Morgunblaðið - 29.06.1944, Page 6

6
MO±»GUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 29. júní 1944

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj,: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Mjólk urm álin
FÁIR MUNU kunna skil á þeim fjölmörgu opinberu
nefndum, sem skipaðar hafa verið til þess að finna hag-
kvæma lausn á ýmsum málum, sem almenning varðar
mjög. Oft er það þannig, að slíkar nefndir eru skipaðar
eftir harðvítugar og langar deilur um viðkomandi mál.
Er ekki nema gott eitt um þetta að segja, ef sá er til-
gangurinn, sem ætla má, að jafna deilurnar og finna lausn
málanna, sem allir geta við unað.
En hitt hefir einnig komið fyrir — og það ekki ósjald-
an — að nefndirnar hafa sest á málin; aldrei neitt frá
þeim heyrst, engar tillögur frá þeim komið og málin því
staðið nákvæmlega í sömu sporum og þau voru, er nefnd-
írnar voru skipaðar.
Þannig má þetta ekki til ganga. Vitanlega eiga allar op-
inberar nefndir að vinna að þeim málum, sem þær fá í
hendur. Geti nefndirnar ekki komið sjer saman, verður
hver nefndarhluti að koma með sjerálit sitt og tillögur.
★
í sambandi við þessar hugleiðingar er rjett að minna
á, að s.l. vetur var skipuð nefnd í mjólkurmálinu. En
síðan hefir ekkert heyrst frá þeirri nefnd. Vonandi starf-
ar hún að fullum krafti, því að það er áreiðanlega öllum
fyrir bestu, að viðunandi lausn sje fengin í þessu máli
fyrir næsta haust.
Eins og menn eflaust muna, var það hinn tilfinnanlegi
mjólkurskortur, síðastliðið haust, sem kom af stað hinni
illvígu og harðskeyttu deilu, er stóð marga mánuði, ut-
an þings og innan, en lyktaði með skipun nefndar, er
finna skyldi viðunandi lausn málanna. Nú er það ekkert
nýtt fyrirbrigði, að skortur sje á mjólk haustmánuðina,
enda þótt hann hafi aldrei komið eins harkalega niður á
neytendum og s.l. haust. Og þetta getur endurtekið sig.
Þessvegna er nauðsynlegt, að stjórn Mjólkursamsölunnar
sje við því búin, að taka upp skömtun á mjólk, þegar
mjólkurskortur er. Þarf Mjólkursamsalan að hafa til
skömtunarseðla, sem grípa má til, þegar sýnt er, að ekki
fæst næg neyslumjólk. Húsmæður láta sig það lynda,
að þær fái ekki eins mikla mjólk og um er beðið, ef trygt
er, að þær fái einhverja úrlausn. En síðastliðið haust gekk
það oft þannig til, að húsmæður, sem höfðu mörg börn í
heimili fengu alls enga mjólk. Ef þá hefði verið tekin
upp skömtun, gátu þær verið rólegar, því að þær myndu
altaf fá sinn skamt. Þessu þarf Mjólkursamsalan að hafa
komið í kring fyrir hapstið.
★
Þá er annað, sem stjórn Mjólkursamsölunnar verð-
ur að reyna að koma í framkvæmd, .og það er, að verða
sjer út um flöskur, svo að neytendur geti fengið mjólkina
í hreinum umbúðum. Ekki er vafi á því, að meðferð sú,
sem nú er á mjólkinni 1 mjólkurbúðunum fær ekki stað-
ist þær kröfur, sem nú eru' alment gerðar um meðferð
þessarar neysluvöru. Þessu verður Mjólkursamsalan að
reyna að kippa í lag.
Þessum orðum hefir í fullri vinsemd verið beint til
stjórnar Mjólkursamsölunnar, en ekki til hinnar opin-
beru nefndar, sem á að gera tillögur um lausn þessara
mála, og er það vegna þess, að mest er undir því komið,
að stjórn Mjólkursámsölunnar hafi hug á að gera umbæt-
ur á þessum málum og fullan vilja til að framkvæma þær.
Enda er það ekki síður framleiðendum til hagsbóta, en
neytendum, að sala neyslumjólkur fari vel úr hendi.
★
Til Alþinyis
Islendinga 1044
ÍSLENSKA þjóðin öll stend-
ur í mikilli þakklætisskuld við
Alþingi, sem sat árið 1944, og
sem leiddi þjóðina til sigurs á
Þingvöllum 17. júní. Af öllum
þeim heillahrópum, sem heyrð-
ust á Þingvöllum þennan dag,
var ekkert til þeirra, sem lát-
laust, en með virðingu, leystu
þetta stórmál þjóðarinnar, og
drógu fána íslands frjálsan við
hún, eftir að hann hafði verið
dreginn niður í 682 ár.
Alþingi leysti þetta mál Það
hafði forystuna — og Alþingi
íslands á altaf að hafa foryst-
una, því Alþingi er þjóðin, góð
eða ill, sterk eða veik á hverj-
um tíma — en þjóðin. Þú og
jeg, og við öll, eins og við at-
kvæðagreiðsluna um sjálfstæðis
málið sýndum, að þjóðin er
mátturinn og Alþingi er þjóð-
in. Og sje þjóðiri óánægð með
Alþingi er hún óánægð með
sjálfa sig, og getur þá breytt
sjer og Alþingi,en sje þjóðin á-
nægð með Alþingi er hún á-
nægð með sjálfa sig, og getur
þá hrósað sjer og Alþingi.
I sögu Alþingis eru fundir
þess 14,—19. og 20. janúar
skrifaðir gullnu letri í bók
minninganna. Þá frelsaði Al-
þingi málið í höfn. Allir, sem
viðstaddir, voru og heyrðu og
skildu, og sáu þá Alþingi taka
á málunum — sáu Alþingi
leysa sig upp — verða íslend-
ingar þegar á reyndi, þegar í
landinu risið hafði verið upp á
móti rjetti og frelsi þessarar
þjóðar. Það reyndi á hvern
mann, þegar höggormsbit-laga
krókanna og eitur efasemdar-
innar var farið að læsa sig um
þjóðarlíkamann, þá var það á
brjósti Alþingis, sem þyngstu
slögin og best útilátnu höggin
lentu — og það var Alþingi,
sem stóðst raunina og varði
heiðurs Islendinga, þegar þeim
var stefnt fyrir alheimsdóm
sem lagabrjótum og fyrir til-
finninga- sóma- og drengskap-
arleysi.
En heimurinn hefir kveðið
upp annan dóm...... Mann-
dóm og kjark sýndi Alþingi —
„Guð hjálpar þeim, sem hjálpar
sjer sjálfur“, segir málsháttur-
inn, og íslenska þjóðin veit og
sjer í dag, að það er rjett.
Alþingi og þingmenn þess
hafa í þessu stórmáli, að verð-
leikum, skrifað nöfn sín í sögu
Islands. Með stolti geta þeir
tekið fram og sýnt börnum og
barnabörnum föt sín og sagt:
„Þessi voru holdvot þegar við
stofnuðum lýðveldið ykkar,
börnin góð“, og þeir geta brotið
þau saman aftur, og látið þau
niður til geymslu handa kom-
andi börnum íslands að skoða,
því í þeim var happasælasta
verkið unnið fyrir þessa þjóð.
— af alþingismönnum Islend-
inga.
Öllum er fyrir bestu, að friður komist á um þessi mál,
eins og önnur. Nú er verið að byggja fullkomna mjólk-
urstöð hjer í bænum. Húsið er svo til tilbúið, en vjelarnar
vanta ennþá. Þær hafa ekki fengist til þessa og óvíst að
þær fáist fyr en eftir siríð. Þetta er vitanlega mjög baga-
legt, því að fullkomin mjólkurstöð gerir alt auðveldara
í framkvæmd þéssara mála. En sje einlægur vilji fyrir
hendi hjá þeim, sem stjórna þessum málum, að gera neyt-
endur ánægða, þarf ekki að óttast árekstra.
ISLENDINGAR! Sláið hring
um Alþingi. Alþingi er bjargið,
sem frelsi Islendinga er reist á.
Þangað sóttu kynslóðirnar von
ir sínar og traust. Heimurinn
hyllti það 1930 — og verk þess
er Lýðveldið frá 1944 — og Al-
þingi ert þú sjálf hin íslenska
þjóð.
Framhald á 8. síðu.
yjííuerji ólri^ar:
JmJ»*J*«JhJ**J»«***Jm*mJ«*J««*m*m*******«»Jh*»*Ji*JmJ*«*«**««J***«**m**»J«
%
X
I
Ujt' clcKjienci Íífimi
(JmJ* *JmJ*
„Til hamingju með
daginn“.
EFTIRFARANDI saga á að
hafa gerst á þjóðhátíðinni á Þing
völlum 17. júní:
í mannþrönginni við þinghald
ið stóð maður, nokkuð við ald-
ur. Hann virtist vera einn síns
liðs. Þrír ménn, klæddir her-
mannabúningum, gengu framhjá
gamla manninum, eða stóðu
skamt frá honum. Þá heyrðu
þeir, sem nærstaddir voru, að sá
gamli tautaði fyrir munni sjer,
en nógu hátt til að hinir einkenn
isklæddu gætu heyrt:
„Hvað eru þeir að flækjast
hjerna, þessir hermenn. Getum
við ekki einu sinni fengið að
hafa þeiína dag í friði fyrir her-
mönnum?“
Ekki hafði sá gamli fyrr slept
orðinu, en einn hinna einkennis-
klæddu snjeri sjer að honum og
sagði á hreinni íslensku:
„Æ, vertu ekki að þessu. Við
erum íslendingar eins og þú og
höfum fullan rjett að vera hjer
eins og aðrir! Má jeg ekki taka
í hendina á þjer, gamli minn, og
óska þjer til hamingju með lýð-
veldið“.
Það má geta nærri, að það kom
á nöldurseggin við þessa kveðju,
en hann var þó nógu mikill mað-
ur til að svara:
„Jæja, jeg óska þjer þá til ham
ingju með daginn“.
Eina dæmið.
ÞETTA er eina dæmið, sem jeg
sem jeg hefi heyrt um það, að
að amast hafi verið við einkenn-
isklæddum mönnum, sem voru á
lýðveldishátíðinni. En það voru
sárafáir einkennisklæddir menn
á hátíðinni. Mjer er sagt, að Key
hershöfðingi hafi gefið út þá
skipun fyrir hátíðina, að þá tvo
daga, sem hátíðin stóð yfir, ættu
hermenn að halda sig í herbúð-
um sínum, nema örfáir menn,
sem leyfi fengu til að fara á Þing
völl. Það var hugulsamt af hers-
höfðingjanum að gera þessar
ráðstafanir, en persónulega er
jeg þeirrar skoðunar, að það
hefði síður en svo gert nokkurn
skapaðan hlut til, þó þeir her-
menn, sem vildu, hefðu komið á
hátíðina.
Vissulega er það rjett, að þetta
voru „okkar dagar“. En það voru
ekki dagar, sem við þurftum að
hafa neinar „minnimáttarkend-
ir“. Það hefði sannarlega verið
ánægjulegt, að geta haft gesti'frá
sem flestum löndum heims á
þessari hátíð og hefði eflaust orð
ið það, ef ófriðarástand hefði
ekki ríkt í heiminum.
•
Höfum við gleymt að
þakka.
EN MEÐAL annara orða. Get-
ur það verið að við höfum van-
rækt að þakka fyrir okkur í sam
bandi við lýðveldishátíðina. Mjer
er ekki' grunlaust, að við höfum
þegið hjálp frá mönnum, sem
ekkert kom þetta mál við, ep
hefi hinsvegar hvergi sjeð þess
getið opinberlega. Jeg sje hins-
vegar að menn og stofnanir eru
að láta þess getið, sem þeir gerðu
til að gera hátíðina sem glæsi-
legasta. Við skulum vona að all-
ir hafi fengið sinn rjetta skamt
af þakklæti, sem þeim bar og
verðskulduðu hóli.
Gestir ríkisstjórnar-
innar.
EN ÞAÐ VILL stundum verða
þannig, að þegar mikið er að
gera og mikið um að vera, þá
gleymist ýmislegt smávegis. Það
•*• •*• »1* **• •*• •*• •*• •*• •*• •*• *J**Jm|mJi
munaði víst ekki miklu, að það
gleymdist að bjóða Vestur-ís-
lendingum, sem hjer eru í hern-
um, á Þingvallahátíðina. En það
var gert, þó á síðustu stundu
væri.
Og það var gott, að Vestur-
Islendingarnir skyldu ekki gleym
ast. Þeir hafa oft sýnt, að þeir
eru ekki verri Islendingar en við,
sem austan hafsins búum. Vest-
ur-íslendingar hafa ekki gleymt
neinu, þó þeir hafi eignast nýtt
föðurland. En það væri vissulega
að bera í bakkafullan lækinn, að
telja hjer upp kosti Vestur-ís-
lendinga. Jeg vildi aðeins geta
um að ríkisstjórnin bauð þeim
austur, því það hafa margir
spurst fyrir um það, en hefir
ekki áður verið getið opinber-
lega.
•
Veglegasta bygging
bæjarins.
ÞAÐ ER að rísa upp vegleg
bygging á Vatnsgeymishæðinni,
sem mun setja svip sinn -á bæ-
inn, svip, sem Reykvíkingar
geta verið hreyknir af. Þessi
bygging er Sjómannaskólinn nýi.
Húsið stendur svo hátt, að það
mun, þegar það er fullbygt,
verða sú bygging er gnæfir
hæst yfir bæinn og sem menn
reka fyrst augun í, er þeir nálg-
ast bæinn, hvort sem komið er
af hafi eða landveg.
Þeir hafa sannarlega ráðið
heilt, sem völdu sjómannaskóla-
byggingunni þenna stað.
Frjeftamynd af inn-
rásinni, í Tjarnarbíó
TJARNARBÍÓ sýnir um þess
ar mundir myndir af innrás
bandamanna í Evrópuvirki
Þjóðverja þ. 5. júní s.l.
Byrjað er á að sýna myndir
af ,,Stálveggnum“, hinum vel
torkendu virkjum og fallbyss-
um, en þaðan er farið yfir sund
ið og ber að líta ninn gífurlega
undirbúning bandamanna, vör
ur eru fluttar í birgðaskemm-
ur, skriðdrekum og öðrum
vjelknúnum hergögnum skip-
að í lest og svo loks hinn mikli
dagur 6. júní. Flatbotnaðir inn-
rásarbátar þeysandi upp að
ströndinni, flugvjelar með fall-
hlífarliði, hin gífurlega skot-
hríð herskipa á strandvirkin og
árásir sprengjuflugvjelanna. —
Þá er og mjög góð yfirlitsmynd
yfir þann mikla flota, er var á
Doversundinu, og erfiðleika þá,
er við var að etja: veður og vel
útbúinn varnarher, hermenn,
er aðeins gátu tylt fæti á or-
ustuvöllinn og aðrir, er ljetu
lífið í flæðarmálinu. Þá er sýnd
innreið M. Clark’s hershöfð-
ingja í Róm og þegar Páfi á-
varpaði íbúa Rómaborgar.
á
sföðum sjöfugur
ÞÓRÐUR JÓNSSON á Mó-
fellsstöðum í Borgarfirði er sjö-
tug'ur í dag. Þrátt fyrir það þótt
Þórður hafi mikinn hluta æf-
innar verið blindur, er hann
fyrir löngu orðinn þjóðkunnur
maður fyrir smíðar sínar.
Þórður er maður vinsæll og
vel látinn af öllum, sem til
hans þekkja.