Morgunblaðið - 18.05.1944, Blaðsíða 7

Fimtudagiir 18. maá 1944
MORGONBLAÐIÐ
Páll Stefánsson Hellisgerði í Hafzmrfirði 20 úm
frá Þverá 75 ára i
PALL FRA ÞVERA á 75 ára
afmæli í dag. Fyrir fimm ár-
um fjekk jeg hann til þess að
segja mjer ,sitt af hverju um
æfi sína. Hann hjelt því að vísu
fram, að alt væri það lítt í frá-
sögur færandi. En hann á vit-
anlega í fórum sínum efni í
tvær blaðagreinar — og vel
það, ef vel væri leítað.
Hann hjelt því sem sje fram,
að hann væri ógnar venjulegur
maður. Úr því hann var á þeirri
skooun þá, mun hún óbreytt
enn, því Páll er fastheldinn í
skoðunum, eins og margir hafa
komist að raun um.
En jeg er Páli ósammála í
þessu. Og það eru fleiri. Ekki
síst þeir, sem þekkja tífsleið
hans. ,
Það er^ óvenjulegt, að vera
fjármaður norður í Laxárdal í
Þingeyjarsýslu til þrítugsald-
urs, me8 vinnumannskaupi eins
og það var þá, hafa ekki haft
neinn tíma nje efni til skóla-
mentunar vegna búsumhyggju
allan ársins hring, en komast
þeita áleiðis, sem hann hefir
komist, þó fyrri partí æfinnar
væri svona varið.
•Hann gekk heill og óskiftur
að verki þar, sem síðar á æf-
inni. Hann var fjármaður af
lífi og sál, hafði lil að bera
hina alúðlegu umhyggju og
stöku nærgætni, sem einkennir
góða fjármenn. En lyndisein-
kenni þessi, sem best hafa þró-
asi hjá íslendingum í umönn-
un þeirra fyrir málleysingjun-
um, hafa undið gildan þátt í
þjóðarlund Islendinga.
Páll var að því leyti óvenju-
legur fjármaður, að hann vann
ótrautt að því að afla sjer sem
nákvæmastrar vísindalegrar
þekkingar á þessu sviði. Þó
hann yrði að hafa fyrir því,
að læra tungumál tilsagnar-
laust, fjekk hann sjer erlendar
fræðibækur um þessa grein bú-
vísinda. Og meðan hann vann
við fjármenskuna samdi hann
handhægan og glöggan leiðar-
vísi fyrir fjármenn, sem hefir
komið mörgum athugulum
bónda að miklu gagni.
En rúmlega þrítugur hvarf
hann frá þessu sviði athafna-
lífsins, sem var honum þó kær
ast. Vegna þess að hann sá
fram á, að hann fengi ekki það
jarðnæði og olnbogarúm í sveit
inni, sem hann taldi athafna-
þrá sinni samboðið, tók hann
«ig upp og rjeðist sem verslun-
armaður við Thomsensverslun
Hann hefir sagt svo sjálfur
frá, að starfsbræðrum hans við
búðarstörfin hafi þótl hann
nokkuð „sveitalegur" og» ekki
laust við, að þeir reyndu að
hæðast að honum. Pál ljet það
ekki á sig fá. Hann hjelt sínu
I dag, 18. maí, eru liðin
20 ár siðán fyrstu trjáplönturn
ar voru gróðursettar í Hellis-
gerði, þá 10—15 cm. háar.
I tuttugu ár hefir verið unnið
markvist að því að rækta ýms-
ar trjá- og blómategundir, svo
og að fegra staðinn eftir því sem
fjárhagur leyfði, en hann hefir
lengst af verið þröngur og oft
staðið Hellisgerði fyrir þrifum.
Og það er víst, að ekki væri
staðurinn það, sem hann þó er
orðinn, ef Magnamenn hefðu
ávalt krafið Gerðið um það fje
og fyrirhöfn, sem þeir hafa int
af hendi þessi 20 ár.
Þetta starf hefir borið þann
i árangur, að Hellisgerði er nú
það setti hann ekki fyrir sig, I fegursti og sjerkennilegasti
eftir að hann hafði tekið þá á- skrúðgarður á Suðurlandi með
kvörðun að gerast Jræfur og fær j 5—7 metra háum fagurvöxn-
maður á þvi sviði. Með ein-.itm trjám, blómum og runnum
beitni og dugnaði gerði Páll
alt sem honum datt í hug.
Fram til fyrri síyrjaldarára
vat' hann farandsali og aflaði
sjer á þeim árttm mikilla vin-
sælda víðsvegar um land. En
á slríðsárunum fyrri 'seili hann
upp sjálfstæða heildvérslun. •—
Af hending komsl hann í sam-
band við Fordbilaverslunstuttu
eftir að bílar fóru að flytjast
hingað til landsins og hefir bila
verslunin verið aðalstarf hans
í mörg ár. <•
Það kann að vera, að Páli
finnist sjálfum að hann hafi
litlu fengið áorkað af því, sem
hann hugsaði sjer á yngri ár-
um. Skal jeg engum getum að
því leiða, og þess vegna telji
hann æfi sína lítt frásagnar-
verða. En jeg lít þannig á, að
ungir menn og framgjarnir
inegi margt af honum læra. T.
d. þetía: Að vanda sig sem mest
við hverl verk. Eins og hann
tamdi sjer við sveitasjörfin. Að
gerhugsa alla hluti áður en þeir
eru framkvæmdir. Að hlevpa
sjer aldrei í fjárskuld. ' Ekki
svo mikio sem fyrir einum máls
verð. Greiða öllum silt, og
heldur betu;% ef svo ber undir.
Páli hefir oft mætt and-
blæstri frá hendi þeirra manna
sem mikið hafa látið yfir sjer
sem umbótamenn þjóðfjelags-
ins. Þessir menn hafa viljað
láta hlustendur sína líta á Pál,
sem harðdrægan fjárplógs-
mann, er telji sig langt yfir al-
menning hafinn. Þeir hafa ekki
skilið Pál. En Páll hefir skilið
þá. því hann hefir hugsað með
sjer, og sagt sem hann er, að
hann hafi aldrei komið undir
sig fótum nema af eigin ramm
leik. Sá háltur er honum í.blóð
borinn. Iiann telur að þjóðinni
vegni best ef sem flestir lands-
manna stefni að þvi, að verða
sjálfbjarga og þurfa sem minst
til annara að sækja. Og sama
máli gegni meS þjóðina í heild
Þó Páil hafi dvelið í kauo-
Hellisgerði.
að ógleymdri tjörninni góðu
með gosbrunninum.
Fjöldi manns hefir lokið lofs
yrði á þennan stað og notið þar
margra ánægjustunda.
Málfundafjelagið „Magni“,
sem starfrækir Hellisgerði, vill,
gera alt,tsem í þess valdi stend-
ur til þess að auka ræktun og |
fegrun gerðisins, en þar eru ó-
tæmandi verkefni- óleyst enn. kosta kortin, sem boðiri verða ' fegrun Hellisgerðis hefir auklst
Verður nú byrjað ræktun á kr. 10,00 stykkið. jár frá ári, og vantrúin á trjá-
efra gerðisins, sem afgirt var á Jeg hefi þá bjargföstu trú, að rninkað. að nú eru 19 < trju
síðastliðnu surnri. Alt hefir bæjarbúum verði ljúít að sinna °S blómagarðar rið hús einstal
þetta aukin útgjöld í för með þessu, kaupa kortin og sýna itnga í bænum, en \oru 5, er
sjer, jafnhliða starfrækslu á þannig þakklæti sitt í verki til byrjað var að starfrækja Hellis-
þeim hluta, sem fyrir er. Var þeirra. er þetta £>tarf hófu og fírvði. Það ma að sjálfsögðu bú-
því ákveðið á aðalfundi fjelags skópu þennan gróðurlund. (Jeg rúð. að þeim hefði eitthvað
ins í vetur að gera 18. maí að get sagt þetta af því að jeg er '.Úúgað, en væru hinsvegai ekki
fjáröflunardegi, sem verður nú svo tiltölulega ungur Magna- : Hkt því svo margir, ef Hellit-
með þeim hætti. að bæjarbúum maður og á engan þátt í starf- heiói eiíki notiö við, og
og öðrum velunnurum Hellis- inu fram eftir árum). Jeg vil í a þúð þ\í sinn stóra þati. í. hvað
gerðis verður gefinn kostur á þessu sambandi minna á, að &bugi inanna á trjárækt heiir
að gerast styrktarfjelagar, og samhliða því. sem gróður og ( aubist í þessum bæ.
Hafnfirðingar! Látið það
aldrei spyrjast, að kyrrsíaða
komi í ræktun Hellisgerðis.xöxt
þess og viðgang, vegna þess að
þjer hafið sýnt því tómlæti, lát-
ið það hinsvegar sannastr, sern
sagt var í fyrrasumar, að Hell-
isgerði sje stol't og heiður Hafn-
firðinga. Kaupið styrktarfje-
lagskortin eða styrkið það á
hvern þann hátt, er yður best
líkar og yður finst, að það sje
maklegt til. Allir Hafnfirðing,
ar, sem komnir eru til vits og
ára. ættu að telja það skyldu
sína að gerast styrktarfjelagar
Hellisgerðis.
Sótt. skal fram mót sól og
vori, sjáist blóm í gengnu spori,
Kristinn. J. Magnússon.
striki. Þeir, sem fólu honum stao og við verslun frá því um
trúnaðarstörf og eflirjit fjár-
muna, hæddu hann ekki, því
traustari maður í fjárreiðum
og viSskiftum, er vandfundinn.
Við sjálfsnám hans í fjár-
menskunni hafði hann ekki
leitað til enskra bóka. Þegar
hann rjeðst í það að gerast um-
boðssali fyrir enskt vefnaðar-
vörufirma, var hann algerlega
vankunnandi í enskri tungu. En
aldamót, kann hann enn í dag
best við sig í sveit, Þar þekkir
hann alt, eða þekti, og á sauð-
fjárrækt' veit hann betri skil
en flestir landar hans enn í dag.
Það hefi jeg heyrt í viðtölum
við hann. En jeg treysti mjer
ekki til að skrifa grein um
þann hátt í áhugamálum hans.
Það verður hann að gera sjálf-
ur. V. St.
osesitía varðatifii
^veldiskosningarnar
Þannig á kjörseðillinn að líta út, eftir að kjósandi hefir með
atkvæði sínu samþykt niðurfall sambandslagasamningsins og
greitt atkvæði með lýðveldisstjórnarskrá ísiands:
Þingsályktun frá 25. febrúar 1944, um niðurfelling
dansk-íslenska sambandslagasamningsins frá 1918:
Alþingi ályktar að lýsa yfir því, að niður sje fallinn
dansk-íslenski sambandslagasamningurinn f'rá 1918.
Ályktun þessa skal leggja undir atkvaeði allra al-
þingiskjósenda til samþyktar eða syn;unar, og skal
atkvæðagreiðslan vera leynileg. Nái ályktunin sam-
þykki, tekur hún gildi, er Alþingi hefir samþykt hana
að nýju að aflokinni þessari atkvæðagreiðslu.
lllllllllllllUllllllimilllllllllllllllllllllllimilllllllilllll
Stjórnarskrá lýðveldisins íslands, samþykt
á Alþingi 1944.
X I
ja
nei
Munið að greiða atkvæði um B Á Ð A R íiílögurnar.
Setjið kross fyrir framan „já"!
= í fjölbreyttu úrvali, marg-
= ir litir
= Ljósir Svaggerar
1| Kápur koma í búðina dag-
1 lega.
Í Barnasokkar
Barnahosur úr ull,
Í nauðsynlegt fyrir bórnin
= áður en þau fara í sveitina.
1 Leó Arnason & Co.
s Laugaveg 18.
Hiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiim
BEST AÐ AUGLÝSA
I MORGUNBLAÐINU
llllll!tlllll!IIIUIIIIIIII|lllllllll!llllll!lll!IIIUIIIIIIIIIilllllllll!IIIIIIIIIIIIU =