Morgunblaðið - 31.10.1939, Blaðsíða 3

Iniðjudagur 31. okt. 1939,
MORGUNBLAÐIÐ
3
Leifur Eiríksson
og Norömenn
11! I

Kostnaður af sýningarskála
okkar i New York 450 þiis. kr.
HVER hefir orðið heildarkostnaðurinn af sýn-
ingu okkar í New York? spurði jeg Thor
Thors alþm. nýlega, en sýningunni verður
»em kunnugt er slitið í dag, og hefir hún þá staðið í 6
aaánuði.
— Kostnaðurinn af sýningu ókkar hefir farið uokkuð franí úr
áætlun, svaraði Thor, — og er þaði aðallega vegna gengisbreytingar,
sém orðið liefir á tímabiiinu, því meginhluti útgjaldanna hefir verið
í dollurum.
Heildarkostnaðurinn verður sennilega um 450 þús. ísl. króna.
Upphaflega var ráðgert, að þátttaka okkar kostaði um 70 þús. doll-
ara. En þá var gengi dollarans kr. 5.00, en er nú kr. 6.50.
Til samanburðar iná geta þess,
sagði Thor, að kostnaðurinn við
sýningu Dana var iy2 milj. króna;
er þeirra sýning þó ekki stærri en
©kkar og stendur að baki okkar að
flestra áliti, jafnvel Dana sjálfra.
— Þjer teljið sýninguna hafa
verið stórfelda auglýsingu fyrir
®kkur — er ekki svo?
— Jú, vissulega. Mætti margt
til færa því til sönnunar. Til
dæmis má geta þess, að þegar kon-
nngur og drotning Breta fóru um
sýningarsvæðið í júní s.l., var
skýrt frá ferðum þéirra í útvarpi
og endurvarpað uni gervallán
hinn hreska heim. Þégar kónungs-
hjónin komu að sýningarskála Is-
lands, sagði þulurinn:
„KoUungur og drotning eru nú
stÖdd hjá hinum fagra sýningar-
skála íslands. Fyrir framan skál-
ann stendur stórbrotin stytta af
Leifi Eiríkssyni, Islendingnum,
sem fyrstur hvítra manna steig á
ameríska grund.
Sýningin h.efir yfirieitt. verið
geysileg auglýsing fyrir Vínlands-
fund Leifs Eiríkssonar og jafn-
framt fyrir því, að Leifur var ís-
lendingur.
— Vildu Norðmenn sætta sig við
það ?
— Nei, og því var einmitt fylsta
ástæðá til áð íéggja átierslu ápjóð
erni Leifs. Norðmenh hafa alla tíð
gei’t, sjér mjög tnikið far um að
Thor Thors.
að
Leifur hafi verið Norðmaður og Júní 9,6 9,2 10,9
hafa hingað til að heita má verið Júlí 11,6 11,3 13,0
einir til frásagnar um ]>etta efni. Ágúst 10,4 10,6 12,3
/ Á sýningu í Chicago, sem hald-* Sept. 8,6 9,6 11,8
in var fyrir nokkrum árum, var
það aðalmarkmið Norðmanna, að Meðalhiti 10,0 10,2 12,0
auglýsa „Norðmanninn" Leif Ei-
ríksson.
Nú urðu Islendingar fyrri ifí óg
fengu samþykki sýningarstjómar-
innar í New-York fyrir því, áð
hafa styttú Leifs fyrir framan
sýningarskála sinn.
Þrátt fyrir þetta vildu Norð-
menn einnig hafa Leif fýrir, fram
4n sinn sýningarskála, eh fengu
néitnn sýnihgarstj órnar.
Ekki voru Norðmenn þó af baki
dottnir í þessari ágengni sinni.
Þeir tóku það til bragðs, að hafa
styttu af Olafi Tryggvasyni fyrir
framan skála sinn, og er á stall
hennar áletrað, að Ólafur Tryggva
son hafi fyrirskipað Leifi að finna
Vínland. Á stalli styttunnar stend-
ur á enskn.:
„Olaf Tryggvason King of Nor-
way A. d. 995—1000 atwhose order
Leiv Eiriksson, sailing from Nor-
way to Greenland found Vinland
in Ameriea“.
Er þetta alveg ný kenníng, að
Ólafur Tryggvason hafi fyrstur
vitað nm Vínland og sent Leif
þangað!
Inni í sýningarskála Norð-
manna eru sýndar siglingar þeirra
frá fyrstu. Þar er sagt, að NorS-
maðurinn Leifur Eiríksson hafi
Hitinn
í sumar - saman-
burður við önnur
sumur
Meðalhitinn hjer í Reykja-
vík mánuðina júní, júlí, ágúst
og september í sumar var
12 stig.
Jafnmikill meðalhiti hefir
ekki verið mældur hjer þessa
sömu mánuði, síðan veðurat-
huganir byrjuðu hjer.
I fyrra var meðalhitinn
júní—sept. 10,2 stig og í hitt-
eðfyrra 10 stig.
Árin 1880—1910 var með-
alhitinn hjer í Reykjavík 9,8
stig.
Árin 1920-—1938 var með-
alhitinn 9,9 stig. Lægstur var
hann árið 1922, 8,3, stig.
Næsta ár, 1923, var hann
8,8 stig.
Síðan hefir meðalhitinn
hjer í bænum yfirleitt farið
hækkandi yfir sumarmánuð-
ina.
Siðustu þrjú árin hefir
hann orðið í einstökum mán-
uðum eins og hjer segir:
1937 1938 1939
Sjá má á þessu yfirliti að
júlímánuðurinn er heitastur
ÖII árm.
Mesti munurinn er á því,
hve septembermánuður hefir
verið heitari í ár en undan-
farin ár. Munar það rúml.
2,2 stigum. Aðra mánuði er
mutiurinn innan við 2 stig.
Minnismerki Leifs hepna.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
IslensKu skákmenn-
irnir komnir til
Antwerpen
regn barst, liingað í gær um
það, að íslensku skák-kapp-
arnir, sem fóru á alþjóðaskákþing-
ið í Buenos Aires, hafi komið til
Antwerpen í gær. Það stóð til, að
þeir kæmu fyr til Evrópu, en
vegna truflana á siglingum, hefir
ferð ]>eirra tafist.
Skákkeppni fór fram á milli
Taflfjelags Reykjavíkur og Tafl-
fjelags Akureyrar á laugardags-
kvöldið var. Tefit var á 12 borð-
um. Úrslit urðu þau að Taflfjelag
Reykjavíkur vann 4 skákir og tap-
aði 2. Sex skákir urðu jafntefli.
mimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiuiuiiiiiimiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiimiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiB
Framkvæm da n e f n d
New York-sýnflngarinnar
Haraldur Árnason.
Vilhjálmur Þór.
Trygglngaifjeð
var til fram-
færslu fjðl-
skyldunnar
Athygíisverður
Hæstarjettardómur
Hæstirjettur kvað í gær upp
dóm í málinu: Bjarney
Einarsdóttir og Halldóra Haf-
liðadóttir f. h. ófjárráða barna
sinna, Sigurgeirs og Bjarn-
eyjar Ingibjargar gegn dánar-
búi Elíasar Kristjáns Sigur-
geirssonar.
Málavextir eru:
Hinn 4. sept. 1930 sótti Elías
Kristján , Sigurgeirsson stýri-
maður á ísafirði um 10 þús. kr.
líftryggingu h.já- tryggingarfje-
laginu „Svea“ í Gautaborg, hjá
umboðsmanni fjelagsins á Isa-
firði, Harald Aspelund. Fjekk
hann skírteini útgefið 17. okt.
1930. í ágúst 1933 druknaði
Elías, Á skiftafundi í búi hans
gerði fyrnefndur Harald Aspe-
lund þá kröfu f. h. móður hins
látna, Bjarneyiar Einarsdóttur
og Halldóru HaUiðadóttur, sem
móður og fjárhaldsmanns ó-
myndugra, óskilgetinna barna
hins látna, Sigurgeirs og Bjarn-
eyjar Ingibjargar, að líftrygg-
ingarfjeð yrði afhent nefndri
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Ragnar Kvaran.
Pessir þrír menn skipuðu fram-
kvæmdanefnd sýningar okk-
ar í New-York, sem verður slitið
í dag. Það er því þeim, auk for-
manns sýningarráðs Thor Thors
alþni., sem ber'fyrst og fremst að
þakka, hversu vel tókst með sýn-
inguna. En öllum, sem sjéð hafa
sýningu okkar, ber saman um, að
liún hafi tekist prýðilega. Sýning-
in var íburðarlaus og óbrotin, en
öllu var þar svo smekklega og
haganlega fyrir komið, að aðdáun
vakti. — Þökk sje öllum þeim, sem
unnu að sýningunni og gerðu hana
þannig úr garði, að hún varð stór-
feldasta auglýsingin um land og
þjóð, sem vjer höfum nokkru sinni
hlotnast. >" i ■
Því meiri þakkir eiga þeir skil-
ið, sem stóðu að sýningu okkar,
þar sem vitað er, að f jeleysi haml-
aði þeim mjög. En okkar ágætu
forstöðumönhum tókst að vinna
stórvirki með hinu litla fje, sem
þeir höfðu yfir að ráða.
Sumir hafa litið svo á, að við
höfum, liaft tekjur frá þeim, er1
skoðuðu sýningu okkar, þ. e. inn-
gangseyrir þeirra. En það er,mis-
skilningur. Inngangseyrir var
greiddur við aðaldvr sýningar-
svæðisms og ránn til sýningar-
stjórnar. Sá inngangseyrir veitti
aðgang að öllum sýningarskálum.
Aðaltekjur okkar af sýningunni
ern seld frímerki, en óvíst er enn,
hverju þær nema.
Sýningarmunirnir verða nú þakk
aðir niður og sendir heim, nema
þeir munir, sem eru til sölu og
keyptir verða vestra nú, að sýn-
ingunni lokinni.
Síld á Akur-
eyrarpolli
Akureyri, mánudag. t;
gæt síldveiði er hjer á Pollin-
um, bæði í lagnet og nætur.
í gærkvöldi fengust um 100 tunn- t
ur af hafsíld í net Edvalds Ed- ;
valdssonar, í einu kasti. Síldin er
söltuð. Ennfremur hefir gengið
hjer inn mikið af smásíld, svokall-
aðri kræðu; er hún seld til skepnu-
fóðurs.
★
Undanfarna daga hefir verið
talsverð síldveiði í lagnet á
Siglufirði.
Hafa mest fengist um 2 tunn-
ur 1 net. Síldin hefir vaðið tals-
vert í firðinum.