Morgunblaðið - 27.05.1941, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 27. maí 1941.
Bretar harðna vi
mm. AT HJÐJTJ SlÐL
ur en jeg fór til Bnglands lijelt
jeg að það væri eins og hvert
annað slagorð, að Bretar hertust
við hverja raun, en nú veit jeg
af eigin reynd að það er satt.
Jeg get ekki hetur sje, en að
hnghreysti almennings í Eng-
landi hafi farið vaxandi með
hverju degi.
En það er fyrst og fremst hin
óbitandi trú hvers einasta Breta,
að þeir sigri að lokum, sem veld-
nr þessari hugprýði. Ekki hitti
jeg einn einasta m,ann, sem var
í minsta vafa um að lokasigurinn
fjelli Bretum í skaut. Hinsvegar
gerðu menn ,sjer fyllilega ljóst,
að Bretar værú, ekki hernaðarlega
jafn sterkir Þjóðverjum eins og
sakir stæðu, en með aðstoð Banda-
ríkjanna myndu Bretar brátt ná
Þjóðverjum í framleiðslu hergagna
Og þó einkum flugvjela, en á því
byggist sigurvissa Breta fyrst og
fremst, að þeir verði Þjóðverjum
jrfirsterkari í lofti í náinni fram-
tíð.
Það eru orðnar uppi allháværar
raddir um það í Englandi, að
bresku flugmennirnir eigi ekki að
sækjast eingöngu eftir verksmiðj-
nm, skipakvíum og öðrum hernað-
arlega mikilvægum stöðum, þegar
þeir gera árásir á Þýskaland, held-
ur eigi þeir að gjalda Þjóðverjum
í þeirra eigin mynt og hella
sprengjuförmum sínum miskunn-
arlaust yfir þýskar borgir, eins
og Þjóðverjar gera þegar þeir
koma til árása á England.
En af hugprýði almennings 1
Englandi verður varla ofsögum
sagt. Jeg hefi sjeð fólk, sem var
búið að missa alt sitt og átti ekk-
ert nema fötin sem það stóð í, en
það var eins og einmitt þetta fólk
væri hugprúðast. Fólk, áem mist
hefir alt sitt og er húsnæðislaust,
er fyrst sett á svonefnd hvíldar-
heimili. Hefir slíkum heimilum
verið komið fyrir í opinberum
stofnunum. Þá eru fjölda stofn-
anir, sem íítbýta klæðnaði og mat-
vælum til bágstadds fólks.
Matvælaskömtunin.
— Er hörgull á matvælum í
Englandi ?
— Matvælaskömtunin er all-
ströng og lítið er af sumum ma,t-
vælategundum, eins og t. d. kjöti,
smjöri og osti. Bannað er að selja
rjóma. En það sveltur ábyggilega
enginn í Englandi vegna matvæla-
skorts. Bretar borða nú meira af
kartöflum ög öðru grænmeti en
nokkrú sinni fyr.
Útlendingar
í Englandi.
— Er ekki erfiðleiþum bundið
fyrir útlendinga að, dvel.ja í Bret-
landi?
— Það er baft mikíð e'ftirlit
með þeim. Þeir mega ekki eiga
nein farartæki, ekki einu sinni
hjólhest, nema með sjerstöku leyfi
yfirvaldanna. Einnig verða þeir
að tilkynna um ferðir sínar, ef
þeir ferðast milli borga. Það er
vissara fyrir útlendinga að hafa
öll sín plögg í lagi.
Skemtanalíf.
— Hefir ekki dregið úr skemt-
analífi í Englandi?
— Jú, það er vafalaust minna
hverja raun - -
en það var, en leikhús, kvikmynda
hús, danssalir og þessháttar held-
ur áfram starfsemi sinni, en öll-
*
um skemtistöðum er nú lokað
klukkan 10 á kvöldin, nema á
laugardögum er sumstaðar opið til
klukkan 11.
— Verðlag á vörum hefir senui-
lega hækkað eitthvað?
— Já, nokkuð ber á því. Mat-
vælaráðuneytið gerir þó alt, sem í
þess valdi stendur, til að halda niðri
verðlagi á matvælum, og heill her
manns er í þjónustu ráðuneytisins
til að gæta þess, að ekki sje okrað
á almenningi. En hinn nýi sölu-
skattur, 33%, hefir mjög hækkað
verðlag á vörum.
Innrásin.
— Hvað segja menn í Englandi
um innrásina margumtöluðu ?
— Það era margir, sem gera
ráð fyrir þeim möguleika, að Þjóð-
verjar reyni innrás, og manna á
milli er fullyrt, að Þjóðverjar hafi
raunverulega gert tilraun til inn-
rásar í september í fyrrahaust..
En þó jeg sje ekki hernaðarsjer-
fræðingur, þá held jeg að óhætt
sje að fullyrða, að innrás verði
Þjóðrerjum dýr og lítil líkindi til
að 'hirn hepnist, verði hún reynd.
Fyrir utan aragrúa af hermönn-
um er heimavarnarliðið, og svo að
segja hver fermeter lands í Eng-
landi er undir stöðugu eftirliti
bæði dag og nótt og um leið vel
varinn.
Um ísland.
Loks spyr jeg Hjálmar um hvað
Bretar segi um ísland, íslendinga
og hernámið.
— Almenningur í Englandi veit
enn afar lítið um Island, og flest-
ir halda enn, að hjer biri Eski-
móar. Og hafi 95 af hverjum 100
Bretum haldið fyrir stríð að við
værum Eskimóar þá erU 90 af
hverjum hundrað enn þeírrar skoð-
j unar.
Um hernámið er það að segja,
í að almenningur í Bretlandi hefir
Iþá trú, að það hafi verið nauðsyn-
j Iegt fyrir Breta. og óhjákvæmilegt,
og fólk er ekki í nokkrum vafa
um, að ef Bretar hefðu ekki hér-
numið landið, þá hefðu Þjóðverjar
gert það og það hafi aðeins vérið
um að ræða Ifvor var fljótari til.
Nemendahljóm-
leikar i kvöld
Hinir árlegu nemendahljóm-
leikar Tónlistarskólans
verða haldnir í kvöld kl. 7.30 í
Iðnó. Hljómleikar þessir hafa löng-
um verið fjölsóttir og vinsælir,
bæði meðal aðstandenda nemenda
og annara þeirra, sem tóníistar-
málum unna. Nemendahljómleik-
arnir eru altaf fjölbreyttir, bæði
að efnisvali og meðferð. I þetta
skifti koma 14 nemendur skólans
fram og er efnisskráin í 11 liðum.
Þar gefur að heyra einleika, dú-
etta, tríó og kvartett. Bæjarbúar
ættu að nota vel þetta tækifæri
til aé kynnast verðandi tónlistar-
mönnum þjóðarinnar.
II. flokks mót í knattspymu
hefst í, kvöld klukkan 8. Fyrst
keppa K. R. og Yíkingur og að
þeim leik loknum Fram og Valur.
Samningar Færeyinga
og Breta
FRAMH. AF ÞRIÐJU Sfi)U
Færeyjabanka eða Sjóvinnubankans,
sem annað hvort kaupir hann fyrir
auglýst gengi, ellegar setur hann á
lokaðan reikning;
d. Að erl. gjaldeyrir þ. á. m. ster-
lingspund.má aðeins nota til kaupa á
innflutningi sem leyfður er, og ekki í
öðru skyni, nema til þess sje fengið
sjerstakt leyfi. Innflutningsleyfi er ó-
gilt uns tilsvarandi gjaldeyrisleyfi er
fengið.
6. Breska stjórnin skal að staðaldri
fá vitneskju um fyrir hve mikinn erl.
gjaldeyri færeyskir útflytjendur
selja. /
Sje afgangur af erl. gjaldeyri, öðr-
um en sterlingspundum í Færeyja-
banka eða Sjóvinnubanka, skal Fær-
eyjabanki samkv. tilmælum bresku
stjórnarinnar selja bresku stjörninni
siíkan gjaldeyri fyrir sterlingspund, að
svo miklu leyti sem breska stjórnin
áður hefir útvegað þann gjaldeyri.
Þegar reiknuð er út sú upphæð, sem
hjer kemur til greina að endurgreiða
í erlendum gjaldeyri, skal taka tillit
til allra greiðslna í sterlingspundum
til eða frá mönnum á Færeyjum, þar
sem þeim fylgi rjettur til að yfirfæra
upphæðina í viðkomandi erl. gjaldeyri.
7. Gengi sterlingspundp í Færeyjum
er ákveðið kr. 22,40 á móti pundi.'
Breyting á þessu gengi má ekki eiga
sjer stað án þess samningsaðilar komi
sjer saman um það.
Til þess að samningur þessi "ái sem
víðtækust áhrif, og til þess að Fær-
eyingar fái fult gagn af þeim ster-
lingspundum er þeir fá, samkvæmt
samningnum, mun breska stjórnin
gera nauðsynlegar ráðstafanir til þess
að tryggja það að Færeyingar verði
taldir á „sterl i ngssvæð inu“ samkv.
„The Defence (Finance) RegulationU
1939.
9. ' Þar sem talað er um „sterlings-
svæðið“ í samningi þessum, þá er átt
við hið sama og í „The Defence (Fin-
ance) Regulation 1939“, með því skil-
orði að breytingar sem breska stjórn-
in kann að gera á því, hvað átt ér við
með þessu nafni, skulu koma til greina
í samræmi við samning þenna, frá þeim
tíma, sem breska stjórnin kann að til-
kynna slíkt.
10. Samningur þessi gengur strax í
gildi og gildir uns ófriðnum milli
Bretlands og Þýskalands er lokið, og
framvegis, uns annar aðilinn segir
honum upp, með mánaðar fyrirvara.
(Samningurinn er undirritaður 27.
mars 1941).
BARDAGARNIR Á KRÍT
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU.
Meðal annars reyndu Bretar
að verjast í skotfærageymslu.
Skotfærageymslan var sprengd
í loft upp með eldslöngum.
í fregn frá London er skýrt
frá því, að Kandia og Ret-
hymnon sjeu enn í hönd-
um Breta. En þýskar her-
sveitir eru sagðar í grend
við borgimar.
Breskar flugvjelar eyðilögðu
í fyrradag og aðfaranótt sunnu-
dags 24 þýskar flugvjelar, þ. á
m. margar herflutningaflug-
vjelar á Krít. Flugvjelarnar
komu alla leið frá Egyptalandi
og gerðu harða árás á Malemi-
flugvöllinnn.
I frjettaskeyti til ,,The Tim-
es“ er skýrt frá því, að flök af
250 þýskum flugvjelum sjeu á
víð og dreif um Krít.
Bjargmundiir Guðmundsson, rafveitugjaldkeri
Minning
Hinn 19. þ. m. voru fánar
dregnir í hálfa stöng í Hafn-
arfirði. — Bjargmundur Guð-
mundsson rafveitugjaldkeri hafði
dáið þá um •morguninn, eftir
langa og stranga sjúkdómslegu.
Bjargmundur var fæddur þ. 16.
apríl 1890 að Urriðakoti í Garða-
hreppi, sonur atorku- og sæmdar-
hjónanna, Sigurbjargar Jónsdótt-
ur og Guðmundar Jónssonar, sem
ennþá eiga þar heima og sem bæði
eru komin af merkum bændaætt-
um, Guðmundur af hinni kunnu
Bergsætt.
Var Bjargmundur elstur sinna
mörgu systkina og ólst hann upp
hjá foreldrum sínum að mestu til
25 ára aldurs, en þá gekk hann
að eiga eftirlifandi konu sína,
Kristénsu Kristófersdóttur, og
eignuðust þau 3 börn; ern 2 á lífi
uppkomin, en árið 1932 mistu þau
dóttur sína 5 ára gamla, er Guð-
björg hjet, mesta efnisbarn, auga-
steinn foreldra sinna, einkum föð-
ur síns, og tók Bjargmundur sjer
inissi þann mjög nærri.
Til ársins 1922 vann Bjargmund-
ur á ýmsum stöðum, meðal annars
hjá Rafveitu Reykjavíkur, en þá
vum haustið gerðist hann forstjóri
rafljósastöðvar Nathans & Olsens,
síðar Utvegsbankans, í Hafnar-
firði, og hefir dvalið þar síðan,
og nú síðast var hann rafveitu-
gjaldkeri og tók hann við því
starfi þegar Rafveita Hafnar-
fjarðar tók til starfa, og gegndi
því til dauðadags.
Bjargmundur var maður frekar
lágur vexti, en þjettur á velli og
þjettur í lund, ákveðinn og ein-
beittur í skoðunum, en eins og
margir aðrir hefði hann kosið að
öðlast meiri mentun í æsku, og
var hann því þyrstur í allan fróð-
leik, einkum þann, er að starfi
hans laut og mátti' honum að
gagni koma.
■ Bjargmundur var greiðvikinn
maður og hjálpsamur, vildi hann
leysa hvers manns vandræði, er
til bans leitaði, og ríkti á heimili
þeirra hjóna gestrisni, þrifnaður
og hinn mesti myndarskapur í
hvívetna.
Bjargmundur var skyldurækinn
og árvakur í starfi sínu með af-
brigðum, var unun að sjá, hve
allar vjelar, er hann hafði undir
höndum, litu vel út og entust
Jengi, án nokkurs verulegs vié-
haldskostnaðar, og stuðlaði það
ekki hvað síst að hinni góðu af-
komu þess fyrirtækis, sem hann
veitti forstöðu hátt á annan ára-
tug. —
Bjargmundur var tryggur mað-
ur og vinfastur, ávalt glaður og
reifur í góðum vinahóp og góður
heim að sækja.
Bjargmundur gaf sig lítið að
opinberum málum ,en því hetur
rækti hann störf sín. — Andleg
mál ljet hann sig litlu skifta, að
því er virtist, en altaf var hann
þó fús til að vinna kirkju sinni
alt það gagn, er hann mátti, og á
banabeði kom í ljós, eins og á-
valt áður, að gott, var hjartað,
sem undir sló.
Bjargmundnr var í fáum orðum
sagt góður sonur ættjarðarinnar
d
I
fj
og styrkur hlekkur í starfsmanna
keðju þjóðar vorrqr. Að slíkum
mönnum er ávalt inikil eftirsjá,
einkum þegar oss skammsýnum
mönnum virðist dagur ekki vera
að kvöldi kominn, þegar kallið
kemur.
En sæll er sá, ér háð hefir sína
andlegu baráttu og haldið velli,
og gott á sá, er góðra launa má
vænta, þegar laununum verður
úthlutað.
Vert þú sæll og far þú lieill á
þínum framtíðarhraiitum.
Þ. Á.
70 ára afmæli
Ti/| erkisbóndi austur í Flóa,
4’A .jó„ Sigurðsson í Syðri-
Gróf í Villingaholtshreppi er sjö-
tugur í dag. — Hefir Jón alið
allan aldur sinn á föðurleifð sinni
í Syðri-Gróf og eru búskaparár
hans þar nú orðin nær 40. Hann
er kvæntur Rannveigu Linnet frá
Hafnarfirði, góðri og inerkri hús-
freyju og eiga þau hjón 3 mann-
vænleg börn á lífi, einn son og
tvær dætur.
Jóni í Syðri-Gróf hefir jafnan
búnast vel, verið trúr lífsstarfi
sínu og atorkusamur fyrirhyggju-
maður, bæði fyrir heimili sitt og
sveitarfjelag, enda hefir hann um
margra ára skeið gegnt trúnað-
arstörfum í Villingaholtshreppi,
var þar á meðal oddviti sveitar-
innar árum saman. Hann er gæt-
inn maður og hollráður, drengur
góður, sjálfstæður í skoðunum og
fastur fyrir í hesta lagi.
Jón ber aldurinn vel og gætir
ennþá bús síns á við hvern ann-
an. Má hver sá vel við una, er
heitir Jón og er úr Flóanum, ef
hann að manndómi öllum reynist
jafningi þessa nafna síns.
Munu hugir sveitunga og ann-
ara vina beinast að Syðri-Gróf á
þessum degi og óskirnar verða
þær, að hinum aldraða húshónda
þar megi vegna vel til æfiloka og
að gifta hans haldi trygð við ætt-
ból hans og ástvini.
Gamall Flóamaður.
Sjóklæðagerðin verður endur-
reist við Skúlagötu, fyrir neðan
Gasstöðina. Var samþykt á síðasta
bæjarráðsfundi að gefa Sjóklæða-
gerðinni kost á lóð á þessnm stað.
Hraðað verður, sem unt er, hinni
nýju verksmiðjuhyggingu.