Morgunblaðið - 18.12.1940, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 18. des. 1940.
Lansnlo á vandamálinu!
Roosevelt ætlar að lána Bretum
hergögn „gegn afnotagjaldi“
Orðugleikar í Bretlandi í
byrjun næsta árs ef hjálp-
in verður ekki aukin
Málið rætt í Banda-
ríkjaþingi 2. janúar
ROOSEVELT FORSETI skýrði blaðamönnum í
Washington frá því 1 gær, að hann hefði und-
irbúið tillögur um það, á hvern hátt Banda-
ríkin gætu aukið hjálp sína til Breta og að hann myndi
senda Bandaríkjaþingi þessar tillögur til afgreiÖslu. Til-
lögurnar verða lagðar fyrir þingið 2. janúar næstkomandi.
Tillögur þessar eru í stórum dráttum á þessa leið:
Roosevelt hvetur þingið til að gera ráðstafanir til að fram-
leiðslunni á hergögnum fyrir Bandaríkjaher verði hraðað eins og
unt n .
Síðan leggur hann til að Bretum verði lánuð þessi hergögn
til afnota. Eftir stríðið er gert ráð fyrir að þeir skili hergögn-
unum aftur.
Sjeu hergögn þau, sem þeir skila aftur heil, og jafnvel sem
ný, þá kvað Roósev. þó rjett að Bretar greiddu af þeim ákveðið
afnotagjald. En eyðileggist hergögnin, þá verða Bretar að bæta
Bandaríkjunum tjónið með öðrum nýjum.
Roosevelt sagði, að það væri alment viðurkent, að stríðið,
sem háð væri í Englandi, væri jafnframt háð til að verja Banda-
ríkin. En hvað væri þá rjettara en að Bandaríkin notuðu þau
hergögn sem þau framleíddu, til að beita þeim í bardögum í Eng-
iandi.
Rooseveit sagöi, að það
væri „hversdagslegt", að
vera að tala um dollaralán
eða gjafir til Breta. Bret-
ar hefðu ekki farið fram á
neinar peningagjafir.
LÍKINGIN
Til skýringar tók Roosevelt
líkingu. Hann sagði, að ef hús
nágrannans væri að brenna, þá
lánuðu menn ekki eða gæfu
eigahdanum dollara til að
kaupa slökkvara. Heldur lán-
uðu þeir honum slökkvara, ef
þeir ættu hann, en síðan gæti
komið til greina að eigandinn
greiddi ákveðið gjald fyrir lán-
ið. '
Það er ekki kunnugt, hvað
Roosevelt á við með „ráðstöf-
unum til að auka hergagna-
fi;amleiðsluna í Bandaríkjun-
um.“ En sumir telja, að mark-
mið hans sje að setja fram-
leiðsluna á hernaðargrundvöll,
þ. e., að láta vinna í verksmiðj-
unum nótt og dag.
Það er búist við, að undir her
gögn þau, sem Bretum verða
lánuð, heyri herskip, jafnt sem
flutningaskip, flugvjelar, fall-
byssur og önnur hergögn.
Knox, flotamálarððherra skýrði
Innrás i
England
miðjan
lebrúar
Tveir áhrifamenn, Beaverbrook
lávarður, ráðherra í
bresku stríðsstjórninni og Landon,
sem var forsetaefni republikana í
Bandaríkjunum árið 1936, upp-
lýstu í gær, að þeir hefðu fregnir
af því, að Hitler væri að undir-
búa stórfelda innrás í England,
sem hefjast myndi að líkindum
fyrir vorið,
Landon skýrði frá því, að liátt-
settur maður, sem nyti mikils
FRAMH. Á SJÖTTD SÍÐD
FRAMH, A SJÖTTU SÍÐTJ
Skipatjónið
verður stöðugt
alvarlegra
Breska flotamálaráðuneytið
tilkynti í gær, að í vikunni
sem lauk 7. desember, hefði
verið sökt 23 skipum Banda-
manna samtals tæplega 102
þús. smálestir. Þar af voru 19
bresk skip samtals 87 þúsund
smál. v«./i
Þrjú skipin voru eign annara
Bandamanna, en 1 hlutlaust.
Þ.jóðverjar segjast hafa sökt
þessa sömu viku skipum sem
Ivoru samtals 243 þús. smál.
í Iiondón er það sjerstaklega
tekið fram að flestum skipanná
hafi verið sökt á einum degi
(Þjóðverjar segjast hafa sökt 2.
desember skipum sem voru sam
tals 160 þús. smál.)
Breska fiotamálaráðuneytið
birti í gær leiðrjettingu við töl-
una, sem það birti um skipa-
tjónið vikuna sem lauk l. des.
Skipatjónið hafði verið talið 52
þús. sffiál., en hefir reynst við
nánari athugun 82 þús. sffiák
— en fyrst
búist við
friðarsókn
Fyrirspurn va,r borin fram í
lávarðadeild breska þings-
ins í gær um það, hvað breska
stjórnin ætlaði að gera, ef Þjóð
verjar bæru fram ný friðarboð,
hvort hún ætlaði að birta þessi
boð opinberlega.
Snell lávarður varð fyrir
svörum af hálfu stjórnarinnar
og sagði, að fregnir, sem bresku
stjórninni hefðu borist undan-
farið. bentu til þess, að væntan-
leg væri frá Þ.jóðverjum ein-
hverskonar ný friðarboð, e. t. v.
sömu boðin og Þjóðverjaf gérðu
sköminu áður en stríðið hófst (í
ágúst 1939; Hitler bauð þá m.
a. til að gera hernaðarbanda-
lag við Breta, og hjálpa til að
Vérja breska heimsveldið, gégn
því einu, að hann fengi aftUr
nýlendur og að hann fengi að
leysa pólsku deil'Uftá eftir sínu
höfði).
Én lávarðurinn sagði, að
Bretar myndu aldrei geta geng-
ið að friðarboðum, sem fælu
ekki í sjer að smáþjóðir þær,
sem með þeim berðust, fengju
ekki aftur frglsi sítt að full-
veldi.
Laval á fundi
með Pefain
/
og dr. Abetz
ATBURÐIRNIR í FRAKKLANDI verða stöðugt
dularfyllri. í gærkvöldi skýrði þýska frjetta-
stofan frá því, að Pierre Laval fyrverandi ut-
anríkismálaráðherra Vichy-stjórnarinnar, hefði verið við-
staddur síðasta hálftímann er Petain marskálkur og dr.
Otto Abetz, sendiherra Þjóðverja í Frakklandi ræddust
við í gærmorgun.
Áður hafði borist fregn til New Yórk um að Laval
hefði verið slept úr varðhaldi samkvæmt eindreginni kröfu
Þjóðverja.
Petain og dr. Abetz ræddust við í 2(4 klukkustund, áður
en Laval kom til þess að taka þátt í ráðstefnunni, En ekkert er
vitað hvað þessum þrem mönnum fór á millj.
Eftir fund þeirra snæddi dr. Abetz árdegisverð með ölluffi
i’áðherrum Vichystjórnarinnar.
Það er nú búist við að dr. Abetz fari til Berlín til að
gefa þar skýrslu um ástandið í Vichy. — En erlendum
blaðamönnum í Berlín hefir verið gefið í skyn, að engra
athugasemda sje að vænta þaðan um brottvikning Lav-
als, fyr en dr. Abetz hefir gefið skýrslu sína.
Fulltrúi þýska utanríkismálaráðuneytisins sagði í gær, að
þar væri ekkert um það vitað, hvort brottvikning Lavals boðaði
aðeins mannaskifti, eða stefnubreytingu.
En fulltrúinn sagði, að það myndi á engan hátt verða þolað
að Frakkar tækju upp stefnu, óvinveitta Þjóðverjum o,g hann
bætti því við, að Frakkar hlytu að marka stefnu sína með hlið-
sjón af stefnu annara meginlandsþjóða.
Bretar
komnír vest-
«r fyrír
Bardía
F regnir . af vígstöðvunum í Li-
byu og í Albaníu herma, að
ítalir sjeu enn á undanhaldi á
báðum stöðum. í
Bretar bafa íiú algeclfega hrak-
ið ít.ali ú." Egvptalandi,: og er nú
barist um borgina Bardia, 20 km.
fyrir innan landamæri Libyu.
Éramsveitir Breta ern sagðav
komnar til strandar 50 km. inn-
an landamæra Libyu og hafa þann
ig króað inni herlið ítala í Bar-
dia. Leiðin til, undanhalds þgðan
er nú lokiið.
Sanitímis hefir meginher Breta
fyrir frarnan Barclia, bmúst mik-
VR4MH- Á SJÖUNDU SÍÐU
Fregnir þær, sem birtar hafa
verið í Bandaríkjunum um síð-
ustu atburðina í Vichy, benda
til þéss að alger ringulreið ríki
í skoðunum manna um það,
hvað þeir boði. Skoðanir hinna
erlendu frjettarýnenda eru svo
skiftar, að sumir telja að brott-
vikning Lavals sje stórt spor í
áttina til algerra yfirráða naz-
ista yfir. stjÓrnmálum Frakka,
en aðrir segja að hjer sje um
að ræða tilraun Petains til þess
að bjóða áhrifum Þjóðverja í
Frakklandi byrginn.
Ehn aðrir telja að fall LaVaís
boði, að Þjóðverjar þurfi nú
ekki íramar að óttast samkepni
frá ítölum um mótun á stefnu
Frakka.
Frá Plandin hefir ekkért
heyrst frá þvl, að hann tók
við af Laval, annað en að
hinn liggi rúmfastur í in-
flúensu.
Ein fregn hermir þó, að dr.
Abetz hafi heimsótt hann og
rætt við hann góða stund.
WEYGAND
HERSHÓFÐINGI
( fregnunum um atburðina í
Vichy hefir nafni Weygands
hershöfðingja skotið upp hvað
eftir annað, einkuin í Banda-
ríkjablöðunum. Weygand hefir
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.