Morgunblaðið - 08.03.1940, Blaðsíða 3

3
Föstijd^gur 8. mars 1940, M 0 R G XJ.N.B L A Ð.Í Ð
Verlsunarmálin
ræÖÖá Alþingi ígær
Frumvarp Sjálfstæðismanna
komið i fjárhagsnefnd
FRUMVARP Sjálfstæðisflokksins, um breyting á
gjaldeyrislögunum, kom til fýrstu umræðu í
efri deild í gær.
Auk fyrsta flutningsmanns, Magnúsar Jónssonar, tóku tii
máls tveir ráðherrar, þeir Eysteinn Jónsson viðskiftamálaráð-
herra og Stefán Jóh. Stefánsson fjelagsmálaráðherra. Enda þótt
fram hafi komið nokkur ágreiningur um einstök atriði frum-
varpsins, er á þessu stigi ekki hægt að spá neinu um það, hvaða
afgreiðslu málið kann að fá.
Frumvarpið fór að lokinni umræðunni til fjárhagsnefndar,
og verður þar að sjálfsögðu reynt að jafna ágreininginn og fá
viðunandi lausn á þessu viðkvæma deilumáli.
Hjer verður sagt nokkuð frá umræðunum í gær.
Magnús Jónsson gat þess í
upphafi máls síns, að þar sem
ekki væri enn fengin lausn á
verslunarmálunum, væri eðli-
legt að tillögur kæmu fram á
Alþingi um lausn þeirra. Væri
frumvarpið flutt í þeim tilgangi,
að reyna að greiða fyrir lausn
þessara mála.
Frumvarpið væri samkomu-
lagsgrundvöllur. Af þeirri á-
stæðu væri málið ekki flutt í
því formi, sem Sjálfstæðisflokk-
urinn, eða einstakir flutnings-
menn, helst hefðu kosið. Hjer
væri farin miðlunarleið, til þess
að reyna að ná samkomulagi.
Af þessum ástæðum væri
með frumvarpinu gert ráð fyrir
svipuðu fyrirkomulagi og verið
hefir. Innflutnings- og gjaldeyr-
ishömlur ættu að haldast. Að-
eins væri lagt til, að önnur
skipun yrði höfð á gjaldeyris-
og innflutningsnefnd. 1 stað
þess, að í nefndinni væru nú 5
stjórnskipaðir menn, væri í
frumvarpinu gert ráð fyrir
þriggja manna nefnd, þar sem
Verslunarráð Islands tilnefndi
einn, Samband ísl. samvinnufje-
laga einn og hinn þriðji væri
skipaður með samkomulagi
milli ráðherranna. Auk þess
sem hjer væri lagt til að fækka
í nefndinni um tvo menn, væru
málin lögð meira í hendur að-
ilja sjálfra. En einmitt sú leið,
að fela aðilum sjálfum fram-
kvæmd þessara mála, væri lík-
legast til samkomulags um
deiluatriðin. Þriðji maðurinn —
hinn stjórnskipaði — myndi
miðla málum, ef þörf krefði.
Sú málamiðlun myndi ekki
verða erfið, því að aðilar myndu
áreiðanlega koma sjer saman.
Þeir væru sjer þess meðvitandi,
að þjóðin krefðist þess af þeim,
að þeir kæmu sjer saman.
En auk þess, sem hinn stjórn-
skipaði nefndarmaður ætti að
vera einskonar oddamaður,
væri hann einnig fulltrúi stærsta
aðiljans — neytendanna.
Ræðumaður kvaðst að vísu
játa það, að málinu væri stefnt
í nokkra hættu með því að á-
skilið er að þriðji nefndarmað-
urinn skuli skipaður með sam-
komulagi ráðherranna. Með því
væri hverjum einum ráðherr-
anna fengið einskonar synjun-
arvald og gæti hann þá komið
því til leiðar, að lögin yrðu ó-
framkvæmanleg.
En þessi ótti væri ástæðulaus.
Samstarf flokkanna í ríkis-
stjórninni bygðist vitanlega á
því, að stjórnin gæti komið sjer
saman um lausn málanna. Og
bað væri daglegur viðburður, að
stjórnin yrði að leysa hin mikil-
vægustu mál með samkomulagi.
Enda væri samstarfið ómögu-
legt, ef ekki mætti treýsta því,
að stjórnin gæti komið sjer sam-
an í þessu máli, sem öðrum.
Að lokum sagði ræðumaður,
að það yrði mönnum mikil von-
brigði, ef þingið gerði ekkert í
þessum málum. Samstarfi flokk-
anna væiri og þá stefnt í hættu.
Þegar verið var að koma sam-
starfinu á, hefðu verslunarmál-
n einmitt verið erfiðasti þrösk-
uldurinn. Og það hefði munað
minstu, að samstarfið strand-
aði á þeim. Að þessu mætti
mönnum vera það ljóst, að
amvinnunni væri hætta búin,
ef ekki tækist nú að leysa þessi
viðkvæmu deilumál.
Næst tók til máls Eysteinn
Jónsson viðskiftamálaráðherra.
Hann talaði fyrst alment um
viðskiftahömlur, en ekki er á-
stæða til að rekja það nánar,
þar sem frumvarpið gerir ekki
ráð fyrir afnámi haftanna.
Því næst ræddi ráðherrann
frumvarpið. Þar voru aðallega
3 atriði, sem máli skiftu.
1. Skipun Gjaldeyris- og inn-
flutningsnefndar, þar sem lagt
væri til, að í stað stjórnskip-
aðra manna kæmu fulltrúar
Verslunarráðs og Sambandsins.
Um þessa breytingu sagði
ráðherrann, að verkefni nefnd-
arinnar væri ekki aðeins að á-
kveða hverjir flyttu inn, heldur
og að ákveða hitt, hve miklar
vörur skyldi flytja inn, hve
mikið af hverri tegund og hvar
FRAMH. Á SJÖTTTJ SÍÐTJ
„Brúarfoss"
bjargar bát úr
sjávaiháska
Brúarfoss bjargaði vjelbátnum
„Hirti Pjeturssyni*' frá
Siglufirði úr bráðum sjávarháska
við Reykjanes um hádegi í gær-
dag. Er enginn vafi á, að bátinn
hefði rekið upp í kletta á Reykja-
nesi, ef Brúarfoss hefði ekki borið
þama að. Sýndi skipstjórinn á
Brúarfossi, Sigurður Gíslason,
bæði snarræði og dirfsku við að
bjarga bátnum.
Sigurður skipstjóri segir svo
frá um atburðinn:
Um hádegisbilið í gærdag vor-
um. við að koma fyrir Reykjanes
og komum þá auga á bát undir
seglum mjög nálægt landi hjá
Kistunni, en það er sá staður,
sem farið er með vistir í land
handa vitaverðinum á Reykjanesi.
Báturinn var með neyðarflagg
uppi og sigldum. við að honum og
höfðum tal af skipverjum. Báðu
þeir um aðstoð vegna þess að
vjelin hefði bilað í bátnum..
Báturinn mun hafa verið um
1500—-1800 metra frá landi. Tókst
okkur að sigla upp að bátnum og
koma til hans trossu. Höfðum við
síðan samband við varðbátinn „Óð-
inn“ og er við höfðum dregið
vjelbátinn á móts við Sandgerði
tók Óðinn við honum og dróg
hann til lands.
Veður var slæmt, 9—10 vindstig.
Einn samvinnu-
fjelagsbátanna ú
isafirði strandar
Vjelbáturinn ísbjörn frá ísafirði
fórst í fyrrinótt á Skálavík,
vestanvert við ísafjarðardjúp. —
Mannbjörg varð, og líður Skip-
verjum vel.
Þeir eru veðurteptir í Skálavík
vegna stórhríðar. Kom sendimað-
urf frá skipstjóranum til Bolungar
víkur með stutt skeyti, er hafði
að geyma þær upplýsingar, er að
ofan greinir, en nánari atvik eru
ókunn, þar sem ekki er sími í
Skálavík, og ekki verður komist á
mifli vegna veðurs.
ísbjörn var 43 smálestir að
stærð, eign Samvinnufjelags ís-
firðinga. Báturinn var bygður í
Noregi 1928 og var með 90 ha.
Elve-vjel. Skipstjóri hans var
Jakob Gíslason.
Síðustu fregnir herma að „Is-
björn“ sje sokkinn og lítil líkindi
sje til, að hœgt verði að ná honum.
„GsjaM rann
óvart úr
Slippnum
Litlar ske
I I
(lir urðu
UM hádegisbilið í gær vildi það óhapp til, að
strandferðaskipið „Esja“ rann út af drátt-
arbraut í Slippnum og út á höfn, en síðan
svifaði því austur að Ægisgar^ og rakst það þar á flutn-
ingaskipið „Heklu“, er lá við Ægisgarð. En skemdir á
skipunum báðum urðu hverfandi litlar.
Atvik þetta bar þannig að: „Esja“ var dregin í Slippinn í fyrra-
kvöld. Þar átti að mála á henni botninn og framkvæma á henni skoð-
un. En þegar hún var dregin upp á brautina bilaði ein aðaldráttar-
blokkin, svo hún varð ekki dregin að því sinni alla leið upp brauiina.
500 króna
gjöf til
skógræktar
í Mýrdal
ASkaftfellingamóti, sem hald-
ið var að Hótel Borg á
miðvikudagskvöld, afhenti Hjalti
Jónsson framkvæmdastjóri Gísla
Sveinssyni sýslumanni 500 kr.
gjöf, er varið skyldi til skóg-
græðslu og trjáræktar í Mýrdal.
Sýslumaður þakkaði þessa rausn-
arlegu gjöf.
Þetta mót Skaftfellinga sátu á
þriðja hundrað manns. Hófst með
borðhaldi og skemtu menn sjer
hið besta langt fram á nótt við
ræðuhöld, söng og dans. Jóhannes
G. Helgason setti samkomuna og
stjórnaði henni. Aðalræðuna flutti
Gísli Sveinsson alþm., fyrir minni
Skaftafellssýslu og mætxa Skaft-
fellinga. Aðrir ræðumenn voru:
Jón Kjartansson ritstjóri (minni
íslands), síra Sveinbjörn Högna-
son, er talaði um átthagaútlagana,
Guðbrandur Jónsson prófessor, er
talaði um manninn og moldina;
Frímann Helgason verslunarmað-
ur talaði um stofnun Skaftfell-
ingafjelags. Páll Þorgilsson bílstj.
sagði gamanþætti. Magnús Jóns-
son trjesmiður frá Vík og Stefán
Runólfsson frá Hólmi lásu frum-
ort kvæði, og var kvæði Magnús-
ar sungið. Kjartan Sigurjónsson
frá Vík söng nokkur lög, þar á
meðal tvö lög eftir föður hans,
Sigurjón kaupfjelagsstjóra í Vík.
Kvartett söng einnig nokkur lög.
Mótið fór prýðilega fram.
Dr. Benes
heiðraður
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
r. Benes, fyrv. forseti Tjekkó-
slóvakíu, sem nú dvelur í
Englandi, var heiðraður í dag.
Var það Oxfordháskóli sem
gerði Benes að heiðursdoktor við
háskólann.
Fór athöfnin fram með mikilli
viðhðfn.
Var síðan sett viðnám við skipið,
svo það rynni ekki niður aftur,
en ekki hægt að koma fyrir sams-
konar útbiinaði til stöðvunar skip-
inu eða til viðnámsins, sem venja
er til, vegna þess hve Heðarlega
það var á brautinni.
Fyrir hádegi í gær var lítillega
byrjað að vinna við skipið. En
samtímis höfðu dráttarvírarnir
verið losaðir af því, svo hægt væri
að gera við dráttarblokkina, er
bilaði kvöldið áður. Þetta hafði
verið gert rjett fyrir hádegið.
En rjett eftir að vinna hætti
við skipið kom snarpur vindbylur
af suðvestri og tók svo i skipið,
að útbúnaðurinn bilaði, er einn
hjelt því á brautinni, þegar vír-
arnir höfðu verið losaðir, svo það
;seig aftur á bak niður eftir braut-
inni og í sjó fram, sem fyrr ségir.
„Esja“ verður sennilega tekin
upp í Slippinn aftur næstu daga.
Aðeins
enskur póst-
ur kom með
Brúarfossi
Pósturinn, sem kom í
gœr frá útlöndum
var aðeins rúmir 60 pokar,
og einungis póstur frá Eng-
landi og eitthvað lítilshátt-
ar frá Kanada.
Búist hafði verið við
margfalt meiri pósti, ekki
síst vegna þess, að komið
er á annan mánuð, síðan
póstur kom hingað síðast.
Dæmi hafa þekst þess, hjer
á pósthúsinu, að komið hafi
mörg hundruð póstpokar í
einu.
Norðurlandapóstur kom
enginn — og óvíst hvenær
hann kemur.
Borgfirðinga- og Mýramannamót
hefst kl. 8 í kvöld að Hótel Borg.
Auk þeirrar skemtiskrár, sem aug-
lýst hefir verið, mun Bjarni Ás-
geirsson flytja þingvísur. Aðgöngu
miðar annað hvort að allri hátíð-
inni eða eingöngu að dansinum
verða seldir í Bókaverslun Sigf.
Eymundssonar og skrifstofu Hótel
Borg.