Alþýðublaðið - 26.06.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 26. júní .1958.
rpiN^r' AlþýðublaSi?!
3
Alþýöublaöiö
Útgefandi:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Ritstjórnarsímar:
Auglýsingasími:
Afgreiðslusími:
Aðsetur:
Alþýðuflokkurinn.
H e 1 g i S æ m u n d s s o n .
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emilía Samúelsdóttir.
14901 og 14902.
1 4 9 0 6
1 4 9 0 0
Alþýðuhúsið
Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfisgötu 8—10.
TILKYNNING UM KOLAVERÐ.
Kolaveið í Reykjavík hefur verið ákveðið kr. 710.00
hver smálest heimekin, frá og með fimmtudegin-
um 26. júní 1958.
KOLÆVERZLANIR í REYKJAVÍK.
Viljalaus lilýðíd
ÞJÓÐVILJINiN' telur kynlega sagnfræðikenningu að
friðlýsa þurfi heiminn til að íslendingar getj lifað og starf-
að öruggir og óttalausir í landi sínu. Sú niðurstaða kem-
ur víst mjörgum á óvart. — Hitt ætti sem sé að jiggja öllum í
augum uppi, að skoðun Alþýðublaðsins eigi rétt á sér. En
hvers vegna bregzt Þjóðviljinn svona illa við henni?
Svarið er ósköp einfalt. Alþý'ðublaðið hélt því fram,
að kommúnistar á Vesturlöndum ættu að krefjast þess
skilyrðislaust af Rússum og öðrum ríkjum austan járn-
tjaldsins, að heimurinn verði friðlýstur. Ástæðulaust mun
að fjölyrða um rök þeirrar kröfu. Heimurinn er í dag
borg í umsátri af kommúnismanum. Þess vegna er rík
nauðsyn, að hættu hans verði afstýrt. Sumir vilja, að
það gerist með nýrri heimsstyrjöld. Alþýðublaðið Iét sér
hins vegar til hugar koma, að það mætti takast með
friðsamlegum hætti. En slíkt gerist naumast öðru vísi
en kommúnistaflokkarnir á Vesturlöndum hafi vit fyrir
Rússum, fordæmi óhæfuverkin austan járntjaldsins og
krefjist friðsamlegrar þróunar í heimsmálunum í stað-
inn fyrir heita málfundi og kalt stríð. Auðvitað þarf ým-
islegt að lagfæra á Vesturlöndum eins og Þjóðviljinn
bendir á. En hitt er nauðsyn til þess að austur og vestur
geti losnað við spennuna, eftirvæntinguna og óttann,
sem ef til vill leiðir til nýrrar heimsstyrjaldar að ó-
breyttum viðhorfum.
Þjóðviljinn sér þetta sennilega sjálfur, en hann bregzt
eigi að síður illa við skoðun Alþýðublað'sins. Orsökin er
. sú, að kommúnistar á Vesturlöndum. þora ekki að rækja
þessa skyldu. Þeim leyfis.t ekki að tala við Rússa eins og
frjálsir menn. Þeir verja óhæfuverk þeirra af viljalausri
hlýðni. Islandsdeild kommúnismans er engin undantekning
í þessu efni. Þjóðviljinn er því svipað settur og barn, sem á
von á flengingu, ef það ber sannleikanum vitni.
Málfrelsið, sem ríkir á Vesturlöndum, leiðir srnám
saman til leiðréttingar á mistökum fortíðarinnar. Þess
vegna eru viðhorfin þar nú gerólík því sem var fyrir
seinni heimsstyrjöldina. Jafnaðarmenn koma mjög við
sögu þessárar þróunar. Norðurlandaþjóðirnar heyrast
ekki framar orðaðar við kúgun og ofríki. Öllum ætti að
vera minnisstætt hvernig jafnaðarnienn stjórnuðu á Bret
landi. Þeir veittu nýlendunum frelsi og sjálfstæði einni
af annarri. Og verði jafnaðarmönnum mistök á eins og
til dæmis í Frakklandi, þá segir almenningsálitið til sín
með eftirminnilegum hætti. Þetta man hins vegar eng-
inn, ef talið berst að Rússlandi og öðrum ríkjum austan
járntjaldsins. Þar ríkir einræði, heimskt og miskunnar-
laust, grimmt og taugaveiklað í senn.
Allt þetta veif Þjóðviljinn. Hann getur ekki afsakað at-
fourðina í Ungverjalandi með öðru en því að telja óhæfu-
verk nazista á sínum tíma ennþá verri. Harðari dóm er
naumast hægt að fella í þessu mali. En samt fæst ekki ís-
Ienzka kommúnistablaðið tij að viðurkenna staðreyndir og
ieggja fram sinn skerf til nýrrar og farsællj þróunar. Slíkt
og þvílíkt kallar það kynlegar sagnfræðikenningar. Og það
er þess vegna, sem sagan dæmir kommúnisma Vesturlanda
svo hart, að helzt m.innir á hlutskipti Quslings, Lavals og
Kuusinens.
( Utan úr heimi )
GAGNBYLTINGARÖFL höfðu
í hyggju að ráða Imre Nagy af
dögum og ábyrgðinni hafði ver-
ið varpað á ríkisstjórnina. Þann
ig réttlætti Janos Kadar hand-
tökur Nagys í nóvember 1956.
Imre Nagy var handtekinn og
fluttur af landi brott. Nú hefir
hann verið tekinn af lífi — af
,,verndurum“ sínum'.
Aftaka hans er fyrst og
frémst storkun við Júgóslava
og liður í baráttunni við Tító.
Þegar Rússar sendu skriðdreka
inn í Búdapest hinn 4. nóv-
ember leitaði Nagy hælis í
júgóslavneska sendiráðinu, á-
s.amt mörgum samstarfsmönn-
um sínum. Næstu vikurnar var
byltingin brotin á bak aftur, en
þegar bardögum var lokið
héldu verkamenn áfram verk-
föllum. Nagy gat ekkert að-
hafzt, en hann var sameining-
artákn frelsisbaráttunnar og
verkalýðurinn neitaðj að viður.
kenna annan forsætisráðherra
en hann.
Rússar urðu að ryðja Nagy
úr vegi. Kadar gaf júgóslav-
neska sendiherranum. skriflegt
loforð þess efnis, að Nagy og
félagar hans í sendiráðinu
fengju að fara til heimila sinna
í friði og ríkisstjórnin ábvrgð-
ist öryggi þeirra.
Það kann að virðast furðu-
legt, að Nagy og júgósíavneski
sendiherrann skyldu taka lof-
orð Kadarstjórnarinnar hátíð-
lega. En þrátt fyrir íhlutun
Rússa í innanríkismál Ung-
verja haustið 1956, var enn ekki
orðið Ijóst, að þeir væru að
hefja nýja ógnaröld í Austur-
Evrópu. Kadar fékk því leyfi
til að gefa loforð á báða bóga
— um að lögregluveldið væri á
enda, — að uppreisnarmenn
yrðu ekki ofsóttir, — að hafnir
skyldu samningar um brotlför
rússneska hersins frá Ungverja
landi.
Rússneskir hermenn stööv-
uðu bifreiðina, sem flutti Nagy
'H'i'
Imre Nagy
og félaga hans frá júgóslav-
neska sendiráðinu. Hinum
tveim Júgóslövum, sem fylgdu
Nagy var hent út og látnir
liggja eftir á götunni. Nagy var
fluttur til Rúmeníu, — sam-
kvæmt eigin ósk, eftir bví sem
Kadar sagði. Seinna kvað hann
brottflutning Nagys hafa verið
nauðsynlegan vegna öryggis
ríkisins.
Sendiherra Júgóslava í Búda
pest og stjórn Júgóslavíu mót-
mæltu harðlega þessum grið-
rofum. Varð þetta upphaf auk-
innar óvináttu Jiúgcþlava og
Rússa.
Dauðadómarnir yfir Nagy og
samstarfsmönnum hans sannar
orðróminn um nýja ógnaröld
í Ungverjalandi. Reyndar hefir
verið stöðugt hörmungartíma-
bil þar síðan uppreisninni! lank.
Þúsundir manna hafa ;ve:uÁ
handteknar og fluttir brott.
Fréttir af dauðadómunum í
Ungverjalandi hafa verið fastur
liður í blöðum um allan heim
undanfarna mánuði. Rússar.,
gripu til þeirra aðferða,1 sem.
alltaf eru notaðar eftir valda--
rán. Fjöldaaftökur og brottfi’uthr
ingur allra þeirra, sem hætta.,
er á, að geti myndað kjarna
mótspyrnuhreyfingar eri al-
gengasta aðferðin. Undanfa:jfí
hafa Ungverjar „hreinsað“ öll
fjandsamleg öfl á þennanfháít.
En bað er ekki aðeins ipnan-.
landsástæður Ungverja, j sem
um er að ræða. Aftaka Nagyá
bendir til þess, að Rússar háfi.
nú í eitt skipti fyr-ir öli horí.i(S
frá hinni milduðu pólitifku.
stefnu, sem hófst eftir daúða.-
Stalíns og ■ þegar aítökuþveit-
irnar eru önnum kafnar j lepp.
ríkjunum má þá ekki búafet við:
að- Krústjov láti tll skarar
skríða heima fyrir?
■Og dauðadómarnir f-ákra
væntanlega einnig, að E ússar
muni taka upp ósveigja nlega:
pólitík á alþjóðavettvan ^i og
kenningunni um friðsa nlega
sambúð verði jafnvel forkastað.
En fyrst og fremst er her 'um
að ræða eflingu einræðiúns í
hinum kommúnistíska he! mi og
innanlandsvandamál kon mó n-
istaríkjanna eru orsök de ’.unn-
ar við Titó.
Þessir síðustu athurðié geia
allt samstarf við komm inista
utan Austurblakkarinna ■ litt
mögulegt.
KONUNGUR.SVÍA.vill ekki
neinar breytingar á formi þing
setningarathafnarinnar, og
þingið var sett að loknum kosn
ingunum í vor á venjulegan
hátt.
Athöfnin fer þannig fram:
Þingmen'nirnir ganga í prósess
íu frá þinghúsinu til Hallarkap
ellunnar og hlýða guðsþjón-
ustu. Meðan á.guðsþjónustunni
stendur, gengur mikið á
í ríkissalnum í Konungs-
höllinni. — Þar safnast fyr-
irfólkið saman, — sendi-
herrar, ríkisráðsmenn og frúr,
háttsettir embættismenn hins
opinbera og hersins og hixð-
fólk — öllu raðað niður eftir
tign og virðingu. Að guðsþjón
ustunni lokinni ganga þing-
menn til sæta sinna í Ríkissaln
um, efri deildarmenn til
vinstri, neðri déildarmeðlimir
til hægri. Hljómsveitin leikur
hátíðamarz.. dyrnar opnast og
drottningin og prinsessurnar
ganga lí saiinn. ’Þær heilBa,
hheigja sig þrisvar, fyrst fyrir
sendiherrúnum, síðan fyrir efri
deild og þá fyrir neðri deild;
„varid riksdagen och diplomat
íske Káren blir et enda bölj-
ande hav ov bugtninger och
nigni>ngar“, eins og eitt blað
anna komst að orði. Skrautleg
ur lífvörður tékur sér stöðu við
dyrnar. Þá kveður við kon-
urigssöhgurinn og konungur
gengur til hásætis. Við hlið
hans sitia prinsarnir tveir og
ríkisstjórnin þar fyrir neðan.
Þegar konungurinn hefur
hneigt sig þrisvar lyftir ríkis-
marskálkurmn staf sínum —
og konungur les hásætisræð-
una. Að endingu lýsa forsetar
þingsins yfir virðingu og holl
ustu þingsins.
Þannig gengur það fyrir sig
í Sv£:>jóð, og skíljanilegt er
að margir vilji gera þessa
virðulegu athöfn örlítið ein-
faldari. „Svenska Dagbladet“
lýsir síðvietu þingsetningu á
eftirfarandi hátt: ■—- Einu sinni
var — þannig hófust gömlu æv
intýrin um kóng, drottri
og prinsessur og þessí
komu í hugann þegar kd
urinn setti þingið. LoftiJ
þrungið andrúmslofti
venja og sagna. Hernilínjj
an lá yfir silfurhásætið,
ónan ljómaði í skini ljól
dökkblá áklæði féllu fs
lega vel inn i heildarmyn|
gráhvíta og gylita salar;|
meyjarnar foáru þungatj
andi kjóla, kommerfceí
skörtuðu gylltinm kj?
hvar í hékk gulllykHI^
marskálkurinn með fjaS
inn — allt var þetta
Ijóð.
m
ingar
oip
tung
var
•fðá-
Eikkj
tlkór
sem utanríkisráðherra veitir: Staða sölustjórs
áfengisútsaiiu á Kefla\tíkur#liugyfe^l'i er lauj;
umsóknar. Laun skv. launalögum. ]
Umsóknum skal skila í Varnarmáladeild utln-
ríkisráðuneytisins fyrir 1. júlí 1958.
UtanríkisráSuneytið, vafnarmálaileSíd.
Reykjavík, 24. júní 1958. ^