Morgunblaðið - 20.12.1942, Blaðsíða 3

SuiMiudagur 20. des. 1942.
3
MORGUNBLAÐIÐ
Vjelarnar
að Ljúsa-
fossi fást
að vestan
yrir nokknx frjettist a6 vest
'*■ an, að mjög myndi torveld
ast öU afgreiðsla á rafmagnsvjel
nm og talið, að jafnvel gæti svo
farKS, að afgreiðsla á vjelunttm að
lajóeafossi myndi tefjast.
En nýlega barst rafmagnsstjóra
brjef að vestan, þar sem sagt er,
að vjelarnar til stöðvarinnar við
Ljósafoss sjeu trygðar til af-
greiðsiu á tilsettum tíma.
Þingfundum
frestað fram
yfir nýár
Tjlkynt var á Alþingi í gær,
að þingfundum: yrði frestað
fram yfir hátíð og sennilega- til
4, jan. Þó væri hugsanlégt, að
fund vrði að haida miili jóla og
nýárs, en ekki nauðsynlegt að all-
ir þingmenn yrðu þar mættir.
Fyrstu dýrtíðarlögin:
Stöðvun alls verðlags til
Fyrstu dýt
februarloka
Lögin koma þegar
til framkvæmda
Óður maðor
særir 4 stúlkur
Oður maður óð uppi á Ingólfs
Cáfé í fyrradag og rjeðist
að 4 stúlkum.
Maðurinn rjeðist að stúlkunum
með brugnum hnífi og særði þær
meíra eða minna. Eina þeirra
várð að flytja á sjúkrahús.
Lögreglan hefir handsamað
Islending, sem sakaður er um
verknað þennan.
Ameríski Rauði Kross-
Inn efnir til iiljúmleika
ð Akureyri
Akureyri, laugardag.
Ameríski Rauði Krossinn hjelt
hljómleika á Akureyri í gær
kveldi og var fjölda bæjarbúa
boðið þangað.
Meiri hluta skemtiskráarinn-
ar annaðist lúðrasveit hersins, en
lítill kór söng nokkra jólasálma.
Viðfangsefnin voru öll klassisk.
Þá Ijek lúðrasveitin einnig laga-
syrpu eftir Björgv. Guðmunds-
son, tónskáld undri stjórn höf-
undarins og tókst það með á-
gætum.
Að lokum ljek lúðrasveitin þjóð
söng íslands.
Hljómleikarnir fóru í alla staði
hið besta fram, en þar sem marg-
ir urðu frá að hverfa verða þeir
endurteknir.
Hjer birtast fyrstu dýrtíðar-
lögin, sem afgreidd voru
á Alþingi í gær og koma nú
þegar til framkvæmda:
1. gr. 5. gr. laga nr. 79/1942 orðist
svo:
Ríkisstjórnin getur ákveðið með aug-
lýsingu, að ekki megi frá útgáfudegi
auglýsingar og þar til nánar verður
ákveðið, þó eigi lengur en til loka feb-
rúarmánaðar 1943, selja nokkra vöru í
heildsölu eða smásölu, innlenda eða er-
lenda við hærra verði en lægst var á
henni á hverjum stað hinn 18. des. ’42.
Sams konar bann við hækkun verð-
lags má og láta taka til farmgjalda
og flutninga á landi, sjó og lofti, við-
gerða, sniíða, saumaskapar, prentunar
og annars slíks. Ef ágreinipgur eða
vafi verður um það. við hvaða verð-
lag skuli miða, sker dómnefnd úr.
Dómnefnd skal hafa eftirlit með öllu
verðlagi, og hefir hún bæði af sjálf-
dáðum og að fyrirlagi ráðuneytisins
vald og skyldu til að ákveða hámarks-
verð á hvers konar vöru og verðmæti,
sem í 1. málsgrein segir, þar á méðal
hámark álagningar, umboðslauna og
annarrar þóknunar, sem máli skiftir
um veðlag í landinu. Svo getur dóm-
nefnd og úrskurðað um aðra kostnað-
arliði, sem máli skifta um verðlagningu
á vöru. Þá getur dómnefnd ákveðið
greiðslu fyrir flutninga, viðgerðir,
smíðar, saumaskap, prentun og því um
líkt.
Ákvæði 1. og 2. málsgr. taka ekki
til vörutegunda, sem verðlagðar eru
samkvæmt sjerstökum lögum, nje til
vöru, sem seld er úr landi, eða launa
fyrir verk, sem ákveðin hafa verið
með samningum milli rjettra aðilja.
2. gr. 1. málsliður 3. málsgr. 12. gr.
orðist svo:
Brot gegn öðrum ákvæðum laga þess
ara, reglugerð, er sett kynni að verða
samkvæmt þeinr, eða ákvæðum aug-
lýsingar 1. mgr. 5. gr., varða sektum
frá 100—100,000 krónum.
3. gr. Lög þessi öðlast gildi þegar
í stað.
★
Lög þessi voru staðfest í rík-
isráði í gærkvöldi.
iKISSTJÓRNIN bar fram á Alþingi í gær
fyrsta frumvarp sitt og fjallar það um dýr-
tíðarmálin. Gekk írumvarpið gegn um báðar
deildir þingsins og er nú orðið að lögum.
Samkvæmt þessum lögum má ekki selja hjer á landi neina vöru
i heildsölu eða smásöl.u við hærra verði en lægst var 18. þ. m. Gildir
bann þetta tii febrúarloka. Uudanskildar eru þó innlendar fram-
leiðsluvörur, en stjórnin telur sig hafa fengið tryggingu fyrir því,
að þessar vörur hækki ekki á þessu tímabili. Ennfremur telur stjórn-
in að treysta megi því, að grunnkaup hækki ekki á sama tíma.
Útflutoingur
193 iDilljönir
Innllutningur
212 milljónir
Kona brannist vegna
ðgætilegrar með-
ferðar með eld
Igaermorgun vildi það slys
til, að kona skaðbrendist
er hún ætlaði að kveikja upp í
eldavjel.
Konan, Ida Samsonardóttir,
Uálkagötu 17, ætlaði að kveikja
upp eld um kl. 10 í gærmorgun.
Heni fannst illa lifna í eldavjel-
inn og tók því olíu og hellti í
glæðurnar. Við þetta blossaði eld
urinn upp, en konan sem stóð
mjög nærri vjelinni, skaðbrennd-
ist í höndum, læri og eitthvað
lítilsháttar í andliti.
Hún var þegar flutt á Lands-
spítalann.
Frumvarp þetta var lagt fyr-
ir neðri deild.
Björn Ólafsson íjármála- og
viðskiftamálaráðherra fylgdi
frumvarpinu úr hlaði. Hann
sagði m. a.:
Eins og forsætisráðh. tók
fram í stefnuskrárræðu sinni,
telur ráðuneytið höfuðverkefni
sitt, að reyna að vinna bug á
dýrtíðinni — og þá fyrst og
fremst að stöðva dýrtíðina. — I
samræmi við þessa stefnu er
frumvarp þetta flutt, er felur
í sjer heimild til ríkisstjórnar-
innar, að stöðva verðlagið. —
Stjórnin telur þessa heimild svo
mikilsverða, að hún sje óhjá-
kvæmilegt grundvallaratriði
fyrir ráðstöfunum þeim, er síð-
af koma. Þetta er aðeins byrj-
unarspor til bráðabirgða og
ætlað að gilda til febrúarloka.
Frumvarpið tekur ekki til
þeirra innlendu afurða, sem
sjerstakar verðlagsnefndir á-
kveða verðlag á og ekki heldur
til grunnkaups. En þessir þætt-
ir eru svo veigamiklir í verð-
laginu, að slík lagasetning sem
þessi væri einskisvirði, ef ekki
gera það miklu víðtækara
nú er.
C amkv. skýrslu Hagstofunnar,
^ er út kom í gær, hefir út-
flutningurinn á árinu numið kr.
193.951.200, en innflutningurinn
tæpl. 20 miljónum meira, eða kr,
! 212.511.000.
—- | Utflutniugurinn í nóvember
en j var 12.4 miljónir, enn innflutning-
iurinu 21.4 miljónir, og hefir versl-
Að lokum mæltist ráðherr- unBrjö&mðurinn því aflagast þann
ann til þess, að frumvarpið 11111 9 miljónir króna.
fengi skjóta afgreiðslu á þingi, ísfiskurinn heiir þessa 11 máu
þannig, að það gæti orðið
að
lögum strax.
UNDIRTEKTIR
ÞINGSINS
Talsverðar umræður urðu
um málið þegar við 1. umræðu,
og verður þeirra hjer getið að
nokkru.
Stefán Jóh. Stefánsson. Frum
varp þetta er virðingarverð til-
raun til þess að halda niðri
verðlaginu í landinu og hefir
Alþýðuflokkurinn ekkert á móti
að veita stjórninni þessa heim-
ild, jafnvel þótt álíta megi, að
ekki muni stórt af leiða,- Mjer
þykir vænt um að heyra það,
að stjórnin ætlar ekki að nota
fje úr ríkissjóði til þess að þæta
töp, sem e. t. v. kaupmenn og
iðnrekendur iynnu að þíða
vegna þessara ráðstafana. Al-
þýðuflokkurinn telur verðlagið
þegar svo hátt, að vel megi
lækka-án bóta úr ríkissjóði
væri trygt að breyting yrði ekki Flokkurinn telur einnig, að
á hinu. En stjórnin telur sig
hafa fengið þessa tryggingu. —
Hún hefir í höndum yfirlýsingu
frá kjötverðlagsnefnd um, að
kjöt skuli ekki hækka í verði á
þessu tímabili, nema með leyfi
ráðherra. Mjólkurverðlags-
nefndirnar þrjár hafa og gefið
samskonar yfirlýsingu og einn-
ig verðlagsnefnd Grænmetis-
verslunar ríkisins, að því er
kartöflur snertir.
Stjómin hefir og fengið þann
ig lagaða skýrslu og umsögn
hjá stjórn Alþýðusambands Is-
lands, að hún telur örugt að
engin grunnkaupshækkun fari
fram á þessu tímabili.
St.iórnin lítur svo á, að eigi
komi til þess að ráðstafanir sam
kvæmt frumvarpinu baki rík-
issjóði nokkurra útgjalda. En
sýndi það sig, að nausynlegt
þætti að grípa til slíkra úrræða,
myndi það ekki gert nema í
samráði og með samþykki Al-
þingis.
Stjórnin telur að skerpa
verði mjög verðlagseftirlitið og
dómnefnd beri að skipa á annan
veg en nú. Lít einnig svo á, að
refsiákvæðin í frumvarpinu
eigi að vera þyngri.
Einar Olgeirsson: Sósíalista-
flokkurinn mun styðja þessa
v'iðleitni. En í sambandi við
þessar ráðstafanir vil jeg
spyrja ráðherra:
1. Hvað ætlar stjórnin að
gera, ef heildsalar líta svo á, að
það sje tap fyÆr þá að selja
vöruna fyrir hið fastákveðna
verð? Jeg hefi t. d. heyrt, að
olía hafi átt að hækka á næst-
unni. Hverra ráða ætlar stjórn-
in að beita við olíuhringana?
2. Er ekki hætta á, að birgðir
í landinu’ kunni að minka,
vegna þesá að kaupmenn kippi
að sjer hendinni með innkaUiP,
eftir slíkar ráðstafanir? Er ekki
nauðsynlegt, að stjórnin fái
sjálf heimild til þess að kaupa
og flytja inn vörur?
3. Ef kaupmenn draga vör-
una úr þúðunum og hjer mynd-
ast .,svart,ur“ markaður, þ. e.
FRAMH. Á S.TÖUNDU SÍÐU.
uðí ársins numið 106 miijónum,
freðfiskur 16 miljónum, en síldar-
lýsi og síldarmjöl 28 miljónum.
Landbúnaðarafurðir voru um 6
miljónir, þar af gærur rúml. 5
miljónir.
Af útflutningnum hafa farið til
Bretlands vörur fyrir 173 miljón-
ir króna þessa 11 mánnði, en til
Bandaríkjanna fyrir 15 miljónir.
Til Portugal fyrir 2.6 milj. kr. og
til Spánar fyrir 49 þúsund.
Nýtt meðal við
berklaveiki
ihs/#
I
Morgunblaðinu 16. þ. m. var
hirt frjett undir yfirskrift-
inni: „Nýtt meðal við berkla-
veiki“. Mmi þessi frjett hafa ver-
ið tekin upp úr enska blaðinu The
Manchester Guardian Weekly frá
27. nóv. s.l. Virðist yfirskrift
blaðsins talsvert nm of fullýrð-
andi í þá átt, að fnndið sje nýtt
lyf við berklaveiki.
. Eins og nm getur í hinu enska
blaði, mnn Sir Arthur Mae Nalty
hafa sagt í ræðu, „að nýjustu
rannsóknir vektn frekari vonir
ttm, að lyf kynni að loknm að finn
ist, sem rnyndi eyðileggja, berkla-
sýklana í berklaveiku fólki“.
Það er því mesti misskilning-
ur. að halda því fram, að slíkt lyf
sje þegar fundið og varla til ann-
ars en þess eins, að vekja sárar
tálvonir. Hitt, er víst, að stöðugt
mun unnið að því, víða um.heim,
að finna slíkt lyf, er að ofan
greinir og er óskandi, að þær til-
raunir bei’i árangnr sem fyrst.
Sigurður Sigurðsson.
Vetrarhjálpin. Nú líðui' óðum að
jólnm og fara að verða síðnstu
forvöð að koma gjöfum til Vetr-
arhjálpárinnar til glaðnings þeim,
sem orðið hafa útundan í lífsbar-
áttunni. Skrifstofan er í Banka-
stræti 7. Sími 4966. — Einnig er
tekið á rnóti peningagjöfum til
Vetrarhjálparinnar á afgreiðslu
Morgunblaðsins.