Morgunblaðið - 25.08.1938, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 25. ágúst 1938.
' 4 •
í

Kjötsölulögin og fram
kvæmd þeirra
Eftir Sigurð Kristjánsson
Það líður óðum á tíma sumarslátrunar, þann er
var, meðan kjötsalan innanlands var frjáls. En
ekkert bryddir á því, að kjötverðlagsnefnd leyfi
slátrun. Bendir margt til þess að sumarslátrun sauðfjár
Terði engin í ár.
Ókunnugir inuncln spyrja, hvort sumarslátrun hafi þá ekki verið
til neins hagræðis fyrir bændur, hvort þeir hafi verið að þessu af
«inskærri fávisku, og kjötverðlagsnefnd því neyðst til að taka frain
fyrir hendur þeim.
Bændur vita sjálfir, að svona er'
þessu ekki liáttað. Sumarslátrunin
færði þeim mikinn arð, og mundi
gera það enn. En kjötsölulögin og
framkvæmd þeirra, sem hvort er
•eftir öðru, valda því, að kjöt-
neyslan innan !ai*ds hefir minkað
stórkostlega, svo að gamlar birgð-
ir, er stórmiklu nema. liggja enn
©seldar. Sjer nefndin engin ráð
önnur en að banna slátrun, þangað
til búið er að svæla þessu bráðum
ársgamia sælgæti í grimsbýlýðinn,
eða þá að lauma því í sjóinn, þeg-
ar nótt er orðin hæfilega dimm
fyrir kjötverðlagsnefnd.
★
Samkvæmt skýrslum þeim, sem
Rauðka safnaði imi kjötneysluna
innanlands, hafði neyslan minkað
um 41% strax árið eftir að kjöt-
sölulögin komu til framkvæmda.
Af þessari minkun neyslunnar eru
nú bændnr að súpa seyðið með af
námi sumarslátrunarinnar o. fl.
En þótt kjötsolulögin sjeu stór-
gölluð, mátti mikið draga úr af-
leiðingum þeirra galla, ef kjöt-
verðlagsnefnd hefði skilið lilut
verk sitt á annan hátt, en hún hef- * 1
ir gert. Mörg verk nefndarinnar,
önnur en afnám sumarslátrunar-
innar bera henni vitni um það,
hvernig hún skilur hlutverk sitt.
Skal hjer nefnt eitt dæmi af fjöl-
mörgum, er lýsir því engu síður
en afnám sumarslátrunarinnar,
hyern skilning nefndin hefir á að-
stæðum bænda og skyldum sínum
gagnvart þeim.
I kjötsölulögunum er heimild til
þess að leyfa hændum heimaslátr-
nn, þar sem aðstaða er erfið til
þess að koma fje til slátrunar þang
að sem nefndin liefir ákveðið.
Á Ströndum, norðan Geirólfs-
gnúps, eru einhverjar afskektustu
bygðir á Islandi. Bygðir þessar
eru: Reykjaf jörður, Þaraláturs-
fjörður, Fnrufjörður og Bolungar
vík (á Ströndum). Þessi bygðar-
lög eru skilin hvert frá öðru með
illkleifpm fjallaliryggjum, er enda
í hengiflugi við sjó fram. Frá ísa-
fjarðardjúpi eru þau skilin með
Drangjökli. Alls eru þarna 8—10
bændur. Sauðlönd eru þarna góð,
og sauðfje stórlega afurðagott.
Bændur þarna eiga að sækja með
fje sitt til Isafjarðar til slátrunar
samkv. skipun kjötverðlagsnefnd-
ar. Sá flutningur fer fram sem
hjer segir:
Eftir smalamenskuhrakninga og
sundurdrátt heima í hverjum firði,
er því fje, sem slátra skal, öllu
safnað til Furufjarðar, því þaðan
er eina færa leiðin vestur yfir
fjöllin. Liggur leiðin yfir Skor-
arheiði vestur að Jökuldjúpi. Er
þá komið niður í hotn Hrafns-
fjarðar. Þar er ekki bygð, en ör-
æfi ein. Fá bændur bát frá ísa-
firði, til þess að sækja fjeð þang-
að. Ekkert símasamband er við
þessi bygðarlög og geysilangt til
næstu símstöðva. Yerður því að
panta bátinn á tilsettum tíma
löngu fyrirfram. Af því leiðir, að
báturinn verður að koma eftir
fjenu, hvernig sem viðrar, því eft-
ir honum ’er beðið með fjeð í ó-
bygðum. Sjóleiðin er um 7 klst.
ferð á ganggóðum bát í góðu
veðri. En yfir Jökuldjúp og ísa-
fjarðardjúp er oft ilt að fara á
haustnóttum. Eru veður oft hörð,
og sjór mjög úfinn. En fjeð verð-
ur án tillits til þess að flytjast á
skip. Er það gjört á smákænu, og
er ekki auðsótt verk, ef ilt er í
sjó. Síðan er haldið til ísafjarðar,
hvernig sem veður er. Geta menn
farið nærri um það, hvernig fer
úm fjeð á þiljum uppi, er sjór
gengur á skipið og það byltist í
stórsjó. Kemur það og fyrir, að
kindur eru dregnar danðar af
skipi eftir slíka hrakninga.
Þegar svo til ísafjarðar kemur,
verður- þetta hrakta fje oft að
bíða slátrunar. Er þá engin að-
staða til annars en að láta það
standa í sveltu, þar til lífið er
murkað úr því að fullu.
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU
Minningarorð um
Þórdísi Guðmundsdóttur
Pórdís Guðmundsdóttir liús-
freyja að Fossi á Síðu ljest
á öndverðu þessu sumri að heim-
ili sínu, fullra 65 ára (f. 16. maí
1873) eftir langa vanheilsu. Hún
var dóttir Guðmundar bónda
Loftssonar á Söndum í Meðallandi
og konu haps Guðninar Magmis-
dóttur, sem andaðist s.I. haust,
hátt á tíræðisaldri; var hemiar
minst ú ísafold 26. jan. ]). á. (og
síðar í Vísi). Þórdís giftist úr
föðurgarði rúmíega tvítug Giss-
uri Elíassyni á Steinsmýri, ágæt-
um manni, en Iiann var sonur
merkishjónanna Elíasar Gissurar-
sonar og Gy.ðríðar Þórlialladóttur,
er enn lifir, háöldruð, iijá Pálínu
dóttur sinni og tengdasyni Elíasi
kennara Bjarnasyni hjer í hæ.
Þau Gissur og Þórdís bjuggu á
Hunkubökkum á Síðu, og þar Ijest
Gissur eftir 15 ára sainbúð þeirra,
en ekki varð þeim barna auðið.
Skömmu síðar fluttist Þórdís að
Fossi og tók þar við búsforráðum
með Páli bóuda Helgasyni, góðum
dreng og mesta atorkumanni;
hann var hróðir Lárusar fyrrum
alþingismanns á Kirkjubæjar-
klaustri og þeirra merku systkina;
hann ljest árið 1919, og stóð Þór-
dís þá ein uppi með 3 börn þeirra
ung, hvert öðru mannvænlegra, en
þau eru þessi: Rósa húsfreyja á
Geirlandi á Síðu. gift Sigfúsi Yig-
fvissyni, bónda þar, Laufey ljós-
móðir og Helgi, bæði á Fossi. Hjá
Þórdísi hefir og alist upp systur-
sonur hennar Skúli Valtýsson,
gæðamaður, og liefir hann einatt
staðið fyrir húi hennar.
Þórdís á Fossi var „gerð og get
in“, eins og sagt er; hún var kona
gerfileg og hin röggsamasta hús-
móðir, einörð og sköruleg í allri
fraingöngu, en fáskiftin umfram
það, sem hún taldi innan síns
verkahrings. Hún sýndi það, sem
öllum er ekki gefið, ef á bjátar,
að hún var fyllilega þeim vanda
vaxin, sem henni var ætlaður, og
fyrst um sinn fennir ekki í för
Þórdísar á Fossi. Hjeraðinu er
mikil eftirsjá að þessari fyrir-
myndarkonu, er svo vel skipaði
sinn húsmóðursess, á meðan kraft-
ar entust. Skaftfellingur.
ííliFUnMCSSKEIFSTOFi
Pjctnr Maguúsion
Ein&r B, GuCmundisoa
GuClmgmr Þorláknon
Símar 3602, 3202, 2002.
AasturatrætS 7.
Skrifgtofutími kl. 10—12 og 1—5.
Tægiklútar
fyrir póleruð húsgögn.
VillR
Laugaveg 1. Fjölnisveg 2.
Samííðarmenn í^spfespegli.
Nú eru teikningarnar eftir Stefan
Stróbl komnar út. í bókinni eru myndir
af 60 mönnum, körlum og konum. Alt
er hetta fólk þjóðkunnugt: Stjórnmála-
menn, mentamenn, iðjuhöldar, kenni-
menn, kirkjunnar menn, allir töluvert
frábrugðnir hví, sem menn eru vanir
að sjá há daglega, sjeðir með augum
skopteiknarans. ^3®
Af bókinni eru prentaðar 2 útgáfur,
önnur aðeins 50 tölusett eintök, undir-
skrifuð með eiginhendi teiknarans. Það
sem óselt er af þeirri útgáfu, er selt
í skrifstofu ísafoldarprentsmiðju.