Morgunblaðið - 24.02.1945, Blaðsíða 6

Morgunblaðið - 24.02.1945, Blaðsíða 6
6 MORGUNBLAÐIÐ Laugardagur 24. febrúar 1945 Útg.: H.f Árvakur, Reykjavík. , Framkv.ptj.: Sigfús Jónsson. Bitstjórar: Jón Kjartansson, Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.) Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson. Auglýsingar: Árni Óla. / Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla, Auslurstræti 8. — Simi 1600. Áskriftargjald: kr. 7.00 á manuði innanlands, kr. 10.00 utanlands. í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók. DETTIFOSS SKAMT er stórhöggvanna milli, sem reidd eru að flota Eimskipafjelags íslands. Það eru aðeins liðnir rúmir þrír mánuðir síðan Goðafoss var skotinn í kaf hjer fast við strendur landsins, með þeim hörmulegu afleiðingum, sem þjóðinni er enn í fersku minni. Og nú berst okkur sú harmfregn, að annað farþegaskip Eimskipafjelagsins, hið glæsilega og trausta skip, Detti- foss, hafi einnig farist af hernaðarvöldum. Enn er ekki vitað hversu mörg mannslíf hafi glatast með missi þessa skips. Vitað er um 30, sem bjargast hafa, af 45, sem á skipinu voru. Hver afdrif hinna 15 hafa orðið, er óvíst þegar þetta er ritað. Ef til vill kemur vitneskjan í dag. Eða máske ekki fyr en eftir nokkra daga. Milli vonar og ótta er fregnanna beðið. Það er gamla sagan, sem sí og æ endurtekur sig. íslenska þjóðin er skelfingu lostin yfir þessum tíðind- um. Hið mikla afhroð, sem þjóðin hefir biðið á skipa- stóli sínum af völdum styrjaldarinnar og hin mörgu mannslíf, sem glatast hafa, er orðið svo geigA’ænlegt, að jafnvel sjálfar styrjal,darþjóðirnar komast þar ekki í sam- jöfnuð, þegar miðað er við fólksfjölda. Fyrir stríð átti Eimsikpafjelagið sex skip. Af þeim hefir fjelagið nú mist þrjú skip af völdum stríðsins: Gullfoss, Goðafoss og nú síðast Dettifoss. Tvö hin síðastnefndu voru meðal bestu skipa fjelagsins. Geta má og þess, að þegar stríðið braust út, átti Eimskip í smíðum vandað farþega- skip, en misti það. Eimskipafjelagið á nú aðeins fjögur skip eftir: Brúar- foss, Lagarfoss, Selfoss og Fjallfoss, sem fjelagið keypti haustið 1941. Tvö þessara skipa, Lagarfoss og Selfoss eru orðin svo gömul og úr sjer gengin, að þau koma að litlu gagni. Með missi Dettifoss er horfið eina farþegaskip Eim- skipafjelagsins, sem var í Ameríkusiglingum. Stöðvast þar með flutningar fólks sjóleiðina milli íslands og Amer- íku, Þarf ekki að lýsa vandræðum þeim, sem af þessu hljótast, þar sem aðrar leiðir mega einnig teljast lokaðar fyrir almenning. Islenska þjóðin fær aldrei bætt hin mörgu mannslíf, sem glatast hafa með missi skipanna. En skipatjónið verð- ur hún að fá bætt. Það verður mikið átak. En það verk verður að vinna og það hið skjótasta. BREYTT UM SVIP ÞEGAR andstöðuflokkar Sjálfstæðismanna í bæjar- stjórn á undanförnum árum hafa lagt áherslu á gagnrýni, í garð meirihluta bæjarstjórnar, hefir viðkvæðið oftasl verið þetta. Hjer er allt ógert að heita má. Hjer vantar allt til alls. Aðfinslurnar hafa stafað af því, að Reykvíkingum hef- ir ekki tekist, að byggja nýtísku borg með öllum fremstu nútíma þægindum fyrir 40—50 þúsund manns á einum mannsaldri. Hjer hefir ýmislegt vantað, og verið auðvelt á það að benda. En fyrr meir var það viðkvæðið, að bæjarbúa van- hagaði um eitt og annað vegna þess eins, að „bæjarstjórn- aríhaldið” væri andvígt öllum framförum. Þó þessu hafi verið haldið fram, þá hafa allir sjeð, að slíkar ákúrur hafa verið flokksáróður einber. Sjálfstæð- ismenn hafa alltaf óskað eftir hraðstígari framförum, en haldið fast við þá stefnu, að bærinn yröi að sníða sjer stakk eftir vexti, og framkvæmdir eftir fjárhagsgetu borgaranna. Vegna þessarar stefnu hafa framfarirnar getað haldið áfram — jafnvel þegar hart var í ári. Nú er komið ánnað hljóð í áróðurs-strokkinn. Nú stend- ur upp málsvari, Alþýðuflokksins í bæjarstjórn og býsnast yfir því, hve. framkvæmdir bæjarins sjeu miklar og marg- háttaðar. >n-; /; -j;i.í'ir. ;Dor: j „Öðru vísi mjer áður brá”. æ í./jv usd- ;r;;ú ff/n/n.r! Brjef: Valdboð Dagsbrúnar ! A . MANUDAGINN komu 3 togarar af veiðum, 2 til Hafn- arfjarðar um kl. 4 og b.v. „Skutull“ til Reykjavíkur kl. 7. i Hafnarfjarðartogararnir voru tilbúnir til að sigla kl. 8 um kvöldið, en ætluðu að bíða til kl. 10 eftir Skut i, svo hann gæti orðið þeim samferða, en hann gat ekki verið tilbúinn fyr. I samþyktum Dagsbrúnar er verkamönnum bannað að vinna lengur en til kl. 8 að kvöldi, nema stjórn eða formað ur veiti undanþágu. Þegar þannig hefir staðið á, hefir und anþága oftast nær verið veitt. En að þessu sinni var neitað um undanþágu, svo að skipið fjekk ekki afgreiðslu fyr en daginn eftir, á þriðjudag, hvern ig sem íormanni Dagsbrúnar var leitt fyrir sjónir, hvað það væri nauðsynlegt fyrir skipið að fá afgreiðslu strax, svo það gæti siglt um kvöldið með hin- um skipunum, þó ljet hann það ekkert á sig fá. Honum fanst það hjegómi einn, hvort farm- ur skipsins, er var orðinn 17 daga gamall, yrði ónýtur, við að bíða upp undir 20 klst. í höfn í frostlausu veðri, það fanst honum ekki atriði, er tæki að tala -um. Þegar formanni Dagsbrúnar var bent á af fulltrúa útgerð- armanna í Samflotanefndinni, að ef óhapþ kæmi fyrir togar- ann á leiðinni og hann kannske færist með allri áhöfn vegna þess, að hann hefði ekki sam- fylgd, þá yrði ekki öðrum kent um slysið en Dágsbrún, þar sem skipið misti af samfylgd- inni eingöngu hennar vegna, þá svaraði formaður Dagsbrún ar með þessum 'orðum: j „Það verður að hafa það“. ' Hvað snertir þær viðbárur Dagsbrúnar, að hægt sje að segja togurunum að koma fyr inn, svo að hægt sje að hafa lokið afgrerðslu þeirra fyrir kl. 8 að kvöldi, þá er því til að svara, að það fer algjörlega eft ir því, hvar skipið er að veið- um. Sje skipið að veiðum á Selvogsbanka, þegar þar veið- ist aðeins á nóttunni og undir morguninn og skipið er 10 klst. heim af miðunum, þá getur það ekki komið fyr inn en undir kvöld, nema sleppa morgunveið inni, þó að vanti í skipið, eins og átti sjer stað í þessu tilfelli. Ef skip er áð veiðum á Hala- miðum, þegar þar fiskast líka þest á nóttunni og með morgni, þá geta skip komið inn fyrri hluta dags, því að siglingin heim tekur 20 klst. Það er því hætt við, að það varði örðugt að uppfylla þetta skilyrði Dagsbrúnar. Jeg er hræddur um, að það örfi ekki undirtektir hjá Ný- byggingarráði um að byggja ný skip, sem koma til með að kosta miljónir, á sama tíma sem virð- ist vera unnið markvist að því, að ekki verði gerð út botnvörpu skip á Islandi. " \Jílverjl óbriflar: Irijr cíaaieaa Ííiinu Þórður Oláfsson. íslandsmeistarinn úr Ártúnsbrekkunni. ÞAÐ HEFIR allmikið verið rætt um það hjer í dálkunum, að nauðsynlegt væri að fá Ártúns- brekkuna til skíðaiðkana .fyrir bæjarbúa, einkum vegna ungl- inga. Mörg rök hafa verið að ^þessu leidd. Það er ekki nema um hluta af brekkunni að ræða, 'þar sem ávalt leggur snjó að vetr. inum ti4. Mótbárur hafa heyrst um ]>etta og því borið við, að þarna eigi Thorvaldsensfjelagið að fá lóð undir barnaheimili sitt. En það tvent þarf als ekki að rekast á, ef liðlega er að farið. Nokkrir skíðamenn voru að rabba saman um Ártúnsbrekk- una í gær og vonuðust allir til að málið yrði afgreitt á bæjarrá'ðsr fundi í gærkveldi (sem ekki er vitað þegar þetta er skrifað). — Einn þeirra sagði sögu, sem jeg tel merkilega. En hann sagði: — Þið vitið, að einasti íslands- meistarinn í skíðaíþrótt, sem við Sunnlendingar eigum, er ' alinn upp í Ártúnsbrekkunni, hún Maja Örvar, sem hefir verið íslands- meistari í svigi kvenha í tvö ár. Hún æfði sig í Ártúnsbrekkunni frá því að hún var smátelpa. — Þetta fanst mjer athyglisvert — og þykir kannske fleirum. • Slettur. KUNNINGI úr Kjósinni skrif- ar mjer brjef og er áhyggjufull- ur. Það sem að honum gengur er, að hann óttast að íslenskunni sje að hraka, sjerstaklega þó í dag- legu tali. Það sje að færast í auk- ana, að menn sletti útlendum orð um. Finst honum, sem vonlegt er, þþetta vera undarlegt, þar sem unglingar fái nú yfirleitt aðgang að betri mentun, en áður fyrr. Hjer er’u nokkrar setningar úr brjefinu: „í blöðunum er slett útlendum rðum af lítillri smekkvísi í blaði, sem jeg hefi fyrir framan mig er getið um 45 ára „Lagermann". Ekki er þess getið hvort hann hef ir verið á „lager“ allan þenna tíma. I sama blaði er talað um „lagersaum“. Auglýst er eftir „húslegum stúlkum". — Fleira mætti nefna. Slettur, einkum dönskuslettur, eru enn algengar í daglegu tali. Hjer eru nokrar teknar af handa hófi af mýmörgum, sem daglega eru notuð af öllum fjöldanum: T. d. „Stúlkan er frammi í kokk húsi að vaska upp leirtauið með viskustykki“. Þá eru til bílar, sem nefndir eru „drossíur“ og „rútubílar". • Mikill munur. BRJEFRITARI vill að gerð sje gangskör að því, að útrýma út- lendu slettunum úr blöðum, bók um og daglegu tali og að bestu menn þjóðarinnar beiti sjer fyrir þessu máli. Munu flestir góðir menn vera honum sammála um þetta atriði. En ekki er jeg persónulega sam- mála brjefritara um, að útlend- ar slettur sjeu algengari nú en þær voru t. d. fyrir nokkrum ár- um. Jeg held að fólkið tali miklu hreinna og betra mál yfirleitt, en gert var fyrir nokkrum tugum ára og fari sífellt batnandi. Það er mjer t. d. í barnsminni, að tveir eldri menn, báðir íslend- ingar, voru að tala saman og ríf- ast út af 10 króna skuld. Sá, sem verið var að innheimta hjá, Vildi ekki viðurkenna, að hann skúlíl aðí neitt, én þá varð hinurn að Órði: . jXgxOX* ‘'•»x*>^x§x$*§X$>^>^>^>4H>> „Hvað.er þetta, maður. — Það stendur á datónni, 10 krónur, veskú, kontant, betalt“. Landkynning og íþróttaafrek. ÁHUGAMAÐUR skrifar mjer og heldur því fram með eitt land kynningarefni fyrir Island, hafi ekki verið notað sem skyldi, en það er afrek Gunnars Huseby í kúluvarpi. Telur hann hjer vera á ferðinni vanrækslu, jafnvel ó- fyrirgefanlega. Erlend blöð myndu gleypa við fregnum eins og þessari og íþróttamenn um all an heim veita henni athygli. Þetta er vitanlega rjett hjá brjefritara. En misskilningur hans liggur í því, að það er fyrir langa löngu búið að senda fregn- 1 ir um afrek Gunnars Huseby til . útlanda og þau hafa verið birt í ! erlendum blöðum, t. d. í Svíþjóð. Morgunblaðið birti t. d. fyrir nokkrum mánuði fregn um það, 1 að Gunnar Huseby og afreka hans hefði verið getið í sænskum íþróttablöðum. • Vatnsrensli og viðgerðir. „ÞAÐ ER verið að tala um, að við húsmæðurnar förum illa með vatn og notum það í óhófi", skrifar kona nokkur í brjefi til min. „Það má vel vera að svo sje víða. En það er ekki áltaf okkur húsmæðrunum að kenna þó vatn renni að óþörfu. Jeg veit t.d. um heimili, þar sem ekki hefir feng ist gert við bilaðann vatnshana i marga mánuði. Engir fagmenn hafa verið tilkippilegir að gera þessi nokkur handtök, sem þarf til að koma krananum í lag og okkur er gefið í skyn, að við yrð um látin greiða háar sektir, ef ófaglærðir menn snertu á þessu verki. Hvað á maður að gera?“ Það virðist liggja beinast við, að tilkynna þetta til skrifstofu Vatnsveitunnar. Þeir eiga að hafa einhver ráð til að bæta úr. Yfirleitt ættu allir að gera sjer það að reglu, að ef þeir vita um bilun á 'vatnsæðum, eða óhófs- eyðslu vatns, að láta Vatnsveit- juna vita. Sektir og nafnabirt- ingar. ANNARS hefi jeg enga trú á öðru, en að gengið sje hart eftir hjá fólki að það misnoti ekki vatnið.. Það þarf að hafa strangt eftirlit með húsum í bænum. „Hlusta þau“, eins og einu sinni var gtfrt og síðan birta nöfn þeirra er láta vatn renna til ónýt is eða gera þeim að greiða sektir. Fyrr held jeg að þetta komist ekki í lag. unnmn a Kjalarnesi I VIKUNNI veiddist minkur í gildru í Álfsnesi á Kjalarnesí. Minkur þessi hafði drepið allar hænurnar á bænum, nema eina. Hafði minkurinn einnig heim- sótt næsta bæ, Víðines, og drepið þar hænsni. Heimamenn í Álfsnesi reyndu mikið til að veiða minkinn, en það mistókst, þar til þeim húg- kvæmdist að útbúa gildru með ágni. — Á Kjalarnesi þykir minkurinn hinn mesti vágest- iú, sem annarsstaðar, þar sem lians hefir orðið vart. "

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.