Morgunblaðið - 15.12.1943, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 15. des. 1943,
MóSmæSi sjómanna:
Nýbyggingursjóður togoro
ciðeins 430 þúsund krónur
Er rúmlega andvirði
eins mótorbáts
HJER birtast mótmæli þau,
er sjómenn sendu Alþingi
vegna aðgerða „vinstri'1 flokk-
anna í skattamálum:
FARMANNA- OG FISKI-
MANNASAMBAND ÍSLANDS
léyfir sjer hjer með að skora
á háttvirt Alþingi að fella burt
niðurlag 1. gr. þ. e. frá orð-
unum ,,Nú er nýbyggingarsjóð-
ur orðinn” o. s. frv. . . . í frv.
til 1. um brt. á lögum nr. 6 9.
jan. 1935 um tekju og eigna-
skatt, á þsk. 634.
Ennfremur beinir FFSI ein-
dregnum mótmælum sínum til
Alþingis gegn frv. til 1. um
eignaaukaskatt er nú liggur fyr
ir Alþingi, að því er snertir
skattlagningu á varasjóðseign-
ir útgerðarfyrirtækja.
Greinargerð:
Vjer teljum að reynt hafi ver
ið með frv. á þsk. 634 um brt.
á 1. um tekju og eignaskatt, að
stíga spor í rjetta átt, þótt stutt
sje stigið, um aukningu nýbygg
ingasjóða. Hinsvegar dylst oss
ekki, að niðurlag greinarinnar,
ef óbreytt stendur, eyðileggur
algjörlega viðleitnina.
Milliþinganefnd í skattamál-
um 1943 hefir upplýst að heild
arupphæð nýbyggingasjóða
skipastóls landsmanna nemi
samanlagt aðeins unj 15 milj.
kr., þar af rúmar 9 milj. kr.
í Rvík. Nýbyggingarsjóðs eign
annara úrgerðarfjelaga en tog-
ara mun vera hverfandi lítil, en
hjá togurunum um 430.000 að
meðaltali á skip.
Það er öllum heilvita mönn-
um ljóst, að fyrir slíka upp-
hæð fæst enginn togari endur-
nýjaður, og ef háttvirt Alþingi
her ekki gæfu til þess nú, þegar
styrjöldin virðist vera að nálg-
ast endalok, að sjá svo um, að
margfalt meira fje fáist í ný-
byggingarsjóði skipanna, er
stórkostleg þjóðarhætta á ferð-
um.
Nýtísku togara kostaði fyrir
styrjöldina 700.000 til 1.300.000
kr. En strangari kröfur munu
verða gerðar um útbúnað slíkra
skipa, stærð þeirra og hag-
kvæmni til reksturs, eftir styrj-
öldina, sem að sama skapi mun
auka byggingarverð þeirra, svo
að augljóst er, að þeir verði
mun dýrari, þótt miðað væri
við sama verðgildi peninganna
og var fyrir stríð, hvað þá held
ur við núverandi peningagildi.
Til dæmis teljum vjer rjett að
geta þess, að á síðastliðnu ári
kostaði nýr 28 smál. mótorbát-
ur með litlum togútbúnaði
320.000 kr.
Sá kotungs-hugsunarháttur
verður að hverfa, að ætla sjer
að láta togara fæða af sjer 30
til 40 smál. mótorbát. En .ein-
beita sjer heldur inn á þá heil-
brigðari braut, að láta úreltan
gamlan togara (meðan þess er
kostur) fæða af sjer nýtísku
togara og lítinn bát annan
stærri.
★
Sjávarútvegurinn hefir um
langt skeið borið mjög þungar
byrðar skatta til ríkis og bæja.
Hinsvegar hefir hverfandi lítið
af því sem þjóðfjelaginu hefir
hlotnast af getu þessa atvinnu-
vegar, komið honum aftur til
stuðnings eða umbóta af hálfu
hins opinbera, en verið ráð-
stafað í alveg óskyld efni. For-
ráðamönnum þjóðarinnar hefir
ekki enn tekist að sjá svo um,
að þessum atvinnutækjum, sem
svo ríkulegan arð hafa borið
fyrir þjóðarheildina, væri sjeð
fyrir endurnýjun og eru öllum
augljósar staðreyndirnar, þó að
eins tölurnar sjeu látnar tala.
Af fiskiskipum eru 66% yfir
20 ára, 21% milli 10 og 20 ára
og aðeins 13% undir 10 ára.
Af flutningaskipum eru 30%
yfir 30 ára gömul, 32% milli
20 og 30 ára, og aðeins 38%
undir 20 ára.
Enginn togaranna er undir
12 ára, en 80% yfir 20 ára, ekk
ert línuveiðaskip undir 20 ára,
en 70% yfir 30 ára. Af hinum
smærri skipum eru allmörg á
aldrinum 40 til 70 ára gömul,
en sífelt gerðar meiri kröfur
til afkastagetu þeirra.
★
En bak við þessar tölur ligg-
ur önnur saga, sem snýr aðal-
lega að sjómannastjettinni.
Skipin, sem eru sjómannanna
hálfa heimili, eru orðin svo
úrelt, að ekki verður við unað
öllu lengur. 20 til 30 mönnum
er ætlað að hafast við í litlum
þægindalausum klefum, ekki
stærri en svo, að í flestum til-
fellum yrði vart við unað sem
herbergi fyrir einn mann í
landi. í dagblaðinu Þjóðvilj’inn
birtist fyrir skömmu verðlauna
grein eftir sjómann, er lýsti
rjettilega hinum auma aðbún-
aði íslenskra sjómanna á hin-
um smærri skipum, og svip-
aða sögu er að segja af hinum
stærri gömlu skipum.
íslensku togararnir voru um
1927 hin glæsilegustu skip á
fiskimiðunum hjér við land,
samanborið við erlenda togara.
1937 og til upphafs styrjald-
arinnar voru þeir orðnir með
aumustu skipum þeiríar teg-
undar á fiskimiðunum, og það
var algengt að íslensku togar-
arnir urðu að liggja inni á fjörð
um undan verði, meðan hinir
nýju togarar Breta og Þjóðverja
gátu án nokkurs trafala fylt
lestar sínar af dýrmætum afla
á fiskimiðunum við strendur
landsins.
Síðan styrjöldin hófst, hafa
þessi úreltu skip fært þjóðinni
miljónaauð, sem ekki hefir þó
náðst nema með miklum fórn-
um. Til enn meiri afkasta hafa
þessi skip verið „stækkuð á
gerfimáta”. Þau hafa verið svo
drekkhlaðin á miðunum, að stór
kostleg lífshætta hefir verið fyr
ir skipshöfnina og þagar slys^
hafa orðið, sem ekki var vissa
fyrir, hvernig að bar, hefir
vaknað sú spurning, hvort ekki
hafi valdið ósjóhæfni skipsins.
★
Um flutningaskipin er sagan
ekkert glæsilegri, þau eru svo
ófullkomin sem verða má og
má t. d. nefna eitt þeirra, sem
flutti að landinu í einni ferð um
800 smál. af vörum, notaði til
þess 800 smál. af kolum, svipað
er um hin að segja. Slíkt ástand
er dauðadómur yfir siglingum
vorum eftir stríð.
í öllu því auðflóði, sem svo
mjög er gumað af, hafa smá-
útvegsmenn og hlutarsjómenn
borið mjög skarðan hlut frá
borði m. a. vegna mjög óhag-
stæðra viðskiftasamninga við
útlönd, enda hefir þess verið
vandlega gætt, að neita smá-
útvegsmönnum og hlutarsjó-
Frarúh á 6. síðu.
Vegleg jólagjöf:
Kvæði og stigur
eftir Jóhann Gunnar
Sigurðsson.
Þetta er ein af perlum
íslenskra bókmenta, fög-
ur, geðþekk og vinsæl
bók, sem árum saman
hefir verið gersamlega ó-
fáanleg.
Nýja útgáfan er for-
kunnarvönduð. Fæst í
vönduðu skinnbandi til
jólagjafa. — Bókelskum
vinum yðar getið ipjer
ekki valið fegurri og veg-
legri jólagjöf.
Fæst hjá bóksölum.
Bókaútgáfa Guðjóns
Ó. Guðjónssonar

f
A
Jólagjöf unglinganna
Vetraríþróttir, ferðalög og
útivist er sívaxandi þáttur í
íífi tápmikilla unglinga. þess
vegna er
♦?
IJtilif
f
♦f
í
I
♦f
❖
f
♦f
♦f
*f
Ý
A V
í $
1
*
%
sjálfkjörin jólagjöf handa
unglingum, drengjum og
stúlkum.
Þessi þarfa og tímabæra bók fjallar um
gönguferðir, vetraríþróttir, fjallgöngur,
ferðalög o. fl- og gefur ákaflega mikið af
hagnýtum upplýsingum og leiðbeiningum um
þessi efni.
Bókin er samin af tíu nafnkendum mönnum,
$ sem eru sjerstaklega vel færir um að gefa
æsku landsins bók sem þessa. Jón Oddgeir
•*♦ Jónsson bjó bókina út.
I
4 Þessa bók vill hver einasti tápmikill ungling-
:*: ur eiga. Þess vegna er hún
* Jólabókin þeirra í ár
Fæst hjá bóksölum-
Bókaútgáfa Guðjóns Ó.
.Guðjónssonar
X \ *
•f
♦:•
»>
♦>
•?
♦>
♦:♦
*
*
v
£
4
4
f
4
4
T
v
❖
t
•>
f
I
4
4
t
•*♦
4
t
♦>
«iMiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiimlliiiiiiiiiiiiiiiiiinÍ1iiiiiiii<iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiit
Skóviðgerðir.
Þjer fáið fljótast gert
. við skóna hjá okkur.
Sæltjum — Sendum
Sími 5458.
Sigmar & Sverrir,
Grundarstíg 5.
l"M"MIMniMMMMMMMIMMMnMMMIMMMMIinMIMMMMMMIMMMnilMMMHMMMMIMMnMIMMMMMMMMMMMM lllllil

♦:-:-x-a
Amerísku
Vetrarkúpurnar

verða seldur í dag.
I
ryVVV,
♦.♦♦:♦ ♦:♦ ♦:♦♦:♦♦:♦♦:♦♦:♦♦.♦ ♦.
lÖHdal

AIJGLÝSING ER GULLS ÍGILDI
‘MMMMMMMMMIMMMMMMMM.MMMMMM.IMMMMMIIMMIMIMMIMMMMI.IMMMMMI..
I Matsölubúðin 1
s 3
\ Aðalstræti 16. Seljum út smurt brauð og ann- |
\ an lagaðan mat til daglegs brúks. Sömuleiðis |
§ allan veislumat. Sími 2556. j
■M IMMMIMMMMMMII IIIMIIIIIIIMIIMIIIIIIMIIIIMIIMIIMIIMIIIIIIMIIIIIIMIIMMIIMMMIilMMMIIMIMIIIMMIIMIMMIMMIMMlj