Morgunblaðið - 07.07.1944, Qupperneq 10

10
MOBGUNBLAÐIÐ
Föstudaginn 7. júlí 1944
LARRY DERFORD
'IÁ/. ^omeríet
auiqLam:
í leit að
lífshamingju
— 37 dagur —
„Jeg svaraði þessu engu.
Mjer varð undarlega innan-
brjósts. Það var eins og einhver
hefði gripið utan um hjarta-
taugar mínar og rykti í. Jeg
sagðist ætla að hugsa um það.
Upp frá þessu töluðum við
aldrei um neitt, sem stóð í sam
bandi við trúarbrögð, en þegar
Faðir Ensheim fór frá Bonn,
gaf hann mjer heimilisfang
klaustursins og sagði, að ef jeg
afrjeði að koma til þeirra,
skyldi jeg aðeins skrifa sjer, og
hann tæki þá á móti mjer“.
„Jeg saknaði hans meira en
jeg hafði búist við. Árið leið og
sumarið kom aftur. Jeg kunni
vel við mig í Bonn. Jeg las
Goethe, Schiller, Heine, Hold-
erlin, Rilke. Samt var jeg engu
nær. Jeg hugsaði mikið um
það, sem Faðir Ensheim hafði
sagt, og loks ákvað jeg að
þiggja boð hans“.
„Hann tók á móti mjer á
járnbrautarstöðinni. Klaustrið
var í Elsass og þar var mjög
fallegt. Faðir Ensheim kynti
mig fyrir ábótanum og fór síð-
an með mjer til klefa þess, sem
mjer var ætjaður. Þar var
mjótt járnrúm, kross á veggn-
um og nauðsynlegustu hús-
gögn“.
„Þar dvaldi jeg þrjá mán-
uði. Mjer leið mjög vel. Þetta
líf átti prýðilega við mig. Bóka
safnið þar var mjög gott og jeg
las mikið. Enginn munkanna
reyndi á nokkurn hátt að hafa
áhrif á mig, en þeir höfðu gam-
an af að tala við mig. Jeg varð
fyrir djúpum áhrifum af visku
þeirra og guðhræðslu“.
★
Larry brosti raunalega.
„Eins og Rolle fæddist jeg of
seint í heim, sem var of gam-
all. Jeg hefði átt að fæðast á
miðöldum, þegar trúin var
sjálfsagður hlutur. Þá hefði jeg
ekki verið í neinum vafa. Jeg
hefði gengið í klaustur. En jeg
gat ekki trúað“.
„Þessir góðu feður höfðu
ekkert svar við spurningum
þeim, sem jeg var stöðugt að
brjóta heilann um, er fullnægði
hjarta mínu eða heila. Jeg átti
ekki heima á meðal þeirra.
Þegar jeg kvaddi föður Ens-
heim, spurði hann mig ekki,
hvort jeg hefði haft það gagn
af veru minni hjá þeim, sem
hann hafði verið svo viss um,
að jeg myndi hafa. Hann horfði
á mig með óendanlegri gæsku.
„Jeg er hræddur um, að þjer
hafið orðið fyrir vonbrigðum af
mjer, faðir, sagði jeg.
„Nei“, sagði hann. „Þjer eruð
sanntrúaður maður, sem ekki
trúir á guð. En guð mun leita
yðar. Þjer munið koma aftur.
En hvort sem það verður hing-
að, eða á einhvern annan stað,
veit guð einn“.
„Jeg dvaldi í París það sem
eftir var vetrarins. Jeg var al-
gjörlega ókunnugur öllum vís-
indum, og fanst nú tímabært,
að jeg fengi a. m. k. ofurlitla
nasasjón af þeim. Jeg las mik-
ið. Jeg held, að jeg hafi ekki
lært mikið meira, en að fáfræði
mín væri algjör. En það vissi
jeg áður. Þegar voraði fór jeg
út í sveit og dvaldi á lítilli krá
á árbakka, rjett hjá einni af
þessum fallegu, gömlu, frönsku
borgum, þar sem lífið virðist
hafa staðið í stað í tvö hundruð
ár. Síðan lagði jeg af stað í Ind-
landsferð mína“.
★
Þjónninn okkar var nú að
fara heim, og til þess að fá
drykkjupeninga sína, kom hann
með reikninginn. Við borguð-
um hann og báðum um kaffi.
„Jæja?“ sagði jeg.
„Þreyti jeg þig ekki?“
„Nei“.
„Við komum til Bombay.
Skipið átti að dvelja þar í þrjá
daga, til þess að ferðafólkið
fengi tækifæri til þess að líta
í kringum sig. Þriðja daginn,
sem við lágum þar, átti jeg frí
seinni hluta dagsins og fór í
land. Jeg gekk um dálitla stund
og horfði á fólksmergðina. Því-
líkt samsafn! Kínverjar, Mú-
hameðstrúarmenn, Hindúar, og
því nær biksvartir Tamilar. Og
svo þessir uxar, með kryppuna
á bakinu og löngu hornin, sem
draga vagnana!“
„Indverji einn hafði slegist í
förina með okkur í Alexandríu
og ætlaði til Bombay. Var
ferðafólkinu heldur lítið um
hann gefið. Það var feitur og
lítill náungi, með brúnt, kringl-
ótt andlit. Hann klæddist þykk
um, svörtum fötum og hafði
prestakraga um hálsinn. Jeg
var að anda að mjer hreinu
lofti uppi á þilfari kyöld eítt,
og kom hann þá og gaf sig á
tal við mig. Jeg kærði mig ekki
um að tala við neinn þá. Jeg
vildi vera einn. Hann spurði
mig margra spurninga, og er
jeg hræddur um, að jeg hafi
verið heldur stuttur í spuna
við hann. Jeg sagði honum þó,
að jeg væri stúdent, sem væri
að vinna fyrir fargjaldinu heim
til Ameríku“.
„Þjer ættuð að staldra við í
Indlandi“, sagði hann. „Austr-
ið getur kent Vestrinu meira
en það gerir sjer grein fyrir“.
„Nú?“ sagði jeg.
„Þjer ættuð a. m. k. að skoða
brjóst'myndina hjá Elephanta.
Þjer sjáið aldrei eftir því“. —
Larry tók nú fram í fyrir sjálf-
um sjer, til þess að spyrja mig
einnar spurningar. „Hefir þú
nokkurn tíma komið til Ind-
lands?“
„Aldrei“.
„Jæja, jeg var að horfa á
þessa hrikalegu, þríhöfðuðu
mynd hjá E^ephanta, þegar jeg
heyrði einhvern segja á bak
við mig: „Jeg sje, að þjer haf-
ið farið að ráðum mínum“. Jeg
sneri mjer við, og var heila
mínútu að þekkja manninn,
sem hafði ávarpað mig. Það
var litli maðurinn í þykku föt-
unum með prestakragann. Nú
var hann klæddur safrangulum
kufli, sem jeg komst að síðar,
að tilheyrði Ramakrisma
Swamis. Og í stað skrítna, litla
náungans, sem hann hafði ver-
ið áður, var hann nú virðuleg-
ur og því nær glæsilegur. Við
störðum báðir á þessa geysi-
stóru brjóstmynd.
„Brahma, Skaparinn“, sagði
hann. „Vishnu, Frelsarinn og
Siva, Eyðarinn, Þrjú tákn hins
Síðasta Raunveruleika".
„Jeg er hræddur um, að jeg
skilji þetta ekki“, sagði jeg.
„Jeg er ekkert hissa á því“, •
sagði hann, og örlítið bros ljek
um varir hans og glampa brá
fyrir í augum hans, eins og
hann væri að hæðast góðlát-
lega að mjer. „Guð, sem hægt
er að skilja, er enginn guð.
Hver getur skýrt Eilífðina með
orðum?“
„Hann lagði saman lófa sína,
hneigði sig örlítið og var horf-
inn. Jeg hjelt áfram að stara á
þessi þrjú leyndardómsfullu
höfuð. Jeg hefi ef til vill ver-
ið sjerlega móttækilegur fyrir
áhrifum þá, en jeg var und-
arlega snortinn“.
„Jeg fjekk mjer kvöldverð á
innfæddu veitingahúsi. Jeg
þurfti ekki að vera kominn um
borð fyrr en kl. 10 og fór því
út aftur. Mjer fanst jeg aldrei
hafa sjeð eins margar stjörn-
ur á himninum. Svalinn var
hressandi eftir hita dagsins.
Það var mjög dimt úti, og hvít-
klæddar, þöglar verur liðu
framhjá mjer. Þessi dásamlegi
dagur, með ljómandi sólskinið,
hina litauðgu, háværu fólks-
mergð og hinn sterka, sjer-
kennilega ilm Austursins, hafði
töfrað mig. Og eins og mál-
sletta, sem málarinn setur á
málverk sitt til þess að koma ■
í samhengi því, sem á því er,
gáfu hin þrjú risastóru höfuð,1
af Brahma, Vishnu og Siva,
þessu öllu einhverja leyndar-.
dómsfulla þýðingu“.
★
„Jeg fjekk ákafan hjartslátt,
því að alt í einu skynjaði jeg,.
að Indland gat gefið mjer eitt-
hvað, sem jeg varð að fá. Mjer
fanst alt í einu að mjer bjóðast
tækifæri, sem jeg yrði að grípa
nú, þegar í stað, því að það
tækifæri fengi jeg aldrei aftur.
Jeg var fljótur að taka ákvörð-
un mína. Jeg ákvað að fara
ekki aftur um borð. Jeg hafði
sama og ekkert skilið þar eftir
af farangri. Jeg sneri aftur ipn
í hverfi hinna innfæddu og leit
í kringum mig eftir gistihúsi.
Brátt fann Jeg eitt, sem mjer
leist vel á, og fjekk þar her-
bergi. Jeg hafði fötin, sem jeg
stóð í, nokkra smápeninga,
vegabrjef mitt og ávísanahefti.
Mjer fanst jeg vera svo frjáls,
að jeg hló hátt“.
„Skipið átti að fara kl. 11 og
til þess að vera alveg örugg-
ur, dvaldi jeg í herbergi mínu
þangað til. Jeg fór svo niður
að hafnargarðinum og horfði á
skipið sigla frá landi. Síðan fór
jeg til Ramakrishna-trúboðsins
til þess að leita að Swami þeim,
sem hafði talað við mig hjá
Elephanta. Jeg vissi ekki, hvað
hann hjet, en sagðist vilja tala
við Swami þann, sem nýkom-
inn væri frá Evrópu. Jeg sagði
honum, að jeg hefði ákveðið
Valemon konungur hvítabjörn
Æfintýri eftir P. Chr. Asbjörnsen.
1.
EINU SINNI var konungur, eins og raunar er ekkert
merkilegt. Hann átti tvær dætur, sem ekki voru beint
góðar stúlkur og ekki fallegar heldur, en hin þriðja dóttir
hans var væn og fögur og blíð sem bjartur dagur og kon-
unginum föður hennar og öllum öðrum þótti vænt um
hana. Einu sinni dreymdi hana gullkrans, sem var svo
fagur, að henni fannst hún ekki geta lifað, nema hún
eignaðist hann. En þar sem hún auðvitað ekki gat það,
varð hún mjög stúrin, allir dagar hennar liðu í sorg og
sút og margar andvökunæturnar átti hún einnig. Þegar
konungur fekk að vita, hversvegna hún var orðin svo
sorgbitin, sendi hann sendimenn út af örkinni með lýs-
ingu á kransinum, þeim sem dóttur hans hafði dreymt
um, og bað þá að skila til allra gullsmiða í ríkinu, að smíða
kransa, eins líka fyrirmyndinni og mögulegt var. Og gull-
smiðirnir unnu bæði dag og nótt, en sumum krönsunum
þeirra kastaði konungsdóttir frá sjer í bræði, en aðra vildi
hún varla lita á. Einu sinni, þegar hún var úti í skógi á
gangi og var að hugsa um raunir sínar, seig á hana svefn
og hún sofnaði í rjóðri einu. Dreymdi hana þá hvítabjörn
einn stóran, sem ljek sjer að gullkransinum fagra, er hún
þráði svo mjög. Vaknaði hún við, og var þá hvítabjörninn
rjett hjá henni með kransinn. Þá vildi hún kaupa af hon-
um kransinn. Nei, hann var ekki falur fyrir f je, en aðeins
ef hann fengi hana sjálfa, sagði björninn. Og konungs-
dóttir sagði, að hún gæti ekki lifað án sveigsins, og þá
væri sama hvar hún væri og hverjum hún giftist, hún
varð fyrir alla muni að fá sveiginn. Svo samdist þeim
það, að hann skyldi sækja hana eftir þrjá daga, það yrði
á föstudegi.
Þegar hún kom heim með kransinn, urðu allir mjög
glaðir, því nú var hún orðin kát aftur og konungurinn
hjelt að ekki gæti verið neitt hættulegt að eiga við einn
hvítabjörn. Og þriðja daginn bauð hann út öllu varðliði
sínu og ljet það umkringja höllina, til þess að verja hana
gegn hvítabirninum og veita honum varmar viðtökur.
En þegar björninn kom, varð herinn að lúta í lægra haldi,
því engin von bitu á hvíta feldinn bjarnarins, en hann
sópaði hermönnunum um með hrömmunum, eins og þeir
væru steinvölur. Þeir lágu þarna í hrúgum heldur lemstr-
aðir, suma svimaði en aðrir voru bólgnir og bláir, því ekki
voru þeir mjúkir, hrammarnir bjarnarins.
Gesturinn: ■—- Þjónn, þjónn,
það er skyrtuhnappur í súp-#
unni.
Þjónninn: — Þakka yður
þúsund sinnum fyrir, herra
minn. Jeg hefi verið að leita
að þessum hnapp í allan morg-
un.
★
— Hefirðu heyrt síðustu sög-
una um Jensen stórkaupmann?
Hann keypti Lúðvíks 14. rúm,
en vegna þess að það var of
stutt, bað hann um Lúðvíks
16. rúm.
Ferðamaður kemur í gisti-
hús.
— Hvað kostar að dvelja
hjer í viku?
— Ja — hm — það veit jeg
ekki.
— Það er einkennilegt, að
þjer skulið ekki þekkja verð-
lag ykkar sjálfra.
— Sjáið þjer til, það hefir
aldrei nokkur maður verið hjer
í viku.
★
— Þjónn, diskurinn er blaut-
*
— Það er súpan, herra minh.
— Við verðum að fara^með
vinnukonuna eins og hún sje
ein af fjölskyldunni. Er ekki
sama máli að gegna hjá ykk-
ur?
— Onei, við verðum að vera
fjarskalega kurteis og vin-
gjarnleg við okkar vinnukonu.
★
— O, herra læknir, hvernig
á jeg að auðsýna yður þakk-
læti mitt?
— Það er ofur einfalt, með
póstávísun, bankaávísun eða
peningum.
★
— Sögðuð þjer ekki, að son-
ur yðar ætlaði alð setja met
með bifhjólinu sínu?
-— Hann er þegar búinn að
því. Nú liggur hann í sjötta
sinn í sjúkrahúsi.
★
Þjónninn: ■— Voruð það þjer,
sem átti að vekja áður eri fyrsta
lestin færi?
Gesturinn: — Já.
Þjónninn: — Jæja, þá getið
þjer sofið áhyggjulaust. Lest-
in er farin.