppilegt að
reika landflótta um götur og torg.
En sannleikurinn er sá, að slíkur
hugsunarháttur er orðinn úreltur
hjá öllum menningarþjóðum. Og í
bókum má sjá, að t. d. hjá frænd-
þjóðum vorum á Norðurlöndum,
er þessi hugsunarháttur kveðinn
niður fyrir og um aklamótin síð-
ustu. En þá hafði um lengri tíma
verið háð harðvítug barátta áhuga
og hugsjónamanna til að auka
skilning foreldra og annara borg-
ara á þessum þjóðþrifamálum. Síð-
an hafa framfarirnar verið jafnar
og stígandi. Og nú má segja, að
hverju barni sje ætlaður staður
inni og iiti miðað við þrodva þess
og þarfir.
Ilr. B. B. blöskrar ekki fjöldi
leikvallanna í Kaupmannahöfn,
sem umtalað viðtal hafði eftir
mjer að væru um 100. Stutt blaða-
viðtal getur oft gefið ástæður til
þess, að menn, sem lítið þekkja
til mála þeirra, er skýrt er frá,
geri ájer villandi hugmyndir.
Jeg sje það nú, að jeg hefði í
viðtalinu átt að taka fram, að
þotta ætti aðeins við Kaupmanna-
hafnarbæjarfjelagið — Frederiks-
bergbæjarfjelagið ekki meðtalið.
Og auk þess má nefna hin fjölda
mörgu íþróttasvæði í borginni,
sæg af barnagörðum, dagheimil-
um og vöggustofum, að ógleymd-
um barnahælum, vinnustofum,
„frístundarheimilum“, sumar-„kol-
onium“ o. s. frv. o. s. frv. Og von-
andi fer háttvirtum lesendum nú
að skiljast, að það er ekki vegna
minni hundraðstölu barna í hlut-
falli við fullorðna, að svo lítið
ber á börnum á götum úti í höf-
uðborgum Norðurlanda, heldur
vegna þess, að börnunum eru ætl-
aðir ákveðnir staðir, sem gera
þeim fært að lifa hollu lífi og
þroskast svo sem þeim er áskap-
að. Og svo mundi vera, hver sem
hundraðstala barnanna væri.
Jeg vona, að við hr. B. B. getum
orðið sammála um það, að barna-
fjöldinn á götunum í Reykjavík,
og hin háa hundraðstala barnanna
hjer í hlutfalli við fullorðna, sje
einmitt talandi tákn um það, hvað
gera þarf hjer í bæ fyrir börnin.
Jeg hafði hugsað mjer, ef tími
ynnist til, að rita eða ræða bráð-
lega ýtarlega um þessi vandamál
og þá einkum um uppeldi barna
frá 2—10 ára aldurs.
En jeg mun þó fús að taka þátt
í umræðum, sem leitast við að
svara því, hvað hægt sje að gera
til þess að skapa börnum í þess-
um bæ viðunandi vaxtarskilyrði,
einkum úti við, og bæta úr því
ófremdarástandi, sem nú ríkir.
Mitt álit er, að áhugamenn — ein-
staklingar og íjelög — geti unnið
þarft verk með því að skapa svo
sterkt almenningsálit þessum mál-
um til stuðnings, að sjálfsagt þyki
að leggja árlega fram ríflegar
fjárupphæðir af fje bæjarins til
framdráttar þessum málum, svo
að hægt sje að hefja framkvæmdir
nú þegar.
Hagfræðilegar skrifstofu-„kúnst-
ir“ hrökkva hjer skammt. Þessi
mál þola engar vöflur eða hártog-
anir. Beinar framkvæmdir eru ó-
hjákvæmanlegar. Og getan býr í
grend við nauðsyn.
16. september 1937.
fsak Jónsson.
Tollarnir.
Hr. ritstjóri!
Mig langar til þess að biðja
yður að láta rannsaka og birta
í blaði yðar, eftir því sem næst
verður komist, hve miklu nú-
verandi tollar nema á einu ári
af þörfum átta manna fjöl-
skyldu, til fæðis og klæðis. Og
til samanburðar tolla af sömu
vörum, árið 1927. Fjölskyldan,
sem ég hefi í huga er: hjón
með sex börn, á aldrinum 4 til
16 ára.
Þessi ósk mín til yðar, er
fram komin vegna hinna al-
veg, að jeg held, einstöku
blekkinga stjórnarblaðanna um
tollana. Því er haldið fram, að
þeir hafi ekki hækkað og fært
sem sönnun fyrir því, að heild-
artolltekjurnar sjeu ekki hærri
nú en áður. Liggur víst á bak
við þá rökfærslu sama hugsun-
in og hjá Vilmundi Jónssyni
landlækni, eftir því sem haft er
eftir honum á þingmálafundi
fyrir vestan, þegar honum var
bent á að kaffitollurinn hefði
hækkað um helming, að þá
keyptu menn bara 1 kg. í stað-
inn fyrir 2 áður.
Er þá meiningin hjá þessum
háu herrum, sem öllum tekjum
þjóðarinnar vilja safna á einn
stað, þar sem þeir svo sjálfir
geti ráðið úthlutuninni, að fá-
tækur fjölskyldumaður geti
bara dregið úr þörfum sínum,
eftir því sem meira er á hann
lagt af tollum og sköttum?
Manni kemur ekki á óvart þó
Framsóknarmenn boði enn á
ný í blöðum sínum, að nauðsyn-
legt sje að leggja á nýja tolla
ofan á þá, sem fyrir eru, til
þess að afla ríkissjóði tekna,
því þeir eru ekki svo viðkvæm-
ir fyrir fátækum fjölskyldu-
mönnum hjer í Reykjavík. En
hitt er furðulegt, að hinir svo-
kölluðu fulltrúar fátækling-
anna hjer í Reykjavík, jafnað-
armennirnir, ætla enn að reyna
á þolrif okkar og fylg.ia Fram-
sókn í þessu máli. Þeir eru
líka að boða nýja tolla. Það er
hastarlegt að þeir skuli leggj-
ast á þá sem þeir þykjast vera
að vernda. Jeg veit ekki betur
en að jafnaðarmenn hafi á
stefiiuskrá sinni, að afnema
tolla.
Skýrsla sú, er jeg bið yður
um, hr. ritstjóri, ætti að geta
brugðið ljósi yfjr blekkinga-
flækju stjórnarbiaðanna, og
heilbrigð skynsemi verður að'
taka í taumana.
Alþýðumaður.
Morgunblaðinu væri ljúft að
verða við tilmælum Alþýðu-
manns, en blaðið vantar tilfinn-
anlega gögn til þess að saman-
burður á tollum meðal fjöl-
skyldu nú og í tíð Sjálfstæðis-
manna yrði tæmandi. En ein-
hverjir munu þeir vera hjer í
bænum, sem halda nákvæma
búreikninga, og væri Mbl. kært
ef þeir vildu láta blaðinu í tje
upplýsingar um neysluna.