Morgunblaðið - 02.06.1945, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 2. júní 1045
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
p.t. Jens Benediktsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Sönn unargagnið
AUMINGJA ritstjóri Alþýðublaðsins. Hann ætlaði að
sanna á Morgunblaðið, að það hefði verið fylgjandi of-
beldisstefnu nasismans alt þar til að Þýskaland gafst upp
í styrjöldinni og nasisminn var að velli lagður.
Ritstjc'ri Alþýðublaðsins fer að fletta upp í Morgun-
blaðinu, til þess að leita að sönnunargögnunum. Ekki
hefir leitin gengið að óskum, því að ritstjórinn hefir
orðið að fara 12 ár aftur í tímann (sbr. Alþ.bl. í gær).
Þar rekst hann á grein (er birtist í Mbl. 25. maí 1933)
og getur þess að hún sje eftir „einn af þáverandi og nú-
verandi þingmönnum Sjálfstæðisflokksins”. Ekki minn-
ist ritstjórinn á hver höfundurinn er og er þó nafn hans
undir greininni. Höfundur greinarinnar er Gísli Sveins-
son sýslumaður, en ekki var hann þá þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins, eins og ritstj. Alþýðublaðsins segir.
í stuttri athugasemd við grein G. Sv. getur ritstjórn
Mbl. þess, að grein sýslumannsins hafi verið skrifuð um
það leyti, ,,er alt virtist ætla að fara út um þúfur á Al-
þingi, um lausn stjórnarskrármálsins og annara aðkall-
andi nauðsynjamála.” Grein G. Sv. er löng og kaflinn,
sem Alþýðublaðið birtir. er slitinn út úr samhengi og setn
ingar kubbaðar sundur. T. d. þar sem G. Sv. segir um
hreyfingu ungra manna, er nefndu sig þjóðernissinna, að
þeir sjeu „hluti af Sjálfstæðisflokknum”, var endir þeirrar
setningar hjá G. Sv.: meðan þeir berjast á grundvelli laga
og rjettar”. Þetta þótti ritstjóra Alþýðubl. ekki „passa í
kramið” og feldi niður.
Annars var grein G. Sv. mestmegnis þung árás og gagn
rýni á stjórnarfar Framsóknar, fyrr og síðar. Vegna þess
að ritstj. Alþýðsublaðsins hefir bersýnilega veigrað sjer
við að birta nokkuð af því, sem þar var sagt um þessa
gömlu og nýju samherja hans, þykir rjett að bæta hjer
upp á það lítillega. G. Sv. sagði:
„Hvaða Sjálfstæðismenn eru það. sem trúa Framsc'kn-
armönnum, þeim er forustuna hafa haft? Eru þeir ekki
allir, hver einasti og einn, sem í stjórn hafa verið af hálfu
Framsóknarflokksins, staðnir að hlutdrægni, hversu sem
þeim, í blindni hefir verið treyst af andstæðingum, staðn-
ir að því, að skara eld að sinni köku, koma sinni eigin
flokksár nægilega fyrir borð, hvað sem liði tylliboðum
þeirra um samstarf og samvinnu, er þeir hafa þóst þurfa
á því að halda Eru ekki dæmin áberandi öll þessi ár og
enn í dag? Því að þeir, sem nú eru ráðherrarr af Eram-
sóknarflokknum. eru engin alger undantekning frá þessu.
Ef menn hafa í einfeldni sinni trúað því, þá eru þeir nú
blektir orðnir”. —
Þetta voru ummæli G. Sv. um Framsóknarmenn. —
Gjarna mætti Tíminn prenta þetta upp, svo oft hefir
hann í seinni tíð vitnað til G. Sv.
En hvernig stendur á því, að ritstjóri Alþýðublaðsins
birtir ekki hin skeleggu ummæli G. Sv. um Framsóknar-
rmenn, fyrst hann á annað borð fór að birta kafla úr þess-
ari 12 ára gömlu grein?
G. Sv. sagði um ráðherra Framsóknarflokksins, að þeir
hefðu verið „staðnir að hlutdrægni------staðnir að
því að skara eld að sinni köku, korrta sinni eigin flokks-
ár nægilega fyrir borð”. Skyldi ritstjóri Alþýðublaðsins
í þessum orðum. G. Sv. hafa fundið skyldleika milli Fram-
sóknarflokksins og síns eigin flokks? Skyldi honum hafa
dottið í hug síðustu embættaveitingar dómsmálaráðherr-
ans? Hveir veit. „Bölvaðar staðreyndirnar” eru stundum
óþægilegar.
Hvernig orðaði dómsmálaráðherrann tillögu sína, er
hann bað um veitingu í bæjarfógetaembættið í Hafnar-
firðif Var það ekki á þessa ieið: „Um embætti þetta, sem
ekki hefir verið auglýst laust til umsóknar hefir sótt einn
umsækjandi. Guðmundur í. Guðmundsson, hæstarjettar-
lögmaður. og er það skoðun mín, að veita beri honum
embættið”.
Já; embættið var ekki auglýst. Samt fans einn umsgekj-
andi! Einkennilegt fyrirbrigði.
ÚR DAGLEGA LlFINU
Konungurinn með
t'relsisskrána.
ÞAÐ ER heldur betur orðin
óróleiki kringum hann Kristján
okkar níunda, konunginn, sem
færði okkur frelsisskrána. Sum-
ir vilja fá hann á safn, aðrir eru
jafnvel svo æstir, að þeir vilja
henda honum út á haug; énn aðr
ir vilja að hann sje fluttur til,
því ekki hæfi jafn tignum bletti
og stjórnarráðsblettinum að hafa
þar líkneskjur danskra konunga.
Hefi jeg fengið allmörg brjef um
þetta efni, og virðist Krist.ján heit
inn níundi nú vera ein af um-
ræddustu persónum höfuðborgar
hins íslenska lýðveldis, þó ekki
maðurinn heídur líkneskið af
honum, sem stendur þarna enn
íyrir neðan Stjórnarráðshúsið og
rjettir fram það skjal, sem 1874
var okkur Islendingum svo dýr-
mætt, að annað dýrmætara höfð
um við ekki augum litið síðan
vði misstum sjálfstæði vort. Og
nú segja menn: Burt með Kristj-
án konung af Stjórnarráðsblett-
inum, í safn, á haug, ef ekki vill
betur til.
•
Engin vanmáttarkend.
FRÁ BORGARA hefi jeg feng
ið eftirfarandi brjef um þetta
efni: „Fyrir hönd nokkurra kunn
ingja minna vildi jeg biðja þig
fyrir eftirfarandi orð: Við viljum
láta flytja styttuna af Kristjáni
konungi af stjórnarráðsblettin-
um, og láta hana einhversstaðar
í Hljómskálagarðinn t. d., eða á
einhvern annan góðan stað. —
Kristján Konungur sómir sjer als
staðar vel og við fyllumst engri
vanmóttarkend, þó við sjáum
hann vera með .stjórnarskrána í
útrjettri hendinni. Það ætti frek-
ar að minna okkur á okkar
fengna frelsi. Við viljum als ekki
láta loka styttuna inni í Þjóð-
minjasafni eða einhverju öðru j
safni, það mætti þá alveg eins í j
eitt skipti fyrir öll láta hana í
safnið vestur á Granda. — Með
þökk fyrir birtinguna".
Tugthúsið og
kúgarasetrið.
ÞETTA VAR nú um konunginn
Kristján, sem stendur fyrir neð-
an hina fornu, dönsku tugthús-
byggingu, þar sem íslensk stjórn
arvöld hafa nú aðsetur sitt. Mjög
er í því húsi sköpum skipt. Þar
sitja nú íslenskir menn og fara
með æðstu völd þjóðar sinnar, í
stað þess að áður voru þar ís-
lenskir fangar undir danskri
gæslu. Og nú situr forseti full-
valda lýðveldis að Bessastöðum,
þeim stað, sem eitt sinn vakti
ótta í hugum landsmanna, ef
nefndur var, því þar sátu einmitt
illvígustu handhafar hins erlenda
valds. Og úr því að við íslend-
ingar höfum verið nógu stoltir og
stórmannlegir, — annað er ekki
hægt að kalla það, — til þess að
»fnema minjar um forna áþján
með einmitt því, að setja landsins
æðstu völd á þá staði, serri hún
einatt var sárust, hví skyldi þá
ekki einn konungur steyptur í
málm, mega standa óáreittur á
sínum stalli á stjórnarráðstún-
inu. Jeg held bara að Hannes Haf
stein myndi verða einmana, ef
Kristján færi, mjer sýnist þeim
koma svo prýðilega saman.
•
Það varð kurr í
mörgum.
ÞAÐ varð kurr í mörgum, þeg
ar frjettist, að gera ætti Bessa-
staði að ríkisstjórasetri, mjer með
al annarra. Var það vegna hinna
illu minninga, sem við staðinn
voru tengdar. En síðan hefi jeg,
— og sjálfsagt margir fleiri, tek-
ið álit mitt á þessu máli til gagn-
gerðrar endurskoðunar. Staður-
j inn er sögulegur, að vísu á hinn
J lakari veg, en með tímanum verð
ur frægð hans auðvitað á hinn
veginn, þegar setið hafa þar marg
ir ágætir íslenskir þjóðhöfðingj-
ar. Og varla er nokkur hlutur til,
sem betur er fallinn til þess að
afmá minningar um forna áþján,
en að reisa tákn hins fengna frels
is einmitt á stöðunum, þar sem
kúgunarvaldið áður sat. Ekkert
er greinilegra merki um sigurinn
sem vanst í frelsisbarátttunni, en
]>að, að „þar sem áður blöktu
danskar svipur yfir nöktum is-
lenskum búkum“ (Jeg bið Lax-
ness afsökunar, ef jeg fer ekki al
veg rjett með) skuli nú blakta
þjóðhöfðingjafáni vors sjálfstæða
lands.
•
En til eru aðrir staðir.
EN ÞAÐ er ekki nóg, að illar
minningar sjeu sigraðar á svo
glæsilegan hátt, hins verður líka
að gæta, að þeir staðir, þar sem
frelsisneista þjóðarinnar var hald
ið lifandi gegnum hinar löngu og
dimmu aldir, falli ekki í rúst og
verði aiþjóð til minkunar. Einn
er sá staður hjer á landi, sem
mjög illa er komin. Á jeg þar við
hið forna biskupssetur, Skálholt.
Jeg held það fari hrollur um
hvern góðan Islending, sem þang
að kemur, við að sjá, hvernig þar
er umhorfs nú. Að hugsa sjer t.d.
að á mestu niðurlægingartímum
þjóðarinnar stóð þar kirkja, sem
hefir áreiðanlega verið það mikið
hús, að sú, sem þar stendur nú,
hefði getað staðið inni í henni. —
Það verður að taka þetta mál til
skjótrar og gagngerðrar athugun
ar. íslendinga má ekki hrylla við
að sjá Skálholt. Þar verða að
koma byggingar, sem staðnum
hæfa. Allir geta enn með stolti
litið heim að Hólum, og einhverj
ir verða að taka sig fram um það,
að menn þurfi ekki lengur með
kinnroða að fara burt, eftir að
hafa litast um á hinu biskupsetr-
inu, Skálholti í Biskupstungum.
Á ALÞJÓÐA VETTVANGI I
Er Adoii Hitler enn á iíii!
ENN ræða heimsblöðin ákaf-
lega mikið um afdrif Adolfs
Hitlers. Það nýjasta, sem fr^m
hefir komið í málinu, birtist í
Time þann 28. þ. m. og er á þessa
leið:
Flokkur rússneskra leynilög-
reglumanna ljet þá skoðun í ljós
í síðastliðinni viku, að væri Adolf
Hitler látinn, þá hefði hann ekki
dáið í Kanslarahölíinni.
Foringi þeirra var miðaldra
maður, bláeygur, majór að tign,
varaformaður öryggislögreglu
Staiins sjálfs. Hann heitir Ivan
Níkitne. Þeir reyndu að gera að
hætti leynilögreglumanna grein
fyrir síðustu dögum Hitlers í
Berlín. Við hliðina á bókaskáp
í einkaherbergi Hitlers í hinni
stórskemdu Kanslarahöll, fundu
þeir steinhellu þunna, sem var
hreyfanleg. Að baki hennar var
op, sem maður gat vel komist í
gegnum og lá stigi þaðan niður
í kjallaraherbergi eitt, afar ramm
gert, langt niðri í jörðunni og
500 metra frá einkaherberginu.
Frá skýlinu lágu járnbrautartein
ar eftir jarðgöngum. — Matar-
leyfar í kjallaraherberginu gáfu
í skyn, að sex til tólf manns
hrfðu hafst þar við, alt fram til
9. maí, friðardagsins eða jáfnvel
degi Jengur.
★
Þcgar Þjóðverjar, sem sagt
höíðu. frá andláti Hitlers, voru
yfirheyrðir, þá breyttu þeir stöð-
ugt framburði sínum, urðu tví-
saga og bar ekki saman, og að lok
um viðurkendu þeir, að engisn
hefði sjeð foringjann deyja. Að
lokum bar persónulegur lífvörð-
ur Hitlers, S. S.-sveitarforingi,
að hann hefði síðast sjeð Hitler
þann 27. apríl í einkaherbergi
hans í Kanslarahöllinni.
Þar sat þá ritari Hitlers, hin
ljóshærða Eva Braun og var að
skrifa, en Hitler sat á legubekk.
Hann spurði lífvörðinn um mann
fallið utan Kanslarahallarinnar,
en þar voru bardagar þá harðir.
Síðan tók hann að tala og yfir-
gnæfði rödd hans orustugnýinn:
★ ,
„MEÐAN jeg lifi“, sagði Adolf
Hitler (efnislega að minsta kosti)
verða engir árekstrar milli Rúss-
lands, Ameríku og Englands. Þeir
eru allir á einu máli um það, að
ganga af mjer dauðum. En ef jeg
er dauður, geta þeir ekki haldið
einingu sinni lengur, þá hlýtur
þeim að lenda saman. En þegar
sá dagur kemur, verð jeg að vera
lifandi, til þess að hafa forystu
þýsku þjóðarinnar, til þess að
leiða hana til lokasigurs. Þjóð-
verjar geta einungis átt von á
bjartari framtíð, ef allur heimur
inn heldur að jeg sje dauður . .“.
★
Hitler þagnaði og verðinum
v'ar skipað að fara. Um leið og
hann fór, komu Heinrich Himler
og Martin Bormann inn. Síðar
særðist lífvörðurinn og var tek-
inn höndum. — I skuggalegum
göngunum, sem lágu út í leyni-
byrgið, fundu lögreglumennirnir
rússnesku hálfbrunnið brjef. Var
hægt að sjá, að kvenmaður hefði
skrifað það. Bað sú, sem skrifaði,
foreldra sína að bera ekki á-
hyggjur út af framtíð hennar,
þótt þau frjettu ekki af henni um
langan tíma. Sovjet-rannsóknar-
mennirnir halda, að Eva Braun
hafi ritað þetta brjef....
(Þetta er auðvitað næsta
skemtileg leynilögreglusaga, en
hitt aftur á móti ólíklegt, að
Hitler hafi farið að halda ræðu
fyrir ritara sínum og lífverði
tveim einum).
Yesfmannaeyingar
gefa í landssöfnun
Veslmannaeyjum i gær.
Frá frjettarilara vorum.
Á bæjarsljórnarfundi þriðju-
daginn 29. maí var samþvkl að
gefa 10 þúsund krónur i skyndi
fjársöfnun ríkisstjórnarinnar til
styrktár bágslöddu fólki i Dan-
mörku og Noregi.