Morgunblaðið - 19.10.1946, Blaðsíða 11

Laugardagur 19. okt. 1946
MORGUNBLAÐIÐ
11
Ný Draupnissagn
Æfintýraleg og skemtileg norsk sjó-
mannasaga eftir Lars Hansen, einn
vinsælasta rithöfund Norðmanna,
þeirra, er fjallað hafa um líf og störf
sjómannastjettarinnar:
Æfintýri, sem Kristófer Kalvaag lend
ir í á hinni hrörlegu skútu sinni,
„Noregi“ munu verða flestum minn-
isstæð, ekki síður en skipstjórinn
sjálfur og hásetar 'nans. Þess vegna
er vandfundin heppilegri bók handa
öllum þeim, sem mætur hafa á sjó-
sókn og sjómannalífi, mannraunum
og svaðilförum, en saga Lars Hansens
FAST ÞEIR SÓTTU SJÓINN.
Fæst hjá öllum bóksölum og kostar kr. 15,00
heft, en kr. 25,00 í vönduðu rexínbandi.
Góð tækifærisgjöf.

Njálsgötu 83, — sími 2923.
Vinnukona
Getum útvegað góða stúlku í vist, gegn því
að fá leigð 1—2 herbergi og eldhús. Tilboð
sendist blaðinu fyrir 24. þ.m. merkt: Tvent í
heimili.
Ungur maður
getur fengið að læra köfun og jafnframt feng-
ið fasta atvinnu, sem kafari hjá oss, æskilegt
að hann sje járnsmiður eða hafi fengist við
Járnsmíðar. Upplýsingar á skrifstofu vorri.
HAMAR H.F.
Sófaborð
NÝKOMIN
^ataaer&in
Hyerfisgötu 57.
Meðal afli á síldveiðiskip
nam 140 þús. krónum
Oskars Kaíídórssonar
af síldarvertíðinni
OSKAR HALLDORSSON er
kominn til bæjarins fyrir
nokkru norðan frá Siglufirði.
Þar hefir hann verið í sumar
og haust. Hann hefir oft endra-
nær, eins og lesendunum er
kunnugt, gefið Morgunblaðinu
yfirlit yfir vertíðir og annað er
að útgerðinni lýtur. Hefir því
tíðindamaður frá blaðinu far-
ið á hans fund, og fengið hjá
honum eftirfarandi frásögn um
síldveiðarnar í sumar.
Þátttakan.
Eins og kunnugt er var þátt-
takan í síldveiðunum með
mesta móti í sumar, segir Ósk-
ar. Alls tóku 246 skip þátt í
veiðunum er voru samtals með
222 nætur. Að vísu var veiði-
tími sumra þessara skipa stutt-
ur, vegna þess hve seint þau
komu á veiðar.
Aflinn.
Heildarafli þessara skipa var
1,171,496 hektolítrar af síld í
bræðslu. En saltaðar voru 157
þúsund tunnur af Norðurlands-
síld. í fyrra voru saltaðar 77
þús. tunnur fyrir norðan.
Verðmæti allrar síldarinnar
upp úr sjónum var um 31 milj.
króna, þegar með er talin sú
síld, sem fór til íshúsa á Norð-
urlandi. Fyrir meðalafla á skip
hefir því fengist að þessu sinni
um 140 þúsund krónur.
Útflutningsvetrðmæti síldar-
lýsis síldarmjöls og saltsíldar
hefir orðið 60—70 miljónir kr.
Allar síldarafurðirnar voru
seldar fyrirfram fyrir hátt verð.
Til Rússlands voru seldai 100
þúsund tunnur eða trygð sala á
því magni. En vegna þess hve
afli var lítill, fóru ekki þangað
nema 70 þús. tunnur.
Reknetaveiði var með treg-
ara móti fyrir Norðurlandi í
sumar.
Á þessu sumri og hausti hafa
verið frvstar 55 þúsund tunn-
ur beitusíldar. Ef línuveiðar
verða reknar sem áður má bú-
ast við nokkurri vöntun á
beitusíld. í fyrra voru frystar
59 þús. tunnur beitusíldar.
Ljeleg veiði útlendinga.
Þátttaka útlendinga í sild-
veiðunum við Norðurland var
mikil í sumar. Jeg giska á að
alls hafi þar verið 200—220
erlend síldveiðiskip. Norðmenn
áttu þar flest skip. Næstir voru
Svíar, þá Færeyingar og Danir.
Afkoma útgerðar þessara er-
lendu skipa hefir yTirleitt verið
slæm vegna aflabrestsins. Ljel-
egastur var aflinn á rekneta-
skipunum. Leituðu skipverjar
þó víða síldarinnar, alt vestan
frá ísafjarðardjúpi og austur
eftir, út af Vopnafirði, og langt
norður í haf alt að 40—50 míl-
ur nórður af Grímsey.
Minni síld en í fyrra.
Sumarið 1945 var mikil rekneta
veiði, þó heil-daraflinn yrði
lítill. En það getur ekki stafað
af öðru en því, að þá hafi síld-
armagn 1 sjónum verið meira
en í ár.
Afkoman.
Jeg tel víst að taprekstui hafi
verið mikill á síldarverksmiðj-
unum að þessu sinni. Því þar er
mikið fólk á kaupi um síldveiði
tímann og kauptrygginggr há-
ar.
Mikill fjöldi nýrra vjelbáta
komu sem kunnugt er til lands-
ins 1 sumar. Voru þessir nýju
bátar altaf að bætast við síld-
veiðiflotann fram í miðjan
ágúst. Tilkostnaður til útgerðar
þeirra varð geisimikill. Margir
eigendur þessara báta fengu út-
gerðarlán hjá bönkunum. Hefi
jeg heyrt að 40—50 af eigend-
um þessara báta hafi ekki enn
gert full skil á þeim útgerðar-
lánum.
Kauptrygging háseta á síld-
veiðunum var kr 2500. En há-
seta hlutur á bát, með meðal-
afla er gaf samtals 140 þús. kr.,
var kr. 3,450. Afkoma margra
sjómanna á bátum þeim, sem
lítið veiddu, var mjög ljeleg,
ekki síst þegar miðað er við
kaup þess fólks, sem vann í
landi við síldina. Tvær síldar-
stúlkur t. d. er unnu hjá mjer
við síldarsöltun í 7—8 vikur, og
hæst kaupið höfðu, fengu kr.
5,600 og kr. 5.300.
Afköstin.
Vinna síldarstúlknanna er
mest ákvæðisvinna. Eru afköst
þeirra mikil, okki síst ef miðað
er við afköst ýmsra landvinnu-
manna, en hjá þeim eru afköst-
in víða orðin lítil á síðari ár-
um. Þykist jeg t. d. geta full-
yrt að vinna ýmsra landvinnu-
rrianna, er jeg kynntist á Siglu-
firði í sumar var ekki meiri yf-
ir vikuna, en hluta-sjómenn
vinna í Sandgerði og í Kefla-
vík á einum degi á línuveið-
um. Vinnudagur þeirra er að
vísu 16 stundir á sólarhring.
Aflaleysisár.
Núeru komin tvö sumur sem
síldgrafli hefir verið tregur.
Hefir þetta valdið mörgum von
brigða. En þetta er ekkert nýtt
í síldveiðasögu okkar. Fyrir 22
árum skrifaði jeg blaðagrein,
þar sem jeg hvatti til þess að
reistar yrðu síldarverksmiðjur.
Þar minti jeg menn á, að árin
1917—19 voru síldarleysisár.
varaði jeg menn við því, að
leggja ekki árar í bát, þó síld-
arleysisárin yrðu þrjú í röð.
Því alt fyrir það myndi síldin
aftur koma á sínar gömlu slóð-
ir. Þetta reyndist svo. Og enn
munu koma aíla- og aflaleysis-
ár. A. m. k. þangað til við höf-
um komist uppá, að vita meira
en við nú vitum um það,
hvernig síldargöngurnar haga
sjer, og hvetrnig hægt er að
veiða síldina, hvort sem hún
veður eða ekki.
Nýjar aðfcrðir í vændum.
Nýtt veiðarfæri var reynt í
sumar fyrir Norðurlandi, sem
átti að duga. endaþótt síldin
væði ekki. Voru það tveir
sænskir bátar sem komu með
veiðarfæri þetta er reynst hefir
nothæft á síldarmiðum við Sví-
þjóð. En hvernig sem á því stóð
veiddist engin síld hjer með
veiðarfæri þessu.
Norðlendingur einn, sem jeg
þekki, og vill ekki að nafns síns
sje getið, vann að því í alt sum
ar, að gera nýtt veiðarfæri.
Hann hafði ekki gengið frá
þessu tæki sínu fyrri en í sept-
ember. Þá var það fyrst tilbúið
til reynslu. En þá var síldin
horfin af miðunum
Vestfirðingur skrifar mjer ný
lega og segir, að hann hafi fund
ið upp nýtt veiðarfæri til síld-
veiða. Með því eigi að vera
hægt að veiða síldina á mismun
andi dýpi. Ætti Fiskifjelagið að
taka það mál til athugunar.
London í gærkvöldi.
SMUTS, forsætisráðherra
Suöur Afríku. afhenti Attiee
forsætisráðherra í dag ávísun
að upphæð tæplega miljón
sterlingspund. Gjöf þessi er
tii bresku þjóðarinnar frá
ibúum Suður Afríku.
Er Smuts afhenti ávísunina
kvað hann upphæð þnssa
gefna til að sýna aðdáun Suð-
ur Afríku-manna á framkomu
Breta á styrjaldarárunum.
Eina skilyrðið, sem fylgir
gjöfinni, er að fjenu verði
varið til hagsmuna bresku
þjóðarinnar.
Attlee þakkaði með' ræðu.
Komst hann meðal annars svo
að orði, að þetta væri enn
einn vottur um vináttu Breta
og Suður Afríkumanna. —
Reuter.
Jeg þykist mega íullyrða, seg
ir Óskar, að í sumar var minni
síld í sjónum fyrir Norðurlandi,
heldur en sumarið 1945, þó veið
in yrði nokkru meiri. Síldin óð
betur í sumar.en í fyrra. En að
minni síld hafi verið í sjónum
jræð jeg af því, hve rekneta-
veiðin var tre| að þessu sinni.
til leigu fyrir lengri eða skemmri tíma, sömu-
leiðis til leigu við gröft á húsgrunnum o. fl.
Uppl. í síma 1669.