Morgunblaðið - 25.11.1939, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 25. nóv. 1939.
200 tundurdufl hafa rekið á land í Yorkshire á Englandi
«**>■ <t* »•- •! ' , *
Bretar vongóðir um skjótan
sigur á tundurduflahættunni
Stríðsviðbúnaður?
Roósevelt boðaði í gær 125
milj. dollara hækkxm á hern-
aSarútgjöldum Bandaríkj-
anna; nema hernaðarútgjöld-
in þá um 2000 milj. dollu
Fregn þessi hafði í för með
sjer verðfall á kauphöllinni
í New York.
Þýskt herlið
flultá ókunnar
vlgstöövar
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Reutersfregn frá London
hermir, að hinn gífur-
lega mikli liðsafli, sem síð-
tistu vikurnar hafði verið
dregistn til vígstöðvanna hjá
Saar, hafi verið kallaður aft-
ur inn í landið.
í fregninni er gert ráð
fyrir, að liðsafli þessi verði
sendur til annara vígstöðva,
en ekki er kunnugt hvert.
I hernaðartilkynningum Þjóð-
vérja og Frakka í dag segir, að
alt hafi verið kyrt — nema í Joft-
ínu.
' Bandamenn halda því fram, að
þéír hafi skotið niður ellefu þýsk-
ár flugvjelar í gær, og þar af hafi
Bretar skotið niður sjö og Frakk-
ar fjórar.
I hefnaðartilkynningu Þjóð-
Verja segir aftur á móti, að þýsk-
áf flugvjelar hafi skotið niður
fúfj’áf ffanskar flugvjelar yfir
Frakklandi í gær, og að þýsku
flugvjelarnar hafi allar komið
faeím aftur heilu og höldnu.
Þjóðverjar mótmæla þeirri fregn
Breta, að 21 þýsk flugvjel hafi
verið skotin niður yfir Englandi
frá því 16. okt. síðastliðinn. Þjóð-
vétjfíFkégjast yfirleitt ekki hafa
mist nema 20 flugvjelar síðan
fítfíðið hófst.
En þeir segjast aftur á móti
hafa skotið niður 52 breskar flug-
vjelar síðan að stríðið byrjaði.
„Taugastríðið"
T Finnlandi er farið að
* verða vart afleiðinga
taugastríðsins við Rússa.
Frumvarp til laga hefir
verið lagt fyrir þingið í
Helsingfors um hækkun
tekju- og eignarskatts,
hækkún tolla á tóbaki og
áfengi, kaffi o. fl. vörum.
f gær gengu í gildi lög,
sem heimila finskum yfir-
völdum að hafa eftirlit með
skeytasendingum, samtöl-
um og brjefasendingum til
útlanda, til þess að hindra
að sendar verði út upplýs-
ingar skaðlegar finska
ríkinu.
Yfirvöldin hafa nú heim-
ild til þess að stöðva sím-
töl í miðjum klíðum, ef
ástæðá þykir til.
4 §kip fórust
í gær
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn i gær.
FYRSTA opinbera tilkynningin af hálfu Breta
um hinn nýja sjóhernað Þjóðverja var birt í
kvöld. Var tilkynningin birt í Japan, af hálfu
bresku sendiherraskrifstofunnar þar.
Á 5 (ÓTILGREINDUM) STÖÐUM.
1 tilkynningunni segir, að breska stjórnin hafi í hönd-
um upplýsingar um það, að þýskar flugvjelar hafi lagt
tundurduflum á fimm (ótilgreindum) stöðum meðfram
austurströnd Englands nóttina milli mánudags og þriðju-
dags síðastliðinn. *
Breska sendiherraskrifstofan skýrir frá því, að stjórnin í
London hafi um langt skeið búist við að Þjóðverjar myndu taka
upp sjóhernaðaraðferð svipaða þessari. Kveðst hún hafa heim-
ild til að skýra frá því, að nú, þegar vitað sje hvaða aðferðir
Þjóðverjar nota til að leggja þessum tundurduflum, geri breska
stjómin sjer vonir um að geta sigrast á þessari nýju hættu á mjög
skömmum tíma.
HVERSVEGNA í JAPAN.
Sjerfræðingar gera yfirleitt ráð fyrir (símar frjettaritari vor
í Khöfn), að Bretar muni fljótlega gera öflugar gagnráðstafan-
ir, svo að tundurduflastríðið verði aðeins stutt.
Tilkynningin um tundurduflastríðið er talin hafa verið birt
fyrst í Japan, vegna þess, að eitt af skipunum, sem rekist- hafa
á tundurdufl við Englandsstrendur, undanfarna daga, var 12
þúsund smálesta japanskt skip. Vakti þessi atburður geysimikla
athygli í Japan, og hefir jafnvel verið tilkynt af hálfu jap-
anskra útgerðarfjelaga, að þau muni hætta siglingum til Eng-
lands, ef fleiri slíkir atburðir komi fyrir.
200 TUNDURDUFL.
Frá London koma fregnir um, að 200 tutndurdufl
hefir rekið á land í Yorkshire í Englandi undanfamadaga.
Tundurduflaveiðiskipum Breta verður líka mjög vel á-
gengt, að því er breska flotamálaráðuneytið tilkynnir, og
er þess getið til dæmis, að einn togari, sem útbúinn hefir
verið til þessara veiða, hafi í einu kasti veitt 15 tundur-
dufl.
Bretar fagna því líka, að allmörg flutningaskip, sem voru
í hóp saman, með herskipafylgd (,,konvoy“) komust klakklaust
leiðar sinnar í dag upp Thamesármynni.
4 SKIP
En það er einkum við mynni
Thames-fljótsins og Humber-
fljótsins, sem Þjóðverjar virðast
hafa lagt tundurduflum úr flug-
vjelum, þar eð herskip þeirra,
komast þangað ekki til þess að
leggja út tundurduflin, nema
með því að stofna sjer í mikla
hættu.
1 dag hafa farist fjögur skip
við strendur Englands, þar af
þrjú, sem rekist hafa á tund-
urdufl.
Eitt þessara skipa „Manga-
nore“, yfir 9 þúsund smálestir,
lá við festar út af austurströnd
Englands, er tundurdufl skall
á það.
Fólk í landi horfði á, er skip-
ið sprakk.
I dag var tilkynt um hollenskt
olíuskip, sem þýskur kafbátur
sökti á Atlantshafi fyrir viku.
í Lundúnafregn segir, að skipið
hafi verið á leiðinni til Noregs
með olíufarm.
Þegar hollenski skipstjórinn
sýndi yfirmanni kafbátsins skil-
ríki um þetta, fekk hann ekki
annað svar (segir í Lundúna-
frjéttinni) en að það skifti engu
máli; skipinu yrði sökt. *
NÝTT VARNARTÆKI?
Bresku blöðin í dag ræða miki’ö
h’ndurduflahemaðaraöferð Þjóðverja,
Manchester Guardian segir, að fyrir
r.okkrum árum hafi breska flotamála-
stjórnin látið gera tilraunir með segul-
mögnuð tundurdufl, og þótt hætt hafi
Verið við þær, hafi menn koroist að
rann um, að nauðsynlegt væri aö finna
upp ráð, sem dygði til þess að eyði-
leggja þau, og bætir blaðiö því við,
að rannsóknadeildir flotans hafi ekki
slegið slöku við athuganir í þessum,
cfnum.
Daily llerald stingur upp á því. að
nota timburskip í stað stálskipa, til
þess*að koma í veg fyrir hina nýju
hættu, en News Chronicle birtir fregn
um, að verið sje að feyna nytt varn-
ortæki gegn tundurduflum.
MEGINLANDS
BANN!
■- V ■ X ■ ýr C •
Markmið Djóðverja
með tundurduflunum
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Samkvæmt fregnum, sem borist hafa frá Berlín,
gera Þjóðverjar sjer vonir um að þeim takist
að einangra England frá meginlandinu, eins
og verið hefir markmið þeirra, með tundurduflunum.
Markmiðið er sagt vera tvennskonar:
1) Að stöðva alla aðflutninga Breta og
2) Að beina verslun hlutlausra þjóða til Þýskalands.
Þýsk blöð reyna í skrifum sínum að leiða hlutlausum þjóðum
fyrir sjónir, að með því að sigla til Englands sje siglt í opinn dauðann.
ENGIN YIÐURKENNING.
En samt sem áður hafa Þjóðverjar aldrei viðurkent afdráttar-
laust, að þeir hafi lagt út tundurduflum við England.
Engar frlðar-
tillögur, „hlægi-
lea ósvlfni“
>»r.)
segja Þjóðverjar.
Frá frjettaritara vorum.
Hín hálf-opinbera yfirlýsing
sem birt var í London í gær
kvöldi um þýsku friðartillög-
urnar, sem sagt var að borist
hefðu til London og í því sam-
bandi um handtöku bresku
mannanna Stevens og Best. á
þýsk-hollensku landamærunum,
er í Þýskalandi sögð vera „hel-
ber vitleysa, ósvífin og hlægi-
leg“.
En Bretar standa við sinn
keip, og í dag hefir því verið
bætt við fregnina í London, að
Stevens og Best hafi ekkert um-
boð haft frá bresku stjórninni
til að taka upp samninga við
Þjóðverja um friðartillögumar;
þeir hafi aðeins átt að fara til
Þýskalands til þess að ganga úr
skugga um að friðartillögurnar
væru settar fram af heilum hug.
Hollenska blaðið „Telegraaf“
gerir þenna atburð að umtals-
efni í dag, og vekur m. a. at-
hygli á því, að Best og Stevens
hafi verið teknir fastir á holl-
enskri grund, ásamt hollenskum
liðsforingja og hollenskum bif-
reiðarstjóra og auk þess hafi
Þjóðverjar tekið hollenska bif-
reið og haft í hótunum við frið-
sama hollenska þegna á landa-
mærunum með því að ota að
þeim skammbyssum.
En þeir segja, að það sje í
fylsta máta lagalega rjettlætan-
legt að leggja tundurduflum
við England á þann hátt, sem
Bretar lýsi, að gert hafi verið.
Þýsku blöðín hamra á þeim
rökum, sem bent hefir vérið á
hjer áður, að Bretar hafi gert
siglingaleiðirnar við England að
hernaðarsvæði. En á þessu svæði
sje leyfilegt að leggja tundur-
duflum til þess að sigrast á her-
skipum Breta.
Þjóðverjar benda líka á, að
þjóðir, sem leggja tundnrduflun-
um, sjeu ekki skuldbundnar til
að tilkynna það, fyr en þær
telja að það sje örugt, svo
að þær nái tilgangi sínum hern
aðarlega sjeð.
Nýtt svar.
Þýska blaðið „Deutscher
Diplomatischer Korrespondenz*4
gerir í dag að umtalsefni svar
Breta við tundurduflunum: þ. e.
hið aukna hafnbann. Segir blað-
ið, að hjer sje alls ekki um
1 gagnráðstöfun að ræða heldur
*nýtt brot á alþjóðalögum. Boð-
ar blað.ið, að Þjóðverjar muni
'fljótlega svara þessum nýja yf-
irgangi á viðeigandi hátt.
Hlutlausu þjóðirnar hafa
nú ýmsar ráðagerðir um
það, hvemig snúast skuli
við tundurduflajlögnunum
og hinu aukna hafnbanni
Breta og Frakka.
Ciano greifi kallaði í dag full-
trúa Breta og Frakka í Róm á
sinn fund til þess að ræða við
þá um áhrif hafnbannsins á sigl-
ingar ítala.
Siglingar
Hollendinga.
Stjórnin í Hollandi hjelt ráðu
FEAMH. Á SJÖTTU SlÐU.