Morgunblaðið - 18.12.1940, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 18. des. 1940..
Þfskur kifbátw
befir sfikt skipa-
stól samtals
250 þús. srnál.
Breskar sprengjuflugvjelar
gerð uí fyrrinótt 7 klukku-
etunda árás, „einhverja hina
mestu í stríðinu“, á iðnaðar
borgina Mannheim við Rín og á
umhverfi hennar. Nokkru síðar
sömu nótt gerðu aðrar breskar
sprengjuflugvjelar loftárás
kafbátahöfn Þjóðverja í Lori
ent.
1 fyrradag gerðu flugvjelar
breska strandvarnaliðsins árás
I dagsbirtu á innrásarborgirnar
við Ermarsund og á sex þýsk
skip undan Frakklandsströnd
Bretar segja að eitt skip hafi
hallast mjög eftir árásina, og
artnað staðið í björtu báli.
í gærdag gerðu breskar
j flugvjelar aftur árás
dagsbirtu á innrásarborgir
Þjóðverja og í nótt skýrðu
erlendir frjettaritarar, sem
staddir eru á suð-austur-
strönd Englands að miklir
eldar og sprengingar hafi
sjest þaðan handan við
sundið.
í tilkynningu þýssku her-
stjórnarinnar í gær, er minst á
loftárásina á Mannheim, en til-
kynningin er á þessa leið:
í Ermarsundi hittu þýskir herbátar
ofurefli breskra tundurspilla aðfara-
nótt mánudags. Stuttur bardagi var
háður. Aljir þýsku herbátamir komu
í(ftur til bíekistöðva sinna heilu og
höldnu.
Eins og þegar hefir verið skýrt frá
sökti Kretzner óvinaskipum, sem voru
samtaJs 34.935 smálestir í síðuslu för
sinni. Þar með hefir hann aukið sroá-
lestatöluna, sem hann hefir sökt upp
í 252,100 smálestir, og er hann fyrsti
þýski kafbátsforinginn, sem fór fram
úr 250 þús. smálesta tölunni. Meðal
skipa þeirra, sem hann sökti í siðustu
ferð sinni, voru þrjú hjálparbeitiskip
ög breski tundurspiUirinn „Daring".
Aðfaranótt mánudag var enn ráðist
á Sheffield með góðum árangri. —
Sprengingar og fjöldi storelda sáust
Vegna þokuveðurs gerðu aðeins fáar
þýskar flugvjelar árásir á Bretland í
dagsbirtu í gær. I London og á öðrum
stöðum voru hemaðarlega mikilvaagar
stoðvar, herman'nastöð og samgönguæð-
ar- hæfðar. H. u. b. 350 mílur vestur af
írlandi rjeðust þýska,r sprengjuflug-
vjelar á tvö bresk kaupför. Bæði skip-
in löskuðust alvarlega og er óhætt að
segja annað þeirra, sje ger tapað.
Árásir breska, flugvjela á Þýskaland
í ‘gærkvöldi vora gerðar aðeins við
vestur og suðvesturhluta landsins. ■
Tundursprengjum og eldsprengjum var
varpað á Mannheim, og löskuðust þar
býggingar. Meðal þeirra bygginga, sem
hæfðar vom, var höllin í borginni og
sjúkrahús. Annað sjúkrahús var hæft
í annari borg. Dregið hefir lítilsháttar
úr framleiðslu í tveim verksmiðjum,
en það er án þýðingar. Samtals særð-
uat 50 manns og 10 fórast. Þýskar loft-
varnabyssur skutu niður Blenheim-
sprengjuflugvjel og Spitfireflugvjel. —
Þýskar orustuflugvjelar skutn niður
breskan loftbelg. EngraT þýskrar flug-
v.jelar er saknað.
Ræia Bðaverbrook
FRAMH. AF AKNARI SlÐU
trausts í Þýskalandi, hefði skýrt
sjer frá því, að stórfeldnr innrás-
arundirbúningur færi fram í
Þýskalandi, og að innrásin myndi
hefjast fyr en búist hefði verið
við. Kvaðst Landon gera ráð fyr-
ir að hún yrði hafin í febrúar.
Beaverbrook lávarður sagði í
útvarpsræðu til bresku þjóðarinn-
ar í gær, að samkvæmt upplýs-
ingum, sem sjer hefðu borist, væri
líklegt að Þjóðverjar gerðu inn-
rásina fyrir vorið, og að innrás-
in myndi verða gerð á sjó og á
landi, en þó einkum úr lofti.
Beaverbrook sagði, að ’Þjóðverjar
væra að koma sjer upp stórfeldum
flugflota, sem þeir ætluðu að nota til
að gera innrásina á England.
Við getum ekki neitað því, (sagði
ráðherrann), að Þjóðverjar eru hem-
aðarlegir yfirdrotnarar Evrópu.En þeir
eru það þó ekki í eins ríktun mæli og í
sumar.
Við höfum síðan í sumar náð yfir-
ráðunum í lofti að degi til yfir Ehg-
landi.
Beaverbrook sagði að breska þjóðin
hefði fulla ástæðu til að vera vongóð
um að Bretum tækist að sigra innrás-
arheri Þjóðverja. Eh hann sagði ,að
ekkert rjettlætti þó oftraust í þessu
efni.
Hann sagðí, að Þjóðverjar væru að
vinna siglingum Breta alvaglegt tjón
og gera tilraun til nokkurskonar hafn-
banns á Bretland.
Síðastliðinn vetur notuðu Þjóðverjar
til að undirbúa innrásina í Frakkland.
Á sayna hátt eru þeir í vetur að und-
irbúa innrásina í England, með jafn-
mikilli nákvæmni.
En með iðni og ástundun, og hug-
rekki, myndi Bretum takast að bæg.ja
frá þessari hættu.
Beaverbrook upplýsti, að flugvjela-
framleiðsla í Englandi í september í
ár hefði verið tvöfalt meiri heldur en
í september í fvrra.
Frá því í maí og þar til í nóvem-
ber hefði flugvjelaframleiðslan í Eng-
landi farið á mánuði hverjum fram úr
þeini áætlun sem gerð var um fram-
leiðsluna í byrjun ársins. Beaverbook
sagði, að flugvjelaframleiðslan hefði
verið rneiri fyrstu vikuna í desember
heldur en síðustu vikuna í nóvember
ög meiri aðra vikuna í desember held-
ur en fyrstu vikuna í desember.
Það hefði tekist að gera miklu meir
en bæta. upp það tjón, sem flugherinn
breski hefði orðið fyrir.
Hjer kæmu til viðbótar allar flug-
vjelamar, sem Bretar fengju frá Banda
ríkjunum.
Beaverbrook upplýsti að flugvjelar
bærust þaðan í stöðugt auknum mæli,
og á árinu 1942 myndu Bretar hafa
fengið þaðan 26 þúsund flugvjelar.
Bretar gætu nú látið breska hernum
í tje allar þær orastuflugVjelár, sem
hann þyrfti á að halda.
En það, seem nú þyrfti, væri fleirj
orustuflugvjelar.
Beaverbrook upplýsti að gjafir til
flugvjelakaupa, sem sjer hefðu borist,
hefðu gert bétur en að bæta upp alt
það flugvjelatjón sem Bretar hefðu
orðið fyrir frá því að loftárásir á Eng-
land hófust í stórum stí).
Að lokum rómaði Beaverbrook mjög
fórustu hæfileika Churchills.
„Lausn“
Roosevelts
FBAMH. AF ANNARI SÍÐU.
frá því í gær, að flotamálaráðu-
neytið hefði ákveðið að láta smíða
40 nýja tundurspilla fyrir 1000
miljón dollara.
ÖRÐUGLEIKAR EF —
Cordell Hull, utanríkismálaráð-
lierra Bandaríkjanna, er sagðUr
hafa skýrt Roosevelt frá því í gær,
að búast mætti við örðugleikum í
Englandi fyrstu mánuðina á næsta
ári, ef Bandaríkin gætu ekki auk
ið hjálp sína til þeirra.
Cordell IIulI sagði í gær, að
Bretar gætu eltki tekið á sig nein-
ar nýjar skuldbindingar um
greiðslur í Bandaríkjunum, fram
yfir það, sem þeir hafa þegar gert,
ef þeir fengju enga fjárhagslega
eða aðra aðstoð.
En það er tekið fram að Bretar
hafa þegar greitt fyrir mikið af
vörum, sem þeir hafa ekki enn
fengið frá Bandáríkjunum.
Cordell Hull virðist byggja skoð
un sína á skýrslu þeirri, sem Sir
Frederick Philipps, fulltrúi fjár-
málaráðuneyt^sins breska lagði
fyrir Bandaríkjastjórn fyrir
nokkrum vikum.
ÞINGIÐ LÁTIÐ RÁÐA
Það vekur athygli, að Roosevelt
hefir ákveðið að láta þingið taka
ákvörðun um tillögur sína.r til
hjálpar Bretum, en leysa ekki mál
ið upp á eigin spýtur, eins og
hann gerði þegar hann ljet Breta
fá tundurspillana. En það hefir
verið talið hættulegt frá stjórn-
málalegu sjónarmiði ef hann hefði
aftur tekið vald þingsins í sínar
hendur.
Fjármálastjórn
Framsóknarflokksins
Til Hallgrímskirkju í Saurbæv
Ónefndur (gamalt áheit) 20 kr.
K. H. 5 kr. M. R. 10 kr.
AUGAÐ hvílist
með gleraugum frá
THIELE
FRAMH. AF. FIMTU SÍÐU.
Ríkisútgáfa námsbóka er svip-
aðrar tegundar. Sett á fót með
lögum og skatti á alla umráða-
menn skólaskyldra barna eftir
mikla baráttu. Síðasta ár varð
kostnaðurinn af þessu 70 þús. krón
ur og í árslok skuldaði þetta efni-
lega fyrirtæki 47 þús. krónur. En
síðan má ekkiert skólaskylt barn
í landinu eiga neina kenslubók, en
þær eru lánaðar meðan skólinn
stendur yfir.
Svona mætti halda. áfram, en
jeg sje ekki ástæðu til að nefna
fleiri „umbóta‘‘-fyrirtæki að sinni.
Það sem þegar er nefnt nægir í
bili til að sanna, svo að ekki er
um að villast, hvílík gífurleg
hækkun hefir orðið á þeim gjöld-
um sem ríkisvaldið innheimtir og
þeirri eyðslu sem gengur gegn um
hendur ríkisstjómarinnar. Þar að
anki eru svo öll útsvörin, og þau
hafa eðlilega hækkað því meira
sem fjárhagsástæður almennings
hafa versnað og fleiri greinar af
efnahagsstarfsemi þjóðarinnar
hafa verið bundnar með lögum og
teknar undan yfirráðum einstak-
linganna og fjelaga þeirra. Aðeins
frá 1936—1938 hækkuðu þau um
eína miljón króna, en samanburð
frá fyrri tíma er örðugt að fá.
En frá 1933—1938 hækkað fá-
tækraframfæri um 1300 þús. lcr.
Sjötug í dag:
Frú María Jónsdóttir
Frú María Jónsdóttir, Vitastíg
16 er sjötug í dag. Hún er
dóttir Jóns Jónssonar frá Lamb-
haga í Mosfellssveit og konu hans
Bjargar Magnúsdóttur frá Eykoti
í Hraunum, en fædd að Otarstöð-
um við Hafnarfjörð. Frá Otarstöð-
um fluttu foreldrar Maríu að
Krýsuvíkurhver og b.juggu þar í
átta ár, en þaðan að Breiðholti í
Seltjarnarneshreppi, og við þann
bæ hafa þau systkini Maríu verið
kend. Frá Breiðholti giftist María
Guðmundi Halldórssyni frá Vatns-
leysuströnd, hinum mesta dugn-
aðar og greindar manni.
Þeir, sem kunnugir voru hjer í
Reykjavík um aldamótin vita hest
hverjum breytingum bærinn og
umhverfið hefir tekið á þeim fjór-
um tugum ára, sem liðnir eru af
þessari öld. Þá var engin bygð ut
an Skólavörðuholtsins, en þaðan
vár ruddur vegur niður í Skugga-
hverfið. Við þá götu reistu þau
María og Guðmundur lítið timb-
urhús 1904, og varð að ryðja það-
an miklu grjóti. Leifar þess mikla
grjótnáms sjást enn á meðal
trjánna í garðinum við Vitastíg
16, sem glögt merki um það, hve
erfið var þar öll aðstaða meðan
húsið var reist.
En ári eftir að hús ungu hjón-
anna komst undir þak, misti
María mann sinn. Síðan hefir hún
verið einsetukona í þessu húsi. Það
ber þó ekki að skilja ]>að á þann
veg, að hún hafi jafnan haldið
þar kyrru fyrir og lokað að sjer
öllum hurðum, því hún er Ijett á
fæti og hefir ekki talið eftir sjei-
sporin um æfina. Hún er mikið
náttxirunnar barn og hefir mikið
yndi af gróðri jarðarinnar og
fegurð fjallanna. Og þó ellin sje
gengin í garð veigrar hún sjer
ekki við lönguni útivistum og
gönguferðum, t. d. fór hún á
sumri liðnu, ásamt bróður sínum
og fleira fólki, suður í Dyngjur
og lá þar í tjaldi til að njóta
fjallaloftsins og sumarhlíðunnar
eins og ung, rómantísk kona.
Fyrir tuttugu árumm flutti
María ýmsar blómjurtir heim í
kálgarðinn sinn og hlúði áð þeira
með þeirri umhyggjn, að blóm-
skrúðið og skrautjurtirnar út-
rýmdu kartöflugarðinum, sem nú
er orðinn einn fegursti húsagarð-
ur í Austurbænnm. En þetta hefir
kostað Maríu mikla vinnu, sem
hún telur ekki eftir sjer. Auk
þess er hún ljóðelsk og bók-
hneigð. Mörgu baminu hefir hún
sagt til undir bamaskóla, og sem
munu minnast hennar með hlýju
á þessum merkisdegi. Og vinir
hennar og ættingjar óska henni
innilega til hamingju og þakka
henni liðnu árin.
Knnnugur.
Laxfoss
fer til Vestmannaeyja í kvöld kl.
10. — Flutningi veitt móttaka til
kl. 6.
2 vörubilar
yfirbygðir fást keyptir í
Smjörlíkisgerðinni
Svanur
Lindargötu 14.
Barna-
HÚSGOGN
(Boyð og tveir Stólar)
á aðeins
25 krónur.
FflTRBÚÐdRiNNQR
G Ö Ð U R :
8PEGIIL \
er góð •
JÓLAGJÖF. I
LUDVIG STORR. I
Veggalmanðk
fyrir árið 1941
fást í búðum
Halla Þórarins,
Ull ar sokkar nir
(til að nota undir silkísokknm)
eru nýkomnir aftur. — Kærkomin
jólagjöf. Aðeins 3 kr. parið.
PEDICURE,
Aðalstræti 9.
Til sölu nokkrir
alsiffur bláreíir
karldýr. Upplýsingar í
Kollafirði, sími um Brú-
arland.
Unglingspiltur eða stúlka
með bókfærsluþekkingu getur fengið atvinnu við
skrifstofustörf í Hafnarfirði. - Umsókn ásamt
kaupkröfu sendist Morgunblaðinu, merkt „Skrif-
stofustörf“, fyrir 20. þessa mánaðar.
I