Morgunblaðið - 10.07.1940, Blaðsíða 7

Miðvikudaffur 10. .júlí 1940.
MORGUNBLAÐIÐ
7
Móvinslunni á Kjalarnesi
miðar vel áfram
Móvinsluvjelin. Lyftan ligg ui’ á ská niður í gröfina.
Blaðamönnum var í gær boð-
ið upp á Kjalames til
}»ess að kynnast móvinslu þeirri,
sem þar er nú hafin í allstórum
stíl.
Er móvinsla þessi hafin í
ivennu lagi og eru það þeir
Sveinn Sveinsson og Þórður
Þórðarson, sem íorystu hafa um
framkvæmdir á öðrum staðnum,
Bakka, en á hinum staðnum,
Dalsmjmni, þeir Guð.jón Bene-
-diktsson, Ársæll Jónsson og
Halláór Björnsson.
Á báðum þessum stöðum hefir
nú verið unnið um nokkurt
skeið. Vinna 30 menn hjá þeim
Sveini og Þórði en 17 hjá Guði
jóni og fjelögum hans.
Við mótekjuna eru notaðar
vjelar, smíðaðar hjer á landi af
þeim | Sigurlinna Pjeturssyni og
Sigurði Sveinbjörnssyni. Eru
þær knúðar af mótor. Er svo ráð
fyrir gert, að þær afkasti tveim
'tonnum af fullþurrum eltimó á
klukkustund. En 2 tonn af eltn
mó eru talin samsvara 1 tonni
af kolum.
Bráttarbrautin, sem flytur móinn
frá gröfinni til þurkvallarins.
þœr teknar af og' mót'imi breíddur
tii þerris á jörðina.
Síðustu sólskinsdagaruir hafa
verið dýrmætir og mikið bætt úr
óþurkum þeim, sein á undan eru
gengnir.
En grafirnar eru samt sæmilega
þurrar. Og það er heitt á fólkinu
sem þarna er að vinnu.
Þegar tíðindamaður Morgun-
blaðsins kom í mógrafirnar á
K.jalarnsei í gær, var þar alt í
fullum gangi.
Glaða sólskin var og steikj-
andi hiti.
Móvjelin másaði í mýrinni og
mórinn vall í straumum upp úr
gröfinni fyrir atbeina vjelar og.
handafls. Það, sem að þarnai
gerðist var í stuttu máli þetta:
Niðri í mógröfinni,. sem var nær
.11 skóflustungur á dýpt, 8;
■stungur mór og 2 V^stunga torf j
nfan af, stóðu nokkrir menn og
stungu móinn. Var hann áll-
þjettur í sjer og loddi vel samj
an, þegar í hann var stungið
kvísl, er hnausunum var kastað
upp úr gröfinni. En úr gröfinni
var hnausunum kastað í lyftu,
sem liggur skáhalt niður í mó-
gröfina. Flytur hún móinn upp
í vjelina, sem í fyrstu rífur
hnausinn í sundur, eltir hann
síðap og þrýstir honum frá sjer
í lengjum, sem hún svo sker í
sundur í smærri köggla.
Um leið og' vjelin skilar mónum
frá sjer, fellur hann á trjefjöl,
sem lialdið er undir „kjafti“ vjel-
arinnar, sem svo er kallaður. Fjal
ir, þessar flytur svo vjelin eftir
vírstrengjum sem liggja á búkk-
um, út á þurkvöllinn, en þar eru
Einhver segir að betra væri að
hafa hitann minni en jafnari og
væri vel ef hægt væri að komast
að samningum við þau öfi,
isetn því ráða, um það. Og
fólkið er nú þegar, eftir hina fáu
sólardaga, orðið kaffibrúnt á hör-
und og sumir hafa jafnvel sót-
brunnið til meins.
En nú .eruiii við búnir að sjá
hvernig þessari nýtísku mótekju
er farið og nú er spurningin
jietta : Er nægur ínarkaður fyrir
það, sem hjer er framleitt? Við
i þessu er því að svara, að í upp-
i liafi trvgði Bæjarstjórn Reykja-
I víkur þeim, sem í þetta rjeðust,
sölu á 1000 tonnum af fullþurk-
uðum eltimó. Auk þess hefir
Sveinn Sveinsson selt a. m. k. f>()0
. tonn til viðbótar.
Búast þeir fjelagar við að taka
upp mó fram í miðjan ágúst eða
til ágúst loka. Þó fer það nokkuð
eftir tíðarfari og markaðshorfum.
Nú þökkum við fyi'ir upplýs-
ingarnar, kveðjum síðan fólk-
ið, og eftir að hafa fengið
gómsætar pönnukökur og injólk.
hjá húsfreyjunni í Dalsmynni,
erum við aftiir á leið til borg-
arinnar, þar sem1 ótal eldstór bíða
mókögglanna úr mýrinni og f.jöl-
margur borgari horfir hnípinn í
gaupnir sjer yfir háu kolaverði og
!annari óáran.
Sjóhernaður
Breta
FRAMH. AF ANTNARI SÍÐU.
með takmarkaðri áhöfn til
breskrar hafnar
2) Að skipinu yrði siglt með
takmarkaðri áhöfn til bresku
Vestur-Indlandseyjanna, eða til
Bandaríkjanna, sem féngju skip
ið í vörslu.
3) Að skipið yrði afvopnað í
Dahar innan 12 klst.
4) Að skipinu yrði sökt innan
12 klst.
Sjóliðsforinginn, sem flutti
þessa skilmála, fekk þau boð
frá yfirmanninum á ,,Richelieu“,
er hann nálgaðist á skipi sínu,
að skotið myndi verða á skipið,
ef það kæmi inn á höfnina í
Dakar. En eftir nokkurt þóf
f.jelst yfirmaðurinn a Richelieu
á að sjer yrðu birtir skilmálarn-
ir með merkjamáli.
En ekkert svar barst áður en
tilsettur frestur var útrunninn.
ÁRÁSIN.
Snemma á mánudagsmorgun
fór vopnaður breskur vjelbátur
inn á höfnina í Dakar og tókst
að leggjast upþ áð Richelieu.
Skaut hann nokkrum djúp-
sprengjum og laskaði með^þeim
skrúfur skipsins og stýrisútbún-
að, svo að ekki var hægt að
hafa stjórn á því.
En áður en báturinn komst
út úr höfninni aftur, var hafinn
eltingaleikur á 'eftir honum og
komst hann undan, þrátt fyrir
að hann hafi orðið fyrir vjel-
bilun.
Skömmu síðar komu nokkrar
breskar hernaðarflugvjelar og
vörpuðu sprengjum yfir ,,Riche-
lieu‘‘. Fimm sprengjur hæfð.u
skipið og síðast þegar frjettist,
hallaðist skipið m,jög á stjórn-
borða, og stefnið var á kafi.
Eftir að þessar hernaðarað-
gerðir höfðu verið framkvæmd-*
ar, sendi yfirmaður bresku
flotadeildarinnar, sem stödd var
við Dakar, yfirmanninum á
Richelieu persónulega orðsend-1
ingu, þar sem hann sagði að
sig tæki sárt að hafa þurft að
gera þessar hernaðarráðstafanir
og ljet í ljós von um að mann-
tjón Frakka hefði orðið lítið.
í ALEXANDRÍU.
Samkomulag það, sem orðið
hefir milli Breta og yfirmanna
frönsku flotadeildanna í Alex-
andríu er á þá leið:
• l)Að frönsku herskipin láti
ekki úr höfn. Til tryggingar því,
verður olíuforði skipanna tak-
markaður, svo að hann nægi að-
enis til siglinga inni á höfnum í
Aiexandríu.
2 Að herskipin verði afvopn-
uð. Nokkur hluti vopna skip-
anna. verður flúttur á land og
geymdur þar í vörslu franskra
yfirvalda í Alexandríu.
3) Að nokkur hluti skips-i
ha.fnanna verði sendur heim til
Frakklands, um Sýrland.
Bretar fallast á að bera allan
kostað af viðhaldi skipanna, og
lofa að afhenda þau Frakklandi
að stríðinu loknu.
Dagbók
B 3x 3—203040710!
Notið sjóinn og sólskinið! Sjáv-
arhitínn hjá Nauthólsvík var 14
stig í gær. 185 boðsgestir komu.
Eu hvenær kemur strætisvagninu
til þessa ágæta baðstaðai'?
Árdegisflóð er kl. 8.45 í dag.
Næturlæknir er nótt. Halldór
Stefánsson, Ránargfttu 12. Sími
2234.
Næturvörðui’ er í Reykjavíkur-
Apóteki óg Lyfjabúðinni Iðunm.
Fregn frá Stokknólmi hermir.
að sænska heilbrigðismálaráðu-
neytið hafi skipað Snorra Hall-
dórsson auka-lækni við hermanna-
.spítalann í Stokkhólmi. (F.U.).
Slys varð í gærmorguú við mó-
vinslu Sveiiis Sveinssonar o. £1. á
Kjalarnesi. Tómas Þorvarðarson
verkamaður lenti með þumalfing-
ur milli vírs og trillulijóls og
kubbaðst framau af fingrinum við
fremsta lið. Var gert við mhiðslia
til bráðabirgða. á staðnum, en
Tómas síðan fluttur á sjúkrahús
Ilvítabandsins.
Leiðrjetting. Hjer í blaðinu var
í gær sagt að Ársæll Sigurðssbu
væri í fjelagi við Guðjón Bene-
diktsson. um móvinslu á Kjalar-
nesi. Þetta leiðrjettist þannig, að
það var Ársæll Jónsson sem við
var átt.
Til Strandarkirkju. Flatevjar-
búi (gamalt áheit) kr. 10.00,
Stella kr. 5.00, M. J. kr. 2.00, H.
kr. 10.00, H. S. T. kr. 8.00. Sjó-
mannsstúlka (afh, af sr. Kx-. Dan-
íelssvni) kr. 5.00, M. S. kr. 7.50.
fiskimaður kr. 2.00, ónefndur kt’.
5.00, Þ. J. kr. 10.00.
Otvarpið í dag:
13.05 Fiinti dráttur í happdrætti
háskólans.
2Ó.30 Utvarpssagan: Þættir úr
ferðasögum, (Y. Þ. G.).
21.00 Hljómplötur: a) ísl. söngv-
árar. b) Harmonikulög.

g>'
Konan mín, dóttir okkar og systir,
SOFFÍA HELGADÓTTIR,
andaðist 9. júlí í Landsspítalanum.
Guðm. Guðjónsson -og fjölskyldan frá Grenjaðarstað.
Faðir minn,
SNÆBJÖRN ARNUÓTSSON,
fyrv. bankaeftirlitsmaður, andaðist á Landakotsspítalanum í
gærkveldi.
Björn Snæbjörnsson.
Móðir xrín,
SALVÖR ARADÓTTIR,
frá Syðstu-Fossum, verður jarðsungin fimtudaginn 11. júlí, frá
fríkirkjunni, og hefst kl. 1 e. h., að heimili okkar, Óðinsgötu 32.
Jarðað verður í kirkjugarðinum við Suðurgötu.
Ari Gíslason.
Jarðarför mannsins míns,
DANÍELS HALLDÓRSSONAR, kaupmanns,
fer fram föstudaginn 12. júlí frá dómkirkjunni, og hefst með
húskveðju að heimili mínu, Ránargötu 19, kl. iy2 e. h. Jarðað
verður í gamla kirkjugarðinum.
Guðrún Guðlaugsdóttir.
Jarðarför konunnar minnar,
GUÐMUNDU GUÐMUNDSDÓTTUR,
frá Höfn í Dýrafirði, fer fram fimtudaginn 11. júlí að heimili
okkar, Dýhól á Þingeyri.
Guðmundur Gíslason.
Þökkum auðsýnda hluttekningu við fráfall og jarðarför
mannsins míns og föður okkar,
N LÚÐVÍGS LÁRUSSONAR kaupmanns,
Inga Lárusson og böm.
Hjartans þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát og
jarðarför bróður míns,
FRIÐGEÍRS SIGURÐSSONAR,
frá Hausthúsum.
Ingibjörg Sigurðardóttir.
Innilegt þakklæti til allra, sem auðsýndu okkur samúð við
fráfall og jarðarför sonar okkar og bróður,
ÓLAFS ÓLAFSSONAR.
Knararnesi, Vatnsleysuströnd.
Þuríður, Ólafur Pjetursson og börn.