Morgunblaðið - 04.12.1945, Síða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 4. des. 1945.

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
I lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
\Jiluerji shripar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Varðbátarnir nýju
Á HAUSTÞINGINU 1944 var samþykt svohljóðandi
þingsályktun „um landhelgisgæslu og björgunarstarf-
semi“:
„Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að láta fram fara
ýtarlega rannsókn á því, hvernig landhelgisgæslunni verði
best og haganlegast fyrir komið. í því efni verði athugað
sjerstaklega, með hverri gerð og stærð varðskipa náist
bestur árangur af gæslunni með kleifum kostnaði, og
verði í því tilliti aflað vitneskju um nýja gerð skipa er-
Jendis, er að haldi mætti koma, og útbúnað þeirra. Einnig
verði það atriði gaumgæfilega rannsakað, að hve miklu
leyti nota megi flugvjelar til aðstoðar við gæsluna. — Jafn
íramt er stjórninni falið að láta athuga, með hverjum
hætti megi sameina landhelgisgæsluna björgunarstarf-
seminni og eftirliti á fiskimiðum við strendur landsins“.
Eins og sjá má af þingsályktun þessari, er það einkum
tvent, sem hefir vakað fyrir Alþingi:
í fyrsta lagi, að koma landhelgisgæslunni í sem hagan-
legast horf, með kleifum kostnaði.
í öðru lagi, að athuga með hverjum hætti megi sameina
landhelgisgæsluna björgunarstarfseminni og eftirliti á
fiskimiðum við strendur landsins.
★
Á 'síðastliðnu sumri fól dómsmálaráðherra forstjóra
Skipaútgerðar ríkisins að takast ferð á hendur til Eng-
lands og athuga þar möguleika á kaupum hentugra skipa
til landhelgisgæslu og björgunarstarfa, eins og Alþingi
hafði ráðgert. Að ráði forstjóra Skipaútgerðarinnar voru
svo fest kaup á þrem bátum, sem eru komnir hingað fyrir
nokkru. Hefir farið fram afhending bátanna og eru þeir
nú eign íslenska ríkisins.
Þessir varðbátar voru ekki fyrr komnir hingað, að alls-
konar sögur komust á kreik um þá. Var það haft eftir
sjómönnum, sem skoðuðu bátana, að þeir myndu vera
gersamlega óhæfir til þeirra starfa, sem þeim er ætlað að
inna af hendi.
Hvað sem hæft er í öllum þessum sögum, sem spunn-
ist hafa um bátana, má óefað fullyrða, að þeir geta aldrei
orðið björgunarskip hjer við strendur landsins. Þetta eitt
út af fyrir sig sýnir, að forstjóri Skipaútgerðarinnar hefir
ckki ráðlagt. ríkisstjórninni heilt, er hann mælti með
kaupum þessara báta. Er tvent til, að forstjórinn hafi látið
blekkjast, er hann valdi þessi skip, eða þá hitt, að hann
skorti þekkingu á því, hverskonar skip henti okkur til
þessara fyrirhuguðu starfa.
★
Þessir bátar, sem forstjóri Skipaútgerðarinnar keypti
til landhelgisgæslu og björgunarstarfa við íslandsstrend-
ur, voru notaðir í stríðinu til að flytja frá Svíþjóð ýmis-
konar efni, sem Bretar þurftu að nota. Bátarnir eru mjög
hraðskreiðir, því að þéir þurftu að vera mjög fljótir í
ferðum og komast undan kafbátum Þjóðverja. Aldrei var
búið um borð í bátunum, nema þann stutta tíma, sem
ferðin tók. Er því eítki um að ræða neina íbúð fyrir skip-
verja, eins og tíðkast á okkar skipum. Bátarnir munu
ckki hafa lagt úr höfn nema veðurspá væri' hagstæð og
sjerstakur veðurfræðingur var um borð. Þetta sýnir, að
ekki hefir verið ráðgert að bátarnir væru úti að staðaldri.
Ekki er hægt að vera úti á þilfari bátanna, meðan þeir
eru á siglingu. Alt þetta sýnir, að bátarnir eru óhæfir til
þeirra starfa, sem þeim er ætlað hjer við strendur landsins.
★
Fram er komin á Alþingi fyrirspurn frá Sigurði Bjarna-
rýni, varðandi þessa báta. í greinargerð er dregið mjög í
efa, að þeir fullnægi þeim kröfum, sem gera verður til
slíkra skipa.
Dómsmálaráðherra hefir tjáð Morgunblaðinu, að hann
muni fela sjerfróðum mönnum að athuga bátana. Leiði
sú athugun í Ijós, að bátarnir sjeu óhæfir til þeirra starfa,
sem þeim er ætlað verður að losa ríkið við þá og fá önnur
bentug skip í þeirra stað.
Alt í grænum sjó.
NÚ ER ALT komið í grænan
sjó út'af varðbátunum nýju, en
sjálfir eru þeir sagðir ósjófærir
með öllu hjer við land að vetr-
arlagi. Furðulegar sögur- um
ferðalag eins bátsins til Vest-
fjarða á dögunum ganga um bæ-
inn og hafa meira að segja verið
birtar opinberlega. En svo furðu-
legar sem þessar sögur kunna að
vera, munu þaér vera sannar í
öllum aðalatriðum. Gamlir sjó-
menn urðu dauðsjóveikir á leið-
inni og ekki var hægt að hita
kaffisopa fyrir veltingi. Það er
einnig rjett, að ráðherra, sem
var farþegi með skipinu, tók
þann kostinn að fara landveg frá
Stykkishólmi, á meðan áhöfn
bátsins beið eftir veðurfregnum.
Það virðist ekki vera neinn
vafi á, að þetta eru ekki heppi-
leg skip fyrir okkur. Að minsta
kosti verða þau aldrei björgun-
arskip hjer við land.
Hinsvegar eru ekki hundrað í
hættunni ennþá. Við getum vafa
laust losnað við skipin fyrir það
verð, sem við gáfum fyrir þau,
og það getur stundum borgað sig
að fá reynslu, ef hún er ekki of
dýrkeypt.
Nú er nauðsynlegt að láta fara
fram athugun á skipunum hið
fyrsta og ganga alveg úr'skugga
um, hvort þau eru við okkar hæfi
eða ekki. Vonandi verður ekki
farið inn á þá braut, að kosta
stórfje upp á breytingar á skip-
unum, ef þau fá þann dóm sjer-
fróðra manna, að þau verði aldrei
nothæf.
Happdrætti.
í GÆR VAR dregið í tveimur
happdrættum hjer í bænum og
hefir vafalaust verið mikill spenn
ingur meðal þeirra, sem áttu
miða í þeim, einkum háppdrætti
húsbyggingarsjóðs Sjálfstæðisfje
laganna, en þar var vinningurinn
hvorki meira nje minna en heil
íbúð með öllum nauðsynlegum
húsgögnum. Þegar þetta er ritað,
er ekki vitað, hver hinn ham-
ingjusami vinnandi er, en sá er
150.000 krónum ríkari í dag en
hann var í gærmorgun, og það
er hreint ekki svo lítið, jafnvel
nú á dögum.
Jólakort og happ-
• drætti.
LESENDUR þessara dálka
vita, að jeg er ekki hrifinn af
happdrættisfargani hinna ýmsu
fjelaga hjer í bænum, og hefi jeg
heldur ekki farið í launkofa með
þá skoðun mína. En þrátt fyrir
það get jeg ekki stilt mig um að
minnast á hið nýja happdrætti
Sambands íslenskra berklasjúkl-
inga, sem sagt var frá hjer í blað
inu á sunnudaginn.
Það var sniðugt tiltæki að
selja happdrættismiðana með
jólakortum. Jólakortin eru vel
gerð og vísurnar eru vel valdar.
Það má búast við, að þetta happ-
drættisfyrirkomulag verði vin-
sælt. Vinningarnir eru líka marg-
ir og girnilegir, en síðast en ekki
síst, happdrætti þetta er fjáröfl-
un fyrir gott og þarft málefni,
þar sem er vinnuheimili SÍBS.
•
Torfærur á Hafnar-
fjarðarvegi.
FRÁ ADOLF PETERSEN verk
stjóra hefir mjer borist eftirfar-
andi brjef vegna greinarkorns,
sem birtist hjer s.l. sunnudag:
„í blaði yðar hinn 1. des. þ á.
birtið þjer greinarstúf með þess-
ari yfirskrift og á að vera brjef
frá T. H. Þar sem brjef þetta
þarf nokkurrar skýringar við,
bið jeg yður að birta eftirfarandi:
Við vegavinnumenn, sem höf-
um það starf að gera við Hafn-
arfjarðarveginn, verðum að jafn
aði að girða af svæði, sem ver-
ið er að gera við og notum til
þess tómar tunnur, og lokum
fyrir umferð á öðrum helming
vegarins, en æfinlega hafa girð-
ingar þessar verið greinilega
merktar með rauðum ljósum,
þegar kvölda tekur, og þannig
frá þeim gengið, að þau eiga að
geta lýst alla nóttina, og er þá
gáleysi vegfarenda um að kenna,
ef ^glys hlýst af þessum afgirtu
svæðum“.
•
Ljósin fá ekki að
vera í friði.
,,EN SVO er umferðamenning
vegfarenda á lágu stigi, að sjald-
an fá þessi ljósmerki að vera í
friði, óg er þá ýmist, að keyrt
hefir verið á ljósatækin og þau
brotin, eða þeim hefir verið hent
út fyrir veg eða í þriðja lagi, að
vegfarendum hefir fundist, að
þeir gætu notað ljósatækin sjálf
ir og haft þau á burt með sjer.
Vil jeg nú spyrja brjefritarann
T. H., hver sýni meiri trassa-
skap við, sem merkjum afgirt
svæði á veginum með ljósum, eða
þeir, sem gera sjer leik að því
að spilla slíkum merkjum. Og
hverjum er að kenna, ef illa fer?
Annars vil jeg benda brjefrit-
aranum T. H. á það, að í þau síð-
astliðin 10 ár, sem viðgerð á veg-
um hjer í nágrenni Reykjavíkur
hefir að mestu leyti farið fram
á afgirtum svæðum, hefir aldrei
orðið slys við þær girðingar, svo
jeg viti, þrátt fyrir gífurlega
mikla umferð á stríðsárunum og
oft hraðari akstur en lög gera
ráð fyrir.
Nú er ekkert afgirt svæði á
Hafnarfjarðarvegi og hefir ekki
verið síðan 29. nóv. s.l., svo ekki
er hægt að segja, að brjef T. H.
hafi verið orð í tíma töluð.
Brjefritarinn T. H. talar um,
að þegar snjór sje á vegum, sje
ilt að stöðva vagna. Þetta er ekki
neitt nýtt, hefir altaf verið, en
við því er eitt ráð, og það er að
keyra nógu hægt og gætilega,
engin ástæða er til að aka á 60
—70 km. hraða hvernig sem veg-
ir eru, enda ættu vegfarendur
ekki að láta slíkt kæruleysi sjást
hjá sjer.
Adolf Petersen
verkstjóri.
IILWi.PMBWnv«Mi>nanavBiracaB9aMtaaBaBi«rvai»«cn<aaaaaif«Baaa«aaaafaaaaiia«aaaiatfafiiaaagafj^
Á ALÞJÓÐA VETTVANG
Einkennilegir sfjórnmáiaflokkar
SUÐUR á Ítalíu er miðaldra
rnaður, sem predikar guðspjall
einstaklingshyggjunnar af mikl-
um móði. Hann segir: Framtíðin
er ekki stjórnmálamannanna,
heldur uomo qualunque (hins
venjulega manns). I síðustu viku
streymdu áhangendur að honum,
iðnaðarmenn, liðsforingjar, tísku
drósir, nunnur, skrifstofumenn
og allskonar fólk lagði leið sína
eftir mjórri götu í Róm og heim
til spámannsins.
Guglielmo Giannini, fyrrum
leikhússtjóri var ákaflega þakk-
látur. Hann sagðist búast við að
tala fylgjenda sinna væri eitt-
hvað um tvær miljónir. Og þótt
hann afneitaði öllum flokkum,
leit helst út fyrir, að Uomo Qua-
lunque yrði brátt stærsti flokk-
ur á Ítalíu.
Viku eftir viku predikaði Gi-
annini fagnaðarboðskap sinn í
vikublaði síhu „Uomo Qualun-
que“. „Missir sonar míns í styrj-
öldinni hefir orðið þess valdandi,
að jeg fór að hata afskiftasemi
stjórnmálamannanna. Hugmynd-
in um Uorao Qualunque varð til
í sorg mínni. Syrgjandi feður
myndu altaf skilja hverjir aðra,
ef stjórnmálamennirnir þyrftu
ekki að sletta sjer fram í sorg
þeirra. Blaðið „Uomo Qualun-
que“ komst upp í 800.000 eintök,
og hefir þannig meiri útbreiðslu
en nokkurt annað blað á Ítalíu.
Stjórnmálamenn litu þessa
starfsemi Gianninis illum augum.
Kommúnistar kölluðu hann aft-
urhaldsmann, sem notaði sjer
ringulreið þá, sem væri á hug-
um fólksins. Giannini -svaraði:
„Við berum virðingu fyrir skoð-
unum kommúnistanna, en leyfum
okkur að vera þeim ósammála.
Ef við aðeins losnum við atvinnu
stjórnmálamennina, þá er mjer
sama, hvort stefnan liggur til
hægri eða vinstri“.
Líklega er það staðreynd, að
fyrrverandi fasistar og aðrir
meira og minna villuráfandi
sauðir í stjórnmálunum hafi
flykst að Giannini, sem öllum
veitir viðtöku. Vissa var fyrir
því, að ýmsir af helstu viðskifta-
jöfrum ítalþi löðuðust ákaflega
að stefnu hans gegn „afskifta-
semi skrifstofumenskunnar“.
•
KRISTILEGI flokkurinn í Nor-
egi hafði enga skipulagníngu,
ekkert málgágn, varla nokkurn
flokkssjóð. Aðeins tveim mán-
uðum fyrir kosningárnar láhað-
ist flokknum að setja upp aðal-
bækistöð. Og síma fjekk flokk-
urinn ekki fyrr en hálfum mán-
uði fyrir kjördag. En um 10%
af öllum kjósendum landsins
greiddu flokknum atkvæði, og
hann er enn í örum vexti.
Hann var orðinn mesta stjórn-
málafurðuverk Noregs. Eins og
aðrir kristilegir flokkar í hinni
herjuðu Evrópu, átti hann rætur
í þjóðlífinu. Hann var 12 ára
gamall, en hafði ekki fengið
meira en tvö sæti á Stórþingi. í.
fyrstu kosningunum eftir að Nor
egur varð frjáls, vann hann sjö
sæti. — Hann heldur því fram,
að trúin eigi að hafa meiri áhrif
á opinbert líf, en nú gerist með-
al þjóðanna.
Einn af þingrftönnum flokks-
ins, Erling Wikborg, skýrði
stefnu hans í s.l. viku fyrir blaða
manni frá New York Times. —
Hann sagði: „Vjer erum hvorki
vinstri- nje hægriflokkur, þótt
við sjeum æði róttækir í fjelags-
málum, en ýmsir af leiðtogum
íhaldsmanna hafa lofað okkur
samvinnu. — Vjer viljum koma
bræðralagi allra manna í fram-
kvæmd. Og hornsteinninn undir
starfi voru er Biblían“.
(Time.)