Morgunblaðið - 31.10.1939, Blaðsíða 2

2
MGRGrUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 31. okt. 1939.
Ræða Molotoffs í æðsta
ráði Sovjetríkjanna í dag
Er friðnum
á Balkanskaga
hætta búin?
Frá frjettaritara vorum.
Khcifn í gær.
IÞESSARI VIKU er búist við a, m. k. tveíns
mikilvægum atburðum: 1) afnámi vopnaútflutn-
ingsbannsins frá Bandaríkjunum, með endan-
legri samþykt fulltrúaþingsins og 2) ákvörðunum æðsta
ráðs Sovjet-ríkjanna, sem kemur saman í Moskva á
morgun.
Bretar álíta að fyrri atburðurinn, afnám vopnaut-
flutningsbannsins, muni hafa þau áhrif, að Þjóðverjar
hraði sókn sinni á vesturvígstöðvunum, sem búist hefir
verið við um nokkurt skeið.
NV friðarsOkn
1 sambandi við þing sovjet-ráðsins snýst aðalathyglin um
það, 1) hvort það'muni ræða um málefni varðandi Balkanrík-
in eða 2) hvort það muni reka érindi Hitlers og reyna að fá
Vestur-ríkin til að semja frið.
Strax í dag verÖur skorið úr síðara atriðinu er Molotoff
utanríkismálaráðherra Sovjet-ríkjanna flytur raeðu sína
sem fjalla mun aðallega um utanríkismál. í Englandi
er talið, að hann muni í ræðu sinni lýsa yfir áframhald-
andi hlutleysi Sovjetríkjanna.
En í frönskum blöðum er gert ráð fyrir að hann muni
hefja nýja friðarsókn fyrri hönd Hitlers. Eru blöðin á einu máli
um það, að hin nýja friðarsókn sje fyrirfram dauðadæmd, eins
og sú fyrri.
„Le Temps“, franska síðdegisblaðið, segir í dag, að Hitler
hafi beðið mikinn ósigur á stjórnmálasviðinu. Til þess að bjarga
sjer sjái hann aðeins tvær leiðir, annaðhvort að hefja sókn á
vesturvígstöðvunum, sem fyrirfram er vitað að verður árang-
urslaus, eða að gera enn eina tilraun til að fá Vestumkin til að
semja frið upp á hans skilmála.
NÝJAR HÓTANIR
Hann hafi því látið í ljós ósk um það við Stalin, að Rúss-
ar tækju að sjer málamiðlun, sem hlutlaus þjóð.
í Berlín og í Moskva er látið í veðri vaka, segir ,,Le Temps“,
að ef Bretar og Frakkar vísi þessari málamiðlun Rússa á bug, þá
sje óhjákvæmilegt að Rússar og Þjóðverjar ráði ráðum sínum að
nýju um aukna hernaðarlega samvinnu. ,,Le Temps“ segir, að það
út af fyrir sig að hverju friðarboði fylgi dulbúin hótun sje nægi-
Jegt til þess að Bretar og Frakkar geti ekki tekið þau til greina.
I Frakkl-andi og Englandi
verður ekki síður fylgst
með störfum æðsta ráðs
Sovjetríkjanna vegna þess,
■ sem það kann að ákveða í
sambandi við Balkanríkin.
1 breskum blöðum gætir
nokkurs kvíða út af því, hvað
gerast kunni á Balkanskaga. Er
jafnvel talið, að atburðir, sem
þar kunni að gerast geti haft á-
hrif á afstöðu Itala til stríðsins.
City of Flint á leið
frá Murmansk
til Þýskalands!
Frá frjettaritara vorum.
Kköfn í gær.
AMERÍSKA skipið „Cíty of Fllnif** er nú á leiþ-
inni frá Murmanask til Þýskalands. Sam-
kvæmt fregn frá Tromsö í Norður-Noregi
fór skipíð þaðan klukkan 4 síðdegis í dag.
Um borð á skipinu er 18 manna áhöfn af þýska vasaorustu-
skipinu „Ðeutschland“ og auk þess hin ameríska áhöfn skipsins.
Áður en „City of Flint“ Ijét úr höfn í Murmansk skýrðu
Þjoðverjar frá því, að kafbátar myrnfu fylgja því til
Þyskalands.
Ræðismaður Þjóðverja í Tromsö skýrði frjettaritara sænska
blaðsins „Svenska Dagbladet.“ Srá þvi í kvöld, að hann hefði
farið um borð í „City of Flint“ utan skerja kl. 1 í dag. Hann
sagði, að skipið hefði viljað taSa höfn í Tromsö til þess að fá
þár vatn.
En þar sem skipið er nýfarið frá Murmsji.sk er litið svo
á, ap hjer hafi verið um fyrirslátt að ræða. Norsk yfirvöld
mæltu kvo fyrir, aS skipið mætti ekki hafa viðdvöl £ norskri höfn:.
Hjelt skipið þá áfram ferð sinni..
Breskur sjóraáður sem sjálfur var um borð í „Deutschland“
hefir skýrt frá þvi, er „City of Flint“ vax tekið í Atlantshafi og
farið méð það. til Murmansk.
BÚLGARAR —
Bretar óttast að tilraunimar til
þess að stofna Balkanbandalag
m.eð þátttöku Búlgara mishepnist.
Það eru ítalir, sem aðallega beita
sjer fyrir stofnun þessa bandalags,
eem þeir vilja að Ungverjar, Búlg-
arar, Júgóslafar, Rúmenar, Grikk-
ir og jafnvel Tyrkir taki þátt í.
Miðstöð bandalagsins á að vera í
Rómaborg.
Finnar hylla
sendiherraU.S.A.
og Norðurlanda
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Finska samninganefndin leggur
af stað í þriðju heimsókn sína
til Moskva annað kvöld. Hún hefir
meðferðis nýjar tillögnr, en ekki
er kunnugt hvemig þær eru að
efni til.
Hefir verið unnið að því að
ganga frá þeim tvo undanfarna
sólarhringa og voru formenn
stjórnmálaflokkanna hafðir með í
ráðum.
Það er búist við að tillögurnar
' verði lagðar fyrir sovjetstjórnina
á fimtudag.
FRAMH. Á SJÖTTXJ SÍÐU
Tveim breskum
togurum sðkt
Skipatjón Breta 09
Frakka írá þvi
í stríðsbyrjun
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Fregnir hafa borist af f jór-
um skipum, sem sökt hef-
ir verið undanfarinn sólarhring,
þar af tveimur togurum. Tog-
aramir voru báðir breskir, ann-
ar þeirra einn af nýjustu tog-
urum Hull-útgerðarinnar.
Þeim var báðum sökt í Norð-
ursjónum. Áhafnimar björguð-
ust um borð í bresk herskip.
Annað hinna skipanna var
breskt, 8 þús. smálestir. Var það
skotið án viðvörunar. 70 manns
af áhöfnjnni komust í bátana,
en fimm fórust, komust ekki
upp úr ketilrúminu.
Hitt skipið var norskt, á 4.
þús. smálestir.
SKIPSTJÓNIÐ
Bæði Bretar og Frakkar hafa
birt skýrslu um skipstjón sitt
síðan stríðið byrjaði.
Bretar segjast hafa mist í
októbermánuði skip, sem
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Sjómaður þessi kom til Eng-
lands í dag ásamt öðrum af á-
höfn breska skipsins „Stone-
gate“ ,,Deutschland“ sökti þessu
skipi í Atlantshafi og tók skips-
höfnina um borð, þar sem svo
var litið á, að of slæmt væri í
sjóinn fyrir skipsbátana.
Áhöfnin var í haldi um borð
í ,,Deutschland“ í fimm daga.
„Deutschland“ stöðvaði nokkru
síðar „City of Flint“ og sendi
varðmenn um borð. Var skipstjór-
inn spurður hvort hann vildi held-
ur að skipinu yrði sökt eða að
farið yrði með það til Þýskalands.
Kvaðst skipstjórinn heldur vilja
að farið yrði með það til Þýska-
landa.
Skipshöfnin af „Stonegate“ var
nú flutt um borð í „City of Flint“
ásamt 18 manna þýskri áhöfn, sem
vopnuð var skammbyssum og hand
sprengjum.
Mennirnir af „Stonegate“ voru
settir til þess að mála yfir nafn
skipsins og setja í stað „City of
Flint“ nafnið „Alf“.
Skipið sigldi síðan undir dönsk-
um fána til Tromsö.
Skipinu var siglt, að því er hinn
breski sjómaður telur, norður á
milli íslands og Grænlands og síð-
an austur til Tromsö.
Þegar þangað kom hefðu norsk-
ir sjóliðar komið um borð og af-
vopnað Þjóðverjana.
Þar var hin breska skipshöfn
líka sett á land.
Eins og menn muna, fór
þýska skipshöfnin með „City of
Flint“ frá Tromsö til Murmansk
og var skipið þar í nokkra daga,
eða þar til að rússneska stjórn-
in skipaði því að sigla úr höfn,
Fór skipið þaðan í gær.
Hver sökti
Atheniu?
Skýrsla bresku
stjórnarinnar
Frá frjettarítara vorum.
Khöfu í gær.
Breska stjórnin hefir í dag sent
stjóm Banctaxíkjauna nýjar
upplýsingar varðandi skipið „At-
hemn“, sem sökt var í byrjim
stríðsins.
Skýrsla bresku stjórnarinnar er
í fimm liðum;
1) Skipið flutti ekk.i gull eða-
'verðmæt skjöl, vopn eða sbotfærL
2) Skipið rakst ekki á breskt
tundurdufl, því' var ekki sökt af
hreslnnn kafhát eða breskum tund-
urspillum, og engin. sprenging varð-
í skipinu sjálfu.
S'kipinu var sökt af kafbát.
3) Skipið var ekfci vopnað og
það hafði ékki yerið lagfært þann-
igv að hægt væri að vopna það.
4) Það var ekki ætlunin að
vopna skipið þegar það kæmi vest-
ur um haf.
5) Skipstjórinn á „Atheníu“ hef-
ir svarið þess eið fyrir rjetti að
hann liafi aldrei rætt við Gustaf
Andersson um að vopn eða skot-
færi væri um borð í skipinu.
(Gustaf Andersson, amerískur
borgari, hafði borið það fyrir rjetti '
Bandaríkjunum, að skipstjórinn
liefði tjáð sjer að skotfærahirgðir
væru um borð í skipinu. Hann bar
það einnig fyrir rjetti að eftir að
sprengingin varð í „Atheníu“.
liefði skipið verið á floti í 14 klst.,
en þá, hefðu þrír breskir tundur-
spilíar skotið það í kaf.
Var talið að það hefði verið
skotið í kaf, af því að ógerlegt
hefði verið að draga það til hafn-
ar. En dr. Göbbels hefir haldið
því fram að Mr. Churchill hefði
látið skjóta það í kaf til að eyði-
leggja allar sannanir gegn sjer, en
að hann hafi borið ábyrgð á því
að skipinu var sökt.
En nú mótmælir breska stjómin.
öllum vitnisburði Anderssons).
Stúdénta-
fundurinn
Fnndur var haldinn í Stúdenta-
fjelagi Reykjavíknr í gær-
kvöldi Var hann fjölmennur.
Frummælandi var Jónas Jónsson
alþm.; flutti hann erindi, er hann
nefndi „Sjálfstæðismálið og fán-
inn“. Á eftir urðu umræður og
tóku margir til máls. Meðal þeirra
voru: Guðbrandur Jónsson, Jó-
hann Hafstein, Sigurður Bjarna-
son stud. jur., Matthías Þórðarson,
Bjarni Benediktsson, Axel Tulin-
ius.
Tillaga kom fram frá Guðbrandi
Jónssyni í þá átt, að fresta að-
gerðum í sjálfstæðismálinu. V .*
hún feld með öllum atkv. gegn
flutningsmanns.
Á fundinum kom yfirleitt fram
mjög eindregið sú skoðun, að
standa beri fast að yfirlýsingnm
þings og, stjórnar í sjálfstæðis-
málinu.