Morgunblaðið - 04.12.1945, Qupperneq 5

Þriðjudagur 4. des. 1945.
MORGUNBLAÐIÐ
Alit milliþinganefndarinnctr:
Akvegur um Þrengslin uðul-
sumgönguleið Sunnlendingu
Krýsuvíkur- og Þing-
vallavegir varaleiðir
á vetrum
HINN 10. mars 1944 sam-
þykkti Alþingi að fela 5 manna
nefnd „að rannsaka og skila
rökstuddu áliti um það, á hvern
hátt verði hagkvæmast og með
mestu öryggi tryggðar samgöng
ur milli Reykjavíkur og Suður-
landsundirlendisins“.
Alþingi kaus þessa menn í
nefndina: Emil Jónsson, vita-
málastjóra, Gunnar Benedikts-
son rithöf., Jón Gunnarsson,
framkvæmdastjóra, Árna Snæ
varr, verkfræðing, en Geir G.
Zoega vegamálastjóri var for-
maður nefndarinnar.
Er Emil Jónsson varð ráð-
herra, tók Ingimar Jénsson,
skólastjóri' hans sæti í nefnd-
inni, og Árni G. Eylands tók
sæti Jóns Gunnarssonar, er Jón
flutti til Ameríku um síðustu
áramót. ,
Nefndin hefir nýlega sent sam
göngumálaráðherra ítarlegt á-
lit og tillögur í þessu mikilvæga
samgöngumáli. Komst nefndin
að þeirri niðurstöðu, að ekki sje
rjett að leggja járnbraut milli
Reykjávíkur og Selfoss í náinni
framtíð, heldur sje rjetta lausn-
in á þessu samgöngumáli góður
akvegur og skipulagðir flutn-
ingar með stórum fólks- og
vörubílum með tengivögnum.
Samanburður á leiðum.
NEFNDIN telur aðeins Hellis
heiðarleið og Þrengslaleið koma
til greina sem aðalleið, þar eð
leiðir um Krísuvík og Þingvöll
sjeu miklu lengri. Til Selfoss,
um Hellisheiði eru 57.8 km., um
Þrengsli 61.3 km., um Þingvöll
92.0 km. og um Krísuvík 100.5
kílómetrar.
Er Þrengsla-leiðin talin best,
vegna þess að hún liggur miklu
lægra yfir sjó en Hellisheiði og
mínni brekkur eru á þeirri leið.
Segir svo í áliti nefndarinnar:
„Nú er það vitanlegt, að jafn
vel þó vegarstæðið og hæð veg-
ar sje valið með tilliti til þess
að forðast sem mest snjóþyngsli
þá er snjókoma allmiklu meiri
hjer eftir því, sem hærra dreg-
ur, og má telja vafalaust, að
hættara sje við, að Hellisheiði
teppist en Þrengslin, en það er
einmitt ekki síst vegna öryggis-
leysis vetrarflutninganna, sem
talið er nauðsynlegt að fá full-
komnar endurbætur á veginum
austur. Athuganir á vegstæðinu
um Þrengslin hafa oft verið
gerðar af verkfræðingum vega-
málastjórnarinnar undanfarna
vetur, og þykir mega fullyrða,
:að snjóalög sjeu þar ólíkt minni
en á Hellisheiði.
| Vegna meiri bratta á' Hellis-
heiðarleið og meiri snjóþyngslá
þar hefir nefndin orðið sam-
mála um, að hiklaust beri að
velja Þrengslaleið og að þar
verði tryggari samgöngur milli
Reykjavíkur og Suðurlandsund
irlendisins.
Svo sem kostnaðaráætlanir
sýna, er malarvegur um Hellis-
heiði áætlaður um 2.4 milj. kr.
dýrari en um Þrengslin, eða sem
næst 9.60 mil. kr. móti 7.2 milj.
kr., og má einnig líta á það í
þessu sambandi. Munar hjer
mestu um, hve uppfylling í veg
á Hellisheiði og Kambavegur
verður dýr. Hinsvegar minkar
þessi mismunur samkvæmt á-
ætlun um rúm 800 þús. kr., ef
miðað er við steyptan veg.
Að því er snertir flutnings-1
kostnað, þá er hann vitanlega
hærri að öðru jöfnu á lengri
leið, en hjer kemur til greina
Þrengslaleið í hag, að brekkur
eru þar mun minni.
Hinar leiðirnar báðar, 'um
Krýsuvík og um Þingvelli, hefir
nefndin einnig kynnt sjer, svo
og kostnaðaráætlanir um vega-
bætur á þeim, er vegamála- ‘1
stjórnin hefir gert.
Auk þess, sem þær eru aðal-
samgönguleiðir um þær sveitir,
er þær liggja um, verða þær
einnig báðar varaleiðir á vetr-
um, ef Þrengslaleið skyldi tepp
ast einhvern tíma“.
Fyrirspurn á Alþingi
um varðbátana
SIGURÐUR Bjarnason ber
fram svohljóðandi fyrirspurn í
Nd.:
„Telur ríkisstjórnin, að þeir
þrír bátar, sem keyptir voru í
Englandi á s. 1. sumri, fullnægi
þeim kröfum, sem gera verður
til skipa, er stunda eiga land-
helgisgæslu og björgunarstarf-
semi við strendur íslands?
Hvaða upplýsingar hefur dóms-
málaráðherra að gefa um út-
búnað og hæfni þessara báta til
fyrrgreindra starfa?
Hefir sú athugun farið fram
á fyrirkomulagi landhelgis-
gæslu og björgunarstarfsemi,
sem ríkisstjórninni var falin
með þingsályktun á síðasta Al-
þingi?“
í greinargerð segir:
Fyrir skömmu eru komnir
hingað til lands þrír bátar, sem
ríkisstjórnin keypti í Englandi
fyrir frumkvæði dómsmálaráð-
herra og að ráði forstjóra Skipa
útgerðar ríkisins, sem sendur
var til Englands til þess að at-
huga mÖguleika á kaupum hent
ugra skipa til landhelgisgæslu
og björgunarstarfa við strend-
ur íslands.
Þegar bátar þessir höfðu ver-
ið afhentir íslendingum, kom
ljós, að því er sjómenn og
aðrir skynbærir menn telja, að
mjög virðist bresta á, að þeir
fullnægi þeim vonum, sem
menn gerðu sjer um þá.
Fyrirspurn þessi er borin
fram til þess, að hæstv. dóms-
málaráðherra, sem forustu hef
ir'haft um þessi bátakaup, geti
gefið Alþingi og þar með þjóð-
inni sannar og rjettar upplýs-
| ingar um báta þessa og hæfni
jþeirra til þeirra nauðsynja-
' starfa, sem þeim hafa verið
Veglegt rit um lýð-
veldishátíðina
LýðveWisháfíðamefnd hefir samið bók
meS 350 Ijósmyndum
Á MORGUN KEMUR í bókaverslanir veglegt rit um lýðveld-
ishátíðina. Höfundar ritsins eru nefndarmenn lýðveldishátíðar-
innar, en Leiftur gefur bókina út. Um 350 ljósmyndir eru í bók-
inni, sem er prentuö á ágætan myndapappír. Nöfn um 800
íslendinga, sem komu við sögu í sambandi við stofnun lýðveld-
isins, eru í bókinni. Alexander Jóhannesson prófessor sagði
blaðamönnum frá því í gær, að unnið hefði verið að því í heilt
ár að ganga frá bókinni og hefði verið viðað í hana öllu því
efni, sem hægt var að ná í og sem stóð í sambandi við lýðveldis-
stofnunina.
Talinn eiga stuff
effir.
Framkvæmdir.
í ÁLYKTUN sinni gerir
nefndin tillögur um þessar fram
kvæmdir:
1. Lagður verði vandaður veg ,
* . , . . , ætluð. Er mjög æskilegt að fa
ur með slitlagi ur steinsteypu , ; ° &
um Þrengslaleið svo fljótt, sem
fært þykir vegna kostnaðar.
2. Vegur þessi allur verði
fyrst í stað gerður sem malar-
vegur, en slitlag úr steinsteypu
verði sett á hann svo fljótt,
sem einstakir kaflar hans telj-
ast nægilega signir og þjappað-
ir af umferðinni.
3. Unnið verði að vegafram-
kvæmdum þessum, sem áætlað
ar eru að kosta samtals um
22.2 milj. kr., miðað við núgild
andi verðlag, með nokkuð
jöfnu árlegu framlagi úr ríkis-
sjóði, eða um 3.7 milj. kr. í 6
ár. Verði þessi upphæð tekin í
fjárlölg fyrir 1946 sem fyrsta
framlag af sex.
4. Til frekara öryggis og
vegna aimennrar samgönguþarf
ar verði hraðað lagningu Krýsu
víkurvegar á næstu árum, einn
ig verði gerðar umbætur á Þing
vallaleið, og verði fje veitt til
vegabóta þessara í fjárlögum
eftir því, sem fært þykir.
Er gert ráð fyrir að þegar á
fyrsta ári verði lokið nýjum
vegi úr Svínahrauni um
Framh. á bls. 12
slíkar upplýsingar vegna alls
konar fregna, sem þegar eru á
kreiki um hæfni þeirra eða,
rjettara sagt, óhæfni. Ennfrem
ur er æskilegt, að ríkisstjórnin
geri það upp við sig í tíma,
hvort bátarnir verði notaðir í
fyrrgreindum tilgangi, svo að
unt sje að gera aðrar ráðstaf-
anir, t. d. selja þá og afla nýrra,
ef þeir að athuguðu máli þykja
ekki henta.
Að lokum er í fyrirspurn
þessari spurt, hvað líði þeirri
heildarathugun á fyrirkomu-
lagi landhelgisgæslu og björg-
unarstarfa, sem síðasta Alþingi
fól ríkisstjórninni með þingsá-
lyktun að framkvæma. I um-
ræðunum um þá þingsályktun
hjet hæstv. dómsmálaráðherra
því að hraða þessari athugun
eftir föngum. Er því ekki óeðli-
legt, þótt nú sje grenslast eftir
því, hvað máli þessu líði.
Það var að tilstuðlan Alþing
is og ríkisstjórnarinnar, að ráð
ist var í að gefa bókina út og
ákveðið að gera það strax til
þess, að ekki færi eins og með
sögu Alþingishátíðarinnar, sem
ekki var skrifuð fyrr en mörg,
um árum eftir 1930 og reyndist
1 þá erfitt að ná í sumar heimild
ir og þó einkum myndir.
Efni bókarinnar.
Efni bókarinnar er skift nið-
ur í kafla. Gísli Sveinsson al-
þingismaður og fyrrverandi fo»
seti sameinaðs Alþingis ritar
kafla um sögu fullveldismáls-
ins frá 1918 til 1944. Sigurður
Ólason lögfræðingur ritar um
þjóðaratkvæðagreiðsluna, en
hann átti sæti í kjömefndinni,
Guðlaugur Rósinkranz ritar um
undirbúning hátíðahaldanna. —•
GUSTAV.KRUPri>VONI_HAlBACH Prófessor Alexander Jóhannes-
_ , . . son skrifar um hátíðahöldin 17.
ÞETTA er þyski vopnafram-
leiðandinn, Gustav Krupp von
Bohlen und Hallbach, sem átti
að leiða fyrir rjett í Nurnberg.
Hann veiktist nokkru áður en
rjettarhöldin byrjuðu, off telja
læknar Iita von um að hann
verði aftur heill heilsu. Líklega.
verður sonur hans ákærður í
hans stað.
Sjómannafjelags-
fundur vilí ekki
breyta sklpulagi
fjelagslns
SJÓMANNAFJELAG Reykja-
víkur hjelt fjölmennan fund á
sunnudaginn í Iðnó. Fundurinn
hófst kl. 13,30 og var lokið kl.
17. Tæpir 300 manns sóttu fund-
inn.
Til umræðu voru tillögur um
breytingar á skipulagslögum fje
lagsins, sem eru runnair undan
rifjum kommúnista.
Að umræðum loknum var
samþykt svohljóðandi ályktun
með 219 atkv. gegn 55.
Fundur í Sjómannafjelagi
Reykjavíkur, þ. 2. des. 1945.
ályktar:
Út af framkomnum tillögum
um breytingar á skipulagi fje-
lagsins, lítur fundurinn svo á,
júní. Eru birtar ræðuí allar og
ávörp, sem flutt voru í sam-
bandi við lýðveldisstofnunina
og atburðirnir raktir mjög ítar
lega. Ásgeir Ásgeirsson skrifai:
um hátíðahöldin 18. júní og
sami skrifar um hátíðahöldin á
Rafnseyri. Jóhann Hafstein
skrifar um hátíðahöldin utau
Reykjavíkur, bæði hjer á landi
og erlendis. Einar OlgeirsSon
skrifar um sögusýninguna. —•
Yfirleitt er saga hátíðahaldannai
og annars, sem fram fór í sam
bandi við lýðveldishátiðina
mjög ítarlega rakið í bókinni.
Leiftur hefir kostað útgáfuna
og gengið vel frá ytra útgangi
bókarinnar, en því miður mun
upplag fremur lítið sökum papp
írsskorts. Myndirnar í bókinni
eru eftir ýnasa ljósmyndara, en
einna mest eftir Kjartan Ó.
Bjarnason, sem var ljósmyndari.
hátíðanefndar.
Bókin kostar óbundin 110 kr.
150 krónur í shirting, 175 krón-
ur í alskinni. Allir alþingismenn
hafa fengið bókina að gjöf og
sjerstaklega bundið eintak verð
ur afhent forseta íslands.
Fá aftur hesta.
LONDON: Lögrpglan hjer
fær nú aftur hesta til afnota, én
hestarnir voru teknir af henni
til styrjaldarþarfa í stríðsbyrj-
un.
— Sjera Friðrik
Framh. af bls. 2.
göngu, glaður og hress í bragði,
þótt hann taki sjer nú hvíld
eftir langan vinnudag, 47 ára
prestsstarf. Vildi jeg í mínu
að með þeim sje stefnt út á nafni og margra vina hans óska
mjög hættulega braut og sem
mundi veikja einingu fjelagsins
ög baráttuhæfni þess inn á við
sem út á við.
Núverandi skipulag fjelagsins
hefir skapað því vald, álit og
Framh. á hls 12 1
honum þess að hann njóti enn
margra góðra stunda ásamt ást-
vinum sínum, og verði allk
ókomna daga jafn glaður cg
ungur í andá, sém hann er enn,
•þrátt fyrir rúm, 73 , aldursár.
Á. S. ,