Morgunblaðið - 30.11.1937, Blaðsíða 5

I»riðjudagur 30. nóv. 1937.
MORGUNBLAtíIÐ
»
. JílcrtigmiMaSið ; "
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Rttstjórar: J6n Kjartaneson og Valtýr Stefánsson (ábyrgtSarmaCur).
Auglýsingar: Árnt 6la.
Ritstjðrn, auglýsingar og afgreibsla: Austurstrœtl 8. — Slml 1600.
Áskriftargjald: kr. 8,00 á mánuGi.
g 1 lausasölu: 16 aura elntakiO — 25 aura meO Lesbðk.
VIRDINQ ALÞINGIS
NÚS
MUNDSSON
Pví verður tæplega neitað,
að virðingu Alþingis hafi
Ihrakað hinn síðasta mannsald-
:ur. Þetta hlýtur að vera öllum
Jýðræðissinnuðum mönnum á-
hyggjuefni, því í lýðræðislönd-
um má líta svo á með nokkr-
um rjetti, að með skipun lög-
:gjafarsamkomunnar dragi kjós-
endur upp sanna mynd af vilja
isínum. Eftir því ætti þjóðin
jafnan að hafa þá fulltrúa, sem
hún á skilið, hvorki betri nje
verri. Njóti þingið því ekki
trausts og virðingar sem skyldi,
;mætti það þá teljast augljós
vottur þess, að kjósendur vönd-
mðu ekki nægilega valið á trún-
aðarmönnunum.
Hjer á landi hafa kjósend-
ur ýmislegt sjer til málsbóta
um það að myndin af vilja
þeirra hepnast ekki allskostar.
Kosningafyrirkomulagið er
slíkt, að flokkum er gert mis-
jafnlega auðvelt að tákna vilja
sinn. En auk þess er á það að
Híta, að hina síðustu áratugi
hafa þær stökk-breytingar orð-
ið á kosningarjettinum, að það
-er ofur skiljanlegt, að misbrest-
ir yrðu á því í bráð, að fullkom-
inn þroski væri fyrir hendi til
jþess að gæta þeirra skyldna,
ísem rjettindunum fylgja.
VÞað er vafalaust holt fyrir
kjósendur landsins, að festa
sjer í minni þær leiðbeiningar,
sem Jón Sigurðsson hefir gefið
ium valið á Alþingismönnum.
í grein, sem forseti ritaði í Ný
fjelagsrit, lýsir hann því, hverj-
um dygðum þingmaður eigi að
-yera búinn til þess að vera starfi
sínu vaxinn. Grundvallardygð-
ina telur hann „brennandi og
óhvikula föðurlandsást“ sam-
fara víðtækri þekkingu á landi
æg þj0*5. Þessu næst talar hunn
um skapgerð þingmanna og
kemst meðal annars svo að
nrði:
„En ekki ríður hvað minst á
■því, að fulltrúinn sje svo skapi
farinn, sem hann á að vera. Að
hann sje ráðvandur og fölskva-
,laus, forsjáll án undirferils,
einarður og hugrakkur án
frekju, staðfastur án þrálynd-
is og sjervisku og að öllu óvil-
hallur mönnum, stjettum eða
hjeruðum. Sannleikann á hann
a,ð meta umfram alt . . .“
Ef þjóðin gerði þessar kröfur
Jóns Sigurðssonar að sínum,
þyrfti ekki að kvíða því, að
Alþingi skorti virðingu. En
þótt benda megi á, að vikið
hafi verið frá þessum kröfum
meira en holt er, þá verður
hinu heldur ekki neitað, að á
Alþingi hafa jafnan átt sæti
ýmsir menn, sem fullnægja
þessum kröfum.
I dag minnumst vjer eins af
þeim mönnum, sem hafði þá
skapgerð, sem Jón Sigurðsson
telur að vera eigi einkenni þing-
manns. Magnús Guðmundsson
hafði átt setu á Alþingi í full
tuttugu ár. Við fráfall sitt mun
hann hljóta þann vitnisburð,
ekki einungis flokksmanna
sinna, heldur og allra sem tii
hans þektu, að hann hafi ver-
ið „ráðvandur og fölskvalaus“.
Magnúsi Guðmundssyni höfðu
verið falin flest vandasömustu
störf í þessu þjóðfjelagi. Það
segir til um álit manna á hæfi-
leikum hans. En hitt segir til
um álit manna á skapgerð
hans, að allir menn viðurkenna,
að hann vildi ekki vamm sitt
vita.
Þeir, sem óska þess, að virð-
ing Alþingis nái að vaxa að
nýju, hljóta jafnframt að óska
þess, að þangað veljist sem
flestir ímenn með hæfileika og
skapgerð Magnúsar Guðmunds-
sonar. Væri Alþingi eingöngu
skipað slíkum mönnum, gætu
kjósendur jafnan horft kinn-
roðalaust framan í þá mynd,
sem þeir sjálfir draga upp af
vilja sínum.
Magnúsar
Guömundssonar
minst í danska
útvarpinu
Kalundborg 29. nóv. F.Ú.
anska útvarpið gat í dag
láts Magnúsar Guð-
mundssonar og rakti feril hans,
sem stjórnmálamanns. Skýrði
frá því, hvenær hann fyrst hefði
verið kjörinn á þing og í hverj-
um ráðuneytum hann hefði átt
sæti. Þá rakti útvarpið störf
hans í Dansk-íslensku löggjaf-
arnefndinni og gat þess, að
hann hefði setið fundi nefnd-
arinnar í Kaupmannahöfn nú
síðast í sumar er leið.
Ljet danska útvarpið svo um
mælt um Magnús heitinn Guð-
mundsson, að hann hefði verið
kunnastur af öllum núlifandi
leiðtogum Sjálfstæðisflokksins
á íslandi.
Stúdentar efna til hátíðahalda á
morgun 1. des. eins og venja er
til. Hátíðahöldin liefjast kl. 1 með
skrúðgöngui stúdenta frá Garði að
Háskólanum og verður Lúðrasveit
Reykjavíkur í fararbroddi. Kl.
1.30 flytur forsætisráðherra ávarp
af svölum Alþingishússins. Skemt-
un verðun í Gamla Bíó kl. 2.30.
Þar leikur Lúðrasveit Rvíkur.
Thor Thors alþingismaður talar.
Emil Thoroddsen leikur einleik á
píanó. Haraldur Á. Sigurðsson les
upp: „Jón Ó. stúdent“, og loks
syngur M. A.-kvartettinn. Eins og
sjá má hefir sjerstaklega verið
vandað til þessarar skemtunar og
mun hún verða fjölsótt. Aðgöngu-
miðar að þessari skemtun verða
seldir frá ld. 10 f. h. á morgun.
Klukkan 7 hcfst; hóf stúdenta að
Hótel Borg. Aðgöngumiðar að hóf-
inu fást í Háskólanum kl. 11—12
og kl. 3^2—7 e. h. í dag.
MAG
GUÐ
FRAMH. AF FJÓRÐU SÍÐU.
honum voru í hendur falin, veitti.
1 þeim hjeruðum, þar sem liann
var bést þektur, Húnavatns- og
Skagafjarðarsýslum, naut enginn
núlifandi stjórnmálamaður eins
mikils trausts sem hann, og komu
þar ekld flokksbönd einkum til
greina, heldur ennþá meira vin-
átta og persónulegt traust. Allar
árásir á Magniis heitinn voru því
teknar með vantrúar-augum af
öllum betri mönnuln þessara hjer-
aða, og þannig hygg jeg einnig,
að verið hafi víða í öðrum lands-
hlutum. Allir, sem þektu manninn,
vissu, að hann vildi alt hið besta
í hvívetna. Og það lýsir þessum
manni mjög vel, að hann lagði oft
á það ríka áherslu að það skifti
minna máli, þó einhver sekur
slyppi við hegningu heldur en
hitt, að saklausir væru ákærðir og
yrði hegnt. Jeg liygg líka að fáir
eða engir núlifandi þingmanna
njóti jafn almenns persónulegs
trausts bæði í hópi andstæðinga
og flokksbræðra. Það er því ekki
að undra þó okkur þyki skarðið
stórt, sem höfum frá barnæsku
notið viðkynningar og vináttu
þessa ágæta manns og fengið að
reyna, að frá hans hendi gat
aldrei verið annars en einlægni
og drengskapar að vænta. Yið
skiljum því vel þann sára harm,
sem nú er kveðinn að ekkju hans,
dætrum og öðrum nánustu vanda-
mönnum, þegar hann svo óvænt
og sviplega er kallaður burtu á
æðra tilverusvið. Þannig mun vera
háttað um mikinn f jölda vina hans
þar sem hann var nánast þektur.
I hugum allra slíkra er nú sár
söknuður og innileg þakklætistil-
finning fyrir alla vináttu og hjálp
fýsi á liðnum árum, og allir ósk-
um við einlæglega, að þeir sem
harmurinn nístir sárast öðlist
þann sálarstyrk, að hugga sig við
það sem enginn fær breytt, með
því að binda liugann við bjartar
og skuggalausar minningar og
vissuna frámundan um ákjósan-
lega endurfundi á óskalöndum
framtíðarinnar.
Blessað sje æfistarf og minning
Maguúsar Guðmiwidssonar. Guðs
blessun fylgi heimili hans og
vaudamönnum.
Jón Pálmason.
*
'-^iWitrrT'TYfTT'J’TTTnBtfflgi---- inwTr-TntrTTTiWB
Nokkur æfiatriði:
Magnús Guðmundsson var fædd-
ur að Rútsstöðum í Svínavatns-
hreppi í Húnavatnssýslu þ. 6.
febrúar 1879. Foreldrar hans voru
Guðmundur bóndi Þorsteinsson, er
bjó lengst af sínum langa búskap
að Holti í sömu sveit, og andað-
ist í hárri elli. Móðir Magnúsar
var Björg Magnúsdóttir Magnús-
sonar bónda í Holti.
Magnús lauk stódentsprófi vor-
ið 1902 með ágætiseinkunn, en
embættisprófi í lögum við Hafn-
arháskóla 1907.
Er hann kom heim að loknu
lögfræðiprófi gerðist hann aðstoð-
armaður í stjórnarráðinu uns hann
var skipaður sýslumaður í Skaga-
fjarðarsýslu liaustið 1912.
Sýslumaður Skagfirðinga var
hann í 6 ár. Hafði hann verið
þar skamma stund, er hann gerð-
ist einn hinn ástsælasti hjeraðs-
höfðingi, sem þar hefir verið.
Jafnframt valdsmannsstörfum sin-
um var hann ráðhollur leiðbein-
andi hjeraðsbúa í smáu sem stóru.
Taldi hann embættisár sín í Skaga
firði jafnan hamingjusamasta
tímabil æfi sinnar.
Árið 1916 kusu Skagfirðingar
hann á þing. Átti hann síðan sæti
á þingi, sem þingmaður Skagfirð-
inga, þangað til í sumar, að hann
var einn af landkjörnum þing-
mönnum Sjálfstæðismanna.
Árið 1918 gei'ðist hann skrif-
stofustjóri í fjármálaráðuneytinu.
Gegndi hann því starfi þangað til
hann varð fjármálaráðherra í
öðru ráðuneyti Jóns Magimssonar,
í febrúar 1920. Fjármálaráðherra
var hann til 1922. Er ráðuneyti
Jóns Magnússonar fór frá gerðist
hann hæstar j ettarmálaf lutnings-
maður. Þegar Jón Magnússon
myndaði sitt 3. ráðuneyti 1924
varð Magnús atvinnumálaráðherra,
og hjelt því starfi í ráðuneyti
Jóns Þorlákssonar eftir að Jón
Magnússon fjell frá, ásamt dóms-
málaráðherrastörfum, þangað til í
ágúst 1927 að Framsóknarstjórnin
tók við.
I þriðja sinn var Magnús ráð-
herra í ráðuneyti Ásgeirs Ásgeirs-
sonar árin 1932—34, þá dómsmála-
ráðherra, en hafði auk þess á
liendi ýms mál, er verið höfðu í
höndum atvinnumálaráðherra.
Eigi verða í skjótu bragði talin
öll þau trúnaðarstörf önnur, sem
Magnúsi Guðmundssyni voru fal-
in um æfina. Hann átti t. d. sæti
í mörgum milliþinganefndum, svo
sem í skattamálum, til að undir-
búa löggjöf um tekjustofna bæj-
ar- og sveitarfjelaga. 1 Þingvalla-
nefnd var hann síðan 1928, í lög-
jafnaðarnefndinni síðan 1934.
Af lögum, sem hann samdi, eða
átti mikinn þátt í að semja, má
nefna: Skattalögin frá 1921, Jarð-
ræktarlögin, lögin um kæliskip
(Brúarfoss), sveitastjórnarlögin
og fátækralögin frá 1926.
Á þingi átti hann lengi sæti í
fjárveitinganefnd og var um skeið
formaður liennar. Varaforseti Sam
einaðs þings var hann kosinn í
þingbyrjun að þessu sinni, og var
hann fyrsti stjórnarandstæðingur
í þeirri stöðu. Árið 1935 var hann
kosinn formaður BúnaðarfjelagS
Islands, og var forseti Búnaðar-
þinga síðan.
Frá því Sjálfstæðisflokkurinn
var stofnaður var Magnús í mið-
stjórn flokksins, og framkvæmda-
stjóri hans um skeið.
Þ. 12. október 1907 giftist hann
eftirlifandi ekkju sinni, Soffíu
Bogadóttur Smith. Börn þeirra
voru 3, Bogi, er dó í sumar, og
dæturnar, Björg, sem gift er Jón-
asi Thoroddsen bæjarstjóra á
Norðfirði, og Þóra, er starfar í
Reykjavíkur Apóteki.
Magnús var einn af fremstu
mönnum Oddfellowreglunnar hjer
á landi.