Morgunblaðið - 13.08.1939, Blaðsíða 11

Sunimdagur 13. ágúst 1939.
jlIORGUNfilABIÐ
» eða rósóttir og skrautlegir. Sumt
fólkið sjest koma stiklandi eftir
görðunum mjóu, sem eru milli
. áveitutjarnanna.
Og svo eru það fararskjótarnir.
Langmest ber á ösnunum, þess-
um litlu og þunnu greyjum, sem
: geta borið svo ótrúlega mikið og
sýnast líka altaf í illu skapi. Sum
staðar eru þeir einir á rölti eða
standa eins og dauðadæmdir.
Yíða sitja á þeim dolpungar svo
stórir, að það er óskiljanlegt
Sivernig þeir rísa undir þeim.
Sumir sitja klofvega, aðrir kven-
'vega á þeim. Á einum stað sá-
um við feðgana frægu sitja á
asna.
Og svo eru það úlfaldarnir.
Hjer erum við komnir í ríki
þeirra. Það eru skepnur í lagi.
Hvílíkt seinlæti og „merkileg-
heit“. Þeir teygja þennan langa
og ólögulega haus beint fram,
hringa hálsinn niður og slá
hnénu í hann til þess að klóra
sjer. En sáturnar, sem voru á
á sumum þeirra! Það voru víst
nokkrir „hestar“ af heyi. Og
allskonar farangur var á þeim.
Á sumum þeirra sat maður eins
og hann væri uppi á nýuppbornu
heyi. Það er betra að vera ekki
svimahætt.
Sumir voru á reiðhjólum. Hjer
«r gamalt og nýtt saman. Það er
nærri því skrítið að sjá reiðhjól
hjer, þennan nauða hversdags-
lega hlut, þegar hann er annars-
staðar. En Egypti eða Arabi á
reiðhjóli á moldarvegi í Nílar-
deltu, það er skrítin sjón. Það
«r nærri því eins og ef maður sæi
vekjaraklukku á altari í einhverri
fornri dómkirkju eða prest við
messu í sportbuxum.
Og áfram þýtur lestin.
Trjágróðurinn vex. Nú er
skurður meðfram brautinni á
Söngu svæði og vegur á hinum
bakkanum. Sama umferðin.
Konur bera ótrúlegustu hluti á
höfðinu, bagga alskonar, -stórar
grindur, háar krúsir eða bensín-
dúnka. I Alexandríu voru þær
með svartar slæður fyrir andlit-
inu frá augunum og niður úr.
Hjer sá jeg enga með slæðu. Þær
mega ekki vera að því. Og eng-
inn má vera að því að horfa á
þær.
Hjer er nent að snúa kvörn.
Og hjer er maður að þreskja korn
eins og það var gert þegar
Gamla-testamentið var skrifað.
Hann stingur varpskóflunni í
binginn og þeytir öllu upp í loft-
ið. Hismið fýkur burt, en kornið
hrynur niður á völlinn.
Hjer meðfram skurðinum eru
'írjen með hengiblöðunum skraut
’íegust. Og alt í einu kemur stór
rárfarvegur og eftir honum miðj-
Æim rennur á.
Níl!
Við þjótum yfir fyrstu stóru
Jhvíslina af Níl. Þarna er þá
jþessi á, sem komin er alla leið
sunnan úr Abessiníu og Viktoriu
vatni. Næst lengsta á í veröld-
inni, og í rauninni sú allra
lengsta, því að Missisippi og
Missouri verða að hjálpast að til
þess að komast fram úr henni.
Sá sem stendur við ystu ósa Níl-
ar, er jafnlangt frá upptökum
fcennar og Hvítahafinu, nyrst í
Hússlandi. Það er ótrúlegt, en
satt. Hvað skyldi nú þetta vatn,
se mvið þjótum yfir, -vera búið
ÍT
Magnús Jónsson við Nil (frh.)
að vera lengi á leiðinni frá því
er það fór af stað úr Viktoríu-
vatninu ? Það er sjálfsagt búið
að vera drjúgum lengur en við
frá íslandi, þó að okkur þætti
Fulton lengi á leiðinni.
Jeg hef ekki enn minst neitt
á mannabústaðina, sem þarna
bar fyrir augu. Við sáum nokkra
bæi, sem eru ekki ósvipaðir bæj-
um annarsstaðar. En miklu fleiri
mannabústaðirnir voru alveg sjer
kennilegir, gráir kofar, eins og
þeir væru hnoðaðir upp úr leir,
holir teningar með götum, sem
áttu að vera gluggar. Þessum
híbýlum var hrúgað saman í
þjetta þyrpingu eða bendu, hvert
húsið við annað eða hvert ofan
á öðru, alt ein óskiljanleg kássa.
Eða svo leit það út frá lestinni.
Og þökin voru alveg sljett fljetta
af strái. Það myndi leka heima
á Islandi, nei ekki leka, það
myndi grotna sundur í einum
landsynningi. En hjer rignir
aldrei, aldrei dropa! Ekkert vatn
er til nema Níl. Níl vökvar land-
ið og Níl fleytir skipum og Níl
er drukkin og höfð í mat og til
als, sem vatn er notað í. Egypta-
land er til eingöngu af því að
Níl er til. Dæmi hins sáum við
þar sem var hvíta ströndin fyrir
vestan Alexandríu, bleikir sand-
mæli með gistihusi, sem heitir
Hótel Morandi, en í öllum þess-
um sæg sáum við engan mann
frá því. Á Ítalíu, þar sem gaura-
arnir. Hér reisir fólkið hús til röð milli trjánna. Karl kom inn ’ gangurinn er ekki ósvipaður
þess að verjast sól og ef til vill
einhverju fleira. En vatnsheld
þurfa húsin ekki að vera. Skilji
það hver sá íslendingur, sem
getur!
Á einum stað var stansað. Þar
er bær„ sem heitir Tanta. Þar
var skrautlegt stöðvarhús og
fjöldi minaretta, stórar moskur
með hvolfþökum. Hvolfþakið er
óskabarn hjer. Jafnvel á sumum
leirhúsunum var hnoðað upp svo
litlu hvolfþaki. Líklega til þess
að húsbóndinn gæti staðið upp-
rjettur á einum stað í húsinu.
Hjer í Tanta voru fagrir skrúð-
garðar, og sjerstaklega hlaut jeg
að dá eitt trje, sem er alþakið
rauðum blómum. Öll krónan er
einn vöndur af rauðum blómum
— ótrúlega skrautlegt á að líta.
Nú kom sólarlag, og myrkrið
færðist skjótt yfir landið. Hjer
er nálega ekkert rökkur. Sólin
steypist beint niður og kemur
beint upp. Trjágróðurinn hvarf
nú að mestu aftur og sljettan
þandi úr sjer að nýju.
Við sátum í vagnklefa okkar
og vissum varla, hvernig tíminn
leið. — Nú var kveikt inni,
og þá sáum við, að skaflar af
ryki huldu alt.
Kairó nálgaðist. Löng ljósa-
og för að bursta af okkur, án þessu, er ágætt ráð, að kalla
þess að við bæðum hann um það. nafnið á hótelinu, sem maður viH
Við höfðum töskur okkar tilbún-
ar, því að við ætluðum ekki að
sleppa þeim við neinn. Við stung
um skilding að karlinum og hann
heimtaði meira, eins og hjer er
siður, en fjekk ekki nema hvöss
augnaráð frá okkur, eins og
hann átti skilið. Svo stöðvaðist
lestin og við þutum út.
Við gripum töskurnar okkar
og þutum af stað. Tókst nú held-
ur en ekki viðureign, því að um-
hverfis okkur hópuðust hótel-
menn og burðarkarlar og ætluðu
að rífa bæði okkur sjálfa með
sjer, hver á sitt gistihús, og tösk
urnar okkar, til þess að snuða
okkur. Við stikuðum áfram eins
og brynvarin beitiskip og hrund
um frá okkur á báða bóga. Jeg
man eftir því, að jeg slöngvaði
stóru töskunni minni í einn, svo
að hann hraut langar leiðir frá
mjer. Hjer gildir ekki góð-
menskan. En áreynsla var þetta
í steikjandi hitanum, og svitinn
bogaði af mjer. Töskurnar mín-
ar eru líka alt of þungar í svona
slagsmál, þó að höggin af þeim
sjeu náttúrlega ágæt. Og stöðin
var löng.
Við höfðum fengið ágæt með-
Skák nr. 71.
Stokkhólmi, maí 1939.
Franski ieikurinn.
Hvítt: Bergkvist.
Svart: Spielmann.
1. e4, e6; 2. d4, d5; 3. Rc3, Rf6 ;
4. Bg5, pxp; (Talið best. Franski
leikurinn hefir hinsvegar reynst
svo illa undanfarið að líklegt má
telja að hann verði lagður á hill-
una þangað til tekst að endur-
bæta hann.) 5. Rxp, (Ef 5. BxR,
þá pxB; og síðan .... f5; og ....
Bg7.) 5......Be7; 6. BxR, BxB;
7. Rf3, b6; 8. Bd3, Bb7; (Auðvitað
ekki Bxd4; vegna 9. Rxd4; og ef
DxR; þá 10. Bb5+, og hvítt vinn-
ur drotninguna.) 9. c3, Rd7; 10.
Dc2, (Hindrar hrókun.) 10........
De7; 11. 0—0—0, 0—0—0; 12.
Hhel, h6 ?; (Betra er talið Rb8 til
þess að opna d-]ínuna og geta
svarað leiknum um Da4 með a6.)
13. Da4, Kb8; 14. Ba6, g5; (Spiel-
mann sjest yfir hinn hættulega
leik d5, en staðan er þegar orðin
vandasöm fyrir svart.) 15. BxB,
KxB;
17. RxB, RxR; 18. Dc6+, Kb8;
19. d6, og hvítt vinnur mann.) 16.
.... Be5; (Hindrar d6.) 17. Dc6+,
Kb8; 18. pxp, Bf4+; 19. Kbl,
Dxp; (pxp var betra.) 20. Rd4!,
Dg4; (Svart getur eins vel gert
þennan leik og hvern annan.
Drotningakaupin eru alveg von-
laus.) 21. Db5, Re5; 22. g3, HxR;
23. pxH, Rf3; 24. pxB, Rxll; 25.
HxR, (Hvítt á nú manni meira og
ljett unna stöðu.) 25......Dxp;
26. Rc5!, Hc8; 27. Ra6+, Kb7;
28. Rb4, gefið. — fslendingar —
að minsta kosti þeir, sem fóru til
Stokkhólms 1937 —: vita að Berg-
kvist er sterkur skákmaður. Hins-
vegar má gera ráð fyrir að Spiel-
mann sje farinn að fella fjaðrírn-
ar. — Bergkvist er einn af full-
trúum Svía á skákþinginu í Bu-
enos Aires.
★
Jens Enevoldsen, einn af bestu
skákmönnum Dana, tefldi fyrir
skömmu 24 blindskákir samtímis.
Hann vann 13 og gerði 11 jafn-
tefli. Með þessiun glæsilega ár-
angri hefir Enevoldsen sannað, að
hann er einn af allra sterkustu
blindskákamönnum heimsins.
Staðan eftir 15. leik svarts.
16. d5!, (Ágætlega leikið. Nákvæm
rannsókn á stöðunni sýnir að svart
a ékkert fullnægjandi svar við
þessum leik. T. d. 16........Re5;
Stephan King-Hall heitir hann, þessi maður, sem lijer sjest á mynd-
inni með blaðamönnum í París., King-Hall gat sjer frægð fyrir brjef
sem hann samdi og dreifði meðal almennings í Þýskalandi. í þessum
brjefum gerði hann grein fyrir sjónarmiðum Breta og Frakka í al-
þjóðamálum; en þessum sjónarmiðum er eins og kunnugt er ekki
haldið á lofti í Þýskalandi. dr. Göbbels reiddist þessum brjefum og
herti á brjefaeftirlitinu við landamærin. Hann svaraði auk þess King-
Hall opinberlega — og tókst að ’géra hinn breska mann hlægilegan
í augum alls þorra Þjóðverja, að því er fregnir herma.
ná í. Ásmundur gerði það, og
strax kom þar stærðar dolpung-
ur, og hvaðst vera fyrir það. —
Hann hafði á húfunni nafnið
Hótel Roses, svo að Ásmundi
fanst hann ærið grunsamlegur,
og var hinn versti. En hinn greip
af sjer húfuna og kvaðst vera
fyrir bæði hótelin, og nú þyrft-
um við ekki annað en að fylgja
honum. Ekki slepptum við samt
við hann nokkurri tösku. Hann
hvópaði í bíl, hvað sem við sögð-
um, og kvaðst skyldi koma okk-
ur til Hótel Morandi. Við sömd-
uir við bílstjórann, sem kvaðst
vilja fá 10 píastra eða meira, og
varð að samkomulagi, að hann
fengi 8 píastra. Dolpungurinn
settist fram í, hvað sem við sögð
um og var nú ekið af stað um
glæsileg stræti. En bæði var okk
ur nú duglega heitt ofg svo gnm
uðum við náungann um græsku
og vorum á verði. Þeir fram í,
dolpungurinn og bílstjórinn, vortt
í miklum samræðum, Svo er
stansað og náunginn opnar bfl-
hurðina og grípur skjalamöppu
mína, sem lá á hnjám mjer. Jeg
fer út þegar í stað og spyr hann
heldur höstugt, hvar hótelið sje,
Hann bendir yfir götuna og þar
stendur þá Hótel Roses.
Og nú sauð alveg upp úr x pkk
Ur, þó að við hefðum í aðra röndí
ina gaman af öllu þessu. Jeg
þreif möppuna mína af honum
með þeim svip, að hann hefir
víst haldið, að hann fengi hana
beint í hausinn á næsta augna-
bliki. Við hótuðum að kalla á
lögreglu. Jeg hljóp inn í bílinn
og skelti aftur og nú heimtuð-
um við að bílstjórinn færi þeg-
ar í stað undir hæsta straff með
okkur til Hótel Morandi.
Þetta var sýnilega alveg venju
leg kurteisi í Kairó, því að nú
stóð dolpungurinn eftir, en bfl-
stjórinn setti maskínuna á full-
an gang og eftir skamma stund
vorum við komnir til Hótel Mor-
andi. Og mildi okkar var svo
mikil, að við borguðum bílstjór-
anum það sem um var samið, þó
að hann hefði náttúrlega ekki
átt að fá neitt, þegar hann sveik
okkur með þessum hætti.
Þetta var mjög upplífgandi
æfintýri eftir járnbrautarferð-
ina.
Hjer er mjög góður staður.
Ágæt herbergi og allur aðbúnað-
ur virðist hinn besti. Við fórum
nú, ræstum okkur til og vörð-
um kvöldinu til þess að festa á
pappírinn eitthvað af endurminn
ingum dagsins.
Dagar eru mjög misjafnlega
langir. Flestir dagar líða fram
hjá eins og skuggi. Hugsa sjer
t. d. dagana á Fulton, 20 að tölu,
og svo þennan eina dag. I morg-
un sátum við í ró og næði um
borð í Kawsar, eins og engin
Afríka væri til. Og nú erum við
hjer á gistihúsinu í Kairo. Mjer
finnst margir dagar síðan f
morgun. Öll þau ósköp, sem einn
dagur getur hlaðið inn í með-
vitundina!