Morgunblaðið - 24.05.1939, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 24. maí 1939.
MORGUN BLAÐIÐ
3
Hitaþörf bæjarins, rekstur
og ágóði hitaveitunnar
Greinargerð frá bæjar-
verkfræðingi
Afundi bæjarráðs í gær, var lögð fram greinar-
gerð frá bæjarverkfræðingi, Valgeir Björns-
syni, viðvíkjandi ýmsum atriðum á fyrir-
komulagi og rekstri fyrirhugaðrar hitaveitu, er hann haf'ði
samið samkvæmt tilmælum, er komu fram á síðasta bæjar-
stjornarfundi.
Birtast hjer nokkrir kaflar úr greinargerð þessari:
Aárinu 1937 var hitaþörfin
ákveðin á þann hátt að
telja saman hitaþörf allra húsa
bæjarins, en hitaþörf hvers ein-
staks húss var ákveðin eftir
stærð hússins. Að sjálfsögðu var
ekki gerður nákvæmur útreikn-
ingur á hverju húsi, heldur gert
ráð fyrir að öll hús væru eins
að byggingarmáta. Auðvitað
getur nokkru munað á einstök-
um húsum til annarar hvorrar
handar með því að reikna á
þennan hátt og þessvegna hefir
þessi útreikningur verið borinn
saman við nákvæman útreikn-
ing á allmörgum byggingum. Á
þennan hátt hefir verið borin
saman útkoma um 100 húsa og
varð mismunurinn undir 1 %.
Heildarhitaþörf bæjarins
varð á þenna hátt 67,3><10(! kg.
°/h, en þetta þýðir, að ef út-
reiknaðir væru miðstöðvarkatí-
ar í hverju húsi bæjarins á þann
hátt, er hjer hefir tíðkast og
hitaeiningafjöldi þeirra síðan
lagður saman, þá mundi útkom-
un verða 67,3X10(1kg.°/h. Hjer
ber þess að gæta að með er tal-
inn sá hiti, sem fer til þess að
hita upp kalt vatn til baða og
þvotta.
Út frá þessari tölu má svo
ákveða það kolamagn, sem eyð-
ast myndi í þessum miðstöðvum.
Það er margreynd regla hjer í
bænum að finna má ár-
lega kolaeyðslu byggingar
með því að deila 2000 í
hitaeiningafjölda miðstöðvar-
ketilsins í kg. °/h. Verður út-
koman þá árleg kolaeyðsla í
tonnum. Á þennan hátt er kola-
eyðsla alls bæjarins ákveðin
33600 tonn. /
Þetta má nú bera sáman við
aðra reglu, en hún er sú, að til
hitunar þurfi um 1 tonn á ári á
íbúa. Innan þess svæðis, sem
hitaveitunni er ætlað að ná mun
l.áta nærri að búi um 33000
manns. Að vísu má segja að
með þessari reglu ætti kola-
eyðslan að vera meiri, því að
á þessu svæði eru.allar Verslun
arbyggingar bæjarins og opin-
berar byggingar, svo að kola-
eyðslan pr. íbúa verður hlut-
fallslega meiri á þessu svæði en
í útjöðrum bæjarins.
; Þá var einnig reynt að telja
áaman það kolamagn, sem versl
anir seldu til upphitunar árið
1937. Að vísu fæst ekki ná-
kvæm tala á þennan hátt, en
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Norræna æsku-
lýðsmótið að
Laugarvatni
Norrænt æskulýðsmót verð-
ur, eins og áður hefir
verið frá skýrt, haldið að Laug
arvatni dagana 27. júní til 4.
júlí. Mót þetta er haldið að
tilhlutun hinnar svokölluðu
Viggbyholmsnefndar í Svíþjóð.
Samskonar mót hafa áður verið
haldin í öllum hinum Norður-
löndunum og í Eistlandi. Til-
gangurinn með mótum þessumt
er að æskufólk Norðurlandanna
kynnist og fái áf eigin sjón og
reynd að kynhast atvinnulífi,
fjelagsmálum og menningu
Norðurlandaþjóðanna allra.
Á mótinu verða allmargir fyr
irlestrar fluttir, umræðufundir
og skemtisamkoma, auk þess
verða farnar ferðir að Gullfossi,
Geysi, til Þingvalla og fleiri
staða.
Fyrirlestra munu flytja Her-
mann Jónasson forsætisráð-
herra, Sigurður Nordal pró-
fessor, Stefán Jóh. Stefánsson
ráðherra, Jónas Jónsson alþing
ismaður, Thor Thors alþingis-
maður, dr. Einar Ól. Sveinsson,
Árni Eylands ráðunautur, og
Ólafur Björnsson hagfræðing-
ur. — Auk þess munu nokkrir
erlendir fi'æðimenn og stjórn-
málamenn flytja þar fyrirlestra
og hefja umræður um ýms merk
mál.
Um 30 ungra manna frá Dan-
mörku, Finnlandi, Noregi og
Svíþjóð hafa þegar sótt um
þátttöku í mótinu. Eru það aðal
lega stúdentar, ungir kennarar
og lýðskólafólk, karlar og kon-
ur.
Þeir íslendingar, sem óska að
taka þátt í mótinu sendi um-
sóknir sínar fyrir 10. júní til
ritara móttökunefndarinnar,
uðl. Rósinkranz yfirkennara,
Ásvallagötu 58, og gefur hann
nánari upplýsingar um mótið.
Eigendur suimií-bústaða í Digra-
ness- og Kópavogslandi, hafa far-
ið þess á leit við bæjarráð, að
rafmagn vei’ði leitt til bústaðanna.
Bæjari-áð sjer ekki fært að verðk
við þessari beiðni.
Endurvarp frá
stöðvast
Eldur kom upp
í rafstöðinni
T gærmorgun nrðu skemdir af
eldi í rafstöðunni á Eiðum.
Endurvarp frá Eiðum stöðvast því
í bili. ForstÖðumaður Rafmagns-
eft'iflist ríkisins, Jaköb Gíslason
verkfræðingur, skýrir þannig frá
atburðum:
■ * I- - gærmorgrpi um kl. 9,30 nrðu
ínenn varið við „óreglu á spennu
frá rafstöðinni á Eiðuni. I fyrra-
kvöld liafði rafstöðip verið at-
b.uguð og fyi- í gærinorgim hafði
spenua frá stöðinni einnig yerið
athuguð eins og veuja er til, og
fanst í hvorugt skiftið neitt at-
hugavert. Þegar þess varð vart,i
að óregla var á spenmmni,' ýai’
brugðið við og rafstöðhi afh’ifguð.
Rauk þá úr rafal stöðvarinuar og'
vrirú' ýjelarnar -samstundis st-öðv-,
aðai',.. t ........;
Ttíf Áánari áfttujrun krim í ljós
að einangrun vjelanna var tals-
vert brulihin, eri aðrar' skejndir
höfðu elíki orðið, hvorki á Vje.i-
um nje húsi.
Ekki er að svo komnu hægt áð
segja um ' það, live langan tíma:
tekur að hæta skemdirnar. Éfili tíf
þ'ess að hæta' þær, ’er 'ékki fil' á
staðnum Ög éf til vill verður að
senda vjelárnai- til Reykjávíkm'.
til viðgerðar.
Eldurinn liet'ir kviknað án syíii-
legfa ytri orsaka og þá af þeim
ástæðum, að eiiiangrun í vjelun-
ttfn hefir biíað,
Enduryarpsstöðin á Eiðuni felck
raforku sína frá rafstöðinni og
feiinr því niðnr endurvarp, nieðan
viðgerð stendur yfir.
Verkfræðingur útvarpsins,.
Gunnlaugur Briera, lætur.þess get-
ið í sambaudi við þetta, að trufl-
auir frá erlendum stöðvum sjeu
nú. vegna dagsbirtunnar, miklu
miimi en i vetur. Megi því gera
ráð fyrir. að hlustendur á Austur-
landi geti lieyrt tii útvarpsstöðv-
arixmar beiut hjeðan, svo að stöðv-
nn endurvarpsstöðvariimar komi
ekki að mikilli sök. (FU).
Fram vann
2. fl. mótið
U'slitakappleikur II. fl. mótsins
fór fram á Iþróttavellinum
í gærkvöldi og fóru leiltar svo, að
Fram vaun K. R. með 3 mörkum
gegn eínu.
Fram vaim ]>ví vormót II. fl.
Flytur franskan greifa
frái Grænlandi
Franskur norðurfari, Gaston Micard greifi, sem hafði vetur-
setu á Norðaustur Grænlandi, veiktist í vetur svo alvarlega, að
talað var um að senda flugvjel eftir honum, svo að hann kæm-
ist á sjúkrahús. — Var loks horfið að því ráði, að senda skip-
ið ,,Veslékari“ frá Álasundi eins langt og hægt væri að kom-
ast, vegna íss og síðan yrði flugvjel send frá skipinu til vetr-
arstöðvár greifans. Samkvæmt ‘ nýjustu frjettum hefir þetta
gengið að óskum, og er Micard greifi kominn um þorð í skipið
„Veslekari“ og er nú á leið til Noregs. Myndin er af ,,Veslekari“
Hvalveiðafjelaoið „Knpnr"
hefir 3 veiðisklp i sumar
Kjöt af 147 hvölum selt
í fyrra sem refafóður
Við byrjum hvalaveiðai'nar nú um mánaðamótin,
segir Gunnar Guðjónsson skipamiðlari, er blað-
ið hafði tal af honum í gær, en Gunnar er
framkvæmdastjóri fyrir Hvalaveiðafjelagið Kóp, sem rek-
ur hvalstöðina á Suðureyri við Tálknafjörð. Þetta er 5.
árið sem fjelagið starfar.
—^.Verður starfræksiunui hagað svipað og í fyrraf
— Já, við leigjum sömu þrjú hvalveiðaskipm. Þau eru noVsk.
Nokkrir Tslendingar eru á liverju skipi. Við framleiðum lýsi, halvkjöt.
og livalmjöl.
—r. Hve marga hvali veidduð þið
í fyrra !,
—: Þeir voru 117. Ur þessum
a.fla fengum við nái. 5000 föt af
lýsi og 850 tonn af hvalkjöti, og
svo hvalmjöl úr afgangimtm sem
eftir verður við bræðsluna.
— Ifver kaupiv öll ]n>ssi kynst-
ur af hvalkjöti.
— Það fer alt til Noregs í refa-
fóður. Kjötið er fryst í 60 kg.
kassa og selt um allan Noreg og
þykir ágætt til refaeldis. En hvern
ig sem á því stendur, þá vilja ís-
lenskir refaeigendur ekki nota
hvalkjötið og er það þó ódýrara
en annað fóður, ekki síst vegna
þess að þar er livorki boin nje fita
sem gengnr úr. þegar ])að er gefið
refunum.
— Var þetta talin góð veiði í
fyrra, 147 livalir á þrjú skip"!
— Það er hesta veiðiu sem við
höfum linft. Við þökkuni ])tið því,
að engir erlendir hvalaveiðamenn
vorú hjer nálægt í fyrra. En þetta
er ekki svo mikil veiði, að rékst-
uririn borgaði sig, ef við gætum
ekki hagnýtt hvalkjötið. Það er
af aflaverðmætinu. Stóru fljót-
andi hvalveiðastöðvarnar geta
ekki notað kjötið. Það gerir mis-
muniiui. Enda hafa erlendir hyal-
veiðamemi ákveðið að fara ekki t.il
vei'ða svo langt norður í höf sem
þeir liafa áður gert.
Nú ætlum við í sumar að gera
tilraunir nteð að útbúa og sel.ia
hvalkjöt til manneldis hjer innan-
lands. Er búist við að það geti
komið að miklum notum, sem gýð
og ódýr fæða.
— Hve lengi Iialdið ]>ið lival-
veiðunum áframt
— Við ernm vanir að hætta um
miðjan september. Eftir það má
búast við að veðrátta spillist svo
að ekki verði hægt að sinna þess-
um veiðum lengur.
Eimskip: Gullfoss kom frá út-
löndum kl. 2 í gær. Goðafoss fór
fi'á Hamborg í gærkvöldi, áleiðis
til ITull. Brúarfoss er á leið til
Kanpmannali. frá Leitlí. Déttifoss
er á Akureyri,. Selfoss er á . leið
til Rotterdam. Lagarfoss kom til
Leith í gærmorgun.