Morgunblaðið - 03.01.1945, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAFTÐ
Miðvikudagur 3. janúar 1945
twMW!®
ýtg.: H.f Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurslræti 8. — Simi 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Lofsverð hvöt
Góð þótti mjer grein Þórðar
| Albertssonar hjer í blaðinu fyr-
,ir skemstu, þar sem hann hvet
!ur til að hjálpa Grikkjum í
hallæri því, sem þar er nú. —
JVerður vonandi vel tekið und-
■ir þá áskorun. Gríska þjóðin
er, einsog Þórður rjettilega tek
jur fram, góðs makleg af öllu
Imannkyni, öll menning hefir að
svo verulegu leyti, eitthvað mik
ilsvert þangað sótt, og um
Grikkland hafa ágætir menn
sagt, að það ætti skilið, og jafn
vel ennþá fremur en Gyðinga-
ÞAÐ ER EKKI víst að íslendingar geri sjer alment!land> að vera kallað landið
Ijóst, hver gerbylting hefir orðið á framleiðsluháttum i!ýelga-hefir Þ^^ð vísu ver
þjóðarinnar undangengin stríðsár. Sú bylting er ekki
stríðsfyrirbrigði eingöngu, heldur mun hún verða var-
anleg í atvinnulífi þjóðarinnar.
Forsætisráðherrann vjek að þessu í áramótaboðskap 'það er misskiiningur og til að
sínum til þjóðarinnar er hann flutti á gamlársdag. Hann sannfærast um það þarf ekki
benti á, að fyrir ófriðinn hafi saltfiskurinn verið aðal-
útflutningsvara landsmanna. En nú væri saltfiskfram-
leiðslan að mestu horfin. Þess i stað hefði orðið stórfeld í hug, er jeg sá fyrir löngu
aukning á ísfiski, og svo hraðfrysti fiskurinn, auk eðli- mynd af grískum manni sem
Bylting í atvinnulífinu
ið haldið fram, að Grikkir nú-
itímans sjeu varla eða ekki, niðj
Jar þeirrar þjóðar sem alt mann
kyn á svo mikið að þakka. En
annað en líta á myndir af grísk
um íþróttamönnum. Mjer kom
tekið hafði þátt í fyrstu Olym-
píuleikunum endurlífguðu, að
legrar aukningar síldarafurða.
★
Þegar litið er yfir þessa gerbyltingu í framleiðs!uhátt- barna mætti siá Sott dæmi
um þjóðarinnar undangengin stríðsár, hlítur sú spurning J3655'. að ennl3a v,æn 111 a pnkk
að vakna, hvernig fara mum fyrir þessari framleiðslu, , , ,
, ’ ° , , „ sem forngnskir listamenn hafa
þegar ofriðnum lykur og jafnvægi kemst a verðlag a láti8 marmarann gríska sýna
heimsmarknaðnum.
[oss, af þeirri snild sem ekki
Eins og forsætisráðherrann benti á, þurfum við Islend- kefir verið við jafnast síðan.
ingar engan kvíðboga að bera vegna ísfisksins. Við höf- J Gríska þjóðin hefir betur en
um margra ára reynslu í þeirri framleiðslu. Þar mun til- nokkur önnur stutt oss til að
kostnaður og afrakstur leita jafnvægis að stríðinu loknu. skilja hvað úr mannkyninu
Sama mun verða með síldarafurðirnar.
En þetta horfir öðru vísi við meí hraðfrysta fiskinn.
Má segja, að þar sje um að ræða algera nýsköpun, því ajveg oskyld grískri, þó að erf-
að við íslendingar höfum aldrei framleitt eða haft mögu-
leika til að framleiða neitt svipað því af hraðfrystum
fiski. sem nú.
gæti orðið. Islensk viðleitni
hefir verið, að sumu leyti, ekki
hentugu grjóti, hafi því valdið,
að minna varð hjer ágengt, í
flestum efnum, en á Grikklandi.
(En skemtilegt væri það, ef Is-
Forsætisráðherrann benti á, að um þessa framleiðslu ,iendingar vildu þegar efnahag
ríkti nokkur óvisea. Þessi framleiðsla hefði að langmestu ^ur er kjer betri en nokkrusinni
leyti sprottið upp á stríðsárunum. Varan hefði ekki ruttjáður, og viðreisnarvon meiri,
sjer braut á frjálsum, opnum markaði, heldur veruhsýna Grikkjum, sem nú eru
seld með samningum opinberra aðila, og í neyslulandinu svo nauðulega staddir styrjald
arinnar vegna, vinarhug í
verki, einsog Þórður Alberts-
komið í stað annars fisks, sem ódýrara væri að fram-
leiða, en mikil þurð hafi verið á.
En það er ekkert smáræði sem er í húfi fyrir okkur son hvetur til í sinni velrituðu
íslendinga, að vel takist með öflun markaða fyrir hrað-
frysta fiskinn í framtíðinni.
Forsætisráðherra benti á, að íslendingar hafi lagt
marga miljónatugi í þessi framleiðslutæki. Þar hefðu
nú þúsundir manna atvinnu, en auk þess væru hrað-
frystihúsin orðin undirstaða undir r-ékstri vjelbátaflota
landsmanna. Að þetta er rjett, sjest glegst á því, að á
útflutningshöfnum eru nú til frystiklefar, sem geta fryst
35 þús. smálestir af fiskflökum. Samsvarar það 100 þús.
smálestum af fiski, miðað við fisk upp úr sjó.
Þessar tölur sýna glögglega hvað í húfi er fyrir ís-
lendinga, að vel takist með öflun markaðs fyrir þessa
vöru í framtíðinni.
grem.
11. nóv. 1944.
Helgi Pjeturss.
Bæ jarsfjórna r ko sn-
ingar í Thorshavn
í Færeyjum
BÆJARSTJÓRNARKOSN-
INGAR fóru fram í Thorshavn
í Færeyjum þann 18. des. s.l.
Var kosið eftir nýjum kosn-
Um þetta mikla starf, sem bíður okkar, fórust for-; ingalögum, en með þeim var
sætisráðherra orð á þessa leið: kosningaaldurinn færður niður
„En okkur er borgið, ef okkur auðnast að brúa bilið ur 25 1 21, ar' Þessl kosnmga-
milli okkar, sem búum við ríkustu fiskimið heimsins, og lðg ^eiða 1 glldl meðan stlJlðið
þeirra tugmiljona sem næga hafa kaupgetu, en aldrei arstjórnarkosninga. _ Mikill
eiga kost a ætum fiski. áhugi yar fyrir kosningunum
Það er þetta, sem við eigum að búa okkur tafarlaust og auk lista stjórnmálaflokk-
undir og leggja megináherslu á. Er hjer ekki staður nje anna komu fram margir sjer-
stund að ræða það frekar. Aðeins skal nefnt, að við þurf- listar.
9 fulltrúar voru-kosnir og
skiftust þannig milli flokka:
um að eignast næg frystiskip og jafnvel leggja fje fast
erlendis til að ryðja þessari ágætu matvöru, sem íslend-
ingar geta framleití svo mikið af, braut alla leið frá ís- Sambandsflokkurinn fjekk 2
landsmiðum og inn á matborð neytandans, þótt yfir fjöll fulltrna kosna, Havnar Arbeiðs
og dali verði að fara. Alt verður þetta athugað, og ber að mannafelaS 2> Fólkaflokkurinn
vona, að vel ráðist fram úr”. i2, Havnar Framburðsfelag 1,
Allir íslendingar munu taka undir þessi orð forsætis- f^^rS/ffy/?°yiar SJdlfstiuls
ráðherrans. Takist yel um öflun markaðs fyrir hraðfrysta iassen>s) j f Zltvúa'l. maður-
iskinn i framtið.nni, er ekki ósennilegt að hann eigi ^ftir jnn var kjöxinn af utanflokks-
að valda stærri byltingu í atvinnuhátturn þjóðarinnar en iista. (Samkv. upplýsingum frá
nokkur önnur útflutningsvara íslendinga. iSámal Davidsen).
UíLveí'ji óhripar:
Ifr ilcKjfecja líj^i
Hækkandi sól.
ÞAÐ er komið nýtt ár — 1945
‘. Sólin er aftur farin að hækka
á lofti og þó ekki lengi dagjnn
nema um hænufet á dag, eins og
gamla fólkið sagði, þá lifnar yf-
ir mönnum. Þeir fara að hrista
af sjer skammdegisdrungann og
hugsa hærra. Við, sem búum í
Ijósadýrðinni í höfuðstaðnum,
finnum ekki eins mikið fyrir
skammdeginu eins og sveitafólk
Ið, en samt er uggurinn við vetr
armyrkrið til í okkur flestum og
við gleðjumst yfir því, að daginn
tekur að lengja.
Við förum að hugsa um að
framkvæma það, sem við höfð-
um slegið á frest „þangað til eft
ir nýár“, eða „upp úr hátíðum".
Þetta er þannig fyrir okkur flest
um. Jeg hefi átt það til, að segja
við kunningja mína þegar þeir
hafa sagt við mig, „þú ættir að
skrifa um þetta eða hitt: „Já, það
er alveg rjett. Jeg skal taka það
til athugunar strax eftir jólin“.
Þegar jeg fór að grúska í plögg-
unum minum núna um nýárið, sá
jeg, að mörgu hafði jeg lofað að
koma á prent hjer i dálkunum,
og því best að byrja, því ef að
vanda lætur dugar ekki árið til
að ræða vandamálin okkar i dag
lega lífinu.
•
Athugasemd.
EN ÁÐUR en við snúum okk-
ur að verkefnum hins nýja árs,
ætla jeg að hafa formálann örlit
ið lengri. Segja ykkur frá einu
atriði, sem jeg hefi hvað eftir ann
að rekið mig á í sambandi við
dálkana þá arna. Það er margt,
sem nauðsynlegt er að gagnrýna
í daglega lífinu, bæði hjer í höf
uðstaðnum og víðar. í raun og
veru ættu allir að vera gagnrýn-
inni fegnir, þegar hún er borin
fram af góðum hug og gerð í
þeim tilgangi að bæta úr, en
ekki til að rífa niður. En það er
síður en svo, að þessu sje alment
þannig farið. Þeir, sem verða fyr
ir gagnrýninni reiðast oft og
telja að verið sje að ráðast að
sjer, eða fyrirtæki þeirra af ó-
sanngirni, eða illmensku.
Það er ekki langt siðan, að mað
ur nokkur hjá stóru fyrirtæki
hjer í bænum talaði við.mig og
bar sig upp undan því, að jeg
væri altaf að „ráðast á stofnun-
ina“. Jeg gæti aldrei sjeð það í
friði og hefði það sífelt á milli
tannanna hjer í dálkunum.
Jeg sagði þessum góða manni,
það, sem jeg segi ykkur nú, að
hjer í dálkunum er ekki „ráðist
á neinn“. En það er stungið á
kýlunum og það er einmitt einn
af höfuðtilganginum með þessum
dálkum.
Það verður haldið áfram að
fara eftir þeirri reglu, að sá sje
vinur, sem til vamms segir. —
Þetta vildi jeg að þeir, er þessa
dálka lesa, gerðu sjer Ijóst áður
en við hefjum starfið á nýja ár-
inu.
9
Þarft fyrirtæki.
NÚNA UM áramótin var byrj
að að útvarpa frjettum á stutt-
bylgjum til íslendinga erlendis.
Það er þarft fyrii tæki og gott. —
Hjer í dálkunum var á sínum
tima mikið rætt um nauðsyn
þess, að útvarpað yrði á stutt-
bylgjum til Islendinga er erlend
is dvelja.
En það er og annað í þessu
sanjbandi, sem þyrfti að koma á
sem allra fyrst, en það er að út-
vgrpa frjettum og upplýsingum
yfirleitt frá íslandi á erlendum
tungumálum. Vonandi er frjetta
ina
útvarpið til útlanda byrjun á
stærra og fjölbreyttara stutt-
bylgjuútvarpi frá íslandi.
Það verða illa rekin tryppin,
ef frjettaútvarpið hjeðan verður
ekki vinsælt meðal Islendinga og
tengir þá tryggari böndum við
ættjörðina. Það er ástæða til að
þakka ríkisstjórninni fyrir að
hafa látið verða úr framkvæmd
um í þessu útvarpsmáli, sem bú-
ið var að vanrækja altof lengi.
•
. Nýja símaskráin.
NÝ SÍMASKRÁ er í prentun.
Var það ekki vonum fyrr, að
Landssíminn skyldi ráðast í að
láta prenta nýja skrá, því hin
! gamla er komin langt aftur úr
timanum. Heimíilisföng röng,
I símnotendanöfn hafa breytst. -—-
j Margir, sem talir eru í skránni,
komnir undir græna torfu o. s.
frv.
Þessa dagana liggur símaskrá
in eða handrit af henni frammi
í afgreiðslusal landsímastöðvar-
innar og geta menn gengið úr
skugga um, hvort breytingar sem
óska hefir verið, eru rjettar.
Símanotendur ættu að kynna
sjer handritið að skránni, þvi
ekki verður hægt að leiðrjetta
villur eftir að skráin er komin í
prentun.
Breytingar á skránni.
EN Á MEÐAN tími er til að
breyta í símaskránni, vildi jeg
benda á lagfæringar, sem gera
mætti á skránni almenningi til
hægðarauka við notkun hennar.
Undir fyrirsögninni Póstur og
sími í gömlu skránni er númerið
1000. En frá skiptiborði þessa
númers á að vera hægt, að ná
sambandi við um 40 deildir, eða
skrifstofur pósts og síma. —- Við
6 deildir eru sjerstök símanúmer
sem hægt er að nota, ef 1000 svar
ar ekk.
En það er nú einmitt lóðið, að
1000 svarar ekki á kvöldin, nótt-
unni og á sunnudögum. Þurfi
símanotandi að ná sambandi við
einhverja hinna 34 deilda, sem
ekki er gefið annað símanúmer
á en 1000, kemst hann í mestu
vandræði er 1000 svarar ekki.
Það, sem þyrfti að lagfæra i
næstu skrá væri því, að setja
númer hinna ýmsu deilda allra
fyrir aftan nöfn þeirra, eða gefa
mönnum á annan hátt til kynna,
hvernig hægt sje að ná í þessar
deildir á þeim tíma dags, sem
ekki er svarað í 1000.
•
Hættulegt hirðu-
leysi.
STÓRHÆTTNLEGT hirðuleysi
er leikið af mörgum bæjarbúum,
! sem kasta tómum flöskum, eða
brotnum á almannafæri. Þessi-
ósiður virðist hafa farið í vöxt
núna yfir hátíðarnar. Sem dæmi
um, hvað flöskubrot eru hættu-
leg á almannafæri, er, að litlu
munaði að stórslys yrði hjer á
einni götunni í gær. Drenghnokki
ætlaði að hnoða snjókúlu og tók
snjóinn á gangstjettinni þar sem
hann stóð, en svo vildi til að
þarna hafði fent yfir brotna
flösku. Pilturinn skarst á hendi,
er hann tók um flöskubrotið, sem
falið var í snjónum, en slysið
varð þó til allrar hamingju
minna, en búast hefði mátt við.
Þegar hált er á götunum eru
flöskubrot á víð og dreif um gang
stígana stórhættuleg.
Lögreglumenn bæjarins ættu
að líta eftir því, að flöskubrot
liggi ekki eins og hráviði um alla
gangstíga.