Morgunblaðið - 16.09.1939, Page 3

MORGUN BLAÐIÐ
3
Laugardagnr 16. sept. 1939.
Sambandslaganefndin
gg stðrf hennar
Frásögn Gísla Sveinssonar, alþni,
Sambandslaganefndarmennii'nir komu heim með
Brúarfossi. Formaður íslenska hlutans, Gísli
Sveinsson alþingismaður, hefir gefið Morgun-
blaðinu svohljóðandi skýrslu um störf nefndarinnar:
Við íslensku neí'náarmennirnir,
Stefán Jóhann Stefénsson ráð-
herra og jeg, sitrldum með Gull-
fossi 4. ágúst s.l. til þess meðal
annars að sitja fundi dansk-ís-
lensku sambandslaganefndarinnar,
sem að þessu sinni áttu að hald-
ast í Kaupmannahöfn. Þriðji
nefndarmaðurinn af hálfu Islands,
Magnús Jónssou prófessor, var
ytra og mætti okkur þar, en sá.
fjórði, Jónas Jónsson alþm., gat
ekki komið því við að sækja fund-
inn og var þá af forsætisráðherra
tilnefndur í hans stað Jón Krabbe
utanríkisfúlltrúi.
í danska hlutanum eiga nú sæti
þeir dr. O. Krag þjóðþingsmaður.
Halfdan Hendriksen landsþings-
maður, prófessor E. Arup og Hed-
toft-Hansen þjóðþingsmaður.
Nefndarfundirnir stóðu hátt á
aðra viku, eða frá 24. ágúst til 4.
september að báðum dögum með-
töldum, og komu fyrir nefndina
allmörg þýðingarmikil mál. Má
þar fyrst til nefna verslunarvið-
skifti íslands og Danmerkur, þar
sem okkur Islendingum hefir
fundist að Danir sýni næsta mik-
ið tómlæti, í því öngþveiti, sem
öll viðskifti eru nú í milli þjóða,
því að Danir hafa keypt af okkur
stórum minna á síðari árum en
við höfum keypt og innflutt frá
Danmörku. Hefir danski nefndar-
hlutinn reyndar áður gert tilraun
til þess að stuðla að lagfæringu
á þessu efni, og ríkisstjórnirnar
hafa einnig skorist þar í leik, eu
betxtr má ef duga skal. Stendur
nú enn til, að af hálfu Dana verði
gerð ný og áhrifameiri gangskör
að því, að meira verði keypt í
Danmörku af síldarafurðum okk-
ar, sjerstaklega síldafmjöli (og
karfamjöli) til fóðurbætis, heldur
en raun hefir orðið á undanfarið,
svo og ef tækist að örfa danska
búandmenn til þess að kaupa í
stærra stíl hesta frá íslandi. Svo
hefir og hindrast innflutningur til
Danmerkur og sala á íslenskum
afurðum fyrir sakir verslunar- og
gjaldeyrishafta, sem einnig eru
þar ríkjandi, og hafa verið fævðar
fram eindregnar óskir um rýmk-
Un nokkra, reyndar af hálfu
beggja, — t. d. nú af hálfu Is-
lands um innflutningsleyfi á nið-
ursoðnum fiskiafurðum hjeðan,
frá hinni nýju niðursuðuverk-
smiðju S. í. F., sem hvarvetna fá
hið besta orð, en þó hefir fram
að þessu verið neitað um af Dön-
um, jafnvel fyrir tiltölulega mjög
takmarkað magn af þeirri vöru.
Eftir talsvert þóf lyktaði það
mál í nefndinni ineð góðum ár-
angri fyrir okkur, að því er vænta
má, því að loforð teljum við að
hafi fengist fvrir innflutningi á
því, sem síðast var sótt um o. s.
frv.
Ýms önnur málefni lágu fyrir,
sem sum eru reyndar fyrir til-
stuðlun nefndarinnar áður komin
í liöfn, með samningum milli land-
anna, svo sem um tilhögun á skatt-
álögu, svo að komist verði hjá
tvísköttun á borgnrum annars
landsins, er dvelja í hinu; um við-
skifti sjúkrasamlaganna í báðum
löndum vegna styrks til meðlima
þeirra, og ennfremur um meðferð
drágnóta á dönskúm (eða fær
eyskum) fiskiskipum í íslenskri
landhelgi. Loks er nú til athug-
unar ákvörðun um samskifti iit af
framfærslustyrk, sem veittur yrði
í öði'u ríkinu til borgara hins. —
Um alt þetta hefir fengist viðun-
andi samkomulag eða blátt áfram
lausn málanna að vilja beggja að-
ila.
En um eitt höfuðmálið hefir
ekki náðst samkomulag í nefnd-
inni, og mun ekki nást á þeim
vettvangi, eins og sakir standa,
það er endurheimt islenskra hand-
rita, skjala og safngripa frá Dan-
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU
Verslunarjöfn-
uðurinn óhag-
stæður um 7,6
milj. króna
m amkvæmt bráðabirgða-
skýrslu Hagstofunnar
nam heildar innflutningur-
inn til ágústloka kr. 40,-
724.250, en útflutningurinn
kr. 33.060.300.
Verslunarjöfnuðurinn var því 8
fyrstu mánuði ársins óhagstæður
um 7.6 miljónir króna.
A sama tíma í fyrra var versl-
unarjöfnuðurinn óhagstæður um
4.6 milj. kr. Innflutninguriun hef-
ir orðið um 6 milj. kr. meiri nú
en í fyrra, og útflutningurinn
tæpum 3 milj. kr. meiri.
I ágústmánuði nam útflutning-
urinn tæpum 8 milj. kr., en inn-
flutningurinn rúmum 4 milj. kr.
Batnaði þannig verslunarjöfnuður-
inn um nál. 4 milj. kr. í þessum
mánuði.
Síld og síldarafurðir eru lang-
stærstu liðirnir í útfiutnirignum
þenna mánuð, eða um S1/^ milj.
kr.
Skömtanio
Gerið skyidu
ykkar, Reyk-
vfkingar!
Skömtunarseðlum verður
úthlutað hjer í Reykja-
vík í dag og á morgun. Út-
hlutunin fer fram í öllum
(fjórum) barnaskólunum
frá kl. 9 árd. til kl. 7 síðd.,
báða dagana.
Þegar menn vitja skömtunar-
seðlanna eiga þeir að afhenda út-
fylt eyðublöðin, sem send hafa
verið í húsin undanfarna daga. Á
þessum eyðublöðum á að vera skrá
yfir alt heimilisfólkið, svo og
skýrsla um birgðir þeirrg mat-
væla (auk kola), sem skýrslugef-
endur eiga.
Ríður á, að þessar birgðaskýrsl-
Ur sjeu rjettar.
Krafa almennings er sú, að eitt
gangi yfir alla.
En til þess að þessari kröfu
verði hægt að fylgja út í æsar,
verða birgðaskýrslur hvers ein-
staks að vera rjettar. Verða vald-
hafarnir að ganga ríkt eftir þessu
og engum að hlífa. Því að ef mönn
um helst það uppi, að fela birgð-
ií’ eða draga undan, þá er grund-
völlurinn undir rjettlátri skömtun
burtu fallinn. Þá yrði alt báknið
ein samfeld svikakeðja.
Það á að telja hirgðirnar eins
og þær voru í gærkvöldi.
Morgunhlaðið vill alvarlega á-
minna Reykvíkinga um, að þeir
geri nú skyldu sína og gefi ná-
kvæmlega og rjett upp.
Ei' enginn bæjarbiii skerst úr
ieik,,. þá verðui' alt auðveldara
íueð úthlutun þeirra nauðsynja.
sejn skömtunin nær til. Ef hins-
yeoar skyldi koma í ljós, að nienn
hafi dregið undan, myndi það,
auk þess sem viðkomendur yrðu
látnir sæta ábyrgð, valda mikilli
truflun í skömtuninni og baka
bæjarbúum margskonar óþæg-
inda.
G«rið skyldu ykkar í dag, Reyk-
víkingar!
CUXHAVfj
W/IHJELVSHVac. |
7)í/-;c.ín
f-fOLLAND
VSRDUN®
MFTZ.
OT- LINIBN
FRANKRie
Kort þetta sýnir vesturvígstöðvarnar, með hinum öflugu varnar.virkj-
um beggja megin landairiæranna: Siegfried-línunni lijá Þjóðverjum
og Maginot-línunni hjá Frökkum. Strikalínurnar á Norðursjónum
sýna svæðið, þar sem Bretar hafa girt með tundurduflum og lokgð
Þýskalandi á þeirri leið. Yfir þetta svæði fóru flugvjelar Breta, er~
þær gerðu árásirnar á flotastöðvar Þýskalands á dögunum.
I hringiðu viðburðanna
síðastliðið ár
Samtal víð Jóhann Hafstein, lögíræðing
MEÐAL FARÞEGA á Brúarfossi í fyrrakvöld
var Jóhann Hafstein lögfræðingur, Hefir
hann undanfarið ár dvalið við framhalds-
nám í lögfræði í Englandi, Danmörku og Þýskalandi.
Vesturvígstöðvarnar
NOR
TY5KLAND
OESSEN
© SOLIMOEN
DUSSELDORF
AACHtV' ~ . , - -
©. KÓL.N
Wk, \® BONN
Vfe'Ov® COBLENZ
S/E GFRIED -L/NIEN
K—t*RH iNEN
Aðalslátrun
sauðfjár að
hefjast
Aðalslátrun sauðfjár hefst alls-
staðar á landinu eftir næstu
helgi. Sumsstaðar er hún þegar
hafin.
Vei’ð sláturafurða verður hið
sanjá og' í fyrra, því að lög (geng-
isbreytingin) skipa þannig fyrir.
En þar fyrir eru allar líkur til
þess, að verðið til bænda hækki
frá því í fyrra. I fyi*ra var tekið
verðjöfnunargjald, 10 aurar pr.
kg. af öllu dilkakjöti, sem notað
var á innlenda markaðinnm.
Gjahl þetta var svo notað til upp-
bótar á útflutta kjötið.
Nú eru hinsvegar allar horfur á
því, að verðið á útflutta kjötinu
verði það hátt, að ekki þurfi -að
bæta það upp. Kæmi þá verðjöfn-
unargjaldið, að nokkru eða öllu
leyti, bændum tit góða.
Kynti hann sjer sjerstaklega
ar rjettarins, serii lúta að hlutleys:
Jóhann Hafstein hefir haft ei
rás hinna stórpólitísku viðburða í
tíðindamaður Morgunblaðsins átti
fyrst og fremst að þeirn málum. Jó
Milíi septembermánaðanna 1938
og 1939 liggja hinir örlagaríkustu
atburðir í sögu Evrópuríkjanna.
Það er því venju fremur sögulegt
að hafa komið til Englands í sept-
embermánuði 1938 og snúið aftur
heim frá Þýskalandi í septemher-
mánuði 1939 — eftir árs dvöl með
al þeirra tveggja þjóða, sem nú
spinna sín á milli örlagasíma álf-
unnar.
Að renna augunum yfir milli-
ríkjamáléfni þessa árs sem hlut
laus vegfarandi og reyna að
dæma og skilja, er bæði erfitt og
ákaflega viðsjált. IJndir hinu
sljetta yfirborði getur undiraldan
niðað þungt — dægurmálin kunna
að eiga langar og flóknar rætur.
Allir muna eftir deilunni um
Sudeten-lijeruðin, sein náði liá-
þjóðarjett og einkum þær grein-
ríkja.
stakt tækifæri til að fylgjast með
álfunni á undanförnu ári, og er
tal við hann í gær, barst talið
anni fórust m. a. orð á þessa leið:
marki í september í fyrra. Margt
hefir síðan verið rætt og ritað um
orsakir og úrlausn þeirrar deilu.
Við vitum, að þessi deila færði
stríðsóttann yfir Evrópu með
miklu meiri rauUveruleik en
nokkru sinni hafði áður verið um
að ræða, frá því sumarið 1914. En
hvað sem segja má um Sudeteri-
deiluna og endalok hennar; Múri-
chen-samninginn, er þó sannast, að
þessi fyrsti verulegi ófriðarboði
frá lokum heimsstyrjaldarinnar,
gat ekki talist að hafa valdið
neinum verulegnm straumhvörfum
í ntanríkismálum Evrópu, með því
að vegnrinn stóð enn opinn eftir
sem áður, til friðsamlegra við-
FR4MH. Á SJÖTTU SÍÐB.