Morgunblaðið - 16.12.1943, Síða 2
2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 16. des. 1943,
„Eru það slíkir skattgreið-
endur er ríkið þarínast?"
Útdráttur úr ræðu
Jóhanns Jósefssonar
EIGNAAUKASKATTUR
vinstri samfylkingarinnar var
til 1. umræðu í neðri deild í
gær. Umræðunni varð ekki lok
ið.
.Tóhann Jósefsson flutti mjög
kröftuga og skilmerkilega ræðu
gegn þessu máli.
Rök flutningsmanna.
Jóhann benti á, að rökstuðn-
ingur flutningsmanna fyrir
þessu frv. væri mjög ósann-
gjarn. Því væri sem sje sleg-
ið ’ föstu, að öll eignaaukning,
sem átt hefði sjer stað hjer á
landi, væri til orðin fyrir ,,við-
burðanna rás”. Enginn greinar-
munur væri gerður á því,
hvernig fjárins hefði verið afl-
að. Þeir menn, sem aflað hafi
fjárins í sambandi við fram-
leiðslustörf, væru settir á sama
bekk og hinir, er ekki komu
nálægt framleiðslunni, svo sem
þeir, sjem rekið hafa veitinga-
krár, eða þeir, er gerst hafa
milliliðir við framkvæmdir hjá
setuliðinu og ekki haft annað
starf með höndum en að aug-
lýsa eftir verkamönnum (og
taka þá frá framleiðslustörf-
um), samið lista yfir verka-
mennina og síðan fengið viss-
an hundraðshluta af heildar-
vinnulaunum. — Þessir menn
hafa rakað saman stórgróða, og
hjer er vissulega um að ræða
gróða, sem til er orðinn ein-
göngu fyrir ,,rás viðburðanna”.
En útgerðarmenn og aðrir, er
vinna að framleiðslustörfum
eru settir á bekk með þessum
nýríku stórgróðamönnum!
Svo djúpt eru þ^ir þingmenn
sokknir, sem standa að þessu
frv., að þeir sjá engatt mun á
því, hvort eigna er aflað á þann
hátt, að.verið er að þjena fyrir
alt landsfólkið, eða með ,,svind
ilbraski”. Sú þjóð er vissulega
illa á vegi stödd, sem hefir slíka
löggjafa.
Útgerðin.
Nu vita þessir menn vafa-
laust það, sem öll þjóðin veit,
að útgerðin barst- í bökkum öll
árin frá 1930 þar til stríðið
skall á. Svo djúpt var hún sokk
in í skuldafenið á tímabili, -að
Alþingi sá sig til neytt^að rjetta
henni hjálparhönd.
Á stríðsárunum hefir útgerð-
in yfirleitt bætt hag sinn og
sumir þættir hennar mjög veru
lega. Hafa því útgerðarfjelögin
yfirleitt getað losast úr^ skuld-
um og sum safnað nokkurri
eign.
En er þctta slík þjóðaróhæfa,
að ástæða sje til þess að Al-
þingi hel'jist nú handa og fram-
kvaemi refsiaðgerðir gagnvart
þessum mönnum? En þess utan
horfir nú svo við hjá vjelbáta-
útvegnum, að þar er ekki leng-
ur um hagnað að ræða, og því
óþarft að gera sjerstakar ráð-
stafanir til að knjesetja hann.
Vjelbátaútvegurinn berst nú í
bökkum. Síðastliðið ár voru
flestir bátar á Vesturlandi rekn
ir með tapi.
Og' nú er svo komið, að mik-
ið framboð er á vjelbátum. —
Menn vilja selja bátana, því að
hagnaðarvonin á rekstri þeirra
er horfin. Þessvegna er það fá-
vitaháttur í hæsta máta, að Al-
þingi geri sjer leik að því, að
hrinda þessum atvinnurekstri
aftur ofan í skuldafenið og gera
hann óstarfhæfan.
Afkoma fólksins.
Atvinna og afkoma fólksins
í landinu er best borgið með
því, að til sjeu menn, sem er^i
þess megnugir að starfa að fram
leiðslunni og að sú starfsemi
gefi hagnað. Annar hyrningar-
steinn er ekki til í því þjóð-
skipulagi, sem við búum við.
En þegar bæta á slíku eign-
árráni, sem stefnt er að með
þessu frumvarpi, ofan á þann
þunga tekjuskatt, sem nú er
krafinn, þá er vissulega kipt
fótunum undan heilbrigðum
atvinnurekstri í landinu. Þá er
ekki lengur um það að ræðá,
að nokkur möguleiki verði til
þess, að reka framleiðslustarf-
semi með hagnaði. Og þá þýðir
ekkert fyrir Alþingi, að fara
að bjóða fríðindi, til þess að
koma framleiðslunni aftur í
gang. Við munum hvernig fór
hjer á árunum, þegar broddar
Alþýðuflokksins buðu glæsileg
fríðindi til þess að kaupa ný-
tísku togara. Enginn — ekki
einu sinni broddarnir sjálfir —
vildu líta við þeim glæsilegu
tilþoðum Alþingis. -
Fljótir að gleyma.
íslendingar eru fljótir að
gleyma. Nú virðast menn hafa
gleymt því, hvernig ástatt var
hjá atvinnuvegum þjóðarinnar
fyrir fáum árum, vegna þess
að rofað hefir til í bili. Vilja
menn fá sama ástand aftur?
%
Jeg tel það furðulega dirfsku
að meðal flutningsmanna þessa
frv. skuli vera menn, sem árum
saman hafa setið í hæstlaunuðu
embættum landsins, menn, sem
vitað er um, að eiga glæsilegar
húseignir, jarðir og dýrar lóð-
ir, en þegar litið er skattskrána
kemur í ljós, að þeir greiða
engan eignarskatt.
Jeg spyr: Eru það slíkir skatt
greiðendur, sem ríkið þarfnast
á þessum tímum?
(Til skýringar skal þess get-
ið, að flm. þessa frv. eru þeir
Haraldur Guðmundsson, Her-
mann Jónasson og Brynjólfur
Bjarnason).
Þetta er aðeins útdráttur úr
hinni skörulegu ræðu Jóhanns
Jósefssonar. Málið yar ekki út-
rætt.
Skaffabrjálæðið:
Yinnuveif-
endafjelagið
mófmælir
Vinnuveitendafjelag ís-
lands hefir sent Alþingl
eftirfarandi mótmæli:
Á ALMENNUM fundi
fjelags vors í dag var sam-
jþykt með samhljóða atkv.
.svohljóðandi fundarályktun:
„Vinnuveitendafjelag Islands'
mótmælir fastlega gagnvart
Alþingi að'gjörð verði. að lög
um frumvarp til laga um eign-
araukaskatt og frumvarp til
laga um þreyting á lögum nr.
6, 9. jan. 1935, um tekjuskatt
og eignarskatt og lögum nr.
20, 20. maí 1942, um þrevting
á þeim íögum, en frumvörp
þessi liggja nú fyrir þinginu.
Telur fjelagið að með frum,
vör)nun þessum sje stefnt til
þess að atvinnulíf landsins
þíði mikinn,'- og jafnvel ó-
bætanlegan hnekki, fyrst og
fremst vegna þess að hjer er
verið að seilast með skatt-
álagning til tekna atvinnufyr-
irtækjanna á löngu liðnum
árum, sem skattgreiðslu er'
lokið fyrir samkvæmt lögum,
og margvíslegar ráðstafanir1
og viðskifti framkvæmd fyrir1
löngu á þeim grundvelli að
ekki. verði um frekari skatt-
greiðslur að ræða, enda yrði'
þetta hið hættulegasta for-
dæmi.
1 öðru lagi mundi hjer lagð’
ur í rústir grundvöllur sá, sem
reynt hefir verið að leggja að
f ramtí ð arstarf semi atvinnu-
veganna eftir stríðið, og öll
frekari viðleitni í þá átt gjörð
ómöguleg.
Loks viljum vjer leggja á-
herslu á að atviinmvcgirnir
þola alls ekki frekari skatta-
álögur en þegar eru í gildi, ef
nokkur von á aö vera um heil
lirigðan atvinnurekstur hjer
á landi framvegis.
Þvotiapottar oy eldhúsvaskar
Þeir, sem eiga staðfestar pantanir hjá oss á of-
angreindum vörum, eru beðnir að vitja þeirra fyrir
23. þ. m. annars seldir öðrum-
J. Þorláksson & Mmann
1 Skrifstofa og afgr. Bankastræti 11. Sími 1280-
lit'jellur ’
Hafnarstjórn vann málið gegn
Sænska frystihúsinu
HÆSTIRJETTUR kvað í gærj
upp dóm í máli Hafnarstjórnar
Reykjavíkur gegn eigendum
Sænsk- íslenska frystihússins.
Svo sem kunnut er, reis mál
þetta út af kaupum á sænska
frystihúsinu. H.f. Frosti keypti
eigina, en Hafnarstjórn átti
forkaupsrjett að eigninni og
samþykti bæjarstjórn að neyfd
þess rjettar. Gengu þá kaup h.f.
Frosta til baka.
Höfðaði þá Hafnarstjórn mál
og krafðist þess að ganga inn
í kaup h.f. Frosta og krafðist
afsals fyrir eigninni . gegn
greiðslu kr. 766.458.55 (en það
var kaupverð h.f. Frosta), eða
til vara, að fá afsal gegn
greiðslu þess verðs, er virðing-
armenn ákváðu.
Úrslitin urðu þau í Hæsta-
rjetti, að Hafnarstjórn Reykja-
víkur var dæmdur rjettur til
afsals fyrir eigninni gegn
greiðslu kaupverðs, er ákveðið
sjeu með virðingu.
í forscndum dóms Hæsta-
rjettar segir svo:
,,í mgr. 6. gr. lóðarleigusamn
ingsins frá 26. febrúar 1927,
er svo kVeðið á, að leigusali
hafi forkaupsrjett að húsum og
mannvirkjum á lóðinni fyrir
matsverð, ef leigutaki vill selja
rjett sinn. Þegar stefndi gerði
faseignir þessar hinn 8. júní
kaupsamning við h.f. Frosta um
1942, öðlaðist áfrýjandi rjett
þann til kaupa, er lóðarleigu-
samningurinn veitir honum, og
fellur rjettur áfrýjanda 'ekki
niður við það, þótt h.f. Frosti
og áfrýjandi hafi síðar komið
sjer saman um afnám kaup-
samnings síns.
Það hafa ekki komið upp
nægileg rök til stuðnings því,
að ákvæði 2. mgr. . gr. Ióðar-
leigusamningsins um kaup fast
eignanna fyrir matsverð sje ein
ungis sett í þágu áfrýjanda, og
verður aðalkrafa hans því ekki
tekin til greina. Átti áfrýjandi
því við sölu fasteignanna til hf.
Frosta rjett til að fá þær fyrir
matsverð samkvæipt ákvæðum
lóðarleigusamningsins. —Þegar
áfrýjandi þurfti að taka ákvörð
un um það, hvort þess rjettar,
er lóðarsamningurinn veitti
honum, skyldi neytt, var hon-
um mikils vert að fá glöggva
vitneskju um sölu fasteignanna
til h.f. Frosta, því að söluverð-
ið gat gefið vísbendingu um
verð fasteignanna í kaupum og
sölum, sbr. 10. gr. laga nr. 61,
1917. Skýrslur um söluverðið til
h.f. Frosta komu ekki heim
hver við aðra, og rengdi áfrýj-
andi þær. aðrar en skýrslu h.f.
Frosta í brjefi 29. okt. 1942.
Áfrýjandi lýsti yfir því í brjefi
til h.f. Frosta 9. nóv. og í sím-
skeyti til stefnda 5. desember
s. á., að hann ætlaði sjer að
neyta þess fylsta rjettar, sem
hann taldi sig eiga samkvæmt
lóðarleigusamningnum. Höfðaði
hann síðan mál þetta til gildis
forkauparjettinum með stefnu
30. des. s. á.
Þegar það er virt, að stefndi
hafði í öndverðu við söluna til
h.f. Frosta forkaupsrjett áfrýj-
anda að engu og að áfrýjanda
veittist mjög erfitt að fá hjá
stefnda fræðslu um atriði, sem
mikils var vert um, þá þykir
stefndi bera ábyrgða að miklu
leyti á því, að skifti aðila dróg-
ust á langinn. Verður háttsemi
áfrýjanda því ekki metin hon-
um til rjettarspjalla.
Samkvæm þessu ber að dæma
áfrýjanda rjett til þess að fá
afsala úr hendi stefnda fyrir
fasteignum þeim, er í málinu
greinir, gegn greiðslu kaup-
verðs, sem ákveðið sje með
mati samkvæmt 6. og 12. gr.
greinds lóðarleigusamnings, en
ekki þykir rjett að fastákveða
það mat við verðlag á þeim
tíma, er í varakröfunni greinir.
Eftir þessum úrslitum þykir
rjtett, að stefndi greiði áfrýj-
anda upp í málskostnað í hjer-
aði og fyrir hæstarjetti kr.
5000.00”.
Tómas Jónsson borgarriari
flui málið af hálfu Hafnar-
sjórnar, en Sefán Jóh. Sefáns-
son hrl. fyrir eigendur frysi-
hússins.
Launakjör !
þingmanna
Á FUNDI í Sameinuðu AL
jþingi í gær voru samþyktar,
tvær þingsályktunartillögur,
varðandi launakjör þingi
manna og var Lárus Jóhannn
esson flm. beggja.
Onnttr tiliagan var svohl. f
„Alþingi áiyktar að kjósaJ
5 manna milliþinganefnd til
að gera, fyrir næsta reglu-i
legt Alþingi, tillögur trm sæmij
leg launakjör alþingismanna,
Skal í því sambandi athugx
að, hvort ekki sje ástæða till
greiða þeim alþingismönnum,
sem setið hafa Alþingi tug ára«
eða meira, eða ekkjum þeirra9:
eliistyrk, er þeir láta af þingn
Inennsku, ef þeir eiga ekkij
rjett til hans samkvæmt öðr-t
um lögum“.
Hin tillagan var svohljóð-
andi:
„Álþingi ályktar að fela'
Jiingfararkaupsnefnd að greiða
þeim alþingismönnum, sem!
búa utan Reykjavíkur, og
þeim þingmönnum, sem búsettl
ir eru í Reykjavík, en þurfai
að. sleppa starfi vegna þing-<
setunnar að dómi hennar,-
hæfilega uppbót á dag, frá þv|
að núverandi Alþingi hófst‘%
Við meðferð málsins komui
margar breytt. fram, en þær,
yoru allar feldar. Aðaltillagi
an var samþykt með 19:17j
atkv.
Dagpeningar alþingismannaí
nú munu vera (með uppbót)]
um 1500 kr. á mánuði, en aukj
þess fá utanbæjar þingmenn]
300 kr. húsaleigustyrk á mánt
uði. Ennfremur njóta utanbæj]
armenn jieirra sjerstökm
hhmninda, að þurfa ekki aðj
telja þingfararkaupið fram ti]]
skatts.
I