Morgunblaðið - 22.11.1938, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 22. nóv. 1938.
Fær Franco ófriöar
rjettinöi?
Andstæðingar
Chamberlains
Dagskrá ráðherra-
fundarins í París
EUkert rætt um sam-
komulag við Djóðverja
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Mr. Chamberlain og Halifax lávarður fara til
París ar á morgun, til viðræðna við franska
ráðherra. Þeir verða tvo daga í París.
I breskum og frönskum blöðum er mikið um það rætt,
hvaða mál verða tekin fyrir á þessum fundi. „Sunday Tim-
es“ skýrir frá því, að ætlunin hafi upphaflega verið að
ræða sem aðalmál möguleikana á fullu samkomulagi við
Þjóðverja, þ. á. m. samkomulag um nýlendumálin. En
vegna Gyðinga-ofsóknanna hafa þessi mál verið lögð á
hilluna fyrst um sinn.
í Englandi virðist sú skoðun ríkjandi meðal alls þorra manna
að ekki geti komið til mála að nýlendur verði látnar af hendi
við Þjóðverja að svo stöddu. Með því myndi niinnihluta þjóða-
brotum í þessum nýlendum verða stofnað í voða.
UM LANDVARNAMÁL.
1 svari við spurningu í breska þinginu í dag, skýrði Mr. Cham’
berlain frá því, að þýsku stjórninni væri að fullu ljóst, hve
slæm áhrif hin óvinsamlegu skrif þýskra blaða í garð Breta
hefðu á sambúð Breta og Þjóðverja. Hann sagði að Halifax lá-
varður hafi þá ekki sjeð ástæðu til þess að draga athygli þýsku
stjórnarinnar að þessu í sjerstakri orðsendingu.
Stjórnmálafrjettaritarar í London eru alment þeirrar
skoðunar, að aðalmálið sem rætt verði um í París, verði
landvamamál Frakka og Breta, og þá fyrst og fremst
loftvamir.
í Englandi eru menn áhyggjufullir yfir því, hve loftvarnir
Frakka ná skamt. j
ENGIN LOFORÐ FYRIRFRAM.
Einnig er búist við að rætt verði um Spán. Mr. Chamberlain
var spurður að því í neðri málstofu breska þingsins í dag hvort
hann gæti gefið ákveðin loforð um að ekki muni verða rætt um
að veita Franco hernaðarrjettindi. Mr. Chamberlain kvaðst engin
slík loforð geta gefið, þar sem ómögulegt væri að segja fyrir-
fram hvaða mál kunni að bera á góma.
í frönskum blöðum kemur al-
ment fram öflug mótspyrna
gegn því að Franco verði veitt
hernaðarr j ettindi.
AÐSTOÐAR-
MAÐUR
GÖRINGS
í gær kom til London óvænt,
Bodenschatz, aðstoðarmaður
Görings marskálks. Eór hann
í þýska sendiráðið og var talið
að för hans sje mikilvæg og
standi í sambandi við hinn
*
væntanlega Parísarfund.
Bodenschatz fór heimleiðis í
dag (skv. FÚ). Við burtförina
lýsti hann yfir því, að hann
hefði ekki komið í mikilvægum
stjórnmálaerindum og ekki rætt
við breska stjórnmálamenn.
EKKERT SVAR
London í gær F.Ú.
í umfæðunum í neðri mál-
stofunni í dag var upplýst af
hálfu stjórnarinnar, að ekk-
ert svar hefði borist frá þýsku
stjórninni við orðsendingu
bresku stjórnarinnar, þar sem
kvartað var yfir árásum á
breska stjórnmálamenn í ræðu
og riti. Heldur eigi hefir svar
borist við orðsendingunni, þar
sem krafist er að rjettindi Gyð-
inga af breskum ættum væri
virt.
ÚTFÖR ATATíiRKS.
London í gær. FU.
Utför Kemals Atatíirks Tyrk-
landsforseta fór fram í An-
kara í dag. Lík hans var flutt á
fallbyssuvagni til þjóðfræðissafns-
byggingarinnar, þar sem það verð-
ur geymt, uns reist Jiefir verið
veglegt grafhýsi, þar-sem lík for-
setans verður geyfnt í framtíð-
inni.
Við útförina í Ankara komu
fram fyrir hönd Bretlands Bird-
wood herforingi og Pound aðmír-
áll Miðjarðarhafsflotans. 200 bresk
ir sjóliðar voru í líkfylgdinni
Fyrir hönd Þjóðverja var við-
staddur von Neurath, ráðherra.
Þessi mýnd er af foringjum stjórnarandstæðinga í Englandi. Lengst
til vinstri er Attlee major, foringi verkamannaflokksins. Brosandi
er Sir Archibald Sinclair, foringi frjálslynda flokksins, mikill
mælskumaður. Þriðji maðurinn er Snell lávarður, foringi verka-
mannaflokksins í efri málstofunni. Myndin var tekin er þeir voru á
leið á þingfund nýlega;
Mussolini kem-
ur Hitier á óvart
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Samningar voru undirritaðir
í Berlín í dag milli Tjekka
og Þjóðverja um endanleg
landamæri Tjekkóslóvakíu. —
Með þessum samningi fá Þjóð-
verjar enn nokkuð landsvæði,
að vísu enga stórborg, en 60
þorp með um 50 þús. íbúum.
Samtímis var undirritaður
samningur um rjettindi þýska
þjóðernisminnihlutans í Tjekkó-
slóvakíu. Loks var undirritað-
ur samningur um að gerður
skuli skipaskurður frá Oder að
Donau. — Þýsk og tjekknesk
firmu eiga að sjá um þetta
verk.
Skeyti frá Berlín hermir
að Þjóðverjar sjeu hrædd-
ir um að Pólverjar og Ung-
verjar reyni með valdi að
sameina Rutheníu Ung-
verjalandi.
„Essener National Zeitung"
(blað Görings) segir að Pól-
verjar og Ungverjar hafi dregið
saman herlið við landamæri
Rutheníu.
Italir virðast styðja þessar ráð
stafanir Pólverja og Ungverja
á laun.
Þýsk blöð segjast vera for-
viða á því, að ítalska frjetta-
stofan „Agenzia Stefani" hafi
birt þá fregn að þjóðarráðið í
Rutheníu hafi kvatt ungverska
herinn til þess að leggja undir
sig Rutheníu til þess að koma
þar upp aga og reglu.
Kyrsetu-
verkföll í Frakklandi
Frá -frjettaritara vorum.
Khöfn i gær.
Kyrsetu-verkföll eru nú að
hefjast um alt Frakkland í mót-
mælaskyni við viðreisnarlöggjöf
Daladiers. Mótmælunum er eink
um stefnt gegn lögunum, sem
nema úr gildi 40 klst. vinnu-
vikuna.
Sumstaðar hefir borgarliði
verið falið að reka verkamenn
úr verksmiðjum, þar sem þeir
höfðu sest að. Á |einum stað
neituðu 500 af 600 verkamönn-
um að vinna lengri dagvinnu,
en ákveðið er með reglugerð um
40 stunda vinnuviku.
Óttast er, að verkföll þessi
breiðist út næstu daga, þó
sjerstaklega þegar viðræðum
frönsku og bresku ráðherranna
í París er lokið.
THORVALDSENSHÁTÍÐ
í KHÖFN.
Kalundborg í gær. FÚ.
dag eru 100 ár liðin síðan
myndsnillingurinn Bertel
Thorvaldsen var kjörinn heið-
ursborgari Kaupmannahafnar.
Fara hátíðahöld fram í borg-
inni í dag í tilefni af því.
1 kvöld pfnir einnig borgar-
stjórn Kaupmannahafnar til
mannfagnaðar í ráðhúsi borg-
arinnar.
Gyðingar geta
fengið 15 þús.
ferkm. I Guineu
50 þús. ekrur
i Tanganylka
Skýrsla Ghamberlains
ira
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn i gær.
MR. Chamberlain skýrði
neðri málstofu breska
þingsins frá því í dag, að svör
hefðu borist frá nýlendustjórn-
unum við fyrirspurn um hvort
þær gætu tekið við flóttamönn-
Nýlendustjórnin í Guineu
svaraði á þá leið, að mögu-
leikar væru á því, að láta af
hendi 15 þúsund ferkílómetra-
svæði til ábúðar fyrir flótta-.
menn. Er þetta skóglendi og
mýrlendi.
I TANGANYIKA
Frá Tanganyika hafa þau
svör borist að þar sjeu skilyrði
til þess að taka við flóttamönn-
um í stórum stíl, aðallega í há-
lendinu sunnarlega í landinu
og nokkrum hluta vesturlands-
ins. I hálendinu munu vera um
50.000 ekrur lands, sem taka
má til ræktunar.
En ef um það er að ræða, að
taka fyrst um sinn við aðeins
fáum flóttamönnum, þá eru
strax skilyrði til að taka við
2000 manns.
í ÖÐRUM
NÝLENDUM
London í gær F.Ú.
I Kenya hefir nýlendustjómin
fallist á framkvæmd tilraunaáforms á
þessu sviði. Veröui' leyfð landvist ung-
um Gyðingum, sem hafa fengið æf-
ingu við landbúnaðarstörf í Þýska-
landi, og ef þetta gengur vel, fá fjöl-
skyldur þeirra uö setjast í landinu.
Ennfremur kvað Chamberlain geta
komiö til mála, að flóttamenn úr flokki
Gyðinga yrðu fluttir til Norður-Rho
síu og Nýja-Sjálands.
Taldi Chamberlain æskilega sam-
vinnu við Gyðingafjelög og aö þau
sendu fulltrúa í athugunarskyni til
þeirra nýlendna, sem taka við flótta-
mönnum. r lícf
II ÞÚSUND
í BRETLANDI
Forsætisráðherrann minti á það, að
eklti væri víst, að lönd Bretaveldis
gætu tekið við flóttamönnum í stórum
stíl, og kæmi hjer margt til athug-
unar, fjárhags- og atvinnulífsástæöur,
Lftslag og hagsmunir hinna innfæddu
og loks, að ekki væri hægt að koma
í kring fólksflutningum til landnáms
mjög stórum stíl til neins lands innan
Bretaveldis þegar í stað. Til Bretlands
iafa komið 11,000 flóttamenn frá ár-
inu 1933. Forsætisráðherrann ræddi og
hvað samveldislöndin myndu gera I
þessum efnum. ; (
Mr. Chamberlain gaf þær uþplys-
ingar, aö breska stjómin liefði Snúið
ier til þýsku stjómarinnar viðvíkj-
aiidi lausn þessara mála og þau hefðu
verið rædd við margar ríkisstjórnir.