Morgunblaðið - 05.07.1940, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIf)
Föstudagur 5. júlí 1940.
Meginhluti transka flotans
í höndum Breta
Sjóorusta milli franskra
og enskra herskipa
Frökkum skipað að
sökkva skipum sín-
um frekar en þau
falli Brelum i liendur
ÞAÐ VAR TILKYNT í Bretlandi í gærkvöldi, að
meginhluti franska flotans væri nú í hönd-
um Breta víðsvegar í breskum höfnum og á
höfninni í Alexandríu.
Breska stjórnin samþykti einróma í fyrradag, að beita
öllum ráðum til þess að ná yfirráðum yfir franska flot-
anum, og' ein afleiðing þeirrar samþyktar var sjóorusta
milli franskra og breskra herskipa hjá hafnarbænum Oran
í Norður-Afríku, en þar lá allstór hl.uti franska flotans.
SJÓORUSTAN.
Orusta þessi átti sjer stað í fyrradag og segjast Bretar
hafa sökt þar eða gert ósjófær öll þau herskip, sem þar lágu
nema eitt orustubeitiskip, sem komst undan mjög laskað:. Skip
..það, sem undan komst mun vera orustubeitiskipið Dunkerque,
sem er eitt af nýjustu og bestu skipum franska flotans. Það
komst til Toulon í Frakklandi.
FRÖNSK HERSKIP í HÖNDUM BRETA.
í orustunni hjá Oran sukku eða eyðilögðust 1 orustuskip,
2 orustubeitiskip og 2 tundurspillar og áuk þess minni skip.
Bretar segjast ekki hafa orðið fyrir neinu tjóni á skipum
sínum í orustunni við Oran og mannfall í liði þeirra hafi verið
einn liðsforingi, einn sjóliði fallnir og nokkrir særðir.
1 þýskum fregnum er því hinsvegar haldið fram, að all-
mörg frönsk skip hafi komist undan frá Oran.
í breskum höfnum eru 2 orustuskip, 2 beitiskip, 8 tundur-
spillar, nokkrir kafbátar og um 200 minni herskip.
1 Alexandríu eru þessi frönsk herskip: 1 orustuskip, 4
beitiskip, (þar af 3 bestu beitiskip Frakka), fjöldi tundurspilla
og minni herskip.
GAGNRÁÐSTAFANIR FRAKKA.
Franski flotinn hefir fengið skipun frá stjórn sinni að
leita þegar til öruggra hafna, og að áhafnir franskra skipa
eigi frekar að sökkva skipum sínum, en að láta þau falla í hend-
ur Breta. Hefir þýska stjórnin samþykt að skoða það ekki sem
brot á vopnahljessamningnum þó Frakkar sökkvi skipum sínum
undir slíkum kringumstæðum.
Þá hefir frönskum herskipaforingjum verið fyrirskipað að
^kjóta á bresk kaupför og sökkva þeim. Einnig hafa þau frönsk
herskip, sem liggja í Alexandríu fengið skipun um að fara það-*
an og það með valdi, ef þau fá ekki að fara frjálst.
í ræðu, sem Winston Churchill, forsætsiráðherra, hjelt í
neðri málstofu breska þingsins í gær, gaf hann skýrslu um
orustuna við Oran og ráðstafanir þær, sem breska stjórnin hefir
gert til að tryggja sjer franska flotann.
Fer útdráttur úr ræðu hans hjer á eftir:
Ræða Churchill’s
Loforð,
sem ekki var efot
Churchill, forsætisráðh.
Breta skýrði frá því í
reeðu sitmi„ sem hann hjelt
í gær, að Reynaud-stjómin
hefði lofað að flytja 400
þýska flugmenn, sem voru
fangar í Frakklandi til Eng-
lands. Flugvjelar þessara
flugmánna höfðu verið
skotnar niður yfir Frakk-
landi og hefðu enskar flug-
vjelar skotið sumar þeirra
niður. En þegar Petain-
stjórnin tók við völdum,
hefði hún neitað að senda
þessa flugmenn til Englands
og látið þá lausa.
Nú geta þessir flugmenn
haldið áfram að berjast fyr-
ir Þjóðverja, sagði Churchili
■ XK
Fríður kem-
tír ekkí tií
mála
Churchill skýrði fyrst frá
hvað aðhafst var í höfnum
heima fyrir, en í þeim lágu 2
frönsk orustuskip, 2 smá beiti-i
skip, nokkrir kafbátar, meðal
þeirra kafbáturinn „Surcouf",
8 tundurspillar og um 200 smá
herskip, svo, se mskip sem notuð
eru til þess að leggja tundur-
duflum og siæða þau, skip, sem
útbúin eru til varnar öðrum
herskipum gegn loftárásum s.
s. frv. Churchill talaði um þessi
*skip sdm herskip, er koma að
hinu mesta gagni, þótt lítil væri.
Þegar yfirmönnum þessara
skipa hafði verið tilkynt hvað
til stæði, var sendur herafli út
FEAMH. Á SJÖTTXJ SÍÐU
Bjeði í Bretlandi og Þýska-
landi hefir því verið lýst
yfir af stjórnarvöldunum, að
friður komi ekki til mála eins
og nú sje ástatt.
Ameríska frjettastofan Asso-
ciated Press hafði sent út fregn
um nýja friðarskilmála, sem
Þjóðverjar væru reiðubúnir að
ganga að.
í tilefni af þessari frjett var
því opinberlega lýst yfir í Þýska
landi, að enginn fótur væri fyrir
því, að Þjóðverjar hugsuðu til
friðar. Þvert á móti hefðu þeir
aldrei verið eins ákveðnir í að
halda stríðinu áfram þar til
sigur yæri unninn eins og ein-
mitt nú.
í þýskum frjettum er sagt, að
slíkar friðarfrjettir, sem þessi
sjeu runnar frá Bretum, sem
vilji með þeim telja kjark í
bresku þjóðina.
Bretar segja —
Churchill, forsætisráðherra
Breta mintist einnig á frið í
ræðu sinni í gær. Hann sagði
að Bretar væru ákveðnir í að
berjast til "þrautar og friður
væri óhugsandi fyr en Bretar
hefðu sigrast á óvinunum.
Franska ónistubeitiskipið Dunquerque, se.ni' talið er að Iiafi verið
eina skipið, sein komst undan í sjóorustu bresku og frönskd her-
skipanna hjá Oran. Skipið laskaðist mjög mikið.
Fraoskur her
verst enn (
Rohne-delnum
I Frekklandi
Vopnaviðskifti eiga sjer enn
stað á franskri grund. í
Rhone-dalnum verst 22 þúsund
manna franskur her ennþá.
Itæður lið þetta yfir vígi einu,
sem kallað hefir verið Oibraltar
Rhone-dalsins.
Er svo að sjá, sem liðið hafi
neitað að gefast upp, þótt vopna
hlje sje komið á milli Frakka og
Þjóðverja.
Nánari fregnir um, hvernig þess
ari viðureign sje háttað, eru ekki
fyrir hendi, en í breskum fregnunt
sagði í gærkvöldi frá því, að lið
þetta verðist áfram.
Franska Somaliland
berst með Bretum.
Þá hefir landstjóri Frakka í
fra^iska Sómalilandi lýst því yfir,
að hann rnuni berjast áfram með
Bretum.
Samkvæmt vopnahljesskilmálnm
Ttala og Frakka fór ítölsk sendi-
nefnd á fund landstjórans til
þess að semja við hann um upp-
•gjöf frönsku hersveitanna þar, en
landstjórinn neitaði að veiti henni
móttöku og veitti henni frest til
þess að hafa sig á brottu úr land-
inu.
Þá hafa og borist fregnir um,
að landstjórinn í nýlendnm
Fraltka í Austur-Indlandi hafi
neitað að viðurkenna vopnaliljes-
skilmála Frakka og Þjóðverja og
hafi lýst því yfir, að hann teldi
stríðinu við Þjóðverja haldið á-
fram.
Frakkar fá aftur
að nota sitt
eigið útvarp
Vopnahljesnefndin þýska hef-
ir haft til meðferðar ósk
frönsku stjórnarinnar um að
mega á ný nota útvarp í þeim
hluta landsins, sem Þjóðverjar
hafa ekki hernumið.
Ákveðið hefir verið að leyfa
Frökkum að nota útvarpið á ný
og útvarpa dagskrám, er samd-
ar eru af Frökkum sjálfum. En
það er tekið fram, að franska
stjórnin verði að bera ábyrgð á
öllu, sem útvarpað er.
Stjórn í Rúmenfnu vin-
veitt einræðisrfkjum
■VT ý stjórn hefir tekið við
, ' völdum í Rúmeníu, og er
Gigurtu fyrverandi utanríkis-
málaráðherra, forsætisráðherra.
j í stjórninni eru mestmegnis
| herforingjar og einn flotafor-
ingi.
j Gigurtu er talinn vinveittur
einræðisríkjunum Þýskalandi og
Italíu og meðal annars er bent
á, að hann sje einkavinur Gör-
ings marskálks. Hann er auð-
ugur kaupmaður.
Allmikið hefir verið um ó-
eirðir í Rúmeníu undanfarið og
hafa verið gerðar miklar ráð-
stafanir af yfirvaldanna hálfu
til að bæla þær niður.
Útlendingum hefir verið
bannað að ferðast á milli borga
og hervörður er hafður um all-
ar mikilvægar byggingar.
Breskar sprengjuflugvjelar
gerðu í gær loftárásir á ýmsa
hernaðarlega mikilvæga staði í
Norður-Þýskalandi. Enafremur á
olíubii'gðastöðvar í Hollandi. —
Telja Bretar, að inik'ið t.jón hafi
1 orðið af þessum loftárásum.