Morgunblaðið - 05.09.1946, Qupperneq 7

Fimtudagur 5. sept. 1946
MORGUNBEAÐIÐ
7
UM DAGINN OG VEGINN í PARÍS
París 29. ágúst.
ÞEGAR friðarráðstefnan,
sem kom saman í Vín árið 1814
hafði staðið í tvo mánuði var
sagt um hana að „hún dansaði
en gerði ekkert“. Uppskeran af
starfi hennar var lítil eftir
þennan tíma en Vín var glöð
borg í þá daga.
Það væri synd að segja að (jg ag skemmta sjer í kveld.
Parísarráðstefnan, sem nú sit-1
ur að störfum hefði dansað getig um gevin?
Eftir Sigurð Bjarnason
Þegar fagnaðinum lýkur um
miðnættið gengur mikið á í Ijós
myndurunum. Þeir vilja ná
myndum af hinu veisluklædda
stórmenni, sem þarna hefir ver-
mikið síðan hún kom saman.
En í gærkveldi var henni hald-
in glæsileg veisla. Það var
franska stjórnlagaþingið og for-
setar hennar, sem fyrir því
boði stóðu. Var það haldið í sal-
arkynnum frönsku fulltrúa-
deildarinnar í Bourbonna höll-
inni. Mestur hluti veisluhald-
anna fór fram undir berum
himni i hinum glæsilega trjá-
garði hallarinnar.
„Litli skattur út á engjum“.
Til þessarar veislu var sann-
Sá orðrómur er um þessar
mundir þrálátur að leynifjelags
Parísartískan.
París er óðum að búa sig
undir að taka upp forystuhlut-
verk sitt á sviði tískunnar.
Tískusýningarnar eru byrjaðar
og sjerfræðingarnir lofa ýmis-
konar nýungum.
Það er þegar orðið fullt af
glæsilegum tiskuvarningi í sum
um verslunum. Annars virðist
skapur Gyðinga í Palestínu, I fólk almennt vera mjög Ije-
! sem staðið hefir fyrir ýmis- ! lega til fara, jafnvel á þeim
konar hryðjuverkum þar, hafi [ stöðum, þar sem hins gagn-
ákveðið að koma Bevin, utan- j stæða mætti vænta. Silkisokkar
ríkisráðherra Bretlands, fyrir hafa verið fágætir en vonir
kattarnef. standa til að komu þeirra fram
Er Scotland Yard sagður hafa í dagsljósið verði ekki mjög
aðvarað frönsku lögregluna um langt að bíða. Eru þeir þegar
að nokkrir samsærismenn Gyð- ! farnir að fást í sumum búð-
ingasamtaka þessara væru um. En þeir hafa um langt
komnir til Frakklands. Talið er
af ábyrgum aðiljum að þessi
orði;ómur hafi ekki við rök að
arlega stofnað af öllum þeim styðjast en þó hafa verið gerð-
glæsileik og smekkvísi, sem ai. ráðstafanir, sem sýna að
Frökkum er lagið þegar þeir Parísarlögreglan vill hafa alla
vilja mikið við hafa. Afarskraut varúð á, t. d. hefir blaðamönn-
legur lífvörður stendur fyrir urrl) sem hafa aðgöngumiða að
dyrum hallarinnar en forseti Luxemborgarhöll, verið skipað
stjórnlagaþingsins heilsar öllum ag játa festa mvnd af sjer á
boðsgestum með handabandi
þegar inn er komið.
Síðan er haldið í gegn um
hina skrautlegu sali út í ljós-
um prýddan trjágarðinn. Þar
leika tvær hljómsveitir á víxl
íjett göngulög og klassisk tón-
verk eftir Mozart, Tchaikowski
og fleiri fræga snillinga. Þegar
allir veislugestir eru komnir
hefst ballettsýning á palli í
miðjum garðinum. Bæði músík
in og dansarnir eru hrífandi
fagrir og trjágarðurinn verður
að hálfgerðum ævintýraheim.
Nafn ballettsins er í þýðingu
minni „Litli skattur út á engj-
um“. Hann fellur því sjerstak-
lega vel inn í þetta umhverfi
fagurra trjálunda og rósarunna,
sem loga í litskrúði. Gosbrunn-
urinn rjett hjá danspallinum
gýs gulli og silfri. Fyrir marg-
breytileik ljósbrotsins í vatni
hans virðast engin takmörk
vera.
Þannig líður þetta kvöld við
tónlist og glæsibrag. Annað vín
en kampavín sjest ekki í glös-
um. Það er framreitt út í garð-
inum og inni í sölum hallar-
innár.
Þarna eru saman komnir flest
ir fulltrúar friðarráðstefnunn-
ar, fulltrúar frá öllum hinna
erlendu sendisveita í París,
margir þekktustu stjórnmála-
menn Frakka, fjöldi embættis-
manrra og blaðamenn frá flest-
um löndum heims.
Líklega eru þarna saman
komnir um 2000 manns, trú-
lega þó töluvert fleiri.
Af tilviljun rekrt jeg á kunn-
ingja minn í fjöTdanum.
Það er Lapitsky frjettaritari
Tass, sá sem jeg var tekinn fyr-
ir í misgripum í London í fyrra.
Við löbbum um garðinn og röbb
um saman um daginn og veg-
inn. Hann segir mjer m. a. að
kona Molotovs hafi verið fiski-
málaráðherra í Sovjetstjórninni
það vissi jeg ekki áðúr. Hún er
dugriaðar kona. Hann segir
mjer líka að nokkrar íslendinga
sögur hafi komið út á rúss-
nesku. i
passa sinn. Þess var alls ekki
krafist þegar þeir fyrst voru
gefnir út. Jeg spurði einn af
lögregluforingjum hallarinnar
að því, hvort þetta stæði í sam-
bandi við hættu á tilræði við
Bevin, og gerði hann hvorki að
játa því nje neita en kvað nauð
synlegt að koma í veg fyrir að
aðgangskort að höllinni lentu í
höndum annara en blaðamann-
anna, sem þau hefðu verið feng
in. Ennfremur verða blaðamenn
að afhenda lögreglu hallarinn-
ar aðra mynd af sjer til varð-
veislu. Var þetta uppátæki í
fyrstu mjög óvinsælt meðal
þeirra en þegar orðrómurinn
um tilræði við Bevin komst á
kreik, ruku allir til og afhentu
myndirnar. Strangur hervörð-
ur er einnig hafður við Georg
V., sem er hótel Bevins. Ekur
hann í bifreið, sem hefir skot-
helt gler í rúðunum og er að
öðru leyti kúluheld.
Samtals eru nú tæplega 2000
blaðamenn, sem hafa aðgang
skeið haldið til á svarta mark-
aðnum.
Verð á klæðnaði er annars
hræðilega hátt. En þar er kom-
ið að öðru máli.
Dýrtíðin.
Frakkar hafa enga opinbera
dýrtíðarvísitölu, sem laun sjeu
almennt greidd eftir. Það er
þessvegna ekki gott að átta sig
á því, hve dýrtíðin er raun-
verulega mikil. Talið er að fram
færslukostnaður muni 36 sinn-
um hærri nú en árið 1939.
Vinnulaun munu hinsvegar ekki
vera nema 14 sinnum hærri en
árið 1939. Miðað við töluna 100
árið 1914 er vísitaia framfærslu
kostnaðar nú 3862.
Afkoma alls almennings er
því miklu verri nú en fyrir
stríð. Enda þótt skömmtun hafi
verið á flestum nauðsynjavör-
um hafa þær löngum verið ó-
fáanlegar sumar hverjar und-
anfarin ár. Þáer hafa aðeins ver-
ið fáanlegar á svarta markað-
inum, sem Frakkar hafa haft
mikið af að segja. Þar hafa
flestir ófáanlegir hlutir verið
fáanlegir við afarverði. Og
þannig er þetta ennþá þótt
nokkuð horfi til betri vegar.
Árið 1939 var gengi frank-
ans gagnvart sterlingspundi
176,65 en er nú 480.30. Gagn-
vart dollarnum var gengi frank
Mánaðarstarf.
Friðarráðstefnan hefir nú set-
ið í einn mánuð að störfum.
Oneitanlega eru afköst hennar
lítil og horfur ekki vænlegar.
Upp á síðkastið hefir dregið þar
til hins mesta fjandskapar milli
Grikkja og Rússa. Hafa þeir
háð harðar snerrur. Á yfirborð-
inu hefir orsök þessa verið sú,
að Grikkir hafa haldið allfast
fram kröfu sinni til Norður-
Epirus á hendur Albönum.
Albanir eru hinsvegar skjól-
stæðingar Júgóslava og Rússa.
Ennfremur hefir slegið í hart
milli Grikkja og Búlgara, sem
í skjóli Rússa hafa gert landa-
kröfur á hendur Grikkjum.
Vilja Búlgarar fá Vestur-
Þrakíu.
Hafa þessar væringar gengið
svo langt að albanskir og
búlgarskir blaðamenn hafa
hleypt upp blaðamannafundi
sem fulltrúar Grikkja buðu til
öllum þeim blaðamönnum, sem
sækja Parísarráðstefnuna.
En nú hafa hinir „fjórir
stóru“ komið saman og mun
tilgangurinn með fundi þeirra
fyrst og fremst hafa verið sá,
að reyna að finna ráð til þess
að hraða ráðstefnunni. Alment
eru menn ékki bjartsýnir á að
það takist. Til þess er andrúms-
loftið í sölum Luxemborgar-
hallar of lævi blandið um þess-
ar mundir. Ýmsir stórpólitísk-
ir atburðir hafa einnig gerst ut-
an hennar, sem ekki hafa stuðl-
að að samkomulagi, nema síð-
ur sje. Má þar t. d. nefna deilu
Bandaríkjamanna og Júgóslava
og kröfur Rússa á hendur
Tyrkjum um úrslitaáhrif á
stjórn Dardanella. Þar er kom-
ið við gamalt kaun, sem t. d.
Bretum er ekki óviðkvæmt.
Friðarsamningarnir hafa
ekki farið vel af stað. Það er
staðreynd, sem verður að við-
urkenna enda þótt vonir standi
til þess að úr þeim óveðurs-
skýjum greiðist, sem nú grúfa
yfir alþjóðasamvinnu.
S. Bj.
að fundum ráðstefnunnar. Er | ans 49,50, 1939, en 119,30 nú.
að mörgu leyti vel sjeð fyrir j Þetta er hið opinbera gengi. En
þörfum þeirra þar. Ágætur og! á svarta markaðnum er sterl-
Hjálmar Þorsteinsson
sextugur
ódýr matsölustað’jr hefir verið
settur upp fyrir þá í sölum
þeim í höllinni, sem forseti
Senatsins hafði áður. Ennfrem-
ur fá blaðamenn máltíðir með
afslætti á mörgum bestu hótel-
um borgarinnar.
Dó úr hræðslu.
ingspundið selt á 620—700
franka og dollarinn á 210—230
franka. Gefur þetta greinilega
hugmynd um ástandið í gjald-
eyrismálunum. En frankinn er
heldur að hækka og er talið
útlit fyrir að hann haldi því
áfram.
Fyrir nokkrum dögum gerð-
ist sjerkennilegur atburður á
tannlækningastofu í París. Mið
aldra kona kom inn á stofuna
og þurfti að bíða nokkra stund.
En svo kom röðin að henni.
Tannlæknirinn bauð henni inn
til sín. Konan settist í stólinn
og var þegar örend. Skoðun á
likinu var þegar framkvæmd Ameríski hcrinn.
og úrskurðaði sjerfræðingurinn
að konan hefði blátt áfram dá-
ið úr hræðslu. Hún gekk ekki
En baráttan við svarta mark-
aðinn er mjög erfið. Fólkið er
orðið vant honum. Þar er alla
eftirsótta hluti að fá, amerísk-
ar cigarettur, silkisokka, erlend
an gjaldeyri o. s. frv. Ríkis-
stjórnin hefir upp á síðkastið
hert mjög baráttuna gegn þess-
ari verslun og orðið nokkuð á-
gengt.
HJALMAR ÞORSTEINSSON
bóndi og skáld, sem mörgum
er að góðu kunnur fyrir sínar
góðu ferskeytlur, er sextugur í
dag.
Við, sem höfum þekkt Hjálm
ar 40 árin síðustu og jafnvel
lengur, getum vel efast um
þennan aldur hans, — og hann j§|
væri 70 ára, því að svo langt er
síðan hann kom fyrst fram á
sjónarsviðið, sem fullþroska
maður og snjall hagyrðingur,
en svo stansar þetta við það,
að í útliti er Hjálmar ungleg-
ur, svo ungur í anda og frár á
fæti, að við hinir yngri megum
fátt um aldursmun tala, — og
er því best að efast ekkert um
aldurinn, og rengja hvorki
Hjálmar nje okkar góða prest.
Það er ekki meming mín, sem
þessar línur rita að skrifa hjer
langt mál um Hjálmar, en hans
vil jeg þó minnast í nokkru, er
verður þó ekki í neinum eftir-
mælis stíl.
Fyrir rúmum 40 árum, er
Hjálmar var á Mosfelli í Aust-
ur-Húnavatnssýslu, hjá fóstur-
foreldrum sínum var mikið
talað um nafn hans, því að þá
var hann slyngur glímumaður
og að byrja sem smellinn hag-
yrðingur.
Jeg minnist ekki að hafa
kynnst manni, sem var jafn vel
gefinn andlega og líkamlega.
Glímumaður var hann, sem
áður er sagt, ágætur, og glímdi
svo drengilega og vel að af
bar.
Aldrei hefi jeg sjeð glímu-
mann sýna eins mikinn dreng-
skap í glímu og Hjálmar, og
Svo varð Hjálmar bóndi á
Mánaskál. Þar kynnti hann sig
sem mætan mann, röskan til
verka og hðtækan að góðum
málum.
Er mjer mjög vel minnis-
stætt mitt fyrsta verk utan
heimilis míns um 1910, að
Hjálmar, Hafsteinn á Gunn-
steinsstöðum, Jóhann Fr. Krist-
jánsson húsameistari og jeg
vorum kosnir af Ungmenna-
sambandi Austur-Húnavatns-
sýslu til að sjá um byggingu
sundlaugarinnar að Reykjum á
Reykjarbraut, hvað Hjálmari
var það starf hjartfólgið og
gekk vel fram í því.
Á þeim árum og síðar vann
hann talsvert starf meðal Ung-
mennafjelaganna, bæði í Aust-
ur-Húnavatnsisýslu og hjer
syðra.
Árið 1916 flytur Hjálmar,
með konu og börn, langan veg
norðan frá Mánaskál í Húna-
vatnssýslu að Hofi á Kjalarnesi
fór stundum svo. að í harðri 0g kaupir þá jörð ásamt Jörfa,
Mikill fjöldi amerískra her- keppni milli sveita, eða hjeraða 0g á Hofi hefir hann búið, og
manna er ennþá í París. Ber, þótti okkur, sem stóðum hans nú síðustu árin á Jörfa, sem
mikið á þeim í borginni ög á megin, sem hann sýndi of mik- hann hefir byggt upp að öllu.
méð neinn sjúkdóm en hún sumum Skemmtistöðúm virðastlinn drengskap, en sem ætíð Þessi rúm 30 áv, sem Hjálm-
þurfti áð láta iraga úr sjer
tönn!
Þetta er sönn saga.
þeir og gestir þeirra, hinar glað
lyndu Parísaldætur, vera i
meirihluta.
yarð ekki nema augnaþlik, því ar og Anna,, kona hans, hafa
að drengskapinn hans Hjálmars dvalist hjer syðra, hafa þau
varð að meta. I Fraxnh. á bls, 8.