Morgunblaðið - 25.11.1939, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 25. nóv. 1939.
Svefnherbergissett
notað til sölu með tækifæris-
verði. — Til sýnis í
ílúsgagnaversl.
Kristjáns Siggeirssonar.
AUGAÐ hvílist
m«8 gleraugum frá
THIELE
i Grahd Hotel <
1
Kobenhavn |
rjett hjá aðal járnbrautar- S.
stöðinni gegnt Frelsis- j
styttunni. j
öll herbergi með síma
og baði.
Sanngjarnt verð.
Margar íslenskar fjölskyldur
dveljast þar.
„Dettifoss11
fer í kvöld vestur og norður.
Aukahafnir: Patreksfjörður
í vesturleið og Sauðárkrók-
ur í suðurleið.
Hjálparbeiðni.
Frú Jóhanna Sigurðsson, sem
margir þekkja og eiga gott upp
að inna fyrir starfsemi hennar,
hefir lengi verið sjúk og liggur nú
á sjúkrahúsi og verður ef til vill
að vera þar lengi. Hún er íjelaus
■og á engan að, en líklegt að marg-
ír sem þekkja hana og aðrir góð-
bjartaðir menn, sem vilclu sinna
þeim, sem erfitt og bágt eiga, vildu
víkja henni dálitlum styrk, þótt
tímar sjeu nú hjá mörgum erfið-
ir. Eru þeir þá beðnir að afhenda
skerf sinn til afgreiðslu Morgun-
blaðsins, sem hefir góðfúslega lof-
.að að veita því viðtöku.
Nokkrir kunningjar.
Yður
grnnar
ekki
hvað það eru til margir
menn hjer í bænum sem
gæti átt viðskifti við yð-
ur. Hjer eiga nú heima
37 þúsundir manna, —
Með því að auglýsa í
Starfskrá Morgunblaðs-
ins komið þjer boðum til
þeirra allra. Hafið þjer
athugað hvað þjer getið
grætt á því?
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH Brjef send Mbl. iimiiiiiiiiiiMiiiiiiii
Smjörhækkunin
Frá Bakarameistarafjelag-
inu.
Hr. ritstj.
Igrein í Morgunblaðinu í gær
eftir framkvæmdastjóra
Mjólkursamsölunnar, hr. Hall-
dór Eiríksson, sem hann nefnir
„Kauphækkun til bænda“, ger-
ir hann tilraun til að rjettlæta
hækkun smjörverðsins með því
að halda því fram, að bakarar
hafi fengið hækkuð brauðin ,,m.
a. af þeirri ástæðu eftir því,
sem sagt var að kolaverðið hafi
stórlega hækkað“. Til að fyrir-
byggja allan misskilning út af
þessum ummælum vil jeg taka
það sjerstaklega fram að ein-
mitt verðhækkun sú, er varð á
kolum (33%) meðan unnið var
að samkomulagi við Verðlags-
nefnd. var ekki tekin með við
útreikninginn og var það eftir
sjerstöku samkomulagi.
Það getur því hvergi hafa
verið haldið fram, að minsta
kosti ekki af rjettum aðilum, að
verðhækkun sú, er varð á brauð-
um þann 23. okt. s.l. hafi stafað
m. a. af hækkuðu kolaverði.
Jeg tel hinsvegar rjett að
taka það fram, að þessi verð-
hækkun stafaði öll af hækkuðu
vöruverði og þá sjerstaklega á
rúgmjöli, sem hækkaði úr kr.
18,00, í 36.00 pr. 100 kg., sem
rúgbrauðsverð nú er miðað við,
svo og mikilli hækkun á hveiti
og sykri og þá ekki síst hinni
gífurlegu verðhækkun alls feit-
metis.
Theódór Magnússon.
Frá húsmóður.
Herra ritstjóri!
T grein, er hr. Halldór Eiríks-
son ritar í Morgunblaðið í
gær, þar sem hann afsakar
smjörhækkunina og mælir henni
bót, tekur hann máli sínu til
sönnunar samanburð á brauð-
hækkuninni, er hafi við líkt að
styðjast.
An þess þó, aö jeg vilji fegra þá gíf-
urlegu verðhækkun, þá virðist greinar-
höfundur steinglejrma því, að þar var
lögð til grundvallar sjálf efnishækk-
unin. Brauðgerðarmennirnir fengu þar
enga uppbót, og Iíkt mó segja um
sm j örl íkishækkunina.
ÞaS hefir því engin einstök stjett
fengið neina kauphækkun fyr en bænd-
umir nú, og voru þeir þó búnir að fá
fiamleiðsluhækkun á útflutningsafurð-
um vegna geugislækkunarinnar. .
Þeim var því skylt eins og öðrum að
bera byrðarnar og sýna gengislögunum
þegnskap, svo að þau mættu að haldi
kcma.
Einnig gleymir greinarhöfundur því,
er í þessu sambandi skiftir þó miklu
máli, að stórmiklar smjörbirgðir voru
fyrir hendi, er hin utanaðkomandi
hækkun skall á, og enginn hörgull er
á smjöri ennþá.
Jeg get verið sammála greinarhöf.
um það, að bændur muni lítið njóta
þessarar hækkunar, því bæði er nú það
að almenningur hefir ekki nokkur tök
á að kaupa smjörið með þessu verði.
svo salan minkar stórkostlega, og eins
e ’ kaupgjald hækkar að sama skapi,
sem þarna er gefið fyrirdæmi. þá fellur
sú hækkun um sjálfa sig. Þeir einu er
geta því hrósað happi viðvíkjandi
smjörhækkuninni eru smjörlíkisfram-
lecðendur, er sóu fram á vaxandi smjör-
neyslu með saina verðlagi á því, er var
til niðurskurðar á smjörlíki fyrir þá.
Hvað þýðjr þá öll sú predikun um
hinn kostamikla og þróttmikla íslenska
mat á þessum gjaldeyrisvandræða og
irnilokunartímum, ef útiloka á svo
f.iöldann frá þeim kaupum, vegna. þess
að þolrifin voru reynt þar um of svo
þau brusfcu?
Það þýðir auðvitað að útlend meðöl,
Ijcttmeti og viðhit eykst eftir sem áður
og þrótturinn minkar með hinni ís-
h nsku þjóð, er samlagar sig helst hinni
innlendu fæðu.
Bændurnir hagnast ekki við það öf-
ugstreymi, enda þótt þeir hafi það
umfram okkur að geta keypt afurðimar
af sjálfiun sjer og þá náttúrlega fyrir
langtum minna verð, því kaupgeta
okkar og viðskiftavilji í þeirra garð, er
aðalbjargróð fyrir þá að afla sjer
tekna.
Því verður ávalt þeirra hagur okkar,
og okkar hagur þeirra, það er stað-
reynd.
Soffía M. Ólafsdóttir.
**t**»********X****%“I‘*X,*X,*X**«*4X***,,*”«*,«”X**«**»**»***‘*!**WM**v,***«**!*,**4X*4»*4*M****,*«*,X*****X*****»*,W**t*
Öllum mínum vinum og kunningjum þakka jeg fyrir
heimsóknir og önnur vinahót mjer sýnd á sextugsafmæli mínu.
Dagurinn verður mjer alveg ógleymanlegur.
Kolbeinn Þorsteinsson.
OOOO<OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO<OOOOOOOOOOO<
Jón Trausfi:
Rifsafn
fæsf Iijíi bóksölum
>000000000000000000000000000000000000
Jón Sveinsson fyrv.
bæjarstjóri fimtugur
í—J ann er Austfirðingur að ætt
f * og' uppruna, fæddur á Árna
stöðum í Loðmundarfirði 25. nóv.
1889. Voru foreldrar hans hjónin
Sveijm Bjarnason og Sigríður
Bjai'nadóttir, merkishjqn af góð-
uin og nafnkunnúm ajtum komin.
Þau bjuggu síðar í Borgarfirði
eystra, lengst í Húsavík.
Jón ólst upp með foreldrum sín-
um til fermingaraldurs. Var hann
bráðger og ötull þegar í æsku og
sýslaði heima mest að fjárgeymslu.
Snemma stundaði hann íþróttir,
var skíðamaður góður og djarfur
og ljettfær í fjallgöngum. Kleif
oft brattar bergskorur, standberg
og illar hamrasyllur. Kom honum
það þrásinnis vel að hakli í fjár-
leitum, því að fjárgeymsla er erfið
í Húsavík, brattlendi, gil og gljúf-
ur. Daginn eftir fermingu rjeðst
hann að heiman og gerðist fjár-
maður Einars prests Þórðarsonar á
Desjarmýri tvö árin næstu. Fór
honum sá starfi svo vel úr hendi,
að hann hlaut verðlaun Búnaðar-
fjelagsins fyrir fjármensku 16 ára
gamall. Mun það fágætt.
Jón hafði hug á að „ganga
mentaveginn“ og rjeðst í það á
éigin kostnað að mestu og vann
fyrir sjer jafnframt. Hann lærði
undir skóla hjá Birni presti Þor-
lákssyni að Dvergasteini, lauk
prófi í Gagnfræðaskólanum á Ak-
ureyri vorið 1911, varð stúdent í
Reykjavík 1914, tók lagapróf við
Háskólann 1919.
Á háskólaárunum stundaði Jón
sjávarútveg á sumrum og kostaði
með þeim hættí nám sitt að öllu
leyti. Fór allmikið orð af fram-
kvæmd hans og var hann ráðinn
bæjarstjóri á Ákureyri áður en
hann hafði lokið prófi (1919). Var
hann síðan fimm sinnum endurkos-
inn og hafði því bæjarstjórastarfið
með höndum til 1934.
Bæjarstjórnin fórst honum giftu
samlega. Jafnframt því starfi
gegndi hann mörgum mikilvæg-
um nefndastörfum fyrir hæinn og
vinnur í sumum þeirra enn, því að
hann var kosinn bæjarfulltrúi
1934.
Meðan hann var bæjarstjóri voru
útsvör ávalt hlutfallslega lang-
lægst á Akureyri af öllum kaup-
stöðum landsins. Þó margfaldað-
ist skuldlaus eign bæjarins í hans
stjórnartíð og voru margvíslegar
umbætur gerðar, miklu meiri en
áður títt. Rafmagnsveitan við
Glerá var sett á fót 1921—22,
hafði hún greitt andvirði sitt að
fullu við árslok 1934; þó var ljósa
rafmagn aldrei selt hærra en 50
aura kwst., holræsi lögð í allan
bæinn, tekið að malbika götur og
leggja gangstjettir, reistur glæsi-
legasti barnaskóli landsins, ráðist
í geysimikil hafnarmannvirki, og
er hagur hafnarsjóðs í besta lagi,
Oddeyri keypt tii handa bænum
og margt af öðrum lendum og
lóðum. Hann fekk því og fram-
gengt 1920, að bærinn hætti lóða
sölu, en leigði þær vægu verði og
hefir þetta ráð haldið mjög niðri
húsagerðarkostnaði á Akureyri.
Það var því fullkomlega sann-
mæli, sem Jón heitinn Þorláksson
sagði eitt sinn við nafna sinn í
veislu (1927), að hag Akureyrar
Jón Sveinsson,
væri best komið allra bæjarfje-
laga laudsins.
Veturinn 1924—25 dvaldist Jón
á Korðurlöndum, einkum í Dan-
mörku tii þess að kynna sjer
skatta- og sveitarstjórnarlöggjöf.
Fekk hann til þess styrk úr sátt-
málasjóðum og frá ríkisstjóm
vorri og flutti nokkur fræðsluer-
indi um málið í Rvík, er heim kom.
Starfaði hann að undirbúningi út-
svarslöggjafarinnar 1925 fyrir rík-
isstjórnina, en frv. hans var aðeins
að sumu leyti lagt til grundvallar
löggjöfinni.
Jón hefir alt frá unga aldri
haft mikinn hug á stjórmnálum
og verið ótrauður í sjálfstæðis-
baráttu Islendinga. Vann hann
gegn „uppkastinu" 1908 og beitt-
ist gegn sambandslögunum 1918 á.
fjölmennum mannfundi eystra.
Hann var og uijji skeið í stjóm
sjálfstæðisflokksins á háskólaárum
sínum.
Síðan Jón ljet af bæjarstjóra-
starfi hefir hann rekið málaflutn-
ing á Akureyri og jafnframt stund
að búskap. Hefir hann mesta yndi
af fjenaðarhirðing, svo sem fram
kom á æskuárum hans.
Jón var fimleikamaður mikill á
yngri árum, svo sem að var vikið.
Hlaut hann þrisvar fyrstu glímn-
verðlaun og tvisvar verðlaun fyr-
ir fegurðarglhnu. Allfrægt var
það, er hann stökk yfir Glerár-
gljúfur vormorgun einn, neðaii-
vert við vatnsstífluna, er hún var
í smíðum. Voru þar tugir manna
viðstaddir og undruðust þeir á-
ræði hans og fimleik. Vildum vjer
engan eggja að leika það eftir.
Jón er enn á besta skeiði, þótt
hann hafi nú „niður lagt at rjá“r
eins og Grettir sagði á Hegraness-
þingi. Hann er vasklegur í fram-
göngu, gildur á velli, alúðlegur í
viðmóti, tillögugóður og ráðholl-
ur, æðrulaus og jafnhugaður,
eins og Halldór Snorrason, lætur
hlut sinn í engu, hagsýnn og
giftudrjúgur, vinsæll af alþýðu
manna.
Haustið 1920, 25. nóv. gekk Jón
að eiga Fanneyju Jóhannesdóttur
verslunarmanns á ísafirði Guð-
mundssonar, og konu hans Sig-
ríðar Bjarnadóttur. Er heimili
Jieirra við brugðið fyrir snyrti-
mensku og höfðingskap.
Dansleik heldur Glímufjelagið
Ármann í Iðnó í kvöld kl. 10. —
Hinar vinsælu hljómsveitir Weiss-
happels og Hótel íslands spila
undir dansinum.