Morgunblaðið - 21.04.1938, Blaðsíða 5

Fimtudagur 21. aprfl 1938.
----------1 JltöfgtmMaStd .........................
Útg’ef.: H.f. Arvakur, Reykjavlk. •
Rltstjðrar: Jðn KJartanaaon og Valtýr Stef&naaon (ábyrgCarmaBur).
Auglýslngar: Árnl Óla.
Rltstjðrn, auglýBÍngar og afgrelðala: Auaturatraetl *. — Sfaal 1«00.
Áskriftargjald: kr. 8,00 á aaftnutil.
í lausasöiu: 16 aura elntaklti — 16 aura aiet) Reabðk.
ÆSKAN OG VORIÐ
Af öllum verðmætum þjóðar-
innar, er þróttmikil, heil-
brigð æska ómetanlegust.
Þetta skilja menn. En svo mikl-
um breytingum hefir þjóðfje-
lag vort verið undirorpið á síð-
ustu áratugum, nð meiri að-
.gæslu þarf við uppeldismál og
alúð en nokkru sinnj áður.
Einkum hjer í Reykjavík.
Við íslendingar höfum aldrei
fyrri en nú þurft að spreyta
nkkur á því, að ala upp kyn-
slóð, sem lifað hefir frá blautu
barnsbeini í andrúmslofti borg-
arlífs. Þó Reykjavík sje ekki
stór borg, þá er hún það stór,
-að þau börn, sem alast hjer
upp, hafa eigi samband við
jþað þjóðlíf, þá starfshætti, það
umhverfi, sem að miklu leyti
hefir mótað hug og skapgerð
allra íslenskra barna og ung-
linga hjer á árum áður. Hvorki
skólar nje lagafyrirmæli ein
saman geta áorkað því, sem til
barf, til þess að örugg verði
stefnan og heillavænleg í upp-
eldismálum þjóðarinnar. Það er
hinn almenni áhugi einn, sem
safnað getur kröftum til slíkra
-átaka.
*
Þegar barnavinafjel. „Sum-
argjöf“ hóf starfsemi sína, með
því að tengja starf sitt við vor-
hátíð þjóðarinnar, sumardag-
inn fyrsta, markaði það stefnu
sína, sem sendiboða vorsins í
þjóðlífinu, hins gróandi vors,
sem miðar að bættum upp-
eldisháttum. Þetta hefir fjelag-
inu tekist svo vel, að óhætt er
að fullyrða, að vinsældir þess
hafa farið vaxandi með ári
hverju. Til stjórnar og forgöngu
fjelagi þessu hafa valist ósjer-
plægnir hugsjónamenn, er unn-
ið hafa störf sín jafnan endur-
gjaldslaust. Það er ánægju-
legt að sjá, að blað fjelagsins
sem selt var hjer í bænum fyr-
ir tveim dögum, hefir aldrei
fengið eins góðar viðtökur og
nú. Ber þetta órækan vott um,
að allur almenningur 'í bænum
ber hag fjelagsins fyrir brjósti,
vill að það blómgist og dafni.
En eins og Isak Jónsson kenn-
nri minnist á í grein sinni hjer
i blaðinu í dag, fjölgar verk-
efnunum með hverju ári. Næsta
sporið er að koma upp einu
dagheimili í viðbót, sem á að
vera í Austurbænum, og þegar
hefir hlotið nafnið Austurborg.
Það er máske ekki mikið feng-
ið með nafninu. En á þetta má
líta á annan veg. Nafnið ber
vótt um hinn eindregna vilja
barnavinanna á því, að hrinda
þessu í framkvæmd. Og þar
sem viljinn er nægur, er sigur-
inn vís.
*
Á öðrum stað minnist dr. Sí-
mon Ágústsson á önnur verk-
efni sem framundan eru, svo
sem heímavistarskólann fyrir
vandræðabörnin, börnin, sem
ekki hafa þolað borgarlífið af
einhverjum ástæðum og þurfa
því sjerstakrar umönnunar við.
Það er mikið og vandasamt
verkefni, að bjarga framtíð og
velferð þessara barna og ung-
linga, verkefni, sem verður að
leysast, og sem leysist fyrst
og fremst vegna þess, hve al-
mennur áhuga er vaknaður fyr-
ir þessum málum.
*
Þegar minst er á málefni æsk-
unnar og uppeldi, líta menn
ekki síst á íþróttamálin. Það er
áreiðanlega eitthvert gleðileg-
asta táknið um þrótt æskunn-
ar og hinnar upprennandi kyn-
slóðar, hve þátttakan í íþrótt-
um og útilífi verður með ári
hverju meiri og almennari. Þar
eru einnig fyrst og fremst ötul-
ir hugsjónamenn, sem fórna
starfi sínu fyrir góð málefni.
Bæjarfjelagið hefir og þar með
bygging Sundhallarinnar lagt
fram mikinn skerf. — En
meira þarf til, svo vel sje.
Hætt er við, að betri skipun
þurfi að ýmsu leyti að komast
á afskifti hins opinbera af i-
þróttamálum, en nú á sjer stað,
til þess að allir kraftar njóti sín
þar sem best. Og menn verða að
skilja það betur, en margir
skilja enn, að líkamleg þjálfun
æskumanna á að vera þeim
jafn sjálfsögð, eins og hin ein-
földustu undirstöðuatriði bók-
Iegrar fræðslu.
Svo erfið eru lífskjör þjóð-
arinnar hjer norður undir heim-
skautsbaug, og svo mikillar á-
reynslu þarf við, til þess að sjá
sjer og sínum borgið, að allir
menn, jafnt karlar sem konur
þurfa sannarlega á því að
halda að líkamsuppeldi þeirra
verði þeim styrkur og heilsu-
bót í lífinu.
*
En það eru fleiri en stofnend-
ur barnavinafjelagsins Sumar-
gjafar, sem hafa tengt starf sitt
við sumardaginn fyrsta. Tvö
merk æskulýðsfjelög hjer í
bænum halda afmæli sín há-
tíðleg í dag, skátafjelagið Vær-
ingjar og knattspyrnufjelagið
Víkingur. Bæði þessi fjelög
hafa sýnilega sprottið upp með
vorhug er hefir orðið starfsemi
þeirra heillaríkur.
Gleðilegt sumar!
Umræðuefnið í dag:
Barnadagurinn.
Þjóðin, tímarit Sjálfstæðis-
manna, annað hefti, kemur út í
næstu viku. Afgreiðsla er hjá
dagblaðinu Vísi, sími 3400.
Bæjarbúar ættu að gefa skemt-
un Kvennadeildar Slysavarnafje-
lagsins að Hótel Borg annað kvöld
gaum. Það er ódýr skemtun, en
fjölhreytt., Meðal annars verður
þar einsöngur.
MORGUNBLAÐIÐ
Störf og framtíðarvonir
Barnavinafj elags
ins Sumargjöf
Asvo merkileg-um tíma-
mótum, sem sumar-
málin eru á hverju ári fyrir
Barnavinfjelagið, er tilvalin
stund til að líta um öxl og
horfa fram á leið.
Ritstj. Morgunblaðsins hef
ir tjáð mjer, að bæjarbúum
muni þykja gaman að heyra,
hvað gert hefir verið síðast-
liðið starfsár oe: hvað fjel.
vildi A'eta framkvæmt nú á
næstunni. Er mjer ánæg'ja
að verða við bessum tilmæl-
um ritstjórans.
STÖRF ÁRSINS.
Fyrst ber að telja þá frara-
kvæmd, sem fjelaginu varð
kostnaðarsömust og gerði að
veruleika einn þýðingarmikinn
þátt af því, sem það hefir kosið
sjer að hafa frumkvæði að.
En þetta er bygging Vestur-
borgar með tilheyrandi leikvöll
og girðingu, ásamt smíði nýrra
leikvaálatækja og aðgerð á með
fylgjandi leikskála, sem jafn-
framt er góð geymsla. Kostuðu
þessar framkvæmdir allar rösk-
lega 22 þúsund krónur, og varð
að taka 14 þúsund króna veð-
deildarlán til þess að geta staðið
í skilum á stundinni.
En þetta lán er líka það eina
sem f jelagið skuldar. Nýr tekju-
öflunarliður á árinu vegna hús-
byggingarinnar var happdrætt-
ið, sem gaf liðlega 3 þúsund kr.
ágóða.
I Vesturborg dvöldu síðast-
liðið sumar um 70 börn að með-
altali á dag, um þriggja mán-
aða skeið. En þar eru nú rýmri
og hentugri húsakynni heldur
en í Gænuborg.
Nýtt sólbyrgi var byggt í
Grænuborg til að bæta .ofurlítið
úr þrengslunum þar.
Dagheimilið í Grænuborg
starfaði svipaðan tíma og í Vest-
urborg. Þar dvöldu rúmlega 100
börn á dag að meðaltali, og er
það meira en nokkru sinni áður.
En þó varð að neita 80 börnum
um dvalarvist þar.
Á báðum jdagbeimilunum
dvöldu því að meðaltali 170
börn á dag. En alla komu þang-
að 247 börn. Dvatardagar urðu
12 þúsund. Og allur kostnaður
við dagheimilin um 13 þúsund
krónur. 27% af þeirri upphæð
greiddust með börnunum. Álls
öfluðust á árinu 21 þúsund
krónur (þar af 2400 króna bæj-
arstyrkur og 3000 króna ríkis-
styrkur). Ahar framkvæmdir
fjelagsins á árinu kostuðu 35
þúsund krónur.
Fasteignir fjelagsins munu
nú vera um 100 þúsund króna
virði. Fjelagsmenh eru 580.
FRAMTÍÐAR
VONIR
Þó að allmikið hafi verið
gert, þá er það ekki nema lít-
ill hluti af því, sem fjelagið
vildi gera og þörf væri fyrir.
.Dagheimilin þyrftu t. d. að
geta staðið lengur, og þar þyrfti
að geta farið fram nákvæmari
flokkun barnanna. Mikil aðsókn
er r.ú af tveggja til þriggja ára
börnum. En þau þurfa sjerstáka
fófítrun og tilheyra vöggustofu-
skeiðinu.
V esturborg
Undanfarin ár hefði fjelagið
þurft að hafa vöggustofu í sam-
bandi við dagheimili sín.
Sívaxandi aðsókn að dag-
heimilum Sumargjafar sýnir
þörfina fyrir svona starfsemi
hjer í bæ, ekki aðeins vegna
minna megandi fólks, heldur
fyrir alla, öll heimili, sem þann-
ig ástæður hafa, að þau þurfa
að koma börnum sínum á trygg-
an og hollan stað tíma úr deg-
inum. Á þann hátt gætu dag-
heimilin hjer að nokkru leyti
komið í stað barnagarðanna
ytra.
Þau 80 börn, sem frá varð að
vísa á fyrra ári í Gænuborg,
voru öll frá vel megandi íólki.
Og má geta nærri, hve sárt þetta
hefir verið fyrir fjelagið, sem
um þetta leyti barðist í bökkum
vegna þröngs fjárliags.
Næsti áfangi fjelagsins verð-
ur að koma upp Austurborg, en
hafa Suðurborg í sigti. Tilval-
inn staður fyrir Austurborg
verður á Sunnuhvolstúninu, í
landi því, sem bæjarráð Reykja-
víkur ákvað að taka úr erfða-
festu í febrúar s.I.
Sumargjöfin hefir góða
reynslu af skilningi og bón-
þægni bæjarráðs Reykjavíkur,
þegar velja skyldi Vesturborg
land. Og mun því auðsótt að fá
samþykki þess til að leyfa af-
not af nægilega stóru landi und-
ir nýtt dagheimili á Sunnuhvols-
túni.
En það er reynsla fjelagsins,
að þegar búið er að ákveða land
undir nýtt dagheimili, skapast
ráð til að reisa þar hús.
Þá hefir fjelagið altaf frá
stofnun þess, borið fyrir brjósti
leikvallarþörf barna hjer í bæ.
Leikvellir með rjettum tækjum
þurfa að rísa upp. Hvort þeir
eiga að heita Vesturvellir, Aust-
urvellir, Suðurvellir, að ó-
gleymdum Grænuvöllum, skift-
ir auðvitað engu máli. Aðal
atriðið er að þeirra er brýn
þörf, þegar á þessu sumri.
í „Barnadeginum" í ár hefi
jeg að öðru leyti lýst í stórum
dráttum, hvað jeg áliti að þyrfti
að gera fyrir börn í þessum bæ
á ýmsum aldursstigum yfir sum-
artímann og vísast til þess.
REYKVÍKINGAR-
Ættum vjer ekki að rifja
snöggvast upp, hvað vjer höfum
stuðlað að, að Sumargjöf gerði
s.l. ár:
Reistar voru nýbyggingar fyr-
ir 22 þúsund krónur.
Dagheimilin höfðu 12 þúsund
dvalardaga. En það er eins og
vjer hefðum mettað 12 þúsund
börn daglanfet, besta fæði, tvær
máltíðir hvert, eða alls 24 þús.
máltíðir.
Og þetta kostaði 13 þúsund
krónur.
Vjer öfluðum á árinu 21 þús.
króna, og hver eyrir fer hjer
milliliðalaust þangað sem mest
er þörfin.
Vjer eyddum 35 þús. kr.
Á því sjáum vjer að vilji vor
er enn meiri en getan, og spáir
það ætíð góðu.
Mundum vjer nú ekki geta
búist við sem svarar einni mál-
tíð frá bverju mannsbarni í
þessum bæ ?
Það mundi þýða um 18 þús.
„sólskins^dvajardíaga á dag-
heimili fyrir börn.
Gleðilegt sumar!
fsak Jónsson.
Heimavistarskóli fyrir
vandræðabðrn oy
fleiri dagheimili
Síðan í fyrra hefir dr. Símon.
Ágústsson starfað fyrir
Barnaverndaarnefnd. Hann er
sem kunnugt er meðal þeirra Is-
lendinga, sem hefir hlotið
besta mentun í uppeldismáíum.
Starf hans í þjónustu Barna
verndarnefndar er margvíslegt,
því þar bera mörg vandamál að
höndum.
Blaðið hefir spurt dr. Símon
að því hvaða málefni það sjeu-,
er næsta verksvið hans, sem
hann telji að leggja beri meg-
ináherslu á nú næstu árin. Hann
komst að órði á þessa leið.
Við þurfum fyrst og fremst
heimavistarskóla fyrir vand-
ræðabörnin, börn þau, sem sak-
ir óheppilegs uppeldis eiga
ekki samleið með öðrum eða
sem hafa við svo slæm kjör að-
búa í heimahúsum, að þau
FRAMH. Á SJÖTTU SlÐU