Morgunblaðið - 10.05.1938, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 10. maí 1938.
3
M 0 R G U N B L A ~ 11)
Siglingaleið-
in enn opin
Ríkisábvrgðin fvri’' hita-
Hafísinn: Kuldar
og hríðarveður
á Norðurlandi
17 feiðamanna-
skip koma
i sumar
veitu
ínu
Fær yfirleitt góðar
undirtektir á Alþingi
KULDAR miklir og hríðarveður hafa gengið um
alt Norðurland og næturfrost tefja mjög fyr-
ir öllum gróðri.
Fjöll öll norðanlands eru aftur orðin alhvít af snjó,
og víða er snjór yfir öllu í jbygðum.
Hafísfrjettir berast stöðugt víðsvegar að'.af Norðurlandi, en ís-
iiin rekur liratt til austui’s.
Á nokkrum stöðuni, svo sem á Ströndum og Skagaströnd, hafa
síná-íáspangir órðið láúdfíastar. En ísinn er laixs og víða vakir á
. honum.

Fyrstú fjórá ínánuði ársins var
verslunarjöfnuðurinh, óhag-
stæður um kr. 2.159 mil.j. Er það
nokkuð vei’ri útkoma en á sama
tfnia í fyrra, en þý var verslun-
arjöfxiuðijriun óhag'&tæður úin kr.
1.6 milj. Er1 þetta þeim mun at-
hyglisverðara, sem utflutningur
okkar liefir verið 1.2 milj. króiium
meiri í ár en í fyrra (1937: 10.955
milj.; 1938: 12.185 milj.).
En innflutningurinn hefir vax-
ið örar en útflutningurinn og var
1.8 mil.j. kr. Xneiri fyrstu fjóra
mánuðina í ár en í fyrra. Samtals
nain innflutningurinn í ár ltr.
14.344 milj., en í fyrra kr. 12.571
milj.
Utflutningurinn skiftist þannig
á stærstu framleiðsluvörur okk
ar: Saltfiskur 4y2 milj., ísfiskur
950 þiis., síldarolía 1633 þús., iýsi
1636 þús., síld 565 þús, freðkjöt
922 f)iis. og gærxir 604 þxxs.
ísjaka hefir rekið inn á Eyja-
fjörð, alla'leið innað Dalyík; varð
vart tveggja jaka þar í gær. Is-
inn, sexn ha|ði rekið xipp áð landi
við Ilúsavík fjrrir helgi, Kefir rek-
ið fi’á aftur, en.þó eru jakar 'ehii
í fjöruboi’ðinu.
Tlafís er kominn inn fyrir
Kálfsharnarsvík vestan til ýið
Skaga og inn að Ketu áð austán.
Er ísinn á hraðri ferð inix heggja
megin við Skaga.
Skygni var slæmt víðast fyrir
Norðurlandi í gær og sást því illa
til hafs. Frá' Skaga sást, þá að1 ís
er fy'rir iillu ínynrri Skggafjarðár,
en er ekki eins mikill að sjá útaf
Húnaflóa. :
ísinn teppir ekki
siglingar enn.
Olínskjpið Skeljungur fór
austur fyrir Horixhjarg í gær og
segir skipstjórinn háfíshrafl alla
leið frá Hælavíkurhjargi að
Rey k j a r f j arð ar m y nni.
Skipstjórinn á Skeljung telur
ísinn þó ekki. vera til tálmunar
fyrir skipasiglingar á þessari leið.
Mjó ísspöng er landföst, við
Geirólfsgnúp á Ströndum. Skygni
var þarna gott í gær.
Gerðardómur-
inn fullskipaður
„Sæbjörg* * aðstoðar
nauðstaddan vjelbát
Björgunarskútan Sæbjörg kom
liingað s.l. sunnudag með
vjelbátinn „Óðinn“, RE. 10, er
hafði orðið fyrir vjelarhilun 15
sjómílur xxtaf Sandgerði.
j,Oðinn“ reri frá Sandgerði kl.
7 á Jáugardagskvöld. Þegar ver-
ið var að legg'ja lóðina mill kl.
2 og' 3 aðfaranótt sunnudagsins,
hilaði vjelin. Náðu þá skipverjar
á „Oðni“ sambandi við vjelbát
inn Björgvin, sem héfir talstöð.
og. báðu um að Sæbjörgu yrði til-
kynt óhappið.
Kom björgunarskútan á vett-
vang kl. 5 xxm morguninn og fór
með hátinn í eftirdragi til Reykja
víkur.
Gerðardómurinn í stýri-
mannadeilunni er nú full-
skipaður.
Skipaeigendur tilnefndu Egg-
ert Claessen hrm. í dóminn af
sinni hálfu, en ruddu P.jetri
Lárussyni.
Stýrimannafjelag íslands til-
nefndi Stefán Jóh. Stefánsson
hx’m. í dóminn, en ruddu Frið-
rik Ólafssyni skólastjóra Stýri-
mannaskólans. Sýnist það und-
arlegt, að ryðja eina siglinga-
fr’óða manninum.
Gerðardómurinn er því þann-
ig skipaður
Hákon Guðmundsson,
Gunnlaugur Briem,
Þorst. Þoi’steinsson,
Eggert Claessen,
Stefán Jóh. Stefánsson.
Hákon Guðmundsson er for-
maður dómsins.
Seytján i ferðamannaskip erxx
væntanleg hingxxð í sumar.
Erxi það fleiri skip en hingað
hafa komið um mörg undanfarin
ár. Flest hafa skipin komið hmg-
að einhverntíma áður, en þó ekki
öll (Bei’lin og Patria). Þessi skip
erxi væntanleg:
Mihvaukee 4. júlí. Rotterdam
6. júlí. Kungsholm 7. jxxlí. Reli-
anee 7. júlí. Franconia 10. ji'xlí.
Arandora Star 13. júlí. Patria 18.
jxilí. Berlin 20. júlí. Colombie 21.
júlí. Géueral von Steuben 22. jiilí.
Milwáukeé 22. júlí. Colomhia 2j5'!f
jxilí. Atlantis 27. jxilí. St.: Lóuis
28. jxilí. Grasse 30. jxilí (kemui’ í
Stað „Lafayette", sem brarav fýr-
ir nokkrxim dögunx). Viceroy 'of
India 4. ágúst. Relianee 12. ág,
Hans Petersen
kaupm. látinn
Ilans Pétersen kaupmaður and-
aðist á sjxikrahúsi í Kaupmanna-
höfu s.l. smxmxdag. Hafði, liann
átt Við laugvaixajidi heilsubrest að
stríða. : i
Sýningar á lianda*
vinnu skólabarna
Baxmaskólar hæjarins . höfðu
sýnjngu á handavinnu nem-
enda sinua urn helgina. Ahugi
bæjarbxia fyrir sýningum þessum
var mikill, því stöðugur straum-
ur fólks var í báðxxm skólunum
allan daginn.
Á sýningxmum var saximaskap-
ur og prjón telpnanna. smíðisgrip
ii- di’engja, svo og teiknirxgar.
vinnxxbækur o. þ. h.
Maðuv rekur strax augun í, að
sýningar þessar ei’ix fjölbreytt-
ari nú en undanfarin ár, sem sýn-
ir, að nemendixi’ eru látnir vinna
meira og þar með læra meira en
áður. \
Sumir sV’ningargripir elstu nem
endanna (12 og 13 ára beklúr)
eru vel gerðir. Handavjnna stxilkn-
anna ber af, en margir smíðis-
gripir piltanna eru þó haganlega
gerðir.
Vinmxbækui’ og teikningar við-
komandi ýmsum fögum, sem þarna
voru sýndar, hafa án efa mikla
þýðingxx við kensluna.
Hjónaefni. Trxilofun sína opín-
beruðu s.l. sunnudag ungfrú
Margrjet Sigurjónsdóttir, Grettis-
götu 71 og Haraldur Ogmunds-
spn, Nömuxgötu 1 A.
Af veiðum hafa komið um helg
ina og í gæi’ Kai’lsefni með 118
föt lifrai’, Egill Skallagrímsson
með 90 ,og Belgaum með 90 fÖt
lifrar.
Frumvarp Pjeturs Halldórssonar um rík-
isábyrgð fyrir láni til hitaveitu
Reykjavíkur kom til umræðu í neðri
deild í gær.
Allir flokkar tóku frumvarpinu vel. Þó gat
fjármálaráðherrann þess, að Framsóknarflokk-
urinn vildi takmarka ábyrgðina við 80% af stofn-
kostnaði fyrirtækisins og myndi bera fram breyt-
ingartillögu í þá átt við
Pjetur Halldórsson borgar-
stjóri fylgdi frumvarpinu úr
hláði með stuttri ræðu. Hann
gat 'þess m. a. að ástæðan til
þess áð farið vseri fram á rík-
isábyrgð fyrir þessu láni væru
•fyx*st og fremst hinar erfiðu
gjaldeyrisástæður. Með gjald-
éyrlsláni því, sém ríkið ætlaði
að taka (12 milj. kr. lánið)
væri svo ákveðið, ftð ; lán sém*
iúki& væxú í ábyrgð fyrir skyldu
hafa npkkra ; sjerstöðu. Ríkis-
ábyrgðin væri því fyrst og
fremst yfirlýsing um það, að
ríkið skuldbindi sig til að láta
af hendi nægan erlendan gjald
eyri til vaxta og afborgana af
láninu.
Eysteinn Jónsson kvað Frám
sóknarflokkinn vera fylgjandi
frumvarpinu, en mýndi flytja
breytingartillögu við 2. umr.
málsins úm það, að ábyrgðin
verði bundin við 80% af stofn-
Ápstnaði. Ráðherrann kvaðst
þeii’rar skoðunar, að ríkið ætti
jafnan að takmarka þannig
sína ábyrgð. Það hefði t. d.
verið gert gagnvart Akureyri
o. fl. Þeir, sem í fyrirtækið
rjeðust ættu að sýna trú sína á
því, með því að leggja eitt-
hvað af mörkum sjálfir.
— Jeg geri að Vísu í'áð fyrir,
sagði ráðherránn, að þetta fyr-
irtæki sje trygt og svo fjár-
hagslega örugt, að ekki sje
þörf að halda í þessa reglu.
En ef nú yrði breytt út af reglu
unni, kynni að vera litið svo
á, að nýtt fordæmi væri skap-
að.
Emil Jónsson talaði f. h. Al-
þýðufl. og kvað flokkinn fylg.j-
andi frumvai'pinu. En flokkxir-
inn hefði ekki enn tekið á-
kvöi'ðun um það, hvort tak-
marka skyldi ábyrgðina. Þessu
næst mintist Emil á undirbúning
málsins, taldi rangt að rann-
saka ekki íleiri staði en Reyki
og taldi það sjálfsagt að það
yrði gert.
Einar Olgeirsson lýsti fylgi
Kommúnistaflokksins við frum-
varpið.
Pjetur Halldórsson þakkaði
undirtektir flokkanna, en þótti
miður, að fjármálaráðherra
skyldi f. h. Framsóknai'fl.
! boða breytingartillögu upi að
aðra umræðu málsms.
lækka ábyi’gðarheimildina nið-
ur í 80^ af stofnköstnaðí. —
Hjer stæði alveg sjerstaklega
á, þar sem hitaveitan myndi
þegar fram í sækti spara marg
falt í erlendum gjaldeyri móts
við’ lániðy sem til framkvæmd-
anna þyrfti. Hitaveitan væri
því beinlínis hagsmunamál al-
þjóðar. Það væri því eðlilégast
og rjéttast, að taka eflent lán
til fyrirtækisins alls. : ,5
Eysteinn Jónsson sagðii ut af
ræðu Emils, að nauðsynlegt
væri að þingmenn segðu til um
það strax, hvort ábyrgðin ætti
ekki að miðast við hitaveitu
frá Reykjum. Því ef meiningin
væri sú, að nú ætti að fara að
rannsaka fleiri staði, ’ þýddi
það, að framkvæmdir verksins
myndu dragast og þá væfi ekki
um neina lántöku að ræða fyrst
um sinn. Ráðherrann kvaðst
fyrir sitt Ieyti álíta, að nauð-
synlegt væri að hægt yrði að
byrja framkvæmdir strax á
þessu sumri, enda það ætlan
Reykjavíkurbæjar. En um slíkt
væri ekki að ræða, ef íara ætti
nú að rannsaka fleiri staði.
Emil kvaðst fyrir sitt leyti
ekki vilja slá því föstu, að
hefja skyldi framkvæmdir á
Reykjum, áður en aðrii? staðir
yrðu rannsakaðir. v
*
t þessari frásögn af umræð-
unum í neðri deild um þetta
stórmál, er það með vilja gert,
að slept er þeim þætti um-
ræðunnar, sem ekki snerti
sjálft málið. Það var Svein-
björn Högnason, sem . hjer
þurfti að láta ljós sitt skína. —
Sveinbjörn spurði borgarstjóra
hvernig á því stæði, að hann
og málgögn Sjálfstæðisfl. hefðu
fullyrt í haust, að Reykjavík-
urbæ stæði til boða lán er-
lendis án ríkisábyi'gðar, en nú
kæmi .borgarstjóri og bæði um
ríkisábyrgð.
P.ietur Halldórsson og Ólaf-
ur Thors svöruðu Sveinbirni.
Þeir sýndu fram á, að það
væri fyrst og fremst vegna
gjaldeyriserfiðleikanna, að beð-
ið væri um ríkisábyrgðina. —
PRAMH. Á SJÖTTNDU SÖ)U.